Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie prawnej odmian roślin

Druk nr 2742

Warszawa, 18 grudnia 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

-
o zmianie ustawy o ochronie prawnej
odmian roślin.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Sławomira Zawiślaka.


(-) Waldemar
Andzel;
(-) Andrzej
Bętkowski; (-) Antoni Błądek;
(-) Aleksander Chłopek; (-) Edward Czesak; (-) Jan Dziedziczak; (-) Jacek
Falfus; (-) Adam Gawęda; (-) Kazimierz Gołojuch; (-) Artur Górski;
(-) Krystyna Grabicka; (-) Kazimierz Gwiazdowski; (-) Czesław Hoc;
(-) Wiesław
Janczyk;
(-) Grzegorz
Janik;
(-) Wojciech
Jasiński;
(-) Krzysztof Jurgiel; (-) Zbigniew Kozak; (-) Krzysztof Lipiec; (-) Marek
Łatas; (-) Marzena Machałek; (-) Ewa Malik; (-) Mirosława Masłowska;
(-) Jerzy Materna; (-) Marek Matuszewski; (-) Jacek Pilch; (-) Marek
Polak;
(-) Piotr
Polak;
(-) Jan
Religa;
(-) Nelli
Rokita-Arnold;
(-) Małgorzata Sadurska; (-) Dariusz Seliga; (-) Anna Sikora; (-) Andrzej
Szlachta; (-) Stanisław Szwed; (-) Adam nieżek; (-) Grzegorz Tobiszowski;
(-) Jadwiga Wiśniewska; (-) Tadeusz Woźniak; (-) Wojciech Szczęsny
Zarzycki; (-) Sławomir Zawiślak; (-) Maria Zuba.
USTAWA
z dnia ………….. 2010 roku
o zmianie ustawy o ochronie prawnej odmian roślin
Art. 1
W ustawie z dnia 26 czerwca 2003 roku o ochronie prawnej odmian roślin w art. 23
ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Posiadacz gruntów rolnych o powierzchni do 25 ha może używać materiału
ze zbioru odmiany chronionej wyłącznym prawem, będącej odmianą roślin, o których
mowa w ust. 2 pkt 1, jako materiału siewnego bez konieczności uiszczania opłaty na
rzecz hodowcy.”.

Art. 2
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

UZASADNIENIE



Projekt ustawy zakłada zmianę ustępu 3 w art. 23 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 roku
o ochronie prawnej odmian roślin. Dzisiejsze brzmienie ustawy zakłada, iż posiadacz
gruntów rolnych o powierzchni do 10 ha może używać materiału ze zbioru odmiany
chronionej wyłącznym prawem, będącej odmianą roślin, o których mowa w ust. 2 pkt 1 tego
artykułu, tj. pszenicy zwyczajnej, żyta, jęczmienia, pszenżyta, owsa, kukurydzy, rzepaku
ozimego, ziemniaka, jako materiału siewnego bez konieczności uiszczania opłaty na rzecz
hodowcy. Projektowana regulacja zakłada zwiększenie powierzchni gruntów rolnych do 25
ha.
Ustalenie areału na wskazanym poziomie jest zgodne ze stanowiskiem Rady
Ministrów z dnia 19 listopada 2009 r., dotyczącym projektu ustawy o zmianie ustawy o
ochronie prawnej odmian roślin, procedowanej przez Sejm RP w 2009 roku (druk nr 2274),
zakładającym zwiększenie przedmiotowego areału do 100 h. Jest zgodne także z
prawodawstwem wspólnotowym Unii Europejskiej. W odniesieniu do przedmiotowego
zagadnienia przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie
wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr
1768/95 z dnia 24 lipca 1995 r. ustanawiającego przepisy wykonawcze w zakresie odstępstwa
rolnego przewidzianego w art. 14 ust.3 rozporządzenia Rady (WE) nr 2100/94 z dnia 27 lipca
1994 r., na które powołuje się Rada Ministrów w w/w stanowisku, zwalniają tzw. „drobnych
rolników” z obowiązku uiszczania opłaty od rozmnożeń własnych. Definiując pojęcie
„drobnego rolnika” wspólnotowy prawodawca przyjął normę produkcyjną zamiast
obszarowej, co sprawia, że na gruncie polskim, „drobny rolnik” to taki, który prowadzi
gospodarstwo rolne o powierzchni gruntów ornych nie przekraczającej 28,3 ha lub który
uprawia ziemniaki na powierzchni do 8,9 ha niezależnie od wielkości gospodarstwa rolnego.
Tym samym projektowana regulacja, zakładająca zwolnienie rolników posiadających
gospodarstwa o areale do 25 ha z opłat za używanie własnego materiału siewnego, jest
zgodna z prawem Unii Europejskiej.
Projektowana
regulacja
prawna pozostaje również w zgodzie z wiążącymi
Rzeczpospolitą Polską postanowieniami ratyfikowanej umowy międzynarodowej –
Międzynarodowej Konwencji Ochrony Nowych Odmian Roślin. Art.14 Konwencji UPOV
określa zakres praw hodowcy, a więc działania w odniesieniu do materiału siewnego odmiany
chronionej, które wymagają zgody hodowcy. Wyłączne prawo obejmuje materiał siewny,
materiał ze zbioru oraz produkty wytworzone bezpośrednio z tego materiału i dotyczy
wytwarzania lub rozmnażania, oferowania do sprzedaży, sprzedaż lub inne formy marketingu,
eksport, import i przechowywanie Zgodnie z art. 15 ust. 2 Konwencji UPOV„Odstępując od
postanowień Artykułu 14, każda Umawiająca się Strona może w rozsądnych granicach i pod
warunkiem ochrony uzasadnionych interesów hodowcy, ograniczyć prawo hodowcy w
odniesieniu do odmiany, aby umożliwić rolnikom używanie do rozmnożenia we własnym
gospodarstwie materiału ze zbioru chronionej odmiany lub odmiany w art. 14 ust. 5 lit. a) pkt
(i) lub (ii), uzyskanego z uprawy we własnym gospodarstwie”.
Niewątpliwie zwolnienie z opłat tzw. drobnych rolników, których gospodarstwa nie
przekraczają wielkości 25 ha gruntów ornych, jest działaniem „w rozsądnych granicach” i nie
narusza „uzasadnionych interesów hodowcy”, który swe przychody uzyskuje przede
wszystkim od posiadaczy gospodarstw dużych i wielkich.

Sytuacja obecna, w której polscy rolnicy są zmuszeni do uiszczania opłaty hodowcom
za możliwość używania własnego materiału siewnego, o ile ich grunty rolne przekraczają
powierzchnię 10 ha, szczególnie w obliczu kryzysu na polskiej wsi, wymaga zmiany. Dlatego
powiększenie powierzchni gruntów rolnych, na których można dokonywać zasiewu, do 25 ha
pozwoli zaoszczędzić polskim rolnikom dosyć pokaźne kwoty, które będą mogły być
przeznaczone na inne palące potrzeby. Proponowana zmiana ta jest szczególnie potrzebna
właśnie teraz, w dobie kryzysu gospodarczego, szczególnie dotkliwie odczuwanego na
polskiej wsi. W obecnej, niezwykle trudnej sytuacji rolników polskich każda ulga, w postaci
obniżenia kosztów produkcji rolnej, jest niezwykle potrzebna.
Projektowana regulacja nie wpłynie jednocześnie zbyt ujemnie na budżety firm
hodowlano-nasiennych, które większość swoich przychodów z tytułu w/w opłat pozyskują
przede wszystkim z dużych i wielkich gospodarstwa rolnych, przekraczających swym areałem
wielkość 25 h.

Projekt ustawy wychodzi naprzeciw gospodarstwom rodzinnym i dlatego rodzi
pozytywne skutki społeczno-gospodarcze.

Projektowana regulacja nie powoduje żadnych skutków finansowych dla budżetu
państwa ani budżetów jednostek samorządu terytorialnego.


Warszawa, 30 grudnia 2009 r.
BAS-WAL-2712/09

Pan Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o ochronie prawnej odmian roślin
(przedstawiciel wnioskodawców: poseł Sławomir Zawiślak)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r., Nr 5, poz. 47)
sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt dotyczy zmiany art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 23 czerwca 2003 r. o
ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. Nr 137, poz. 1300, z późn. zm.).
Wnioskodawcy zmierzają do rozszerzenia zakresu stosowania tzw. odstępstwa
rolnego w ramach krajowego systemu ochrony odmian roślin. Projekt zakłada
przyznanie posiadaczom gruntów rolnych o powierzchni do 25 ha możliwości
korzystania z wyłącznego prawa do odmiany bez konieczności uiszczania opłaty
na rzecz hodowcy (czyli podmiotu uprawnionego). W obowiązującej ustawie
możliwość taka dotyczy posiadaczy gruntów rolnych o powierzchni do 10 ha.
Zgodnie z art. 2 projektu, ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od
dnia ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Analizując projekt pod względem zgodności z prawem Unii Europejskiej
należy wziąć pod uwagę postanowienia rozporządzenia Rady (WE) nr 2100/94 z
dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin
(Dz. Urz. WE L 227 z 1.9.1994, str. 1, z późn. zm.).
Warto ponadto wskazać międzynarodową konwencję o ochronie prawa do
nowych odmian roślin, która wiąże m.in. Unię Europejską (decyzja Rady
2005/524/WE z dnia 30 maja 2005 r. zatwierdzająca przystąpienie Wspólnoty
Europejskiej do Międzynarodowej konwencji o ochronie nowych odmian roślin,
Dz. Urz. UE L 192 z 22.7.2005, str. 63). Przywołane rozporządzenie uwzględnia
treść tej konwencji (por. motywy 34 i 35 preambuły rozporządzenia).

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przywołane rozporządzenie ustanawia wspólnotowy system ochrony
odmian roślin. Ustawa o ochronie prawnej odmian roślin określa z kolei krajowy