Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie prawnej odmian roślin

Warszawa, 19 maja 2010 r.

SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA–140 –19(5)/10



Pan


Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec poselskiego
projektu ustawy:

-
o zmianie ustawy o ochronie prawnej
odmian roślin (druk nr 2742).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.



(-) Donald Tusk











Stanowisko Rządu
do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy
o ochronie prawnej odmian roślin (druk nr 2742)

Poselski projekt ustawy przewiduje zmianę art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 26 czerwca
2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. Nr 137, poz. 1300, z późn zm.).
Wnioskujący zmierzają do rozszerzenia zakresu stosowania tzw. „odstępstwa rolnego”
w ramach krajowego systemu ochrony odmian roślin.
Przedłożony projekt zakłada przyznanie posiadaczom gruntów rolnych o powierzchni
do 25 ha możliwości korzystania z materiału ze zbioru odmian chronionych wyłącznym
prawem hodowcy do odmiany bez konieczności uiszczania opłaty na rzecz hodowcy.
Poprzedni projekt poselski w tej sprawie, druk 2274, zakładał przyznanie posiadaczom
gruntów rolnych o powierzchni do 100 ha możliwości korzystania z materiału ze zbioru
odmian chronionych wyłącznym prawem hodowcy do odmiany bez konieczności uiszczania
opłaty na rzecz hodowcy. W wyniku przeprowadzonych prac nad projektem Sejm RP w dniu
3 grudnia 2009 r. odrzucił projekt ustawy w kształcie zaproponowanym (druk 2274).
„Odstępstwo rolne” stanowi odstępstwo od obowiązującego w Polsce systemu
ochrony odmian roślin w celu zabezpieczenia interesów rolników. Jego istotą jest
uprawnienie posiadaczy gruntów rolnych do wykorzystywania we własnym gospodarstwie
materiału ze zbioru odmiany chronionej wyłącznym prawem hodowcy jako materiału
siewnego, bez konieczności uprzedniego uzyskania zgody hodowcy, jednakże za opłatą
uiszczoną na rzecz hodowcy. Wysokość opłaty jest ustalana na podstawie umowy zawartej
między hodowcą a posiadaczem gruntów rolnych albo jeżeli umowa taka nie została zawarta,
opłata wynosi 50 % opłaty licencyjnej za daną kategorię materiału siewnego ustalonej
w danym roku przez hodowcę. Z obowiązku uiszczania opłaty na rzecz hodowcy są zwolnieni
obecnie posiadacze gruntów rolnych o powierzchni do 10 ha.
Rada Ministrów stoi na stanowisku, że poselski projekt ustawy o zmianie ustawy
o ochronie prawnej odmian roślin (druk 2742), nie obejmuje wszystkich koniecznych
obszarów zmian w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin, które
w sposób kompleksowy rozwiązywałyby problem „odstępstwa rolnego”. Dotyczy to
w szczególności przepisów w zakresie:

1
1) powierzchni upraw ziemniaka – jest zasadne utrzymanie dotychczasowej wielkości
powierzchni gruntów rolnych (10 ha), których posiadacz jest uprawniony do
korzystania z materiału ze zbioru bez konieczności uiszczania opłaty na rzecz
hodowcy. W odniesieniu do „odstępstwa rolnego” przepisy rozporządzenia Rady
(WE) nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu
ochrony odmian roślin (Dz. Urz. WE L 227 z 1.9.1994, str. 1, z późn. zm.) oraz
rozporządzenia Komisji (WE) nr 1768/95 z dnia 24 lipca 1995 r. ustanawiającego
przepisy wykonawcze w zakresie odstępstwa rolnego przewidzianego w art. 14
ust.3 rozporządzenia Rady (WE) nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie
wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin (Dz. Urz. WE L 173 z 25.7.1995,
str. 14, z późn. zm.) zwalniają tzw. „drobnych rolników” z obowiązku uiszczania
opłaty od rozmnożeń własnych. Definiując pojęcie „drobnego rolnika”
wspólnotowy prawodawca przyjął normę produkcyjną (inaczej niż polski
prawodawca, który zdecydował się na normę obszarową), i tak „drobny rolnik” to
taki, który w przypadku ziemniaka nie uprawia ich na obszarze większym niż obszar
potrzebny do wyprodukowania 185 ton ziemniaków w czasie jednego zbioru.
W przypadku Polski, biorąc pod uwagę średni plon ziemniaka - 207 dt/ha,
uzyskany w korzystnym dla rolnictwa 2007 r. (dane według GUS),

z obowiązku uiszczenia opłaty zwolnieni byliby rolnicy którzy uprawiają
ziemniaki na powierzchni do 8,9 ha niezależnie od wielkości gospodarstwa
rolnego. W tej sytuacji nie można zaakceptować proponowanego w poselskim
projekcie ustawy jednolitego obszaru – 25 ha dla wszystkich upraw, ponieważ
biorąc pod uwagę strukturę uprawy ziemniaka charakteryzującą się znacznym
rozdrobnieniem plantacji, doprowadziłoby to do pozbawienia hodowców
ziemniaka należnych im wpływów z tytułu posiadanego wyłącznego prawa do
odmiany;
2) poszerzenia katalogu gatunków roślin uprawnych w stosunku do których możliwe
jest stosowanie przez rolników „odstępstwa rolnego”. Rozporządzenie Rady (WE)
nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony
odmian roślin w art. 14 ust. 2 obejmuje odstępstwem rolnym 21 gatunków roślin
rolniczych. Ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin
odstępstwem rolnym objęła 8 gatunków (pszenicę zwyczajną, żyto, jęczmień,
pszenżyto, owies, kukurydzę, rzepak ozimy i ziemniak). W tej sytuacji rolnicy
uprawiający pozostałe gatunki roślin rolniczych, w tym rośliny strączkowe, są

2
zobowiązani do uiszczenia opłat na rzecz hodowcy od zastosowania materiału
z własnego zbioru do siewu niezależnie od wielkości posiadanego gospodarstwa.
Rząd prezentuje stanowisko zmierzające do zwiększenia liczby gatunków które
należy objąć „odstępstwem rolnym”. Takie działanie zwolni posiadaczy gruntów
rolnych do powierzchni 25 ha, stosujących do siewu materiał z rozmnożeń
własnych niektórych gatunków roślin rolniczych, w tym roślin strączkowych
z obowiązku uiszczenia opłat na rzecz hodowcy. Powyższe rozwiązanie nabiera
szczególnego znaczenia w sytuacji wprowadzania do rolnictwa programu
zwiększania uprawy i wykorzystania krajowych źródeł białka roślinnego.
Niezależnie od powyższego należy zaznaczyć, że ww. projekt ustawy budzi
następujące zastrzeżenia o charakterze legislacyjnym:
1) w art. 1 brak jest metryki nowelizowanej ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie
roślin;
2) po art. 1 brak jest przepisu przejściowego, wskazującego przepisy (dotychczasowe lub
nowe) obowiązujące w 2010 r. w zakresie tzw. „odstępstwa rolnego”. Wprowadzenie
takiego uregulowania jest wskazane ze względu na potrzebę ochrony interesów
hodowców, a także w celu uniknięcia ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych,
jakie mogą wystąpić w związku ze stosowaniem omawianego przepisu w roku
bieżącym.

Biorąc powyższe pod uwagę Rada Ministrów nie popiera poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy o ochronie prawnej odmian roślin, zawartego w druku sejmowym nr 2742.













3