Rządowy projekt ustawy o rybołówstwie

teledetekcji (Dz. Urz. UE L 409 z 30.12.2006, str. 1), a także o przyjmowanie i rejestrowanie
elektronicznych raportów, o których mowa w art. 3 tego rozporządzenia.
Projektowana ustawa (art. 72 projektu) przewiduje, że na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej są realizowane następujące programy:
1) program zbierania, gromadzenia i zarządzania danymi niezbędnymi do realizacji Wspólnej
Polityki Rybackiej Unii Europejskiej;
2)
program monitorowania przypadkowych połowów waleni, o którym mowa
w rozporządzeniu Rady (WE) nr 812/2004 z dnia 26 kwietnia 2004 r. określającym środki
dotyczące przypadkowego odławiania waleni podczas połowów ryb, oraz zmieniającego
rozporządzenie (WE) nr 88/98 (Dz. Urz. UE L 150 z 30.04.2004, str. 12; Dz. Urz. UE Polskie
wydanie specjalne, rozdz. 4, t. 7, str. 91).
Regulacja dotycząca programu zbierania danych rybackich zawarta w projekcie ustawy
powtarza co do zasady uregulowania obecnie obowiązującej ustawy o rybołówstwie. Celem
realizacji tego programu jest zebranie danych niezbędnych do prowadzenia Wspólnej Polityki
Rybackiej, zgodnie z zasadami i celami określonymi w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1543/2000
z dnia 29 czerwca 2000 r. ustanawiającym ramy wspólnotowe w zakresie zbierania i zarządzania
danymi niezbędnymi do prowadzenia wspólnej polityki rybołówstwa (Dz. Urz. WE L 176
z 15.07.2000, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 4, t. 4, str. 288)
i rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1639/2001 z dnia 25 lipca 2001 r. ustanawiającym minimalne
i rozszerzone programy wspólnotowe w zakresie zbierania danych w sektorze rybołówstwa oraz
ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1543/2000
(Dz. Urz. WE L 222 z 17.08.2001, str. 53; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 4, t. 5,
str. 161).
Włączenie natomiast do regulacji ustawowych programu monitorowania przypadkowych
połowów waleni, o którym mowa w art. 73 ust. 1 pkt 2 projektu ustawy, ma na celu realizację
zadań i obowiązków państwa członkowskiego Unii Europejskiej nałożonych rozporządzeniem
nr 812/2004.

15


Rozdział czwarty projektowanej ustawy obejmuje przepisy dotyczące organów
administracji rybołówstwa morskiego. Regulacje w tym zakresie są podobne do obecnie
obowiązującej ustawy. Projekt ustawy nie wprowadza żadnych zmian w odniesieniu do struktury
organów administracji rybołówstwa morskiego.
Zaproponowany w art. 80 projektu ustawy ust. 3 przywraca przepis (uchylony ustawą
z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) zawierający
upoważnienie dla Rady Ministrów do wydawania rozporządzenia w sprawie sposobu, zakresu
i warunków współdziałania inspektorów rybołówstwa morskiego z organami, instytucjami
i służbami wymienionymi w tym artykule, przy czym rozszerzono go co do zakresu tej
współpracy o uwzględnienie realizacji celów wynikających z rozporządzenia Rady (WE)
nr 1005/2008 z dnia 29 września 2008 r. ustanawiającego wspólnotowy system zapobiegania
nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania
i eliminowania, zmieniającego rozporządzenia (EWG) nr 2847/93, (WE) nr 1936/2001 i (WE)
nr 601/2004 oraz uchylającego rozporządzenia (WE) nr 1093/94 i (WE) nr 1447/1999 (Dz. Urz.
UE L 286 z 29.10.2008, str. 1). Współpraca różnych organów, służb i instytucji, które na różnych
etapach prowadzą kontrole podmiotów zajmujących się wykonywaniem rybołówstwa morskiego
lub obrotem produktami rybnymi stanowić może bowiem efektywną zarówno pod względem
skuteczności, jak i kosztów, formę przeciwdziałania nielegalnym, nieraportowanym
i nieuregulowanym połowom.
Właściwość organów administracji rybołówstwa morskiego obejmuje terytorium
i wyłączną strefę ekonomiczną Rzeczypospolitej Polskiej, natomiast w sprawach wykonywania
zadań określonych umowami międzynarodowymi, również obszary poza obszarami morskimi
Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z art. 74 projektu ustawy organami rybołówstwa morskiego są minister właściwy
do spraw rybołówstwa i okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego – jako organy
administracji niezespolonej. Uprawnienia w zakresie powoływania, odwoływania oraz określenia
siedziby i terytorialnego zakresu działania pozostaną w gestii ministra właściwego do spraw
rybołówstwa.
Sposób działania terenowych organów administracji rybołówstwa regulują art. 80
i następne projektu ustawy, w których zachowane zostały dotychczasowe rozwiązania w zakresie
16


sprawowania kontroli i nadzoru nad wykonywaniem rybołówstwa morskiego, prowadzeniem
połowów organizmów morskich w celach prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych,
w celu kształcenia albo w celach sportowo-rekreacyjnych, zarybianiem, prowadzeniem chowu
lub hodowli ryb i innych organizmów morskich, prowadzeniem skupu lub przetwórstwa na
morzu. Przepisy te zostały także uzupełnione o uregulowania dotyczące wprowadzania gatunków
obcych lub niewystępujących miejscowo oraz realizacji zadań określonych w przepisach
o organizacji rynku rybnego. Ponadto zostaną zachowane szczegółowe regulacje dotyczące
procedury obowiązującej podczas wykonywania czynności kontrolnych, które są określone nie
tylko jako uprawnienia i obowiązki prowadzących czynności inspektorów rybołówstwa
morskiego, ale również uprawnienia i obowiązki podmiotów podlegających kontroli. Natomiast
art. 87 projektu ustawy – w przypadkach nieuregulowanych w projekcie ustawy, a odnoszących
się do kontroli przeprowadzanych przez inspektorów, odsyła wprost do stosowania przepisów
ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155,
poz. 1095, z późn. zm.).
Ponadto, zgodnie z rozporządzeniem nr 2847/1993 oraz rozporządzeniem nr 2371/2002,
w czynnościach kontrolnych i inspekcyjnych prowadzonych przez krajowe służby kontrolne
mogą również uczestniczyć inspektorzy Komisji Europejskiej. W tym celu Komisja Europejska
kontaktuje się z danym państwem członkowskim i jest opracowywany program inspekcji.
Inspektorzy Komisji Europejskiej mają prawo oceniać i kontrolować stosowanie zasad Wspólnej
Polityki Rybackiej (WPR) przez państwo członkowskie Unii Europejskiej. Inspektorzy Komisji
mogą uczestniczyć w inspekcjach statków rybackich, jak również pomieszczeń przedsiębiorstw
i innych instytucji prowadzących działalność związaną ze Wspólną Polityką Rybacką oraz mają
dostęp do wszelkich informacji i dokumentów potrzebnych do wypełniania ich obowiązków.
Zgodnie z
założeniem reformy systemu kontroli Wspólnej Polityki Rybackiej Komisja
Europejska będzie sporządzała wykaz inspektorów wspólnotowych, którzy będą inspektorami
(urzędnikami) państwa członkowskiego, Komisji lub Wspólnotowej Agencji Kontroli
Rybołówstwa.
W związku z powyższym w projekcie ustawy należało zawrzeć regulacje dotyczące
przeprowadzania działań kontrolnych przez inspektorów Komisji Europejskiej i związane z tym
obowiązki kapitanów statków rybackich, podmiotów zajmujących się przetwarzaniem,
wprowadzaniem do obrotu czy transportem produktów rybołówstwa.
17



W rozdziale piątym projektu ustawy określono kary pieniężne za naruszenia przepisów
ustawy o rybołówstwie, przepisów wydanych na jej podstawie oraz przepisów Wspólnej Polityki
Rybackiej Unii Europejskiej. Wykaz naruszeń przepisów Wspólnej Polityki Rybackiej Unii
Europejskiej, które mogą skutkować sankcjami, określa rozporządzenie Rady (WE) nr 1447/1999
z dnia 24 czerwca 1999 r. ustanawiające wykaz rodzajów zachowań, które poważnie naruszają
zasady wspólnej polityki rybołówstwa (Dz. Urz. UE L 167 z 02.07.1999, str. 5; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz. 4, t. 4, str. 134). Proponowane rozwiązania nie wprowadzają
istotnych zmian w porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym. Przewiduje się
pozostawienie istniejących zasad wymiaru kar pieniężnych przez wskazanie ich maksymalnej
wysokości, uzależnionej od długości całkowitej statku rybackiego, przy użyciu którego dokonano
naruszenia. Szczegółowa wysokość oraz zróżnicowanie kar pieniężnych w zależności od rodzaju
naruszeń i ich wpływu na stan żywych zasobów morza oraz możliwej do osiągnięcia korzyści
finansowej wynikającej z danego naruszenia, zostanie określona w rozporządzeniu ministra
właściwego do spraw rybołówstwa. Proponowany art. 88 ust. 1 projektu ustawy wprowadza
natomiast zmianę w stosunku do dotychczasowego stanu prawnego przez ustanowienie
odpowiedzialności za naruszenie przepisów projektowanej ustawy o rybołówstwie oraz
przepisów Wspólnej Polityki Rybackiej każdego, kto naruszył przepisy ustawy oraz inne
obowiązki lub warunki wykonywania rybołówstwa określone w przepisach Wspólnej Polityki
Rybackiej. Ustępy 2 – 4 projektowanego brzmienia art. 88 są odzwierciedleniem
dotychczasowych uregulowań zawartych w przepisie art. 63 ust. 1 pkt 1 – 3 obecnie
obowiązującej ustawy o rybołówstwie, przy czym rozbudowano i

rozszerzono katalog
ewentualnych naruszeń zagrożonych karą pieniężną.
Natomiast odnośnie do kwestii określenia w rozporządzeniu wydawanym przez ministra
właściwego do spraw rybołówstwa „widełkowych” wysokości kar pieniężnych za naruszenia
stypizowane w art. 88 projektu ustawy, wskazać należy, że Komisja Europejska jest obecnie w
trakcie reformowania wspólnotowego systemu kontroli rybołówstwa. W jego wyniku ma
powstać całkowicie zmodernizowany system inspekcji, monitorowania, kontroli, nadzoru
i egzekwowania przepisów Wspólnej Polityki Rybackiej, obejmujący wszystkie etapy łańcucha
rynkowego. W związku z powyższym, a także biorąc pod uwagę dynamicznie zmieniające się
przepisy wspólnotowe, określanie kar w rozporządzeniu jest rozwiązaniem bardziej korzystnym
18


i elastycznym. Uwzględniając zatem powyższe, korzystniejsze wydaje się przyjęcie rozwiązania
opartego na umieszczeniu kar (ich wysokości), jako zagadnienia podlegającego zmianom
wynikającym ze zmian prawa wspólnotowego, w rozporządzeniu.

Organem administracji rybackiej właściwym do wymierzenia kar pieniężnych pozostają
okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego. Kary pieniężne są wymierzane w drodze decyzji.
Organem wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego jest
minister właściwy do spraw rybołówstwa.

Rozdział szósty projektu ustawy – Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy
przejściowe i końcowe. Zgodnie z projektowaną ustawą do postępowań wszczętych na podstawie
dotychczasowych przepisów i niezakończonych do dnia wejścia w życie projektowanej ustawy
stosować się będzie przepisy dotychczasowe. Jednakże do zdolności połowowej pozostałej
z wykreślenia, na podstawie przepisów dotychczasowych, bez pomocy publicznej, statku
rybackiego z rejestru statków rybackich na wniosek właściciela, stosuje się przepis art. 12 – 14
projektu ustawy. W projekcie ustawy przyjęto, iż okres 5 lat, w którym właściciel wycofanego
statku rybackiego albo jego następca prawny może złożyć wniosek o wpisanie statku rybackiego
do rejestru lub dokonanie zmiany wpisu w rejestrze będzie się liczyć od dnia wejścia w życie
projektowanej ustawy.
Powyższych rozwiązań nie stosuje się w przypadku, gdy statek rybacki na mocy
dotychczasowych przepisów wykreślono z rejestru statków rybackich z urzędu.
W zakresie decyzji wydanych po dniu 1 maja 2004 r. i dotyczących przyznania zdolności
połowowej w przypadku, gdy do dnia wejścia w życie projektu ustawy nie dokonano
modernizacji lub wymiany objętych tymi decyzjami, decyzje te zachowują ważność przez okres
w nich określony.
W projektowanej ustawie przyjęto, że rejestr statków rybackich prowadzony na podstawie
przepisów dotychczasowych staje się rejestrem, o którym mowa w projektowanej ustawie.
Natomiast licencje połowowe wydane na podstawie dotychczasowych przepisów armatorom
statków, w myśl projektu ustawy, od dnia wejścia w życie tej ustawy, uważane byłyby za licencje
19