Rządowy projekt ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej

82. Błędy średnie elementów pola magnetycznego Ziemi na punktach podstawowego zdjęcia
magnetycznego kraju nie powinny być większe niż:
1) dla modułu wektora natężenia pola ±2 nT ,
2) dla deklinacji magnetycznej ±2,0’,
3) dla inklinacji magnetycznej ±1,0’.
83. Błąd wyznaczenia azymutu astronomicznego kierunków na miry nie powinien być większy
niż ±20”.
84. Modernizację podstawowej osnowy magnetycznej wykonuje się poprzez:
1) wykonanie owych pomiarów na punktach podstawowej osnowy magnetycznej.
2) przeliczenie istniejących danych magnetycznych do nowej epoki na podstawie zmian
rozkładu przestrzennego zmian wiekowych pola magnetycznego Ziemi, wyznaczonych
na punktach wiekowych i w obserwatoriach magnetycznych;.
przy czym obie metody mogą być stosowane łącznie.

ROZDZIAŁ V

SZCZEGÓŁOWA POZIOMA OSNOWA GEODEZYJNA

85. Szczegółową geodezyjną osnowę poziomą tworzą:
1) punkty osnowy poziomej 2 klasy, których średni błąd położenia względem punktów
nawiązania po wyrównaniu mp ≤ 0.05 m.
2) punkty osnowy poziomej 3 klasy, których średni błąd położenia względem punktów
nawiązania po wyrównaniu mp ≤ 0.10 m.
86. Punkty osnowy 2 klasy zakłada się wyłącznie przy wykorzystaniu statycznych pomiarów
satelitarnych.
87. Punkty osnowy 3 klasy mogą być wyznaczone poprzez statyczne pomiary satelitarne,
pomiary klasyczne metodą poligonizacji oraz pomiary klasyczne metodą wcięć. Pomiar
metodą wcięć należy stosować wyłącznie dla określenia położenia punktów niedostępnych
( wysokich ) do bezpośredniego pomiaru.
88. Wybór metody pomiaru powinien uwzględniać lokalne uwarunkowania, przy czym zaleca
się, aby przy zakładaniu osnowy szczegółowej na terenach zurbanizowanych, pomiar
osnowy metodą poligonizacji nawiązany był do osnowy wyznaczonej techniką GPS. Na
terenach wiejskich, rolnych i leśnych zaleca się zakładanie osnowy przy wykorzystaniu
statycznych pomiarów satelitarnych. Nie dopuszcza się wybrania takiej lokalizacji
punktów, dla której będzie konieczna zabudowa sygnałem lub słupem w celu wykonania
pomiarów nawiązujących.
89. Wszystkie punkty szczegółowej osnowy poziomej wyznaczone techniką GPS, powinny
mieć wyznaczone wysokości w obowiązującym układzie państwowym z błędem
mniejszym od 0.03 m. Wyznaczenie wysokości punktów metodą trygonometryczną
powinno dotyczyć tych ciągów poligonowych, które zaprojektowano w miejscach gdzie
nie istnieje osnowa wysokościowa, a pomiar może być nawiązany do punktów, których
wysokości określono metodami satelitarnymi. redni błąd określenia wysokości punktu
względem punktów nawiązania po wyrównaniu powinien wynosić mniejszy niż 0.10 m.
90. Każdy punkt osnowy szczegółowej może posiadać dowolną ilość punktów
ekscentrycznych określonych z dokładnością mniejszą niż 0.03 m względem punktu
osnowy szczegółowej, z którego te punkty zostały wyznaczone. Nowe punkty
ekscentryczne powinny być określone z dokładnością mniejszą od 0.015 m, metodami
zapewniającymi kontrolę pomiaru i obliczeń, przy czym ilość nowo zakładanych punktów
ekscentrycznych nie powinna być większa od czterech.
91. Zaleca się, aby stopień zagęszczenia punktami osnowy szczegółowej łącznie z punktami
osnowy podstawowej wynosił :
1) na terenach intensywnie zainwestowanych 1 punkt na 10–15 ha;

10

2) na terenach wiejskich i rolnych 1 punkt na 15-50 ha;
3) na terenach nie zainwestowanych i leśnych 1 punkt na 50-120 ha.
92. Przy ustalaniu lokalizacji punktów należy dążyć do uzyskania jak największej ilości
wzajemnych wizur na sąsiednie punkty tej samej lub wyższej klasy. Dla wszystkich
punktów osnowy 2 klasy oraz w wyjątkowych przypadkach dla punktów osnowy 3 klasy
położonych na terenach poza miejskich, dopuszcza się projektowanie par punktów z
ustaloną pojedynczą wzajemną wizurą.
93. Przy ustalaniu lokalizacji punktów przewidzianych do pomiaru metodą satelitarną należy
uwzględnić następujące warunki :
1) należy unikać zakryć horyzontu i przeszkód terenowych mogących powodować odbicia
sygnałów satelitarnych ( budowle, drzewa, krzewy, samochody itp.),
2) punktów nie należy projektować w bezpośrednim sąsiedztwie aktywnych elementów
infrastruktury technicznej emitujących fale elektromagnetyczne ( nadajniki
radiowe/GSM/inne, linie energetyczne, kolejowe, tramwajowe itp.),
3) każdy punkt osnowy szczegółowej powinien mieć określony minimum jeden
przestrzenny wektor na sąsiedni, widoczny bez przeszkód punkt sieci.
94. Przy ustalaniu lokalizacji punktów przewidzianych do pomiaru metodą poligonizacji
należy uwzględnić następujące warunki :
1) ciągi powinny być zbliżone do prostoliniowych;
2) każdy ciąg powinien być nawiązany obustronnie kątowo i liniowo;
3) długości ciągów pojedynczych nie powinny być większe od 3,0 km a ciągów
wyznaczających punkty węzłowe od 2,0 km;
4) długości boków w ciągach powinny wynosić od 150m do 500m, przy czym średnia
długość boku na terenach miejskich nie powinna być większa od 250 m, a na
pozostałych terenach - 350 m.
95. Przy ustalaniu lokalizacji punktów przewidzianych do pomiaru metodą wcięć należy
uwzględnić następujące warunki :
1) w konstrukcji geometrycznej określającej każdy punkt powinny występować co
najmniej trzy elementy wyznaczające, przy czym kąt przecięcia się jednej dowolnie
wybranej pary tych elementów powinien wynosić od 45o do 135o ;
2) długości elementów wyznaczających powinny wynosić od 200 m do 1000 m, przy
czym stosunek tych elementów na każdym wyznaczanym punkcie nie powinien być
większy niż 4:1.
96. Punkty osnowy 2-3 klasy należy stabilizować :
1) dwupoziomowo, stosując słup betonowy nie krótszy niż 0.70 m wraz z betonową
płytką. Poszczególne znaki powinny być oddzielone warstwą ziemi o minimalnej
grubości 0.03 m;
2) jednopoziomowo, stosując znaki z plastyku, metalu lub innego trwałego materiału po
ich zabetonowaniu lub innym trwałym połączeniu z podłożem lub ścianą budynku.
Punkty osnowy 2 klasy zastabilizowane jednostopniowo, powinny być zabezpieczone
minimum trzema punktami ekscentrycznymi.
Ekscentry punktów osnowy 2 i 3 klasy mogą być stabilizowane za pomocą znaków
odtwarzalnych, materializowanych poprzez elementy przenośne.
97. Sposób stabilizacji punktu powinien być dobrany stosownie do warunków terenowych.
Punkty położone w pobliżu urządzeń wodnych lub na budowlach inżynierskich stabilizuje
się w uzgodnieniu z zarządcami tych urządzeń, w sposób nie naruszający struktury gruntu.
Na terenach niezabudowanych, rolnych i leśnych zaleca się stosować stabilizację
dwupoziomową, na terenach zabudowanych stabilizację jednostopniową.
98. Przed rozpoczęciem pomiaru należy zapewnić centryczne ustawienie instrumentu
geodezyjnego lub centryczne i poziome ustawienie anteny nad wyznaczanym punktem, z
dokładnością nie mniejszą niż 0.005m.

11

99. Przy pomiarach mimośrodowych elementy mimośrodu mierzy się z dokładnością
zapewniającą wyznaczenie poprawek ze względu na mimośród z błędem średnim nie
większym niż 1/3 wartości dopuszczalnego średniego błędu pomiaru kąta lub długości.
100. Przy pomiarze osnowy metodą satelitarną należy uwzględniać następujące warunki
techniczne :
1) pomiar sieci należy wykonywać zestawem co najmniej 4 odbiorników satelitarnych,
2) nie mniej niż 1/3 wyznaczanych punktów musi posiadać obserwacje wykonane w
dwóch niezależnych sesjach,
3) pomiar sieci powinien być wykonany w nawiązaniu do punkty podstawowej osnowy
geodezyjnej z wykorzystaniem obserwacji wykonanych na stacjach referencyjnych,
4) minimalna liczba obserwowanych satelitów nie powinna być mniejsza od 4,
5) minimalny kąt elewacji równy 10o,
6) maksymalna wartość parametru PDOP nie powinna przekraczać wartości 6,
7) interwał rejestracji danych satelitarnych GNSS na punkcie wynosi 5 – 15 sekund.
101. Długość sesji pomiarowej musi być dostosowana do długości wyznaczanych wektorów,
warunków terenowych na obserwowanych punktach oraz zakładanych dokładności. W
przypadku występowania utrudnień terenowych na wyznaczanym punkcie zalecane jest
wydłużenie czasu prowadzenia obserwacji. Do pomiaru należy włączyć punkty kontrolne z
terenu wyznaczanej sieci, punkty o znanych współrzędnych tej samej lub wyższej klasy co
punkty wyznaczane.
102. Zaleca się, aby długość sesji pomiarowej, przyjmując korzystne warunki pomiaru nie była
krótsza niż:
1) 50 minut dla pomiaru punktów osnowy poziomej 2 klasy,
2) 30 minut dla pomiaru punktów osnowy poziomej 3 klasy.
103. Do pomiaru punktów metodą poligonizacji i metodą wcięć należy wykorzystać instrumenty
geodezyjne zapewniające średni błąd pomiaru kierunku mniejszy od 20cc, średni błąd
pomiaru długości nie powinien być większy od 0.01 m. Przy pomiarze ciągów
poligonowych należy stosować metodę trzech statywów.
104. Pomiar kąta należy wykonywać w dwóch seriach, dopuszczalna różnica pomiędzy seriami
nie powinna być większa od 30cc. Pomiar długości boku należy wykonywać w dwóch
kierunkach, różnica pomierzonych długości z obu kierunków nie powinna być większa od
0.015 m.
105. Obserwacje kątów pionowych dla wyznaczenia wysokości punktu metodą niwelacji
trygonometrycznej wykonuje się w 2 seriach, różnica pomiędzy seriami nie powinna być
większa od 20cc. Wysokości tarcz i instrumentu określa się z dokładnością nie mniejszą niż
0.01m.
106. W przypadku, gdy zostały zniszczone lub przemieszczone znaki geodezyjne określające
położenie punktu w terenie , można wykonać odtworzenie pierwotnego położenia punktu i
powtórnie go zastabilizować na podstawie :
1) miar od poboczników,
2) położenia znaku podziemnego,
3) domiarów z punktów ekscentrycznych.
107. Zaleca się wykonanie kontroli wstępnej obserwacji umożliwiającej wykrycie błędów
poprzez wyrównanie swobodne sieci przy przyjęciu jednego punktu jako punktu stałego.
108. Wyrównanie sieci punktów 2-3 klasy uzależnione jest metodą pomiaru :
1) współrzędne punktów sieci zakładanej techniką GPS wyznacza się w procesie
wyrównania niezależnych wektorów GPS w układzie przestrzennym. Określenie
współrzędnych płaskich prostokątnych jest wynikiem przeliczenia współrzędnych z
geodezyjnego układu odniesienia, zgodnie z obowiązującymi regułami
matematycznymi,
2) wyrównanie sieci poziomej osnowy szczegółowej pomierzonej metodami klasycznymi
wykonuje się na płaszczyźnie odwzorowania, w obowiązującym państwowym systemie

12

odniesień przestrzennych. Wyrównanie wykonuje się ściśle metodą pośrednicząca
wykorzystując zredukowane wyniki obserwacji,
3) współrzędne punktów sieci zakładanej oboma metodami zaleca się wyrównać łącząc
obserwacje z obu technik pomiaru.
109. Do wyrównania sieci 3 klasy mogą być adaptowane obserwacje z dawnych pomiarów,
których błąd średni nie przekracza dwukrotnej wartości błędu średniego pomiaru
przewidzianego dla osnowy 3 klasy.
110. Wysokości punktów pomierzonych techniką GPS wyznacza się z różnic pomiędzy
wysokościami elipsoidalnymi i wielkościami odstępu geoidy niwelacyjnej od elipsoidy
odniesienia. Obliczenia należy wykonywać w ramach jednego, obowiązującego modelu
geoidy.
111. Obliczenie wysokości punktów wyznaczonych metodą trygonometryczną, wykonuje się w
nawiązaniu do punktów których wysokości określone zostały przy pomocy niwelacji
geometrycznej lub metodą satelitarną, metoda wyrównania powinna umożliwiać ocenę
dokładności wyznaczenia wysokości punktu.
112. W odniesieniu do punktów stabilizowanych dwupoziomowo, określa się wysokość znaku
naziemnego.

ROZDZIAŁ VI

SZCZEGÓŁOWA WYSOKO CIOWA OSNOWA GEODEZYJNA

113. Szczegółową osnowę wysokościową tworzą:
1) sieci niwelacyjne, zakładane metodą niwelacji geometrycznej, których elementami
konstrukcyjnymi są linie niwelacyjne, składające się z odcinków niwelacyjnych;
2) punkty wysokościowe, zakładane innymi metodami.
114. Szczegółową osnowę wysokościową dzieli się na dwie klasy oznaczane cyframi 3 i 4.
115. Dokładność osnowy charakteryzuje błąd średni pomiaru 1 km niwelacji lub średni błąd
wyznaczenia wysokości, obliczone w procesie wyrównania sieci. Błąd średni pomiaru nie
powinien być większy niż 4 mm/km dla osnowy 3 klasy i 10 mm/km dla osnowy 4 klasy.
Błąd wysokości punktu po wyrównaniu nie powinien być większy od 10 mm dla punktów
3 klasy i 20 mm dla punktów 4 klasy.
116. Długości linii niwelacyjnych nie powinny przekroczyć 18 km, na terenach intensywnie
zagospodarowanych długości linii nie powinny być dłuższe od 6 km. W przypadku
znacznego oddalenia od punktów osnowy wyższego rzędu, dopuszcza się zakładanie
punktów osnowy 4 klasy techniką GPS. Warunki techniczne pomiaru wysokości punktu
techniką GPS są takie same, jak warunki pomiaru dla określenia współrzędnych punktu
szczegółowej osnowy poziomej.
117. Długości odcinków niwelacyjnych powinny wynosić na terenach intensywnie
zagospodarowanych od 0,5 km do1,0 km, a na terenach poza miejskich nie powinny
przekraczać 3 km. Na terenach słabo zagospodarowanych, przy braku możliwości
zakładania znaków ściennych, długości odcinków mogą być zwiększone o 50 %.
118. Stabilność punktu nawiązania sieci niższej klasy sprawdza się przez wykonanie pomiarów
kontrolnych odcinków linii sieci wyższej klasy dochodzących do tego punktu. Pomiar
kontrolny wykonuje się zgodnie z zasadami określonymi dla klasy zakładanej sieci.
119. Linie przewidziane do adaptacji w całości lub części powinny spełniać następujące
kryteria:
1) rodzaje znaków wysokościowych i ich rozmieszczenie powinny odpowiadać kryteriom
właściwym dla klasy zakładanej osnowy;
2) archiwalne pomiary niwelacyjne powinny spełniać wymagania dokładnościowe
właściwe dla klasy zakładanej osnowy;
3) od pomiaru linii nie upłynęło więcej niż 20 lat.

13

120. Współrzędne znaków wysokościowych określa się z błędem nie większym niż 10 m
względem poziomej osnowy geodezyjnej.
121. Stosuje się dwa zasadnicze rodzaje znaków wysokościowych:
1) naziemne, w których właściwe punkty wysokościowe znajdują się nad powierzchnią
gruntu (podstawa znaku powinna znajdować się na głębokości większej od głębokości
zamarzania gruntu);
2) ścienne w postaci metalowych bolców (reperów), osadzonych w ścianach budowli
gwarantujących dobrą ich stabilność.
122. Znaki naziemne osadza się wzdłuż dróg, poza rowem ograniczającym koronę drogi, przy
czym należy wybierać grunty wolne od upraw rolniczych.
123. Znaki ścienne osadza się w budowlach, których fundamenty sięgają poniżej poziomu
zamarzania gruntu.
124. W przypadku stabilizowania nowych punktów stosuje się znaki ścienne, a w miejscach
gdzie to nie jest możliwe znaki naziemne.
125. Znaki naziemne osadza się co najmniej na 3 miesiące przed rozpoczęciem pomiaru. Znaki
ścienne osadza się co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem pomiaru.
126. Do pomiaru niwelacji geometrycznej stosuje się niwelatory klasyczne lub cyfrowe i łaty
niwelacyjne o parametrach zapewniających osiągnięcie dokładności przewidzianych dla
danej klasy.
127. Pomiar odcinka niwelacyjnego polega na określeniu przewyższenia między dwoma
punktami wysokościowymi, stanowiącymi jego punkty końcowe. Jako punkty przejściowe
służą sferyczne trzpienie żabek niwelacyjnych, na których ustawia się łaty.
128. W trakcie pomiaru wykonuje się obsługę codzienną i sprawdzenie sprzętu; ponadto co 2
tygodnie lub częściej, jeżeli zaistniały okoliczności mogące powodować obniżenie jego
parametrów technicznych, należy wykonać pełny zakres sprawdzenia niwelatora i łat
według programu właściwego dla danego typu.
129. Pomiar niwelacji powinien być wykonywany w odpowiednich warunkach
atmosferycznych, przy dobrej widoczności, po gruncie lub nawierzchni zapewniającej
stabilność statywu i łat.
130. Odcinki niwelacyjne mierzy się dwukrotnie – w kierunku głównym i w kierunku
powrotnym.
131. Liczba stanowisk niwelatora przy pomiarze odcinka niwelacji powinna być parzysta, aby
na punktach końcowych była obserwowana ta sama łata. Przy pomiarze w kierunku
powrotnym łaty zamienia się tak, aby na punktach końcowych ustawiać inną łatę niż ta,
która była obserwowana podczas pomiaru w kierunku głównym.
132. Długości celowych wynoszą dla niwelacji 3 i 4 klasy do 50 m, w terenach górzystych
celowe mogą być krótsze, jednak nie krótsze niż 5 m. Celowe dłuższe od dopuszczalnych
mogą być stosowane jedynie przy przechodzeniu przez przeszkody naturalne oraz mosty i
wiadukty. Różnica długości celowych na stanowisku nie może być większa niż 0,8 m.
133. Wymaga się, aby celowe przebiegały w środowisku jednakowym pod względem
temperatury, wilgotności, nasłonecznienia i pokrycia terenu oraz z dala od obiektów
wydzielających ciepło ( celowe do reperów ściennych nie powinny przebiegać wzdłuż
ściany budynku ). Linie celowe winny przebiegać nad powierzchnią terenu na wysokości
nie mniej niż 1,0 m, w terenie falistym nie mniej niż 0,6 m.
134. Na każdym stanowisku przewyższenie wyznacza się dwukrotnie. Różnica między dwoma
wyznaczeniami przewyższenia na stanowisku nie powinna być większa niż 2 mm dla 3
klasy i 3 mm dla 4 klasy.
135. Różnica wyników dwukrotnego pomiaru odcinka niwelacyjnego, obliczona z pomiarów w
kierunku głównym i powrotnym nie powinna być większa niż 6 R mm dla osnowy 3
klasy, 12 R mm dla osnowy 4 klasy gdzie R określa długość odcinka w km.

14