Rządowy projekt ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej

maksymalne głębokości i batymetrię,
– naturalne wypływy wód podziemnych,
– przepuszczalność gruntów,
– tereny zdrenowane,
– ujęcia wód powierzchniowych,
– budowle hydrotechniczne, melioracyjne i zabudowę cieków,
– przerzuty wody,
– zanieczyszczenia wód powierzchniowych,
– zrzuty wody (ścieków), – punkty pomiaru zanieczyszczeń wody,
– oczyszczalnie ścieków,
– prawdopodobny zasięg strefy zanieczyszczenia wód podziemnych,
– zasięg kanalizacji,
– zasięg odwodnienia (lej depresyjny),
– zasięg obszarów chronionych przed zalewem,
– zasięg infiltracji wód słonych,
– punkty hydrometryczne pomiarów stacjonarnych,
– podział arkusza mapy według autorstwa wraz z podaniem okresu wykonania polowego zdjęcia
hydrograficznego.
2. Elementy powyższe opracowuje się redakcyjnie na mapach topograficznych w skalach 1:10 000, 1: 25 000
lub 1:50 000 na podstawie materiałów źródłowych. W toku prac kameralnych należy również zweryfikować i
ustalić nazewnictwo obiektów i zjawisk hydrograficznych składających się na treść mapy.
3. Wynikiem opracowania kameralnego s ą dwie mapy dokumentacyjne w skalach 1 :25 00 0 lub 1 :50 00 0:
– mapa elementów hydrograficznych,
– mapa przepuszczalności gruntów.


Przygotowanie do prac terenowych obejmuje:
– przygotowanie map podkładowych w skalach 1:10 000 i 1:25 000 do pracy w terenie przez przeniesienie z
materiałów źródłowych tych elementów treści mapy, które wymagają weryfikacji w terenie,
– skompletowanie materiałów i przyrządów potrzebnych do pracy w terenie (map podkładowych, dzienników
pomiarowych, narzędzi i instrumentów pomiarowych).

Zdjęcie polowe

I. Wykonanie zdjęcia polowego obejmuje:
1) weryfikację obiektów hydrograficznych naniesionych na mapy podkładowe na etapie prac przygotowawczych
oraz wniesienie niezbędnych poprawek i uzupełnień,
2) identyfikację, klasyfikację i lokalizację na mapie obiektów i zjawisk hydrograficznych, których poznanie
wymaga bezpośrednich badań w terenie i pomiarów:
– głębokości do zwierciadła wody w studniach,
– wielkości przepływów w ciekach,
– wydajności naturalnych wypływów wód podziemnych,
– bezwzględnych wysokości najwyższych, średnich i najniższych stanów wód powierzchniowych,
podziemnych i podpartych,
– wyróżnienia cieków stałych i okresowych,
– określenia zasięgu obszarów zalewanych w czasie powodzi oraz zalewanych w inny sposób,
– oznaczenia ponorów.
3) zweryfikowanie aktualnych zmian zjawisk hydrograficznych wynikających z gospodarczej działalności
człowieka.
II. Wyniki obserwacji i pomiarów hydrograficznego zdjęcia polowego wprowadza się na mapy podkładowe za
pomocą odpowiednich znaków umownych, a wszystkie zjawiska i obiekty wodne wymagające objaśnień
numeruje się i opisuje w dziennikach pomiarowych.
III. Uzupełnieniem hydrograficznego zdjęcia polowego jest wywiad, przeprowadzony z miejscową ludnością,
dotyczący występowania wód podziemnych, ich naturalnych wypływów na powierzchnię i ich wahań, zasięgu
strefy zasolenia wód podziemnych oraz innych elementów, charakteryzujących obiekty i zjawiska gospodarki
wodnej na danym obszarze.
IV. Zaleca się wykonanie hydrograficznego zdjęcia polowego w okresie od maja do października, z wyłączeniem

4
okresów stanów wód wysokich.

Opracowanie mapy elementów hydrograficznych polega na naniesieniu na mapę podkładową wyników zdjęcia
hydrograficznego, tj. wszystkich zjawisk i obiektów wodnych zweryfikowanych i zarejestrowanych w czasie badań
terenowych, przy zastosowaniu odpowiednich znaków umownych (Załącznik 2).

Końcowym wynikiem prac terenowych są następujące zweryfikowane w terenie mapy dokumentacyjne w skalach
1:10 000, 1:25 000 i 1:50 000:
– mapa elementów hydrograficznych,
– mapa przepuszczalności gruntów,
– mapa hydroizobat.
Poza tym wykonuje się zestawienia tabelaryczne danych ilościowych oraz projekt tekstu komentarza do danego
arkusza mapy hydrograficznej.
Wymienione mapy stanowią podstawę opracowania pierworysu redakcyjnego mapy hydrograficznej w skali
1:50 000.
ROZDZIAŁ V
PRACE R EDAKCYJNE

Pierworys mapy wykonuje się w skali 1:50 000. Prace redakcyjne i redakcyjno-techniczne obejmują:
1) redakcyjne i redakcyjno-techniczne opracowanie na podstawie map dokumentacyjnych następujących
pierworysów redakcyjnych (podział wg grup tematycznych treści):
– topograficzne działy wodne i ich rzędy (działy, bramy wodne, izolowane zagłębienia bezodpływowe, działy
obszarów bezodpływowych i bifurkujących),
– obszary zalewane (obszary zalewane, obszary chronione przed zalewem, obszary zdrenowane, poldery), suche
zbiorniki itp,
– hydroizobaty (hydroizobaty, kierunki płynięcia wód podziemnych, źródła stałe, źródła okresowe, źródła
mineralne, zespoły źródeł, źródła obserwowane, młaki, wycieki, ponory, studnie, studnie suche),
– wody (cieki stałe, cieki okresowe, kierunki płynięcia cieków, wodospady, zbiorniki wodne oraz ich funkcje,
tereny podmokłe, cieki przykryte),
– obiekty gospodarki wodnej (przerzuty wody i ich rodzaje, pompownie, groble, wały przeciwpowodziowe,
korekcje progowe, jazy, zastawki, zapory, akwedukty, zapory przeciwrumowiskowe, syfony, ujęcia wód
powierzchniowych i podziemnych, ostrogi, śluzy, wrota przeciwsztormowe, oczyszczalnie, zrzuty, stacje
uzdatniania, posterunki opadowe, posterunki wodowskazowe, miejsca przepływu, posterunki pomiaru wód
podziemnych, osadniki),
– zasięgi (kanalizacji, strefy zanieczyszczenia wód podziemnych, leja depresyjnego, intensywnych
antropogenicznych przekształceń terenu, wód słonych),
– przepuszczalność gruntów,
2) uzgodnienie styków,
3) opracowanie nazewnictwa i makiety nazewniczej,
4) sporządzenie opisu pozaramkowego,
5) korektę redakcyjną i techniczną wykonanych pierworysów,
6) redakcję tekstu komentarza do mapy wraz z mapkami uzupełniającymi, diagramami, tabelami itp.

Opracowanie redakcyjne i redakcyjno-techniczne pierworysów redakcyjnych wykonuje się przy zachowaniu
zgodności z mapami dokumentacyjnymi.

Opracowanie redakcyjne i redakcyjno-techniczne obejmuje:
– zebranie, ustalenie oraz sporządzenie wykazu nazw wód powierzchniowych i miejscowości (siedzib urzędów
wojewódzkich, powiatowych, miast i gmin) z uwzględnieniem urzędowych wykazów nazw miejscowości i
nazw obiektów hydrograficznych. Nazewnictwo cieków wodnych przyjąć należy z opracowania Instytutu
Meteorologii i Gospodarki Wodnej pt. „Podział hydrograficzny Polski”. Nazwy lokalne i stosowane przez
meliorantów należy podawać w nawiasach jako drugorzędne,
– opracowanie makiety nazewniczej,
– korektę redakcyjną i techniczną.
Wykaz nazw powinien zawierać:
– nazwy i skróty objaśniające przewidziane do umieszczania w treści mapy oraz nazwy, skróty i opisy liczbowe
występujące w opisie pozaramkowym mapy,

5
– kroje i wielkości pism dla poszczególnych kategorii obiektów,
– korektę redakcyjną i techniczną.
Makieta nazewnicza powinna zawierać:
– godło arkusza mapy i punkty przecięcia ramek podziału arkuszowego,
– nazwy, skróty i opisy liczbowe występujące na danym arkuszu mapy, z określeniem krojów i wielkości pism dla
poszczególnych elementów treści.

Podstawowymi elementami opisu pozaramkowego mapy (wg wzoru opisu pozaramkowego dołączonego do
Wytycznych – Załącznik 4) są:
– godło i nazwa arkusza oraz tytuł mapy,
– informacje dotyczące odwzorowania kartograficznego, układu współrzędnych, poziomu odniesienia i skali
mapy,
– objaśnienia znaków umownych (legenda mapy),
– nazwa instytucji opracowującej, drukującej i wydającej arkusz mapy,
– imię i nazwisko redaktora (redaktorów) arkusza mapy,
– imię i nazwisko oraz tytuł naukowy głównego konsultanta naukowego,
– imiona i nazwiska oraz tytuły naukowe konsultantów naukowych arkusza mapy,
– informacje o podstawowych materiałach kartograficznych – podkładowych i tematycznych z datami ich
aktualności,
– informacja o podziale administracyjnym obszaru objętego danym arkuszem mapy,
– data ukończenia opracowania arkusza mapy,
– rok druku arkusza mapy.

Pierworysy redakcyjne podlegają szczegółowemu sprawdzeniu w zakresie:
– zgodności treści, nazewnictwa i formy graficznej z materiałami źródłowymi i przepisami niniejszych
Wytycznych,
– prawidłowości opracowania graficznego,
– zgodności styków,
– prawidłowości opisu pozaramkowego.
Zauważone błędy, opuszczenia i nieścisłości zaznacza się na nałożonej na pierworysy redakcyjne mapy kalce
kontrolnej, opatrzonej godłem arkusza mapy, z naniesionymi punktami przecięć ramek podziału arkuszowego.

Pierworysy redakcyjne mapy podlegają szczegółowemu sprawdzeniu pod względem merytorycznym przez
konsultanta naukowego arkusza a po jego korekcie przez głównego konsultanta naukowego. Po wprowadzeniu
korekty, ponownej kontroli redakcyjnej i redakcyjno-technicznej pierworysy zostają podpisane przez osoby
odpowiedzialne za ich wykonanie i sprawdzenie. Procedura ta powinna być skontrolowana przy odbiorze map
przez zleceniodawcę.
ROZDZIAŁ VI
ZASADY STOSOWANIA ZNAKÓW UMOWNYCH
(definicje i opisy znaków umownych)
1. Zasady zawierają nazwy i definicje obiektów przedstawianych za pomocą znaków umownych. Określają one
treść tematyczną mapy oraz zasady stosowania znaków na pierworysach.
2. Znaki umowne zestawiono według głównych grup treści mapy.
3. Wszystkie znaki umowne przedstawiono w Załączniku 2 w takich barwach, w jakich występują na mapie.
4. Wymiary znaków umownych oraz grubości linii podane w mm we Wzorach znaków umownych (Za łącznik 2)
odnoszą się do znaków w skali wydawniczej 1:50 000. W przypadku, gdy nie podano grubości linii, należy je
rysować grubością 0,15 mm. Wymiary linowych znaków złożonych z dwóch linii odnoszą się do tzw. światła
znaku, tj. nie zawierają grubości tych linii.
5. Wymiary oznaczeń literowych podane są w punktach.
6. Kolejne liczby odpowiadają numerom znaków umownych przedstawionych we Wzorach znaków umownych
(Załącznik 2).
7. Znaki umowne należy umieszczać na tle podkładu topograficznego.
Topograficzne działy wodne
Topograficzne działy wodne – linie rozdzielające zlewnie wód powierzchniowych. Wyróżnia się działy wodne
wyraźne – od europejskiego do V rzędu, działy wodne niepewne oraz działy wodne obszarów bezodpływowych i
bifurkujących. Działy wodne wyznacza się na podstawie analizy rzeźby terenu na mapach topograficznych w
skali 1:25 000 oraz na podstawie wizji lokalnej w terenie. Działy wodne przebiegające przez duże miejscowości

6
wprowadzić tylko tam, gdzie ich przebieg jest pewny. Działy wodne należy wyznaczyć dla wszystkich cieków
nazwanych V rzędu i wyższych. Do ustalenia rzędu działu wodnego należy wykorzystać atlas Podział
hydrograficzny Polski IMGW, 1980.
1. Dział wodny europejski rozdziela na obszarze Polski zlewiska Morza Bałtyckiego, Morza Czarnego i Morza
Północnego.
2. Dział wodny I rzędu rozdziela obszary odwadniane przez rzeki główne, wpadające do morza (Wisłę, Odrę
itp.).
3. Dział wodny II rzędu rozdziela obszary odwadniane przez dopływy rzek głównych (San, Wartę itp.) .
4., 5., 6. Działy wodne III–V rzędu rozdzielają zlewnie rzek i potoków odpowiednio niższych rzędów.
7. Dział wodny niepewny – prawdopodobny przebieg linii działu wodnego stosuje się w przypadku, gdy
jednoznaczne wyznaczanie linii działu topograficznego nie jest możliwe, np. na terenach płaskich,
podmokłych, na obszarach szerokich dolin rzecznych, na nadmorskich równinach aluwialnych, na terenach
zurbanizowanych, na terenach szkód górniczych itp.
8. Dział wodny obszaru bifurkującego rozdziela obszary zlewni zbiorników wodnych i terenów podmokłych,
odwadnianych powierzchniowo do sąsiednich dorzeczy.
9. Dział wodny obszaru bezodpływowego ewapotranspiracyjnego rozdziela obszary występowania zespołu
przylegających do siebie jednostkowych zlewni zagłębień bezodpływowych, w dnie których występuje
zbiornik wodny lub teren podmokły. Zasięg całego obszaru wyznaczają topograficzne działy wodne zlewni
skrajnych.
10. Dział wodny obszaru bezodpływowego chłonnego rozdziela obszary występowania zespołu przylegających
do siebie jednostkowych zlewni zagłębień bezodpływowych chłonnych, których dna są suche. Zasięg całego
obszaru wyznaczają działy wodne zlewni skrajnych. Działy wodne powinny w całości obwodzić obszary
bezodpływowe, ewapotranspiracyjne i chłonne (znaki 9 i 10).
11. Bramy w dziale wodnym – miejsca, w których ciek, rów lub kanał przecinają topograficzny dział wodny. Na
mapie numerycznej nanoszone będą wszystkie bramy wodne, a redakcyjnie dopuszczone są tylko zewnętrzne.

12. Izolowane drobne zagłębienie bezodpływowe – a) ewapotranspiracyjne, b) chłonne. Są to tereny (poza
obszarami bezodpływowymi), na których występują drobne formy wklęsłe.
Wody powierzchniowe
13. Zbiorniki wodne naturalne lub sztuczne dające się przedstawić w skali mapy. Podstawą wyznaczenia
zasięgu zbiorników wodnych są: mapa topograficzna, zdjęcia lotnicze, katalog jezior autorstwa A.
Choińskiego (1991–1992) oraz materiały Archiwum Instytutu Rybactwa ródlądowego w Olsztynie-
Kortowie, a w przypadku sztucznych zbiorników wodnych dokumentacje wykonawcze. Opis zbiornika
wodnego o powierzchni większej od 10 ha, o ile jest to możliwe technicznie, powinien zawierać następujące
dane: wysokość bezwzględną zwierciadła
wody z mapy topograficznej (z dokładnością do 0,1 m), powierzchnię zbiornika w hektarach (z dokładnością
do 0,1 ha), głębokość maksymalną w metrach (z dokładnością do 0,1 m) oraz w przypadku istnienia danych –
wybrane izobaty. W przypadku występowania różnic danych z materiałów archiwalnych a stanem
faktycznym, przekraczających 5%, należy przyjąć wartości z pomiaru aktualnego.
Wskazane jest pomierzenie wysokości bezwzględnej zwierciadła wody w trakcie zdjęcia hydrograficznego.
Na mapie nazwę zbiornika podpiętrzonego oznacza się kolorem czerwonym, a w przypadku braku nazwy
stosuje się literę „x” w kolorze czerwonym. Ponadto podpiętrzenie wód zbiornika zaznacza się w komentarzu
oraz w tabeli zestawiającej parametry. Należy pozostawić bez opisu parametrów morfometrycznych sztuczne
zbiorniki wodne, a wartości ich kubatury usunąć (znak nr 13). Pojemności sztucznych zbiorników wodnych
powyżej 1 mln m3 stanowią informacje poufne. Ewentualnie można wprowadzić te dane, uzyskane w
rocznikach GUS-u, w komentarzu.
14. Zbiorniki lub zespoły zbiorników wodnych sztucznych nie dających się przedstawić w skali mapy.
Znakiem umownym zaznacza się zbiorniki, których powierzchnia jest mniejsza niż 1 250 m2 (0,5 mm2 na
mapie).
15. Zbiorniki wodne zarastające. Sygnatury roślinności wodnej umieszcza się w tej części zbiorników, które są
pokryte roślinnością wyrastającą ponad powierzchnię wody (np. trzciny, sitowia).
16. Tereny podmokłe – obszary trwale lub okresowo nasycone wodą w wyniku zalewu lub podtopienia. Wiąże
się to z brakiem lub utrudnionym odpływem wód. W ok resach wilgotnych często na tych obszarach występuje
stagnująca woda. Są to głównie nie odwadniane lub słabo odwadniane torfowiska niskie, rozległe obszary
zagłębień bezodpływowych, najniższe partie dolin rzecznych i rynien jeziornych, wypełnione osadami
zbiorniki wodne lub płaskie tereny wysoczyznowe ze słabo rozwiniętym układem drenującym. Zasięg terenów
podmokłych wyznacza się na podstawie map topograficznych i glebowo-rolniczych, zdjęć lotniczych oraz

7
innych materiałów źródłowych (np. dokumentacji torfowisk), a następnie weryfikuje się w trakcie badań
terenowych. Ze względu na trwałość podtopienia lub zalewu wyróżnia się tereny podmokłe stale oraz tereny
podmokłe okresowo, na których okresowo, najczęściej latem lub jesienią, podmokłość zanika. Na ogół są to
zmeliorowane tereny podmokłe stale.
17. Cieki stałe, naturalne lub sztuczne. Podstawą określenia przebiegu cieków są mapy topograficzne i zdjęcia
lotnicze, uzupełnione zdjęciem hydrograficznym. W terenie należy rozróżnić ciek stały od cieku okresowego,
zlokalizować początek i ujście cieku oraz wyznaczyć szerokość koryta.
Przyjęto następujące przedziały szerokości koryta: mniejsza niż 3 m, 3–5 m, 5–30 m, większa niż 30 m. Za
szerokość cieku należy uznać szerokość zwierciadła wody w korycie przy przeciętnych stanach wody.
Nie uwzględnia się zmiany przedziału szerokości na odcinkach mniejszych niż 250 m. Wykonując pomiar w
terenie należy na mapie dokumentacyjnej zaznaczyć poprzeczną kreską początek odcinka koryta
mieszczącego się w tym samym przedziale szerokości. Przy kresce wpisuje się szerokość koryta w metrach.
18. Cieki okresowe, naturalne lub sztuczne – cieki okresowo wysychające w czasie suszy. Charakter cieku
należy stwierdzić w trakcie badań terenowych oraz drogą wywiadu z miejscową ludnością. Sposób
charakterystyki cieków jak dla znaku 17.
19. Ponory – miejsca w korycie cieku, w których wody wlewają się częściowo lub całkowicie szczelinami w
głąb podłoża skrasowiałego. Ponory zaznacza się przede wszystkim na podstawie zdjęcia hydrograficznego.
20. Wodospady – pionowe, swobodne spady wodne z naturalnego progu skalnego w korycie cieku. Wysokość
wodospadów oznaczoną na mapie topograficznej weryfikuje się w terenie z dokładnością do 0,1 m. Za
wysokość wodospadów należy uznać odległość między zwierciadłem wody na progu i pod progiem skalnym.
Pomija się natomiast bystrza, szypoty itp.
21. Kierunki płynięcia wody w cieku stałym i okresowym należy sprawdzić w terenie i zaznaczyć na mapie
hydrograficznej.
22. Obszary zalewane wodami: M – morskimi (podczas wysokich stanów morza), R – rzecznymi (podczas
wezbrań, w tym też i suche zbiorniki przeciwpowodziowe), S – spływu powierzchniowego, U – utrudnionego
spływu wskutek działalności gospodarczej (np. w sąsiedztwie zbiorników retencyjnych i kanałów), Z –
zahamowania odpływu wód podziemnych. Informacje dotyczące przemieszczania się fali wezbraniowej, w
przypadku posiadania takich danych, zamieścić należy w komentarzu.
Wypływy wód podziemnych
23. Źródła stałe – punktowe, naturalne wypływy wód podziemnych na powierzchnię. Na mapie wielkość znaku
różnicuje się w zależności od wydajności źródła stosując następujące przedziały: mniejsza niż 0,5, 0,5–1,0,
1,0–10,0 i większa niż 10,0 dm3*s-1. Ponadto przy znakach w trzech najwyższych przedziałach umieszcza się
liczbę oznaczającą wydajność źródła podczas badań z dokładnością do 0,1 dm3*s-1.
24. Zespoły ródeł stałych – wypływy kilku źródeł stałych na jednej wysokości, nie dających się przedstawić w
skali mapy. Wielkość sygnatury zależy od wartości sumy wydajności wszystkich tych źródeł.
25. Źródła okresowe – punktowe, naturalne wypływy wód podziemnych na powierzchnię, czynne okresowo.
26. Źródła mineralne i lecznicze – wypływy wód podziemnych zawierających więcej niż 1g*dm -3
rozpuszczonych składników mineralnych lub poniżej tej wartości, ale o właściwościach leczniczych.
Charakterystyka wydajności – jak dla źródeł stałych (znak 23). Informacje związane z występowaniem wód
mineralnych należy przedstawić w komentarzu.
27. Młaki – nieskoncentrowane wypływy wód podziemnych, powodujące zabagnienie obszaru przyległego. Na
mapie oznacza się wydajność młak w dm3*s-1 w następujących przedziałach: m nie jsz a n iż 0 ,5 i w ię k sz a n
iż 0 ,5 dm 3*s-1. Przy znaku młaki o wydajności większej niż 0,5 dm3*s -1 umieszcza się liczbę oznaczającą
wydajność młaki podczas badań z dokładnością do 0,1 dm3*s-1.
28. Wycieki – nieskoncentrowane wypływy wód podziemnych, w odsłoniętych warstwach wodonośnych,
okresowo dające odpływ.
Wody podziemne
29. Studnie, odwierty (punkty pomiarowe). Dla ustalenia głębokości zwierciadła wód podziemnych pierwszego
poziomu wykonuje się pomiary w trakcie zdjęcia hydrograficznego. Do tego celu wykorzystuje się punkty, w
których zwierciadło wody jest odsłonięte. Do punktów tych należą studnie kopane i wiercone, piezometry,
wykopy, szyby itp., w których stwierdzono obecność wód podziemnych. Pomiary stanu zwierciadła wody
należy wykonać za pomocą gwizdka studziennego z dokładnością 0,1 m w możliwie największej liczbie
studzien w celu uzyskania równomiernego rozmieszczenia danych. Pomiary powinny być przeprowadzone w
możliwie krótkim okresie (maksymalnie 2 – 3 tygodnie) i obejmować cały badany obszar dla uniknięcia
zmian zachodzących w czasie. Przy pomierzonych punktach podaje się: w liczniku – głębokość do
zwierciadła wody od powierzchni terenu, w mianowniku – wysokość bezwzględną zwierciadła wody (w
uzasadnionych przypadkach). Obie wartości podaje się z dokładnością do 0,1 m. Wszystkie pomierzone

8