Rządowy projekt ustawy - Prawo o organizmach genetycznie zmodyfikowanych

3) zamierzonego uwolnienia organizmów genetycznie zmodyfikowanych do rodowiska
w celach do wiadczalnych,
4) wprowadzenia do obrotu organizmów genetycznie zmodyfikowanych jako produktów
lub w produktach,
5) upraw ro lin genetycznie zmodyfikowanych,
6) udostępniania informacji o organizmach genetycznie zmodyfikowanych.
W zakresie transpozycji przepisów dyrektyw Wspólnot Europejskich, projekt ustawy
dokonuje wdrożenia postanowień:
1) dyrektywy Rady 90/219/EWG z dnia 23 kwietnia 1990 r. w sprawie ograniczonego
stosowania mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie (Dz. Urz. WE L 117
z 8.5.1990, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 1,
str. 381);
2) dyrektywy 2001/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 marca 2001 r.
w sprawie zamierzonego uwalniania do rodowiska organizmów zmodyfikowanych
genetycznie i uchylającej dyrektywę Rady 90/220/EWG (Dz. Urz. WE L 106
z 17.04.2001, str. 1, z późn. zm; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6,
str. 77).
W zakresie wykonania przepisów rozporządzeń Wspólnot Europejskich, projekt ustawy
wprowadza regulacje prawne, mające na celu zapewnienie stosowania na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej:
1) rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 wrze nia
2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywno ci i paszy (Dz. Urz. UE L 268
z 18.10.2003, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 32,
str. 432);
2) rozporządzenia (WE) nr 1830/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 wrze nia
2003 r. dotyczącego możliwo ci ledzenia i etykietowania organizmów zmodyfikowanych
genetycznie oraz możliwo ci
ledzenia
żywno ci i produktów paszowych
wyprodukowanych z organizmów zmodyfikowanych genetycznie i zmieniającego
dyrektywę 2001/18/WE (Dz. Urz. UE L 268 z 18.10.2003, str. 24; Dz. Urz. UE Polskie
wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 32, str. 455);
2
3) rozporządzenia (WE) nr 1946/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca
2003
r. w sprawie transgranicznego przemieszczania organizmów genetycznie
zmodyfikowanych (Dz. Urz. UE L 287 z 05.11.2003, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie
specjalne, rozdz. 15, t. 7, str. 650);
4) rozporządzenia Komisji (WE) nr 65/2004 z dnia 14 stycznia 2004 r. ustanawiającego
system ustanawiania oraz przypisywania niepowtarzalnych identyfikatorów organizmom
zmodyfikowanym genetycznie (Dz. Urz. UE L 10 z 16.01.2004, str. 5; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 33, str. 11);
5) rozporządzenia Komisji (WE) nr 1981/2006 z dnia 22 grudnia 2006 r. ustalającego
szczegółowe zasady wykonania przepisów art. 32 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003
Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wspólnotowego laboratorium
referencyjnego dla organizmów zmodyfikowanych genetycznie (Dz. Urz. UE L 368
z 23.12.2006, str. 99).
W projekcie ustawy wskazano organy wła ciwe w sprawach dotyczących organizmów
genetycznie zmodyfikowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W szczególno ci
projekt ustawy wprowadza zmiany w przepisach ustaw regulujących zasady i tryb działania
organów kontrolnych, precyzując zakres zadań tych organów w ramach kontroli i nadzoru
przestrzegania przepisów o organizmach genetycznie zmodyfikowanych. Ze względu na
niechętne stanowisko polskiego społeczeństwa wobec upowszechniania działań
z organizmami genetycznie zmodyfikowanymi, za wyjątkiem ich zamkniętego użycia, a także
uwzględniając będące jego konsekwencją stanowisko Rady Ministrów wobec wszystkich
kategorii działań z organizmami genetycznie zmodyfikowanymi, wprowadzono zmiany
dotyczące systemu kontrolnego, będącego gwarantem bezpieczeństwa w tej dziedzinie.
Dlatego projekt ustawy zakłada precyzyjne rozdzielenie kompetencji wła ciwych inspekcji co
do zakresu przeprowadzanej kontroli. Zamiarem projektodawcy jest bowiem stworzenie
szczelnego i skutecznego systemu kontrolnego w obszarze organizmów genetycznie
zmodyfikowanych.
Projekt ustawy, a wraz z nim inne akty normatywne, stworzą spójny system prawnej
reglamentacji działalno ci w zakresie działań dotyczących organizmów genetycznie
zmodyfikowanych. W szczególno ci zostanie dokonany precyzyjny podział zadań
kontrolnych pomiędzy organami administracji publicznej, w szczególno ci między
Państwową Inspekcją Pracy, Państwową Inspekcją Sanitarną, Inspekcją Ochrony rodowiska,
3
Inspekcją Handlową, Inspekcją Jako ci Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych,
Państwową Inspekcją Ochrony Ro lin i Nasiennictwa oraz Inspekcją Weterynaryjną.
Należy zwrócić uwagę, że od chwili wej cia w życie ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r.
o organizmach genetycznie zmodyfikowanych nastąpiły poważne zmiany w przepisach prawa
Unii Europejskiej regulujących zagadnienia dotyczące organizmów genetycznie
zmodyfikowanych. Przede wszystkim zostały przyjęte dwa zasadnicze rozporządzenia
Wspólnot Europejskich: rozporządzenie nr 1829/2003 i rozporządzenie nr 1830/2003. Na
podstawie postanowień dyrektywy 90/219/EWG oraz dyrektywy 2001/18/WE wydanych
zostało ponadto szereg decyzji Komisji Europejskiej, których adresatem są poszczególne
państwa członkowskie Unii Europejskiej. Z chwilą uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską
członkostwa w Unii Europejskiej stało się konieczne podjęcie działań mających na celu
przeniesienie tre ci tych decyzji na poziom prawa krajowego.
W 2003 r. zostało również wydane rozporządzenie nr 1946/2003, stanowiące transpozycję
na płaszczyźnie prawa wspólnotowego postanowień Protokołu kartageńskiego
o bezpieczeństwie biologicznym do Konwencji o różnorodno ci biologicznej, sporządzonego
w Montrealu dnia 29 stycznia 2000 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 216, poz. 2201). W związku z tym
konieczne jest również podjęcie działań ustawodawczych mających na celu zapewnienie
stosowania postanowień rozporządzenia nr 1946/2003 na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej. Rozporządzenia stanowione przez organy Wspólnot Europejskich wywierają od dnia
1 maja 2004 r. bezpo redni skutek na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zadaniem
polskiego ustawodawcy jest zatem przede wszystkim uchylenie tych przepisów krajowych,
które powtarzają regulacje zawarte w rozporządzeniach Wspólnot Europejskich.
Warto również zwrócić uwagę, że w dniu 10 grudnia 2003 r. Rzeczpospolita Polska
dokonała ratyfikacji Protokołu kartageńskiego. Wszedł on w życie w stosunku do
Rzeczypospolitej Polskiej z dniem 9 marca 2004 r. Dla zapewnienia skuteczno ci
postanowień Protokołu kartageńskiego w stosunkach między Rzecząpospolitą Polską
a innymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej wystarczające jest pełne i prawidłowe
wdrożenie do polskiego porządku prawnego postanowień dyrektywy 2001/18/WE. Natomiast
w zakresie transgranicznego przemieszczania żywych zmodyfikowanych organizmów między
państwami członkowskimi Unii Europejskiej a państwami trzecimi bezpo rednie
zastosowanie znajduje rozporządzenie nr 1946/2003.

4
Z uwagi na zakres regulacji objęty projektem ustawy niezbędne jest dokonanie
nowelizacji szeregu ustaw szczególnych. W celu dostosowania tych ustaw do nowych lub
zmienionych przez projekt ustawy instytucji prawnej i zapewnienia spójno ci w ramach
całego systemu prawnego projekt ustawy zmienia:
1) ustawę z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
2) ustawę z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony rodowiska,
3) ustawę z dnia 4 wrze nia 1997 r. o działach administracji rządowej,
4) ustawę z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej,
5) ustawę z dnia 21 grudnia 2000 r. o jako ci handlowej artykułów rolno-spożywczych,
6) ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony rodowiska,
7) ustawę z dnia 7 czerwca 2001 r. o le nym materiale rozmnożeniowym,
8) ustawę z dnia 6 wrze nia 2001 r. – Prawo farmaceutyczne,
9) ustawę z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialno ci podmiotów zbiorowych za
czyny zabronione pod groźbą kary,
10) ustawę dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie ro lin,
11) ustawę z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie,
12) ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej,
13) ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,
14) ustawę z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalno ci gospodarczej,
15) ustawę z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej,
16) ustawę z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w rodowisku i ich
naprawie,
17) ustawę z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy,
18) ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o rodowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaływania
na rodowisko.

5
Projekt ustawy dzieli się na jedena cie działów. W każdym dziale zostały umieszczone
przepisy, które zostały pogrupowane w jednostki systematyzacyjne niższego rzędu
– rozdziały. Kryterium grupowania zespołów przepisów w działy stanowił zakres spraw
regulowanych w danym dziale, okre lony zwięźle w tytule działu. Pogrupowanie zespołów
przepisów w działy zapewnia przejrzysto ć oraz ułatwia adresatom norm prawnych
odszukanie tych przepisów, które ich bezpo rednio dotyczą.
Dział I projektu ustawy „Przepisy ogólne” jest podzielony na trzy rozdziały, w których
znajdują się przepisy o charakterze ogólnym oraz przepisy mające zastosowanie dla
pozostałych czę ci ustawy:
1) rozdział 1 „Przedmiot regulacji”,
2) rozdział 2 „Przepisy wspólne”,
3) rozdział 3 „Kontrola przestrzegania przepisów dotyczących organizmów genetycznie
zmodyfikowanych”.
W rozdziale 1 w art. 2 znajdują się wyłączenia z zakresu zastosowania projektu ustawy,
co jest zgodne z postanowieniami dyrektywy 90/219/EWG i dyrektywy 2001/18/WE.
Wskazano w nich, że przepisy projektu ustawy nie mają zastosowania do żywno ci
i produktów leczniczych zawierających, składających się lub wytworzonych z organizmów
genetycznie zmodyfikowanych oraz do organizmów genetycznie zmodyfikowanych i pasz,
o których mowa w art. 15 ust. 1 rozporządzenia nr 1829/2003. W stosunku do przepisów
ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych wyrazy
„genomu ludzkiego” zostały zastąpione wyrazami „istoty ludzkiej”.
W rozdziale 2 znajdują się zmiany dotyczące tre ci niektórych dotychczasowych definicji
ustawowych. Zmiany te mają na celu całkowite dostosowanie tych definicji do tre ci definicji
zawartych w dyrektywie 90/219/EWG oraz dyrektywie 2001/18/WE. Istotna zmiana dotyczy
definicji zamkniętego użycia.
Projekt ustawy przewiduje, że dotychczasowa definicja „zamkniętego użycia organizmów
genetycznie zmodyfikowanych”, stosowana na gruncie przepisów ustawy z dnia 22 czerwca
2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, zostanie zastąpiona definicją
„zamkniętego użycia”. Nowa definicja będzie obejmowała działania polegające na
modyfikacji genetycznej mikroorganizmów lub na modyfikacji genetycznej organizmów
6