Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych

Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość
Ze względu na to, że europejskie prawo spółek, w tym implementowana dyrektywa
2006/68/WE, ma być postrzegane jako instrument ułatwiający prowadzenie działalności
gospodarczej, zwiększający jej efektywność, wspierający mobilność spółek i
zwiększający zakres swobody przedsiębiorców – projektowane przepisy będą miały
niewątpliwie przełożenie na konkurencyjność i przedsiębiorczość.
Umożliwienie wykupu akcji spółki przez jej zarząd powinno spowodować rozwój
polskich spółek. Pojawi się dodatkowe źródło finansowania, czyli dodatkowa zdolność
kredytowania. Spółka, żeby pozyskać kapitał, może kupować własne akcje i pod te
akcje brać pożyczki.
Zmniejszenie ograniczeń w nabywaniu przez spółkę własnych akcji pozwoli m.in. na
wyeliminowanie ograniczeń w możliwości reagowania przez spółkę na zmieniającą się
sytuację na rynku kapitałowym, wpływającą na cenę jej akcji.
W razie zaburzenia równowagi między popytem i podażą, spółki dzięki nabywaniu
własnych akcji mogą przyczyniać się do stabilizacji kursu giełdowego akcji w okresie
nierównowagi, zapobiegając lub ograniczając w ten sposób, nieuzasadnione
ekonomiczną sytuacją finansową spółki, wahania kursów akcji o charakterze
spekulacyjnym.
Wpływ na rynek pracy
Proponowane w projekcie ułatwienia w zakładaniu i działalności spółek akcyjnych
powinny w przyszłości spowodować zwiększenie ilości działających spółek akcyjnych i
w konsekwencji zwiększenie zatrudnienia.
Wpływ na sytuację i rozwój regionalny
Wejście w życie projektowanej ustawy nie wpłynie na sytuację i rozwój regionów.
Wpływ na finanse publiczne
Projekt ustawy nie pociąga za sobą obciążenia budżetu państwa lub budżetów jednostek
samorządu terytorialnego.
Konsultacje społeczne
Projekt ustawy został przedłożony do zaopiniowania Sądowi Najwyższemu oraz
Krajowej Radzie Sądownictwa.

35
W ramach konsultacji społecznych projekt ustawy został przesłany do: Krajowej Rady
Radców Prawnych, Naczelnej Rady Adwokackiej, Krajowej Rady Notarialnej,
Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” i organizacji przedsiębiorców: Business
Centre Club, Krajowej Izby Gospodarczej, Polskiej Konfederacji Pracodawców
Prywatnych, Konfederacji Pracodawców Polskich, Związku Rzemiosła Polskiego oraz
Narodowego Banku Polskiego i Związku Banków Polskich.
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego w swojej opinii nie zgłosił uwag do projektowanej
ustawy. Krajowa Izba Gospodarcza (KIG) przyjęła rozwiązania zaproponowane w
projekcie z dużą aprobatą. Nadto podniosła kwestię rozważenia możliwości zniesienia
obowiązku posiadania przez spółki kapitału zakładowego przez wprowadzenie testu
kapitału. KIG zauważa, że minimalny kapitał założycielski nie daje żadnych gwarancji
przyszłym kontrahentom spółki oraz innym uczestnikom obrotu gospodarczego, że
spółka jest wypłacalna. Wprowadzenie testu kapitału oznacza, że członkowie zarządu
odpowiadaliby za powstałe szkody całym swoim majątkiem.
W ocenie projektodawców powyższa propozycja nie może być rozważana
w ramach przedmiotowej nowelizacji. Projektowana ustawa ogranicza się wyłącznie do
implementacji zmienionej II dyrektywy w sprawie spółek, a projektodawców wiążą
terminy wynikające z prawa UE. Natomiast podniesiona przez KIG kwestia stanowi
ważny sygnał dla podjęcia debaty w tej sprawie.
Uwagi przesłała także Krajowa Rada Notarialna (KRN). Podniosła ona w swojej opinii
problem implementacji dyrektyw w kontekście suwerenności RP, problem zniesienia
zakazu finansowania własnych akcji przez spółkę, a także kwestię poszerzenia
możliwości nabywania przez spółkę akcji własnych.
Projektodawcy ocenili, że uwagi KRN nie są zasadne. Implementacja dyrektyw
unijnych nie narusza suwerenności Polski. W ramach suwerennej decyzji RP stała się
członkiem UE i tym samym poddała się regułom obowiązującym
w Unii. W odniesieniu do pozostałych wątpliwości można generalnie stwierdzić, że
nowe propozycje zmieniają rozwiązania już archaiczne, hamujące rozwój spółek
akcyjnych. Obowiązujące przepisy były często omijane, wskutek zbyt rygorystycznych
przepisów, stosowano praktyki wywołujące wątpliwości co do ich zgodności z prawem.

36
Liberalizacja zasad nabywania akcji własnych przez spółkę wynika z potrzeb obrotu.
Nadto jest zgodna z tendencjami europejskimi i światowymi. Zarzut KRN, że projekt
dopuszcza do sytuacji, w której zarząd uzyskuje przewagę nad akcjonariuszami, jest
oparty na nieporozumieniu. Został bowiem wprowadzony maksymalny pułap
nabywania omawianych akcji (20%) i zakaz wykonywania z tych akcji prawa głosu.
Pozostałe podmioty, do których skierowano projekt w ramach konsultacji społecznych,
nie zajęły stanowiska.
Projekt został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej – na stronach
internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości, zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 2005 r. o
działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U.

Nr 169, poz. 1414). aden podmiot, w trybie tej ustawy, nie zgłosił zainteresowania
pracami nad projektem.



1) Report of the High Level Group of Company Law Experts on a Modern Regulatory Framework
for Company Law in Europe, Bruksela 2002, s. 78 i n.
2) Communication from the Commission to the Council and the European Parliament:
Modernising Company Law and Enhancing Corporate Governance in the European Union
– A Plan to Move Forward, 21.5.2003, COM (2003) 284.
3) Report of the High Level Group of Company Law Experts on a Modern Regulatory Framework
for Company Law in Europe, jw., s. 86 i n.
4) Wyroki: z dnia 9 marca 1999 r., C-212/97, Zb. Orz. 1999, s. I-1459 (sprawa „Centros”); z dnia
5 listopada 2002 r., C-208/00, Zb. Orz. 2002, s. I-9919 (sprawa „Überseering”); z dnia
30 września 2003 r., C-167/01, Zb. Orz. 2003, s. I-10155 (sprawa „Inspire Art”).
5) Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 229, poz. 2276).
6) Za przekonującą należy uznać analizę w tym zakresie przeprowadzoną przez M. Cejmera i D.
Dąbrowskiego, Przesłanki nabywania akcji własnych w: Europejskie Prawo Spółek, t. I.,
op. cit., s. 198-208.
7) Por. zestawienie poglądów M. Rodzynkiewicz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz,
Warszawa 2005, s. 726.
8) W tekście polskim dyrektywy 2006/68/WE wymaga się od wierzycieli wykazania w sposób
wiarygodny stanu zagrożenia zaspokojenia roszczeń. Sformułowanie to nawiązuje do wersji
angielskiej tekstu („credibly demonstrate”). Nie wydaje się jednak, by zamiarem ustawodawcy
europejskiego było nałożenie na wierzycieli obowiązku przeprowadzenia kompleksowego
dowodu stanu zagrożenia roszczeń. Z reguły wymagałoby to od wierzycieli zaangażowania
znacznych sił i środków. Bardziej właściwe wydaje się dlatego mówienie o obowiązku
uprawdopodobnienia tego stanu, podobnie jak w przypadku wystąpienia z wnioskiem
o udzielenie zabezpieczenia (art. 730 k.p.c.). Uprawnienie wierzycieli należy w istocie
zakwalifikować jako szczególny rodzaj środka tymczasowego, dostosowany do specyfiki

37

spółek i regulowany przepisami kodeksu spółek handlowych. Takie ujęcie odpowiada wersji
niemieckiej tekstu dyrektywy („glaubhaft machen”).
9) Por. S. Sołtysiński, w: S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek
handlowych. Komentarz, t. III, Warszawa 2003, s. 1254.
10) Polski tekst art. 32 ust. 2 II dyrektywy jest w tym względzie nieprecyzyjny, ponieważ posługuje
się pojęciem „zaspokojenia”. W istocie chodzi nie o zaspokojenie, ale o zadośćuczynienie
roszczeniu wierzycieli, o którym mowa w ustępie poprzednim, a zatem wyłącznie roszczeniu
o ustanowienie zabezpieczenia.
11) Por. S. Sołtysiński, jw., s. 1252.
12) Por. A. Opalski, Kapitał zakładowy, zysk, umorzenie, Warszawa 2002, s. 199.

38
TABELA ZGODNO CI


1. Nr celex / Nr dyrektywy (wraz ze zmianami)



……………………/2006/68/WE


2. Tytuł dyrektywy



Dyrektywa 2006/68/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 wrze nia 2006 r. zmieniająca
dyrektywę Rady 77/91/EWG w sprawie tworzenia spółek akcyjnych i utrzymywania oraz zmian
wysoko ci ich kapitału

3. Instytucja odpowiedzialna za wdrożenie rozporządzenia



Ministerstwo Sprawiedliwo ci


4.
Akt prawny, na mocy którego wdrażane są przepisy dyrektywy



Projekt z października 2007 r. ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych


5. Artykuł dyrektywy
Przepis polski: artykuł projektu ustawy


art. 1 pkt 2
art. 3121 § 1-4, art. 3121§ 5, art. 4471, art. 536 § 3

art. 1 pkt 3
art. 394 § 3


art. 1 pkt 8
art. 431


art. 1 pkt 4
art. 362 § 1 pkt. 8, art. 362 § 2 pkt 2, art. 363 § 1, art. 363 § 4 i 6

art. 1 pkt 5
nie wymaga implementacji

art. 1 pkt 6
art. 345 § 4, art. 415 § 11


art. 1 pkt 7
art. 15 § 2

art. 1 pkt 9
art. 456, art. 458 § 2 pkt 4

47/01/BS