Rządowy projekt ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców

1) świadczenie na częściowe zaspokojenie wynagrodzeń pracowniczych za czas
przestoju ekonomicznego,
2) świadczenie na częściowe zrekompensowanie obniżenia wymiaru czasu pracy.
Projektowane przepisy przewidują, iż z określonymi świadczeniami wypłaca się
przedsiębiorcy w przejściowych trudnościach finansowych środki na opłacenie składek na
ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy.
W przypadku zaistnienia przestoju ekonomicznego pracownikom przedsiębiorcy
w przejściowych trudnościach finansowych przysługuje świadczenie z Funduszu do
wysokości 100 % zasiłku, o którym mowa w art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r.
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz wynagrodzenie od tego
przedsiębiorcy łącznie w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na
podstawie odrębnych przepisów z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy pracownika.
Jednocześnie warunkiem niezbędnym do objęcia pracownika przestojem ekonomicznym jest
pisemna jego zgoda.
W przypadku ograniczenia czasu pracy pracownikom przedsiębiorcy w przejściowych
trudnościach finansowych przysługuje świadczenie z Funduszu do wysokości 70 % zasiłku,
o którym mowa w art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy, w zależności od stopnia obniżenia wymiaru czasu pracy
pracownika.
Powyższe świadczenia mogą być udzielane maksymalnie na okres 6 miesięcy.
Wskazane wyżej świadczenia udzielane są przez dysponenta Funduszu na podstawie
umowy i uzasadnionego wniosku przedsiębiorcy w przejściowych trudnościach finansowych,
który może ubiegać się o pomoc państwa po spełnieniu następujących wymogów:
– osiągnął średni spadek obrotów gospodarczych w szczególności spadek zamówień,
sprzedaży, nie mniej jednak niż o 30 %, liczony ilościowo lub wartościowo w ciągu
ostatnich czterech pełnych kwartałów przed złożeniem wniosku, o którym mowa
w art. 14, w stosunku do okresu od 1 lipca 2007 r. do 30 czerwca 2008 r., nie zalega
ze zobowiązaniami publicznoprawnymi i składkami na Fundusz Pracy, z wyjątkiem
przypadku, gdy zadłużony pracodawca zawarł porozumienie z Zakładem
Ubezpieczeń Społecznych i urzędem skarbowym w sprawie spłaty zadłużenia
i terminowo opłaca raty lub korzysta z odroczenia terminu płatności,
9
– nie zachodzą przesłanki do ogłoszenia jego upadłości, o których mowa w art. 11 –
13 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze,
– opracował program naprawczy obejmujący jeden rok, uprawdopodobniający
poprawę kondycji finansowej przedsiębiorcy,
– nie otrzymał pomocy publicznej na wyposażenie lub doposażenie stanowiska pracy
dla skierowanego bezrobotnego ze środków Funduszu Pracy, zgodnie z umową
o refundację zawartą na podstawie art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 kwietnia
2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy po dniu 1 lutego 2009 r.,
– uzyskał zaświadczenie potwierdzające fakt znajdowania się w przejściowych
trudnościach finansowych.
Wymóg dotyczący pomocy na wyposażenie lub doposażenia stanowiska pracy dla
skierowanego bezrobotnego ze środków Funduszu Pracy oznacza, iż o bezzwrotną pomoc
finansową z Funduszu Gwarantowanych wiadczeń Pracowniczych na utrzymanie
zatrudnienia nie może się ubiegać pracodawca, który uzyskał po dniu 1 lutego 2009 r., na
podstawie umowy zawartej ze starostą powiatu, pomoc publiczną ze środków Funduszu Pracy
na rozwój zatrudnienia, w postaci refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia
stanowiska pracy dla skierowanego na to miejsce bezrobotnego, przyznaną na zasadach
pomocy de minimis, na podstawie przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy.
Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz
rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 kwietnia 2009 r. w sprawie
dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla
skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie
działalności gospodarczej, pracodawca ubiegający się o taką pomoc składa oświadczenie o:
– nieznajdowaniu się w trudnej sytuacji ekonomicznej,
– nierozwiązaniu, w okresie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku, stosunku
pracy z pracownikiem za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę,
a podpisując umowę zobowiązuje się do utrzymania zatrudnienia bezrobotnego,
skierowanego na utworzone lub doposażone stanowisko pracy przez okres nie krótszy niż
24 miesiące.
Tak skonstruowane przepisy art. 46 ust. 6 ustawy o promocji zatrudnienia

i instytucjach rynku pracy w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie
10
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych
ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 6, poz. 33) oraz określone w nich zasady udzielenia pomocy
publicznej dotyczą przedsiębiorcy znajdującego się po dniu 1 lutego 2009 r. w dobrej
kondycji ekonomicznej, korzystającego z pomocy na rozwój zatrudnienia, a nienoszącego się
z zamiarem lub już ograniczającego zatrudnienie. Ponadto przedsiębiorca taki, w odróżnieniu
od przedsiębiorcy korzystającego z podobnej pomocy przed 1 lutego 2009 r. nie ma
obowiązku utrzymania przez okres 3 lat, a w przypadku mikro-, małych i średnich
przedsiębiorców – 2 lat, stanu zatrudnienia na poziomie nie niższym niż z dnia złożenia
wniosku, w przypadku gdy stan ten jest równy lub wyższy niż przeciętna liczba
zatrudnionych, lub stanu zatrudnienia zrównanego z przeciętną liczbą pracowników
zatrudnionych w okresie poprzedzającym złożenie wniosku.
Powyższe argumenty przemawiają za wyłączeniem z możliwości ubiegania się na podstawie
art. 14 ust. 1 projektu ustawy o świadczenia z Funduszu Gwarantowanych wiadczeń
Pracowniczych przedsiębiorców określonych w art. 3 ust. 1 pkt 5 projektu ustawy.
Projektowana procedura przyznawania i wypłaty świadczeń polega na tym,

iż przedsiębiorca zwraca się z wnioskiem do kierownika Biura Terenowego Funduszu
o wypłatę świadczenia wraz z niezbędnymi dokumentami potwierdzającymi, iż znajduje się
w przejściowych trudnościach finansowych, przedstawiając program naprawczy oraz
oświadczenie o niekorzystaniu dotychczas przez pracowników z wymienionych form
pomocy. Złożony wniosek przekazywany jest niezwłocznie do właściwego organu – tj. do
ministra właściwego do spraw gospodarki, ministra właściwego do spraw skarbu państwa lub
marszałka województwa zgodnie z ich właściwością – w celu wydania zaświadczenia
potwierdzającego, iż jest w przejściowych trudnościach finansowych. Wymienione organy
w terminie 7 dni wydają zaświadczenie, które wraz z wnioskiem przedsiębiorcy
w przejściowych trudnościach finansowych przekazywane jest do kierownika Biura
Terenowego Funduszu. W przypadku stwierdzenia, iż przedsiębiorca nie spełnia wymogów
określonych w art. 3 ust. 1 ustawy, tj. nie znajduje się w przejściowych trudnościach
finansowych, wówczas uprawniony organ wydaje decyzję o odmowie wydania
zaświadczenia.
Uzyskanie zaświadczenia od właściwego organu umożliwia wystąpienie
przedsiębiorcy w przejściowych trudnościach finansowych za pośrednictwem kierownika
Biura Terenowego Funduszu do dysponenta Funduszu o zawarcie umowy o wypłatę
świadczenia. rodki z Funduszu Gwarantowanych wiadczeń Pracowniczych określone
11
w umowie są przekazywane na rachunek przedsiębiorcy w przejściowych trudnościach
finansowych w przejściowych trudnościach finansowych, który niezwłocznie wypłaca
je pracownikom oraz odprowadza należne składki na ubezpieczenie społeczne oraz na
ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Projekt ustawy zakłada, iż pomoc określona w art. 14 ust. 1 ma charakter bezzwrotnej
pomocy finansowej udzielanej na zasadzie pomocy de minimis przyznanej zgodnie

z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis.
Projekt ustawy przewiduje, iż pracownikom uprawnionym do świadczeń, w razie
zbiegu tytułów do należnych świadczeń, przysługuje tylko jedno, wyższe świadczenie,
a w przypadku jednakowej wysokości tych świadczeń – jedno świadczenie przyznane
wcześniej oraz ogranicza możliwość zajęcia środków Funduszu Gwarantowanych wiadczeń
Pracowniczych i Funduszu Pracy w toku postępowania egzekucyjnego przeznaczonych na
wypłatę świadczeń pracowniczych wyłącznie do zajęć na rzecz osób, dla których zostały
przekazane. Projektowany przepis wymienia również enumeratywnie tytuły, z jakich
przekazane na wypłatę świadczeń środki mogą być potrącane. Wymieniony katalog ma
charakter zamknięty i nie podlega rozszerzeniu.
Projekt ustawy nakłada na przedsiębiorcę w przejściowych trudnościach finansowych
obowiązek zwrotu otrzymanej pomocy wraz z odsetkami, w przypadku niespełnienia
warunków umowy, w szczególności rozwiązania umowy o pracę z przyczyn dotyczących
pracodawcy w okresie pobierania przez pracownika świadczeń, a także w okresie 6 miesięcy
przypadających bezpośrednio po okresie pobierania tych świadczeń. Natychmiastowy
obowiązek zwrotu ustawa przewiduje także w sytuacji, gdy pomoc zostanie wykorzystana
niezgodnie z przeznaczeniem, tj. gdy nie zostanie przekazana uprawnionym do uzyskania
świadczenia pracownikom.

III. W zakresie wsparcia przedsiębiorców w przejściowych trudnościach finansowych
w inwestowaniu w kwalifikacje zatrudnionych pracowników:
Projektowana ustawa w rozdziale 4 zawiera rozwiązania wspierające środkami
Funduszu Pracy inwestowanie przez przedsiębiorców w podnoszenie kwalifikacji
pracowników w okresie przestoju lub obniżonego wymiaru czasu pracy. Wsparcie
przeznaczone jest dla przedsiębiorców posiadających fundusz szkoleniowy, przy czym aby
dodatkowo zachęcić pracodawców do tworzenia funduszu szkoleniowego wprowadzono
nowe korzystne rozwiązanie (poprzez zmianę ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach
12
rynku pracy), a mianowicie przepis, iż wpłaty na fundusz szkoleniowy obciążają koszty
działalności pracodawców.
Projekt ustawy przewiduje, że przedsiębiorca posiadający zaświadczenie o pozosta-
waniu w przejściowych trudnościach finansowych otrzyma refundację do 80 % kosztów
szkolenia lub studiów podyplomowych podjętych przez pracowników w okresie przestoju lub
obniżonego wymiaru czasu pracy. Wysokość refundacji kosztów szkolenia lub studiów
podyplomowych dla jednej osoby nie może jednak przekroczyć 300 % przeciętnego
wynagrodzenia.
Ponadto pracownicy, którzy zdecydują się na podwyższanie kwalifikacji w obu tych
formach, będą otrzymywać ze środków Funduszu Pracy stypendium, wypłacane przez
przedsiębiorcę:
– w wysokości równej podstawowej kwocie zasiłku dla bezrobotnych obowiązującej
w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy w okresie obniżonego wymiaru czasu
pracy oraz
– w wysokości do 100 % zasiłku dla bezrobotnych w przypadku przestoju
ekonomicznego z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy pracownika.
Kwota stypendium będzie refundowana przedsiębiorcy łącznie z częścią składek na
ubezpieczenia społeczne od wypłaconych stypendiów, należnych od pracodawcy na
podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.
Przewidziano także, że jeśli pracownicy nie ukończą szkolenia lub studiów
podyplomowych z własnej winy, będą zobowiązani zwrócić koszty tego szkolenia lub
studiów przedsiębiorcy, a ten – staroście, który dokonał refundacji. Prawa i wzajemne
obowiązki przedsiębiorcy i pracownika oraz przedsiębiorcy i starosty – dysponenta Funduszu
Pracy, będą regulowały odpowiednie dwustronne umowy. Jeśli przedsiębiorca wyda
przyznane mu środki niezgodnie z umową, także będzie musiał je zwrócić.
Wprowadzenie nowego rozwiązania wymaga zmiany planu wydatków Funduszu
Pracy, a w ustawie budżetowej – zwiększenia wydatków w części przeznaczonej na
aktywizację zawodową o 500 mln zł.

IV. Zmiany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
oraz w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych:
13