Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz niektórych innych ustaw

podlegać kontroli, jeżeli w danym podmiocie nastąpi zaangażowanie udziału kapitału
prywatnego w jakiejkolwiek wysokości. Proponowana zmiana pozwoli na badanie celowości
i zgodności z prawem wykorzystywania przez kontrolowany podmiot mienia państwowego.
Ponadto nowelizacja ma na celu usunięcie istniejących ograniczeń podmiotowego zakresu
kontroli podmiotów wykorzystujących mienie przekazane przez Skarb Państwa. Z uwagi na
fakt, iż pojęcie realizacji zadań publicznych jest pojęciem niedookreślonym oraz że mienie
państwowe może być przekazywane na różne cele, w tym niezwiązane z realizacją zadań
publicznych (np. podwyższenie kapitału), celowe jest objęcie zakresem kontroli skarbowej
wszystkich podmiotów wykorzystujących mienie państwowe.
Uchylenie w ust. 1 pkt 8 związane jest z projektowanym usunięciem kontroli resortowej
z zakresu działania kontroli skarbowej i powierzeniem wykonywania kontroli jednostek
organizacyjnych kontroli skarbowej Generalnemu Inspektorowi Kontroli Skarbowej.
Dodanie pkt 9 związane jest z koniecznością objęcia zakresem podmiotowym kontroli
skarbowej jednostek, które odpowiedzialne są za przekazywanie środków własnych Unii
Europejskiej do budżetu Unii, wobec uchylenia pkt 8.

Nowelizacja art. 6 polega na przeniesieniu regulacji dotyczących wykonywania zadań
kontroli skarbowej oraz prowadzenia postępowań przygotowawczych przez inspektorów oraz
ich powoływania z części ogólnej ustawy do rozdziału 5, w którym znajdują się przepisy
dotyczące statusu i uprawnień inspektorów kontroli skarbowej. Regulacja ust. 3 ma na celu
ustawowe usankcjonowanie ustanowionego zarządzeniem nr 11 Ministra Finansów z dnia
21 lipca 2008 r. „Dnia Skarbowości”.

Zmiana art. 7 ust. 1 i 2 oraz dodanie ust. 2a eliminuje pojawiające się dotychczas wątpliwości
interpretacyjne w zakresie pozyskiwania informacji przez organy kontroli skarbowej.
Przepisy art. 7 dotyczą pozyskiwania informacji od podmiotów funkcjonujących w szeroko
rozumianej sferze publicznej. W związku z tym, iż na podstawie art. 7 pozyskiwane są przede
wszystkim informacje, które są również dostępne obywatelom na podstawie ustawy
o dostępie do informacji publicznej, przepis nie określa wymagań co do przesłanek żądania na
poziomie przewidzianym dla pozyskiwania informacji od podmiotów prywatnych (na
podstawie art. 7c i 7d). Natomiast w przypadku, gdy żądane informacje podlegałyby ochronie
jako stanowiące tajemnicę służbową lub państwową, ich pozyskiwanie następować będzie
z uwzględnieniem przepisów o ochronie informacji niejawnych.

8
Projektowane przepisy obok organów administracji rządowej i samorządowej, jako
zobowiązanych, wskazują również sądy, co umożliwi pozyskiwanie informacji z akt
postępowań sądowych oraz danych gromadzonych w rejestrach sądowych, w tym
w szczególności z Krajowego Rejestru Sądowego. Ponadto przepis wprost wskazuje również
państwowe osoby prawne, w której to formie organizacyjnej działają agencje państwowe,
np. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego, Agencja
Nieruchomości Rolnych, a które na gruncie obowiązujących przepisów stosują niejednolitą
praktykę w zakresie udostępniania informacji. Dotychczas właściciele danych często
odmawiali udostępnienia takich informacji, w tym kopii elektronicznych baz danych, lub
dostępu w trybie on-line. Informatyzacja administracji spowodowała, iż większość z ww.
zbiorów posiada obecnie możliwość udostępnienia danych przynajmniej w jednej z dwóch
ww. form. Zgodnie z projektowanym ust. 2a przekazywanie informacji w drodze
elektronicznej będzie mogło nastąpić wyłącznie po spełnieniu określonych warunków
technicznych i wyrażeniu zgody przez podmiot posiadający takie informacje. Warunkiem
wyrażenia zgody na udostępnienie danych w drodze elektronicznej będzie przedstawienie
przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej lub dyrektora urzędu kontroli skarbowej
oświadczenia potwierdzającego spełnienie wymagań technicznych dotyczących przetwarzania
i zabezpieczania danych.

Dodanie artykułu 7c. Na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 czerwca 2008 r.
sygn. akt K 8/04 art. 7b ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U.
z 2004 r. Nr 8, poz. 65, z późn. zm.) został uznany za niezgodny z art. 51 ust. 2 Konstytucji
RP. W konsekwencji organy kontroli skarbowej utraciły jeden z ważniejszych instrumentów
prawnych stosowanych w celu realizacji zadań związanych z ochroną interesu publicznego.
Wyeliminowanie z systemu prawnego normy prawnej, zakodowanej w art. 7b ustawy
o kontroli skarbowej, uniemożliwia skuteczne działanie związane z ograniczaniem patologii
w życiu gospodarczym, w szczególności ujawnianie niezgłoszonej do opodatkowania
działalności gospodarczej, a także dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych
źródłach przychodów. Trybunał Konstytucyjny nie zanegował prawa organów kontroli
skarbowej do zbierania, gromadzenia i przetwarzania informacji na etapie przed wszczęciem
postępowania, jeżeli jest to czynione w celu zwalczania, z punktu widzenia Skarbu Państwa,
negatywnych zjawisk. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału, podtrzymaną także
w tym orzeczeniu, „ustawodawca ma nie tylko prawo, ale także obowiązek zwalczania
negatywnych zjawisk przez nadanie organom kontroli takich uprawnień, które pozostając

9
w
zgodzie w zasadami Konstytucji, będą miały bezpośredni wpływ na zwiększenie
sprawności działań kontrolnych, zwłaszcza w zakresie wykrywania i zwalczania tzw. szarej
strefy i przestępczości gospodarczej. W konsekwencji Trybunał dopuścił także wyposażenie
organów kontroli skarbowej w specjalne uprawnienia.”. Uznając za zasadne wyposażenie
kontroli skarbowej w stosowne uprawnienia, Trybunał sformułował trzy warunki, których
spełnienia wymagają postanowienia ustawy zasadniczej. W opinii Trybunału uchylony art. 7b
ustawy o kontroli skarbowej był nieproporcjonalny w stosunku do celu, jakim jest ochrona
interesu publicznego. Dotyczy to zbyt szerokiego zakresu przedmiotowego informacji, braku
związku przyczynowego między określonym typem informacji a zadaniem kontroli
skarbowej, a także braku gwarancji proceduralnych służących weryfikacji zasadności żądania
udostępnienia informacji. Nowy art. 7c ustawy o kontroli skarbowej w pełni uwzględnia
wskazane przez Trybunał warunki konstytucyjności. Przepis w sposób precyzyjny wskazuje
rodzaje źródeł informacji, jakie mogą być wykorzystywane przez organy kontroli skarbowej,
a ponadto ogranicza zakres informacji wyłącznie do tych zdarzeń, które mogą mieć wpływ na
powstanie lub wysokość zobowiązania podatkowego. Wśród takich informacji mogą
znajdować się dane osobowe, jednak ich pozyskiwanie również będzie możliwe wyłącznie,
gdy będą dotyczyć konkretnych zdarzeń i stanów faktycznych mogących mieć wpływ na
powstanie lub wysokość zobowiązania podatkowego. Tak precyzyjnie określony zakres
informacji został jednoznacznie powiązany z zakresem kontroli skarbowej. W ten sposób
czytelny stanie się związek poszczególnych typów i rodzajów gromadzonych informacji
z realizowanym zadaniem ustawowym, a udostępnianiu podlegać będą jedynie te informacje,
które są niezbędne, a nie „wygodne” dla organu kontroli skarbowej. Projekt nie przewiduje
obowiązku automatycznego przekazywania informacji, lecz wyłącznie na żądanie organu
kontroli skarbowej. Ponadto stosownym zabezpieczeniem wolności chronionej na mocy
art. 51 ust. 2 Konstytucji RP będzie konieczność wydania postanowienia, którego treścią
będzie żądanie udostępnienia informacji. W związku z brzmieniem art. 7e, postanowienie
wydane na podstawie art. 7c lub 7d będzie musiało spełnić wszystkie wymagania określone
w art. 217 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej (m.in. zawierać szczegółowe uzasadnienie faktyczne
i prawne) oraz podlegać kontroli instancyjnej i sądowo-administracyjnej. Ponadto
uzasadnienie postanowienia będzie wskazywało szczegółowo na związek danego typu
informacji z konkretnie oznaczonym zadaniem. Podmiot, do którego zostanie skierowane
żądanie udostępnienia informacji, będzie miał prawo do złożenia zażalenia do Generalnego
Inspektora Kontroli Skarbowej na postanowienie, w celu przeprowadzenia oceny zasadności

10
żądania udostępnienia informacji. Ostateczne postanowienie Generalnego Inspektora Kontroli
Skarbowej będzie podlegać kontroli sądowo-administracyjnej.

Projektowany przepis art. 7d wprowadza uprawnienia dla organów kontroli skarbowej,
związane z dokonywaniem kontroli e-handlu i wykorzystywania internetu do prowadzenia
nieujawnionej i nieopodatkowanej działalności gospodarczej. Obecnie internet jest szeroko
wykorzystywany do dokonywania sprzedaży towarów w zakresie wskazującym na faktyczne
wykonywanie działalności gospodarczej. Z dotychczasowych analiz wynika, iż skala tego
zjawiska rośnie w kolejnych latach. Dostęp do rodzajów informacji, o których mowa
w projektowanym art. 7c, ma szczególne znaczenie dla skutecznego zwalczania naruszeń
prawa polegających na zaniżaniu podstaw opodatkowania i nieujawnianiu źródeł przychodu
i majątku. Kontrola handlu elektronicznego jest niezbędnym instrumentem w wykrywaniu
i zwalczaniu podatkowej przestępczości internetowej polegającej na uchylaniu się od płacenia
podatków. Niejednokrotnie osoby prowadzące taką działalność, w celu uchylania się od
opodatkowania, ukrywają lub podają nieprawdziwe dane identyfikujące. Organy kontroli
skarbowej, posiadając informacje o takich transakcjach, nie są w stanie ustalić tożsamości
osoby prowadzącej nieujawnioną działalność zarobkową, a tym samym nie mogą wszcząć
i przeprowadzić postępowania kontrolnego. W związku z tym, iż organy kontroli skarbowej
najczęściej dysponują wyłącznie numerem rachunku bankowego podmiotu, adresem IP,
nazwą domeny internetowej lub ogłoszeniami, reklamami dotyczącymi oferowanych
w internecie produktów, konieczne jest wyposażenie organów kontroli skarbowej w upraw-
nienia do występowania do instytucji będących w posiadaniu danych identyfikujących
podmioty prowadzące nieujawnioną działalność gospodarczą w internecie. Umiejscowienie
tego przepisu w części ogólnej ustawy pozwoli pozyskiwać przedmiotowe dane również na
etapie czynności analitycznych, które będą stanowić podstawę do ewentualnego wszczęcia
i przeprowadzenia postępowania kontrolnego lub przygotowawczego.
Zgodnie z ust. 1 organy kontroli skarbowej będą uprawnione do żądania od instytucji
finansowych udostępnienia danych identyfikujących posiadacza wskazanego w żądaniu
numeru rachunku bankowego. Pomiędzy środkiem zmierzającym do pozyskania informacji
a celami ich gromadzenia został określony wyraźny związek, ponieważ zgodnie z tym
przepisem skierowanie żądania będzie mogło nastąpić wyłącznie ze względu na konieczność
realizacji kontroli skarbowej w zakresie, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 – 3.
W szczególności przesłanką wystąpienia będą posiadane przez organ kontroli skarbowej
uprawdopodobnione informacje, iż osoba posługująca się tym rachunkiem prowadzi

11
niezgłoszoną działalność gospodarczą, uzyskuje dochody nieznajdujące pokrycia
w ujawnionych źródłach przychodów albo nie wykazuje w składanych deklaracjach
podatkowych wszystkich uzyskiwanych przychodów, tj. w części pochodzącej z e- handlu, co
może mieć wpływ na powstanie lub wysokość zobowiązania podatkowego. Na mocy
odesłania do przepisu art. 33b ust. 1 i 2 oraz stosownej nowelizacji art. 34, dane pozyskiwane
przez organy kontroli skarbowej od instytucji finansowych w trybie art. 7d będą chronione
analogicznie jak informacje pozyskiwane od tych podmiotów w toku postępowania
kontrolnego lub postępowania w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe.
Regulacja ust. 2 dotyczy pozyskiwania informacji od wydawców i redaktorów dzienników
lub czasopism,
nadawców programów radiowych i telewizyjnych i usługodawców
świadczących usługi drogą elektroniczną w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r.
o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Obecne przepisy art. 35 odnoszą się tylko do gazet
i periodyków wychodzących w formie papierowej. Nie uwzględniają natomiast informacji
umieszczanych w formie elektronicznej, m.in. na stronach internetowych. Ponieważ nie
zawsze usługodawca jest w stanie przekazać dane osobowe, powinien przekazać również inne
informacje pozwalające ustalić personalia osoby, która faktycznie zamieściła informację,
czyli dane dotyczące logowania czy logów systemowych zawierających m.in. informacje
o adresie IP oraz czasie, w którym nastąpiło połączenie. W związku z tym, w celu ustalenia
danych identyfikujących te podmioty, organom kontroli skarbowej zostanie przyznane
uprawnienie do występowania do wskazanych podmiotów, które gromadzą dane dotyczące
podmiotów korzystających z ich usług. Celem przepisu jest umożliwienie organom kontroli
skarbowej pozyskiwania wyłącznie informacji o adresach i nazwach osób fizycznych
i przedsiębiorców, tj. danych identyfikacyjnych. ądanie organu kontroli skarbowej dotyczyć
będzie mogło wyłącznie tych podmiotów, które zamieszczają ogłoszenia lub reklamy, których
treść wskazuje na prowadzenie przez nie działalności mogącej powodować powstanie
obowiązku podatkowego lub mającej wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego.
Przepis będzie miał zastosowanie przede wszystkim w sytuacjach prowadzenia przez
reklamodawców niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej prowadzonej za
pośrednictwem internetu. Natomiast zakres przekazywanych informacji obejmował będzie
tylko te dane identyfikacyjne, które zobowiązany (tj. redaktor, wydawca, usługodawca
świadczący usługi drogą elektroniczną) będzie posiadał w związku z zamieszczonym
ogłoszeniem lub reklamą, natomiast nie będzie dotyczył innych informacji, które
zobowiązany zgromadził w związku ze swoją działalnością.

12