Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej oraz ustawy o dozorze technicznym

4) dyrektywy Komisji 2008/87/WE z dnia 22 września 2008 r. zmieniającej dyrektywę 2006/87/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającą wymagania techniczne dla statków żeglugi śródlądowej
(Dz. Urz. UE L 255 z 23.09.2008, str. 5).
2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2004 r. Nr 96,
poz. 959, z 2006 r. Nr 104, poz. 708, Nr 170, poz. 1217 i Nr 249, poz. 1832 oraz z 2008 r. Nr 227, poz. 1505.








02/10-kt
20
U Z A S A D N I E N I E

Zasadniczym celem ustawy o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej z dnia
21 grudnia 2000 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 857, z późn. zm.) jest wdrożenie do
polskiego prawa dyrektywy 2006/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia
2006 r. ustanawiającej wymagania techniczne dla statków żeglugi śródlądowej, wraz
z późniejszymi zmianami, zwanej dalej „dyrektywą”.
Dyrektywa weszła w życie w dniu jej publikacji w Dzienniku Urzędowym UE,
tj. w dniu 30 grudnia 2006 r., a następnie była dostosowywana i zmieniana w związku
z przystąpieniem nowych państw do Unii Europejskiej. Zgodnie z ww. dyrektywą państwa
członkowskie posiadające śródlądowe drogi wodne mają obowiązek wprowadzić w życie
przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania tej dyrektywy
w terminie dwóch lat od daty jej wejścia w życie, tj. z dniem 30 grudnia 2008 r.

W dotychczas obowiązujących przepisach ustawa o żegludze śródlądowej stanowi, iż
statek, aby uzyskać świadectwo zdolności żeglugowej (lub uproszczone świadectwo
zdolności żeglugowej) powinien podlegać nadzorowi technicznemu polskiej instytucji
klasyfikacyjnej i w tym zakresie powinien otrzymać stosowne certyfikaty tej instytucji.
wiadectwa zdolności żeglugowej wydaje dyrektor urzędu żeglugi śródlądowej właściwy dla
portu macierzystego statku na wniosek armatora. wiadectwo to wydaje się na czas
oznaczony, w zależności od rodzaju statku, nie dłuższy jednak niż na pięć lat.

Projektowana ustawa wprowadza, oprócz dotychczas funkcjonujących świadectw
zdolności żeglugowej, wspólnotowe świadectwo zdolności żeglugowej. Dokument ten będzie
wydawany przez dyrektora urzędu żeglugi śródlądowej dla statków nowo budowanych oraz
tych, które posiadają określone parametry techniczne i wykonują zarobkowy przewóz osób
lub rzeczy po śródlądowych drogach wodnych Unii Europejskiej. Wspólnotowe świadectwa
zdolności żeglugowej będą wydawane dla:
1) statków o długości nie mniejszej niż 20 m,
2) statków, dla których iloczyn długości, szerokości i zanurzenia jest nie mniejszy
niż 100 m3,
3) holowników i pchaczy przeznaczonych odpowiednio do holowania lub pchania
statków, o których mowa w pkt 1 i 2, lub przemieszczania takich statków
w zestawach sprzężonych,
4) statków przeznaczonych do przewozu ponad 12 pasażerów
– uprawiających żeglugę po drogach wodnych, o których mowa w załączniku nr 1 do
dyrektywy.
Zasadniczą nowością projektowanej regulacji są zasady wydawania i obowiązywania
wspólnotowego świadectwa zdolności żeglugowej.
Dokument ten można będzie uzyskać po poddaniu statku inspekcji technicznej
przeprowadzanej przez komisje inspekcyjne utworzone w wyznaczonych urzędach żeglugi
śródlądowej. Ponadto statek będzie mógł być zwolniony z inspekcji (w części lub w całości)
po przedstawieniu przez armatora dokumentów z instytucji klasyfikacyjnych
potwierdzających spełnienie wymagań technicznych. Przepis ten będzie miał zastosowanie
tylko wtedy, gdy wyżej wymieniona instytucja klasyfikacyjna będzie uznana przez Komisję
Europejską w tym zakresie. Dodatkowo przewiduje się możliwość upoważnienia podmiotów
gospodarczych do wykonywania czynności inspekcyjnych lub pomiarowych. Upoważniony w
tym celu podmiot powinien spełniać określone kryteria merytoryczne oraz techniczne.
W przypadku stwierdzenia w wyniku inspekcji przeprowadzanej przez inspektora
urzędu żeglugi śródlądowej, że wspólnotowe świadectwo zdolności żeglugowej jest nieważne
lub że statek nie spełnia wymagań określonych w tym dokumencie, jednakże taka nieważność
albo niezgodność nie stanowi zagrożenia bezpieczeństwa żeglugi, inspektor będzie mógł
wezwać armatora do niezwłocznego usunięcia stwierdzonych naruszeń bez dalszych
konsekwencji. Jednocześnie w przypadku stwierdzenia przez inspektora zaniedbania
zagrażającego bezpieczeństwu żeglugi, statku lub przebywających na nim osób albo
zagrażającego zanieczyszczeniem środowiska, a także stwierdzenia uchybienia sanitarnego
lub że statek stanowi zagrożenie bezpieczeństwa żeglugi, inspektor, na podstawie udzielonego
upoważnienia, będzie mógł, w drodze decyzji administracyjnej, zatrzymać lub skierować
statek do najbliższego miejsca postoju oraz zatrzymać dokument dopuszczający do żeglugi i
dokument kwalifikacyjny kierownika statku do czasu usunięcia stwierdzonych naruszeń.
Wspólnotowe świadectwa zdolności żeglugowej będą wydawane na czas określony
w zależności od rodzaju statku, nie dłuższy jednak niż 5 lat w przypadku statku pasażerskiego
oraz 10 lat w przypadku pozostałych statków.

2

Projekt ustawy przewiduje również wydawanie wspólnotowego tymczasowego
świadectwa zdolności żeglugowej dla statku, który nie może uzyskać wspólnotowego
świadectwa zdolności żeglugowej. Warunki oraz sposób wydawania wspólnotowego
tymczasowego świadectwa zdolności żeglugowej zostały określone w rozporządzeniu
ministra właściwego do spraw transportu, wydawanym na podstawie art. 34h ust. 3
zmienianej ustawy. Wspólnotowe tymczasowe świadectwo zdolności żeglugowej zostanie
wydane na okres nieprzekraczający 6 miesięcy po przeprowadzeniu inspekcji potwierdzającej
zdolność żeglugową statku.

Przewidywane koszty związane z powołaniem komisji inspekcyjnych
W związku z faktem, iż do chwili obecnej w urzędach żeglugi śródlądowej nie funkcjonowały
komisje inspekcyjne, nie jest możliwe całościowe przedstawienie kosztów utworzenia takich
komisji. Zakłada się, iż niezbędne będzie utworzenie trzech komisji inspekcyjnych
zatrudniających po pięć osób, posiadających odpowiednią wiedzę i kwalifikacje. Powołanie
i skład komisji jest określony ściśle w dyrektywie w art. 9 oraz w załączniku II do dyrektywy
w rozdziale 2 art. 2.01 „komisje inspekcyjne”. Art. 9 ust. 1 dyrektywy stanowi,
iż wspólnotowe świadectwa zdolności żeglugowej mogą być wydawane przez właściwe
organy państwa członkowskiego, w przypadku Polski będą to dyrektorzy urzędów żeglugi
śródlądowej. Załącznik II w rozdziale 2 art. 2.01 stanowi:
„Komisje inspekcyjne
1. Komisje inspekcyjne ustanawiane są przez państwa członkowskie.
2. Komisje inspekcyjne składają się z przewodniczącego i ekspertów.
Jako ekspertów należy powołać do każdej komisji przynajmniej:
1) jednego urzędnika organu administracji właściwego dla żeglugi śródlądowej;
2) jednego eksperta ds. budowy okrętów oraz budowy silników okrętowych w zakresie
żeglugi śródlądowej;
3) jednego eksperta ds. nautyki posiadającego patent żeglarski uprawniający do
kierowania statkiem.
3. Przewodniczący i eksperci każdej komisji inspekcyjnej powoływani są przez organy
państwa, przy którym komisja została ustanowiona. Obejmując obowiązki,
3
przewodniczący i eksperci składają pisemne deklaracje, że będą je wykonywać
całkowicie bezstronnie. Oświadczenia nie wymaga się od urzędników.
4. Komisje inspekcyjne mogą korzystać ze wsparcia wyspecjalizowanych ekspertów
zgodnie z właściwymi przepisami krajowymi.”.
Powyższe zostało również uwzględnione w projektowanym art. 34c ustawy.
Z przeprowadzonej przez Ministerstwo Infrastruktury analizy wynika, iż w 2009 r.
przewiduje się wydanie ok. 1000 wspólnotowych świadectw zdolności żeglugowej dla
różnego rodzaju statków. Szacuje się, iż koszty osobowe utworzenia komisji technicznych
sięgać będą kwoty 720 tys. zł rocznie, począwszy od dnia wejścia w życie ustawy, a koszty
rzeczowe ok. 500 tys. zł w pierwszym roku działania komisji. Koszty działalności komisji
inspekcyjnych w kolejnych latach będą planowane w projektach budżetu państwa na następne
lata. Koszty te nie powinny wpłynąć znacząco na obciążenie budżetu państwa, gdyż za
wystawienie wspólnotowego świadectwa zdolności żeglugowej będzie pobierana opłata, która
będzie stanowić dochód budżetu państwa, bilansując tym samym koszty funkcjonowania
utworzonych komisji inspekcyjnych. Pozwoli to na uzyskanie przychodów w wysokości od
kilkuset do kilku milionów złotych rocznie przy ww. liczbie statków, które będą objęte
obowiązkiem uzyskania wspólnotowego świadectwa zdolności żeglugowej.
Ponadto oczekuje się, że zagraniczni armatorzy wyrażą chęć wyrobienia
wspólnotowego świadectwa zdolności żeglugowej w polskim organie, z uwagi na niższe
koszty jego uzyskania w stosunku do kosztów w innych państwach członkowskich Unii
Europejskiej. Pozwoli to jednocześnie na zwiększenie dochodów budżetu państwa.

Ponadto koszty inspekcji będą ponoszone przez armatorów, co zminimalizuje koszty
działalności komisji inspekcyjnych.
Projekt ustawy nie przewiduje ponoszenia kosztów przez organy samorządu
terytorialnego.

Statki posiadające wspólnotowe świadectwa zdolności żeglugowej będą mogły
uprawiać żeglugę w poszczególnych rejonach na terytorium całej Unii Europejskiej, o których
mowa w załączniku 1 do dyrektywy. Rejony te będą określone w rozporządzeniu wydanym
na podstawie art. 29 ust. 3 ustawy.

W przepisach projektu ustawy znajdzie się również szereg innych postanowień
implementujących przepisy dyrektywy. W szczególności będą to przepisy dotyczące:
4