Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym

Załącznik nr 2
Zasady i zakres szkolenia kandydatów na maszynistów oraz wymogi dotyczące
ogólnej wiedzy zawodowej niezbędnej do uzyskania licencji

1. METODA SZKOLENIA
Należy zachować właściwą równowagę pomiędzy szkoleniem teoretycznym (sala
wykładowa i prezentacje) i szkoleniem praktycznym (doświadczenie zdobywane w
miejscu pracy, prowadzenie pojazdu kolejowego pod nadzorem i bez nadzoru na torach
zamkniętych dla celów szkoleniowych).
Szkolenie wspomagane komputerowo jest dozwolone przy samodzielnym uczeniu się
zasad eksploatacji, sytuacji związanych z wykorzystaniem urządzeń sygnalizacyjnych
itp.
Wykorzystanie symulatorów może być pomocne w efektywnym szkoleniu maszynistów,
ale nie jest obowiązkowe; są one szczególnie użyteczne w szkoleniu w nietypowych
warunkach pracy oraz w zakresie rzadko stosowanych zasad postępowania. Są one
szczególnie użyteczne dzięki zapewnieniu możliwości uczenia się przez działanie w
sytuacjach, których nie da się przećwiczyć w rzeczywistości. Należy stosować
symulatory najnowszej generacji.
Podczas zdobywania wiedzy o trasie maszynista pociągu towarzyszy innemu
maszyniście podczas pewnej liczby przejazdów na tej trasie, w porze dziennej i w nocy.
Oprócz innych metod mogą być wykorzystane taśmy wideo z nagraniem tras widzianych
z kabiny maszynisty jako alternatywna metoda szkolenia.

2. OGÓLNA WIEDZA ZAWODOWA I WYMOGI NIEZB DNE DLA UZYSKANIA
LICENCJI
Szkolenie ogólne ma następujące cele:
- zdobywanie wiedzy i przyswajanie procedur dotyczących technologii kolejowych, w
tym przepisów bezpieczeństwa i znaczenia przepisów eksploatacji,
- zdobywanie wiedzy i przyswajanie procedur dotyczących zagrożeń związanych z
eksploatacją kolei oraz różnych środków stosowanych do ich zwalczania,
- zdobywanie wiedzy i przyswajanie procedur dotyczących jednego lub więcej sposobów
funkcjonowania kolei,
- zdobywanie wiedzy i przyswajanie procedur dotyczących pociągów, ich składu oraz
wymogów technicznych wobec jednostek trakcyjnych, wagonów towarowych i
osobowych oraz innego rodzaju taboru.
W szczególności maszyniści muszą być w stanie:
- zrozumieć specyficzne wymagania związane z wykonywaniem zawodu maszynisty,
jego znaczenie oraz wymagania dotyczące życia zawodowego i osobistego (długi czas
pracy, przebywanie poza domem itp.),
- stosować obowiązujące pracowników przepisy bezpieczeństwa,
- rozpoznawać tabor,
- znać i dokładnie stosować reguły pracy,
- rozpoznawać odnośne i stosowane dokumenty (podręcznik procedur i instrukcja linii
zgodnie z definicją zawartą w TSI "eksploatacja", instrukcja maszynisty, instrukcja
postępowania w przypadku awarii itp.),
- nauczyć się zachowań odpowiadających obowiązkom z zakresu bezpieczeństwa,

4
- rozpoznawać procedury mające zastosowanie do wypadków z udziałem ludzi,
- ogólnie rozpoznawać niebezpieczeństwa związane z eksploatacją kolei,
- wykazać się znajomością zasad regulujących bezpieczeństwo ruchu,
- stosować podstawowe zasady elektrotechniki.











5
Załącznik nr 3
Warunki fizyczne i psychiczne jakie powinny spełniać osoby ubiegające się o wydanie
licencji maszynisty oraz zakres badań dotyczących spełniania warunków niezbędnych
do objęcia stanowiska maszynisty.
WYMOGI ZDROWOTNE
1. WYMOGI OGÓLNE
1.1. Maszyniści nie mogą cierpieć na jakiekolwiek dolegliwości lub przyjmować
jakichkolwiek leków lub substancji, które mogą powodować:
- nagłą utratę świadomości,
- osłabienie uwagi lub zmniejszenie zdolności koncentracji,
- nagłą utratę sprawności,
- utratę równowagi lub koordynacji,
- znaczące ograniczenie możliwości poruszania się.
1.2. Wzrok
Maszynista musi spełniać następujące wymogi odnośnie wzroku:
- ostrość wzroku z korekcją lub bez: 1,0; nie mniej niż 0,5 dla oka gorzej widzącego,
- dopuszczalna maksymalna korekcja soczewkami kontaktowymi: nadwzroczność
+5/krótkowzroczność –8. Na odstępstwa zgoda wydawana jest w wyjątkowych
przypadkach i po uzyskaniu opinii lekarza okulisty. Lekarz medycyny podejmuje na tej
podstawie decyzję,
- widzenie na odległości bliskie i pośrednie: wystarczające, z korekcją lub bez,
- soczewki kontaktowe i szkła są dopuszczone, jeżeli są okresowo sprawdzane przez
specjalistę,
- normalne widzenie kolorów: wykorzystanie uznanego badania, takiego jak test
Ishihary, a także innego uznanego badania, jeżeli jest to wymagane,
- pole widzenia: pełne,
- widzenie okiem lewym i prawym: efektywne; nie jest wymagane, jeśli dana osoba ma
odpowiednią adaptację i wystarczającą kompensację. Jedynie w przypadku utraty
widzenia obuocznego po rozpoczęciu pracy,
- widzenie obuoczne: efektywne,
- rozpoznawanie sygnałów barwnych: test opiera się na rozpoznawaniu pojedynczych
barw, a nie na różnicach względnych,
- wrażliwość na kontrast: dobra,
- brak postępujących chorób oczu,
- implanty soczewek oraz zabiegi keratotomii i keratektomii są dopuszczalne jedynie pod
warunkiem kontroli przeprowadzanych corocznie lub w odstępach ustalonych przez
lekarza medycyny,
- odporność na oślepienie błyskiem,
- kolorowe soczewki kontaktowe i soczewki fotochromatyczne nie są dozwolone. Szkła z
filtrem UV są dozwolone.
1.3. Wymogi dotyczące słuchu i mowy
Wystarczająco dobry słuch potwierdzony audiogramem, tj.:
- słuch wystarczający do prowadzenia rozmowy telefonicznej i do usłyszenia sygnałów
ostrzegawczych i komunikatów radiowych.

6
Następujące wartości powinny być przyjęte jako wytyczne:
- niedosłuch na poziomie nie wyższym niż 40 dB przy częstotliwościach 500 i 1 000 Hz,
- niedosłuch na poziomie nie wyższym niż 45 dB przy częstotliwości 2000 Hz dla ucha
najgorzej przewodzącego falę dźwiękową,
- brak anomalii układu przedsionkowego,
- brak chronicznych zaburzeń mowy (przy uwzględnieniu konieczności przekazywania
wiadomości w sposób głośny i wyraźny),
- w szczególnych przypadkach dozwolone jest korzystanie z aparatu słuchowego.
1.4. Ciąża
W przypadku złej tolerancji lub występowania stanów patologicznych ciąża stanowi
powód tymczasowego odsunięcia maszynisty od obowiązków służbowych. Stosuje się
przepisy prawne chroniące ciężarnych maszynistów.
2. MINIMALNY ZAKRES BADANIA PRZED OBJ CIEM STANOWISKA
MASZYNISTY
2.1. Badania lekarskie obejmują:
- ogólne badanie lekarskie,
- badania funkcji sensorycznych (wzrok, słuch, postrzeganie barw),
- badanie krwi lub moczu, m.in. w kierunku cukrzycy, jeśli są potrzebne do oceny
fizycznej zdolności kandydata,
- EKG spoczynkowe,
- test w kierunku substancji psychotropowych zawartych w niedozwolonych narkotykach
lub lekach psychotropowych oraz nadużywania alkoholu uniemożliwiającego zdolność
do pracy,
- poznawcze: uwaga i koncentracja, pamięć, percepcja, rozumowanie,
- komunikowanie się,
- psychomotoryczne: czas reakcji, koordynacja rąk.
2.2. Badania psychologiczne stwierdzające zdolność do wykonywania zawodu
maszynisty
Celem badań psychologicznych jest pomoc w przydzielaniu stanowisk i zarządzaniu
pracownikami. Przy określaniu zakresu oceny psychologicznej należy uwzględnić, że
badanie musi sprawdzić, czy w kontekście zdolności do wykonywania zawodu kandydat na
maszynistę ma jakieś zaburzenia psychologiczne, w szczególności w zakresie zdolności do
działania, lub jakąś inną istotną cechę osobowości, które mogłyby mieć ujemny wpływ na
bezpieczne wykonywanie obowiązków.










7
UZASADNIENIE

Projekt rozporządzenia wydawany jest w związku z obowiązkiem wykonania delegacji
ustawowej z art. 22a ust. 11 ust. 1 - 3 oraz 5 i 6 z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie
kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z późn. zm.)

Rozwiązania zawarte w projekcie rozporządzenia obejmują :
- określenie warunków fizycznych i psychicznych, jakie powinny spełniać osoby ubiegające
się o wydanie licencji maszynisty
- zakres badań medycznych niezbędnych do uzyskania licencji
- program szkolenia, warunki uzyskania licencji oraz wzór licencji

Zmiany szczegółowe:
Par. 1 – Określa zakres rozporządzenia

Par. 2
Ust. 1 – Określa zakres kwalifikacji i umiejętności potwierdzanych przez licencję
Ust. 2 – Wprowadza odwołanie do zał. 1, który określa wzór licencji, tj. jej cechy i treść. Sam
wzór w formie graficznej zostanie przedstawiony przez Komisję Europejską w grudniu 2008r.

Par. 3 - Paragraf określa warunki szkolenia i egzaminu, odwołując do załącznika 2 (zakres i
zasady szkolenia kandydatów na maszynistów oraz wymogi w zakresie ogólnej wiedzy
zawodowej). Nakłada także na Prezesa UTK obowiązek publikacji procedury w zakresie
wymogów formalnych odnośnie przystąpienia do egzaminu, Jednocześnie określa zasady
przeprowadzania egzaminu w zakresie uzyskania licencji – egzamin przeprowadzają osoby
lub podmioty uprawnione, znajdujące się na liście Prezesa UTK, którą dokładnie opisuje
Rozporządzenie w sprawie określenia warunków wpisu na listę Prezesa UTK osób i
podmiotów upoważnionych do przeprowadzania szkolenia i egzaminowania maszynistów
ubiegających się o uzyskanie licencji i świadectwa. Prezes UTK będzie określał szczegółowy
zakres egzaminu kandydata na maszynistę. Egzamin będzie składał się z części teoretycznej i
praktycznej – testy na sieci kolejowej.

Par. 4 Wprowadza konieczność spełnienia warunków fizycznych i psychicznych przez
kandydatów na maszynistów – odsyła do zał. 3 (wymogi zdrowotne, minimalny zakres badań
niezbędnych do objęcia stanowiska maszynisty). Jednocześnie na Prezesa UTK został
nałożony obowiązek sprawdzenia, czy maszynista spełnia powyższe warunki..

Par. 5 Tryb składania wniosku o wydanie licencji, aktualizację danych, przedłużanie ważności
licencji oraz wystawienie wtórnika.
Par. 6 Określa 30-dniowy termin na wydanie licencji przez Prezesa UTK. Określa, że. licencja
będzie wydawana w 1 egzemplarzu i należała do osoby, która ją otrzymała. Zobowiązuje
jednocześnie Prezesa UTK do wpisywania licencji do rejestru.
Par. 7 Zobowiązuje do prowadzenie rejestru licencji maszynisty oraz jego aktualizacji.

8