Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zarządzaniu kryzysowym

Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu) należy rozpoznawanie, zapobieganie
i wykrywanie przestępstw terroryzmu. W strukturach ABW działają wyspecjalizowane
i przygotowane do realizacji tego zadania jednostki organizacyjne, tj. Departament
Przeciwdziałania Terroryzmowi oraz Centrum Antyterrorystyczne ABW, co czyni Szefa
ABW wiodącym organem administracji rządowej w zakresie rozpoznawania i zwalczania
terroryzmu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Gromadzenie wiedzy z zakresu zagrożeń
terrorystycznych w ramach ABW oraz jej dystrybucja przez Agencję poza jej struktury będzie
znaczącym krokiem umożliwiającym skuteczne zapobieganie i zwalczanie zagrożeń
terrorystycznych.
Nowelizacja art. 13 ust. 1 nie rodzi nowego obowiązku, lecz stwarza warunki
ministrom i centralnym organom administracji rządowej do spełnienia obowiązku utworzenia
centrum zarządzania kryzysowego, nie jak dotychczas – tylko w urzędzie obsługującym organ
– ale w miejscu najbardziej do tego dogodnym i przystosowanym.
Zmiany dokonane w art. 14 ust. 2 pkt 1 – 3, ust. 3 – 5, ust. 6 pkt 7 – 9 i ust. 8 pkt 2 i 4
służą ujednoliceniu używanej terminologii w stosunku do wojewódzkich planów reagowania
kryzysowego (zmiana nazwy na „plany zarządzania kryzysowego”).
Dodany w ust. 2 nowy punkt 6a zobowiązuje wojewodę do współdziałania z Szefem Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego jako centralnym organem administracji rządowej właściwym
w sprawach rozpoznawania, zapobiegania i zwalczania zagrożeń godzących
w bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania
przestępstw terroryzmu.
Nowe brzmienie ust. 3 – 4 nakłada na ministra właściwego do spraw wewnętrznych
obowiązek zasięgania opinii dyrektora RCB w sprawach:
1) wydawania wytycznych do wojewódzkich planów zarządzania kryzysowego,
2) zatwierdzania planów, o których mowa w pkt 1, lub ich aktualizacji.
Zasadność powyższego należy wywodzić z wiodącej roli dyrektora RCB w zakresie ochrony
infrastruktury krytycznej, a także umocowania RCB jako krajowego centrum zarządzania
kryzysowego.
W ust. 5 wprowadza się dodatkowo nakaz współpracy wojewody, w zakresie realizacji zadań
w sprawach zarządzania kryzysowego, z właściwymi organami administracji publicznej.

8
Umożliwi to w szczególności nawiązanie współpracy z terenowymi organami administracji
niezespolonej.
Zmiany dokonane w art. 17 ust. 2 oraz art. 19 ust. 2 mają charakter porządkowy
i dotyczą ujednolicenia zadań oraz stosowanej terminologii na wszystkich szczeblach
administracji publicznej. Doprecyzowano zadania dotyczące szkoleń i ćwiczeń oraz ochrony
infrastruktury krytycznej.
Modyfikacja art. 18 jest spełnieniem postulatów przedstawicieli samorządu
powiatowego, wynikłych ze stosowania przepisu obecnego ust. 1 stanowiącego, iż obsługę
centrum zarządzania kryzysowego zapewnia komórka organizacyjna starostwa powiatowego,
właściwa w sprawach zarządzania kryzysowego. W większości przypadków komórki te są
małymi strukturami organizacyjnymi, w których zatrudnia się niewielu pracowników. Tym
samym nie jest możliwe pełnienie dyżuru całodobowego w celu zapewnienia przepływu
informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego tylko przez osoby zatrudnione. Realizacja
tego zadania może z jednej strony wykraczać przeciwko prawom pracownika, określonym
w Kodeksie pracy, oraz skutkować narastającą liczbą nadgodzin, a z drugiej naruszać przepis
ustawy o zarządzaniu kryzysowym (przez zlecanie wykonania tego zadania innym
podmiotom). Jednocześnie w wielu przypadkach samorząd powiatowy dofinansowywał
działalność służb, inspekcji i straży, a także współuczestniczył w tworzeniu ich stanowisk
kierowania lub zintegrowanych stanowisk kierowania, które w planach reagowania
kryzysowego były także przewidywane do funkcjonowania zespołów zarządzania
kryzysowego. Proponowana nowelizacja ustawy likwiduje tę kolizję oraz:
1) umożliwi powiatom wybór usytuowania i trybu pracy centrum najbardziej efektywnego
dla danej jednostki samorządu terytorialnego,
2) dozwoli na tworzenie w miejscowościach, będących jednocześnie siedzibami powiatów
i
miast na prawach powiatów, wspólnego centrum zarządzania kryzysowego
obejmującego zasięgiem działania obszar obu jednostek samorządu terytorialnego.
Znowelizowaniu ulega zadanie wójtów, burmistrzów oraz prezydentów miast
określone w art. 20 ust. 1 pkt 1, tj. pełnienie całodobowych dyżurów w celu zapewnienia
przepływu informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego. Podobnie jak w przypadku
starostw powiatowych, tak i na szczeblu samorządu gminnego praktyka ukształtowała inne,
skuteczne rozwiązania i to jeszcze przed wejściem w życie nowelizowanej obecnie ustawy
(np. alarmowanie członków gminnego zespołu zarządzania kryzysowego przez straże gminne,

9
jednostki straży pożarnych czy też Policji). Nowela legitymizuje ten stan rzeczy; nakłada
także obowiązek pełnienia tych dyżurów, ale wyłącznie w przypadku zaistnienia sytuacji
kryzysowej.
Zmiana art. 22 posiada wyłącznie charakter techniczny polegający na usunięciu
odesłań wewnętrznych.
Analiza doświadczeń z ćwiczeń państw-członków Organizacji Traktatu
Północnoatlantyckiego (CMX’08) wskazuje, iż obowiązujący system stopni alarmowych
(art. 23) nie spełnia założonych oczekiwań. Wynika to z delegacji ustawowej do określenia
zadań do realizacji w poszczególnych stopniach alarmowych w Planie Reagowania
Obronnego Rzeczypospolitej Polskiej (o treści klauzulowanej), który nie jest (i w istniejących
warunkach nie może być) znany wszystkim organom administracji publicznej. Rozwiązaniem
zaistniałego problemu jest wprowadzenie zmian w art. 23 oraz uchylenie art. 24. Stopnie
alarmowe będą stanowić integralną część wykazu przedsięwzięć i procedur systemu
zarządzania kryzysowego określanego, w drodze zarządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów
(art. 7 ust. 4). Nie będzie konieczne wyszczególnianie w ustawie zawartych w nim treści.
Ponadto, zważywszy na charakter zadań realizowanych w poszczególnych stopniach
alarmowych, za zasadne uważa się umożliwienie podejmowania decyzji o ich wprowadzeniu
przez organy administracji rządowej na różnych szczeblach kierowania, w zależności od skali
zagrożenia atakiem o charakterze terrorystycznym lub sabotażowym.
W art. 25 ust. 2 zmieniono nazwę planu reagowania kryzysowego na zarządzania
kryzysowego. W ust. 3 uchylono pkt 16, którego przepis, na skutek niedookreślenia,
umożliwiał wykorzystywanie pododdziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
niezgodnie z ich faktycznym przeznaczeniem. Stwierdzić przy tym należy, iż zadania,
o których mowa w pkt 1 – 15, stanowią katalog wyczerpujący możliwe potrzeby.
Obecny przepis art. 26 ust. 4 ustawy obliguje jednostki samorządu terytorialnego do
utworzenia rezerwy celowej na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego
w wysokości do 1 % bieżących wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego,
pomniejszonych o wydatki inwestycyjne, wydatki na wynagrodzenia i pochodne oraz wydatki
na obsługę długu. Zgodnie z art. 165a ust. 5 pkt 1 ustawy o finansach publicznych, wydatki
inwestycyjne (inwestycje i zakupy inwestycyjne) stanowią jeden z elementów wydatków
majątkowych. Natomiast w myśl art. 184 ust. 1 pkt 2 lit. a tiret 1 i 3 ww. ustawy, w skład
wydatków bieżących wchodzą m.in. wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń oraz
wydatki na obsługę długu jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 26 ust. 4 ustawy

10
o zarządzaniu kryzysowym, kwota rezerwy celowej jest różnicą wydatków bieżących
i wydatków majątkowych (wydatki inwestycyjne). Nie istnieje zatem możliwość utworzenia
ww. rezerwy w jednostkach samorządu terytorialnego, w których – na skutek zaplanowania
w budżecie relatywnie wysokich wydatków inwestycyjnych w roku budżetowym – kwoty
składowe określone w omawianym przepisie dawałyby wynik ujemny. W związku
z powyższym jest konieczna zmiana treści przepisu art. 26 ust. 4 ustawy, polegająca na
wykreśleniu słowa „bieżących”. Biorąc pod uwagę fakt, iż jednym z najbardziej istotnych
wskaźników rozwoju jednostek samorządu terytorialnego jest poziom wydatków
przeznaczanych na inwestycje, problem ujemnego wyniku wyliczenia rezerwy dotyczyłby
gmin najbardziej dynamicznych. Proponuje się również zmianę procentowej wielkości
rezerwy budżetowej. Do tej pory była to kwota wielkości do 1 % co sugerowałoby, że może
to być kwota zerowa; zmiana określenia na „nie mniejszej niż 0,5 %” określa dolną wysokość
rezerwy, pozostawiając do decyzji jednostek samorządu terytorialnego jej ewentualne
zwiększenie.



11
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałuje akt normatywny
Projekt będzie miał wpływ na sytuację Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, Rządowego
Zespołu Zarządzania Kryzysowego, Radę Ministrów, wojewodów, starostów, wójtów
(burmistrzów, prezydentów miast) oraz właścicieli i posiadaczy samoistnych i zależnych
obiektów, instalacji i urządzeń infrastruktury krytycznej.
2. Konsultacje społeczne
Projekt ustawy został przesłany w ramach konsultacji społecznych do Komisji Wspólnej
Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz wojewodów. Projekt został zamieszczony na stronach
internetowych Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
i Administracji. W trybie ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa
nie zgłoszono zainteresowania pracami nad projektem.
3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego
Nowelizacja ustawy nie powoduje skutków finansowych dla budżetu państwa. W związku
z realizacją nowych zadań przez administrację publiczną nie przewiduje się także utworzenia
nowych etatów w urzędach administracji rządowej i samorządowej. Realizacja planów
zarządzania kryzysowego oraz Narodowego Programu Infrastruktury Krytycznej będzie się
odbywać w cyklu dwuletnim z zachowaniem ważności dotychczas opracowanych
dokumentów. Podkreślić ponadto należy porządkujący charakter ustawy, która zmierza do
zebrania i opracowania już wytworzonych dokumentów, które znajdują się w dyspozycji
różnych podmiotów (np. plany, opracowania, analizy resortów).
Projekt będzie miał wpływ na wielkość celowej rezerwy budżetowej jednostek samorządu
terytorialnego przeznaczonej na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania
kryzysowego. Z przeprowadzonych wyliczeń wynika, że projektowany przepis spowoduje
wzrost kwoty tworzonej rezerwy celowej w budżetach wszystkich jednostek samorządu
terytorialnego, w warunkach 2007 r., do minimum ok. 280 mln zł.
4. Wpływ regulacji na rynek pracy
Zmiana nie będzie miała wpływu na rynek pracy.

12