Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zarządzaniu kryzysowym

Powyższe doprowadzi do urealnienia planowanych działań oraz wyeliminuje przedsięwzięcia
dublujące się, w szczególności absorbujące siły i środki.
Konsekwencją przyjętej definicji zarządzania kryzysowego, planowania cywilnego
oraz określenia katalogu zadań tego planowania jest ujednolicenie nazewnictwa w stosunku
do obecnie istniejących „planów reagowania kryzysowego”. Przedstawiona nowelizacja
wprowadza:
1) nazwę własną Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego,
2) nazwę „plan zarządzania kryzysowego” – w odniesieniu: do planów opracowanych przez
naczelne i centralne organy administracji państwowej oraz do planów wojewódzkich,
powiatowych i gminnych.
Zmianie nazewnictwa towarzyszy zmiana elementów składowych planu zarządzania
kryzysowego. Plan główny (art. 5 ust. 2 pkt 1) ulega znacznemu uproszczeniu przez
rezygnację z dotychczasowych przepisów nakazujących opracowanie m.in.:
1) charakterystyki sił i środków oraz możliwości ich wykorzystania,
2) analizę funkcjonowania administracji publicznej, jej skuteczności i możliwości
wykorzystania w sytuacjach kryzysowych,
3) wskazanie trybu aktualizacji planu oraz poszczególnych załączników funkcjonalnych.
Dokumentacja zespołu przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowych (art. 5 ust. 2
pkt 2) została ograniczona do niezbędnej liczby dokumentów umożliwiających sprawne
kierowanie siłami i środkami, które zaplanowano do użycia w przypadku zaistnienia sytuacji
kryzysowej. Zwiększa się natomiast liczba załączników funkcjonalnych do planu głównego
(art. 5 ust. 2 pkt 3), dotyczących w szczególności infrastruktury krytycznej (2 załączniki). Jest
to następstwo odstąpienia od tworzenia odrębnych planów ochrony infrastruktury krytycznej,
zmiany definicji zarządzania kryzysowego oraz zadań z zakresu planowania cywilnego.
Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 5 ust. 3 – 5 opracowanie planów
zarządzania kryzysowego i ich aktualizacja odbywa się w cyklu planowania, nie dłuższym niż
2 lata, który obejmuje także ich wdrażanie, testowanie i uruchamianie. Tym samym stwarza
się warunki do przygotowania zoptymalizowanych wariantów działania, a ponadto
podwyższa próg, do którego właściwe służby i organy administracji publicznej zdolne są do
samodzielnego przeciwstawienia się sytuacji kryzysowej. Wprowadza się również obowiązek

3
uczestniczenia w cyklu planowania określonych podmiotów oraz uzgadniania planów
zarządzania kryzysowego z podmiotami uczestniczącymi w ich realizacji.
W celu przygotowania odpowiadającego aktualnym potrzebom państwa Krajowego
Planu Zarządzania Kryzysowego oraz planów zarządzania kryzysowego na wszystkich
szczeblach administracji publicznej niezbędne jest przygotowanie uprzednio Raportu

o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego. Proponowany nowy art. 5a określa strukturę
Raportu, tryb jego przygotowania i zatwierdzania, z podkreśleniem roli dyrektora Rządowego
Centrum Bezpieczeństwa (RCB) jako koordynatora całości prac, a w zakresie dotyczącym
zagrożeń o charakterze terrorystycznym – Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Doniosłą rolę odgrywa we współczesnym świecie potrzeba zachowania infrastruktury
niezbędnej do zapewnienia funkcjonowania społeczeństwa, w szczególności po zaistnieniu
sytuacji kryzysowej. Nowelizacja ustawy, idąc za doświadczeniami Wielkiej Brytanii, Stanów
Zjednoczonych, Estonii czy Hiszpanii, nadaje szczególną rangę problematyce ochrony
infrastruktury krytycznej. Utworzenie specjalnego Narodowego Programu Ochrony
Infrastruktury Krytycznej (art. 5b) pozwoli wyodrębnić obiekty, urządzenia, instalacje i usługi
kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego
funkcjonowania organów administracji publicznej, instytucji i przedsiębiorców. Program
określi:
1) narodowe priorytety, cele, wymagania oraz standardy, służące zapewnieniu sprawnego
funkcjonowania infrastruktury krytycznej,
2) ministrów kierujących działami administracji rządowej i kierowników urzędów
centralnych odpowiedzialnych za infrastrukturę krytyczną wyodrębnioną wg kryteriów
ogólnych (systemy, o których mowa w art. 3 pkt 2),
3) szczegółowe kryteria pozwalające wyodrębnić obiekty, instalacje, urządzenia i usługi
wchodzące w skład systemów infrastruktury krytycznej, biorąc pod uwagę ich znaczenie
dla funkcjonowania państwa i zaspokojenia potrzeb obywateli.
Powyższe pozwoli poddać procesowi koordynacji rozproszone działania podejmowane przez
administrację publiczną w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej oraz zaangażuje
podmioty, które nią zarządzają, przez intensyfikację współpracy sektora prywatnego
i publicznego. Ochrona infrastruktury krytycznej leży w interesie zarówno przedsiębiorców,
jak i odpowiedzialnej za funkcjonowanie państwa administracji.

4
Przez modyfikację art. 6 zrezygnowano z tworzenia odrębnych planów ochrony
infrastruktury krytycznej. Jednocześnie elementy tych planów zostały wprowadzone jako
części składowe planów zarządzania kryzysowego. Doprecyzowano zasady współpracy
organów administracji publicznej z właścicielami oraz posiadaczami samoistnymi i zależnymi
infrastruktury krytycznej. Zezwolono także na możliwość uznania dotychczas opracowanych
na podstawie innych ustaw planów, odpowiadających wymogom określonym dla planów
ochrony infrastruktury krytycznej.
Dotychczasowy ust. 5 uległ podziałowi (na ust. 5 i 5a). W ten sposób jednoznacznie
podkreślono dwa (szczególne i niezależne od siebie) obowiązki ciążące na właścicielach oraz
posiadaczach samoistnych i zależnych obiektów, instalacji lub urządzeń infrastruktury
krytycznej, tj. obowiązek ochrony tej infrastruktury oraz wyznaczania osoby odpowiedzialnej
za utrzymywanie kontaktów z administracją publiczną. Taka konstrukcja przepisów podkreśla
wagę proponowanych uregulowań.
Zgodnie z postulatem Ministerstwa rodowiska do organów administracji publicznej
biorących udział w posiedzeniach Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego na prawach
członka, wymienionych w art. 8 ust. 3, dodano Głównego Inspektora Ochrony rodowiska
oraz Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Główny Inspektor Ochrony
rodowiska jest centralnym organem administracji rządowej, powołanym do kontroli
przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz badania i oceny stanu środowiska.
Wykonuje zadania z zakresu m.in. organizowania i koordynowania państwowego
monitoringu środowiska, obserwacji i oceny jego stanu oraz zachodzących w nim zmian,
inicjowania działań tworzących warunki zapobiegania poważnym awariom oraz usuwania ich
skutków i przywracania środowiska do stanu właściwego. Prezes Krajowego Zarządu
Gospodarki Wodnej jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach
gospodarowania wodami, a
w szczególności w sprawach zarządzania wodami oraz
korzystania z wód. Odpowiada m.in. za opracowanie projektu planu ochrony
przeciwpowodziowej oraz przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze kraju,
z uwzględnieniem podziału na obszary dorzeczy. Powyższe uzasadnia konieczność
rozszerzenia listy organów, o których mowa w art. 8 ust. 3. Ponadto dokonano zmiany
w pkt 1 lit. r polegającej na dostosowaniu nazewnictwa działów administracji rządowej do
klasyfikacji działów administracji wynikających z ustawy z dnia 4 września 1997 r.
o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm.).

5
Uchylenie ust. 8 jest zabiegiem systematyzującym akt prawny. Przepis ten faktycznie zostaje
przeniesiony do art. 10 ust. 2a.
Zmiana art. 9 ust. 1 pkt 5 – 8 jest konsekwencją wprowadzenia nazwy własnej
Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego oraz rezygnacji z tworzenia krajowego
i wojewódzkich planów ochrony infrastruktury krytycznej (elementy tych planów zostały
włączone do planów zarządzania kryzysowego), a także ze zmiany podejścia do NSPK, który
jest z mocy definicji nieodłączną częścią zarządzania kryzysowego. Zrezygnowano także
z zapisu pkt 9 odnoszącego się do zadania Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego,
a dotyczącego organizowania współdziałania ze związkami ochotniczych straży pożarnych
w sytuacjach kryzysowych. Nie uznano konieczności szczególnego traktowania związków
ochotniczych straży pożarnych i wyłączania ich z grupy podmiotów prowadzących akcje
ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne, z którymi współdziałanie jest organizowane na
szczeblach administracji terenowej. Posiłkowo należy dodać, że działania ratownicze nie są
podejmowane przez związki ochotniczych straży pożarnych, lecz przez odrębne
stowarzyszenia ochotniczej straży pożarnej. Uchylenie ust. 2 następuje w związku
z omówioną wyżej zmianą podejścia do NSPK, którego wykaz zadań i procedury stanowiły
część składową Planu Reagowania Obronnego RP. Ponadto należy wskazać, iż
w dotychczasowym brzmieniu tego przepisu materia ustawowa odnosiła się do dokumentu
wykonawczego do Polityczno-Strategicznej Dyrektywy Obronnej Rzeczypospolitej Polskiej,
która to sama jest dokumentem wykonawczym do strategii bezpieczeństwa narodowego,
o której mowa w art. 4a ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym
obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416, z późn.
zm.).
Modyfikacja art. 11 ust. 1 została podyktowana koniecznością jednoznacznego
wskazania krajowego centrum zarządzania kryzysowego. Powyższe wynika z faktu, iż na
każdym szczeblu administracji publicznej (z wyjątkiem krajowego) niezależnie od
właściwego zespołu zarządzania kryzysowego funkcjonuje centrum zarządzania
kryzysowego, które w szczególności pełni całodobowy dyżur w celu zapewnienia przepływu
informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego. Zmiana ma charakter porządkowy
i wychodzi naprzeciw postulatom zgłaszanym w szczególności przez komórki organizacyjne
właściwe w sprawach zarządzania kryzysowego resortów oraz urzędów wojewódzkich.
Zmiany wprowadzane w ust. 2 – przez nadanie nowego brzmienia, dopisanie nowych lub
uchylenie niektórych zadań – mają charakter porządkowy i wzmacniają rolę RCB jako

6
wykonawcy Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego oraz koordynatora (w sprawach
zarządzania kryzysowego) w sferze polityki informacyjnej, współpracy międzynarodowej,
szkoleń i ćwiczeń.
Wprowadzenie ust. 2a jest logiczną konsekwencją wynikającą z niezmienionego przepisu
art. 7 ust. 2 ustawy. Proponowany przepis umożliwia RCB zapewnienie obsługi ministra
właściwego do spraw wewnętrznych podczas sprawowania przez ten organ zarządzania
kryzysowego w sprawach niecierpiących zwłoki.
W obowiązującym brzmieniu art. 12 ustawy planowanie cywilne (na wypadek
wystąpienia sytuacji kryzysowej w ministerstwach i urzędach centralnych), w tym
opracowanie planów reagowania kryzysowego, należy do zespołów zarządzania kryzysowego
tych organów. Regulacje prawne oraz ukształtowana praktyka odnosząca się do
dotychczasowych zespołów reagowania kryzysowego innych organów administracji
publicznej wskazuje, iż są to ciała kolegialne realizujące funkcje opiniodawczo-doradcze oraz
pomocnicze w stosunku do kierownictwa danej jednostki. Utrzymywanie zatem odstępstwa
w stosunku do ministrów i kierowników urzędów centralnych należy uznać za niecelowe.
Nowe brzmienie art. 12 ust. 2 oraz dodanie ust. 2a – 2c składa odpowiedzialność za
opracowanie i uzgodnienie planów zarządzania kryzysowego w ręce ministrów i kierowników
urzędów centralnych, określa części składowe tych planów oraz precyzuje skład zespołów
zarządzania kryzysowego powoływanych w urzędach tych organów. Uregulowanie wyposaża
ministra i kierownika urzędu centralnego w jednolite i niezbędne instrumentarium w zakresie
zarządzania kryzysowego. Tym samym porządkuje się całościowo system zarządzania
kryzysowego. Uchylenie ust. 3 jest konsekwencją wprowadzenia nowego ust. 2a.
Dodany art. 12a reguluje współpracę w zakresie przeciwdziałania, zapobiegania
i usuwania skutków zdarzeń o charakterze terrorystycznym między organami administracji
publicznej oraz posiadaczami samoistnymi i zależnymi obiektów, instalacji lub urządzeń
infrastruktury krytycznej. Podkreśla on rolę organów administracji rządowej właściwych
w sprawach rozpoznawania, zapobiegania i zwalczania zagrożeń, w tym szczególną rolę
Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, który otrzymuje ustawowe upoważnienie do
udzielania zaleceń, w celu ochrony infrastruktury krytycznej, organom i podmiotom
zagrożonym działaniami o charakterze terrorystycznym. Jednocześnie przepis umożliwia
przekazywanie do tych podmiotów niezbędnych informacji służących przeciwdziałaniu tym
zagrożeniom, także uzyskanych w toku działalności operacyjnej. Do jednych z podstawowych
zadań Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o Agencji

7