Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

1) współdziałanie służb biorących udział w akcji powinno przebiegać według ustalonego
planu;
2) sprzęt użyty do działań ratowniczo-gaśniczych powinien mieć zapewnioną możliwość
przemieszczania;
3) przed każdą czynnością przeprowadza się krótki instruktaż dla jej uczestników; operacje
bardziej skomplikowane lub szczególnie niebezpieczne powinny być wcześniej przećwi-
czone na innym terenie;
4) po ugaszeniu pożaru, do momentu obniżenia się natężenia promieniowania cieplnego do
wartości 4 190 W/m2, nie mogą być wykonywane żadne prace przy otworze ani w jego
sąsiedztwie;
5) w zakresie ochrony przed promieniowaniem cieplnym:
a) ratowników oraz strażaków pracujących w bezpośrednim sąsiedztwie pożaru wyposa-
ża się w ubrania żaroodporne; osoby te oraz sprzęt i urządzenia dodatkowo powinny
być chronione przed działaniem żaru za pomocą tarcz odbijających z blachy alumi-
niowej, rozpylonego strumienia wody lub w inny sposób określony przez kierownika
akcji,
b) uczestników akcji znajdujących się blisko miejsca pożaru w jakiejkolwiek odzieży
ochronnej powinno się zraszać wodą w sposób ciągły i z dostateczną wydajnością,
c) na aluminiowe powłoki ubrań żaroodpornych niedopuszczalne jest nanoszenie żad-
nych znaków i napisów,
d) kierownik akcji ustala strefę, w której mogą pracować osoby bez specjalnych osłon i
odzieży żaroodpornej,
e) czas jednorazowego pobytu w strefie działania wysokich temperatur nie może przekra-
czać 10 minut, po których powinien być zapewniony co najmniej 2-godzinny odpo-
czynek,
f) w strefie o natężeniu promieniowania cieplnego powyżej 13 500 W/m2, nawet w ubra-
niach żaroodpornych zraszanych wodą, przebywać mogą jednorazowo tylko do 5 mi-
nut,
g) osoby przewidziane do pracy w strefie wysokich temperatur powinno się stopniowo
przyzwyczajać do warunków cieplnych w niej panujących oraz osobom tym zapewnić
dostawę odpowiednich napojów,
h) grupa ratownicza, wchodząca w strefę działania wysokich temperatur, nie może liczyć
mniej niż 3 osoby; w każdym przypadku powinna być przewidziana grupa dodatkowa,
przeznaczona do dokonania natychmiastowej, awaryjnej zamiany grupy pracującej na
terenie pożaru lub do udzielenia jej pomocy,
i) w przypadku odczuwania bólów i zawrotów głowy, ciążenia w nogach, duszności,
powinno się powiadomić o tym dowódcę grupy, a sama grupa powinna natychmiast
wycofać się poza strefę zagrożenia;
6) pracownicy oraz ratownicy biorący udział w akcji powinni być wyposażeni w ochronniki
słuchu oraz okulary chroniące przed porażeniem świetlnym;
7) w przypadku wystąpienia zagrożeń toksycznych powinno się:
a) dokonywać ciągłych pomiarów stężeń związków toksycznych wydobywających się z
otworu w kierunkach ich rozprzestrzeniania się, ustalić zasięg stref zagrożenia i odpo-
wiednio je oznakować,

102
b) ustalić zasady ewakuacji ludzi z terenu akcji i ludności z okolicznych terenów w razie
przewidywanego objęcia tych terenów zasięgiem skażenia toksycznego; powinny być
zapewnione siły i środki do realizacji ewakuacji ludności.
4.24. Wymagania techniczne oraz szczegółowe zasady gaszenia pożarów otworów naftowych
określa kierownik ruchu zakładu górniczego.
4.24.1. W przypadku powstania erupcji kierownik obiektu powinien natychmiast powiadomić
jednostkę straży pożarnej, zgodnie z planem ratownictwa górniczego.
4.24.2. Przed przystąpieniem do akcji określa się:
1) rodzaj i charakterystykę erupcji (skład płynu złożowego, wielkość wypływu, kształt i
ukierunkowanie strugi, ciśnienie złożowe);
2) rodzaj i wielkość zagrożeń;
3) zakres i sposób ochrony erupcji przed pożarem.

103
Załącznik nr 3
SPOSÓB STOSOWANIA GAZÓW INERTNYCH W CZASIE PROWADZENIA
AKCJI RATOWNICZYCH I WYKONYWANIA PRAC PROFILAKTYCZNYCH
1.
Podczas prowadzenia akcji ratowniczych lub wykonywania prac profilaktycznych z wyko-
rzystaniem gazów inertnych stosuje się sposoby prowadzenia akcji ratowniczych w zakła-
dach górniczych.
2.
Sposób prowadzenia akcji ratowniczych i prac profilaktycznych z wykorzystaniem gazów
inertnych ma zastosowanie w podziemnych zakładach górniczych.
2.1. Postanowienia
ogólne.
2.1.1. Sposób prowadzenia akcji ratowniczych i prac profilaktycznych z wykorzystaniem gazów
inertnych, zwany dalej „Sposobem”, określa zasady stosowania gazów inertnych podczas
prowadzenia akcji ratowniczych i prac profilaktycznych do likwidacji stanu zagrożenia po-
żarowego, wybuchu gazu lub pyłu węglowego w podziemnych zakładach górniczych.
2.1.2. Ilekroć w Sposobie mowa o „gazach inertnych”, należy przez to rozumieć azot lub dwutle-
nek węgla.
2.1.3. Stosowanie innych gazów do inertyzacji powietrza kopalnianego może odbywać się w spo-
sób określony w instrukcji opracowanej przez kierownika ruchu zakładu górniczego (kie-
rownika akcji) w porozumieniu z kierownikiem jednostki ratownictwa górniczego.
2.1.3.1. Stosowanie gazów inertnych prowadzi się na podstawie dokumentacji technicznej określa-
jącej w szczególności:
1) charakterystykę i ocenę:
a) stanu przewietrzania wyrobisk,
b) występujących zagrożeń tąpaniami i metanowego oraz zagrożenia pożarowego;
2) miejsca podawania gazu inertnego i przewidywanego kierunku jego przemieszczania
się;
3) miejsca możliwego wypływu gazu inertnego do czynnych wentylacyjnie wyrobisk oraz
miejsc zagrożenia w związku ze stosowaną inertyzacją, w tym awarii rurociągów prze-
syłowych gazu inertnego;
4) sposób regulacji przewietrzania zapewniający zminimalizowanie migracji powietrza
przez przestrzeń, do której podawany będzie gaz inertny;
5) technologię podawania gazu inertnego;
6)
sposób wykonywania pomiarów i kontrolowania stężeń gazów w powietrzu
w miejscach, o których mowa w ppkt 3;
7) rodzaj indywidualnego sprzętu ochrony układu oddechowego stanowiącego wyposaże-
nie osób przebywających w miejscach, o których mowa w ppkt 3;
8) sposób kontroli szczelności rurociągów w czasie podawania gazu inertnego;
9) sposób postępowania w przypadku wystąpienia zaburzeń w przewietrzaniu (przerwy w
pracy wentylatorów głównych, uszkodzenie urządzeń wentylacyjnych, tąpnięcie)
w czasie wtłaczania gazów inertnych;
10) zakres i częstotliwość kontroli podawania gazów inertnych z uwzględnieniem w szcze-
gólności bieżących kontroli przeprowadzonych co najmniej raz na dobę
i obejmujących:

104
a) pomiary zawartości tlenu w podawanym rurociągiem gazie inertnym —
w przypadku stosowania azotu pozyskiwanego bezpośrednio z powietrza atmosfe-
rycznego,
b) kontrolę ogólnego stanu rurociągów przesyłowych i prawidłowości ich zawieszenia;
11) sposób postępowania w przypadku powstania niebezpiecznego nadciśnienia powyżej
3 hPa w otamowanej przestrzeni.
2.1.4. Dokumentację techniczną:
1) w przypadku prowadzenia akcji ratowniczej – opracowuje sztab akcji ratowniczej, a na-
stępnie zatwierdza kierownik akcji ratowniczej po uzgodnieniu z kierownikiem właściwej
jednostki ratownictwa górniczego;
2) w przypadku prowadzenia prac profilaktycznych — opracowuje kierownik działu wenty-
lacji, a następnie zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego.
2.1.5. Integralną część dokumentacji technicznej stanowią szczegółowe fabryczne instrukcje ob-
sługi, kontroli, konserwacji i naprawy urządzeń stosowanych do wytwarzania gazów inert-
nych.
2.2. Urządzenia stosowane do wytwarzania gazów inertnych mogą być zabudowane na po-
wierzchni podziemnego zakładu górniczego lub w jego wyrobiskach.
2.3. Prace
związane z podawaniem gazów inertnych do podziemnych wyrobisk zakładu górni-
czego są prowadzone pod nadzorem osoby dozoru ruchu wyznaczonej przez:
1) w przypadku prowadzenia akcji ratowniczej — kierownika akcji ratowniczej;
2) w przypadku prowadzenia prac profilaktycznych — kierownika ruchu zakładu górnicze-
go.
3.
Stosowanie gazów inertnych w akcjach ratowniczych.
3.1. Decyzję o konieczności stosowania gazów inertnych w czasie akcji ratowniczej podejmuje
kierownik akcji ratowniczej w uzgodnieniu z kierownikiem właściwej jednostki ratownictwa
górniczego.
3.2. Prace
związane ze stosowaniem w akcjach ratowniczych gazów inertnych w wyrobiskach
podziemnych zakładu górniczego powinny być prowadzone z udziałem pogotowia specjali-
stycznego do inertyzacji powietrza kopalnianego właściwej jednostki ratownictwa górnicze-
go.
3.3.
W akcji ratowniczej gazy inertne do wyrobisk zakładu górniczego mogą podawać również
inne podmioty wykonujące czynności w ruchu zakładu górniczego w ramach działalności
pogotowia specjalistycznego do inertyzacji powietrza kopalnianego właściwej jednostki ra-
townictwa górniczego.
3.4. Zakres
udziału innego podmiotu wykonującego czynności w ruchu zakładu górniczego w
ramach działalności pogotowia specjalistycznego do inertyzacji powietrza kopalnianego
właściwej jednostki ratownictwa górniczego. określa umowa zawarta pomiędzy tym pod-
miotem a właściwą jednostką ratownictwa górniczego.
3.5.
Podczas akcji ratowniczej zakres i częstotliwość kontroli podawania gazów inertnych okre-
śla kierownik akcji ratowniczej.
4.
Stosowanie gazów inertnych w pracach profilaktycznych.
4.1. Decyzję o konieczności stosowania gazów inertnych w pracach profilaktycznych podejmuje
kierownik ruchu zakładu górniczego po zasięgnięciu opinii właściwego kopalnianego zespo-
łu do spraw zagrożeń.

105
4.2.
W czasie podawania gazu inertnego należy dokumentować:
1) ilość gazu podawanego do danego rejonu;
2) wyniki analiz składu chemicznego powietrza pobranego z miejsc ustalonych przez kie-
rownika działu wentylacji.
4.3. Rurociąg przesyłowy do podawania gazu inertnego do wyrobisk powinien być wyposażony
na wlocie w układ pomiarowy, zapewniający ciągłe wskazania, rejestrację i transmisję do
stanowiska dyspozytora:
1) objętościowego wydatku gazu z rejestracją czasu podawania;
2) ciśnienia gazu wtłaczanego w rurociąg przesyłowy;
3) stężenia tlenu w przypadku stosowania azotu pozyskiwanego bezpośrednio z powietrza
atmosferycznego.
4.4.
Do podawania gazów inertnych mogą być wykorzystane istniejące sieci rurociągów zabu-
dowanych na powierzchni podziemnego zakładu górniczego lub w jego wyrobiskach.
4.4.1. Rurociągi przesyłowe gazu inertnego powinny być odpowiednio oznakowane.
4.5. Przed
rozpoczęciem podawania gazów inertnych rurociąg doprowadzający gaz inertny z
powierzchni do wyrobisk podziemnych musi być skontrolowany na szczelność przy pomocy
sprężonego powietrza wtłoczonego do rurociągu pod ciśnieniem 0,25—0,3 MPa. Instalację
należy uznać za szczelną, jeżeli w ciągu godziny spadek ciśnienia nie przekroczy wartości
10% ciśnienia pierwotnego.
4.5.1. Sprawdzanie szczelności rurociągu przy pomocy sprężonego powietrza należy przeprowa-
dzić również po każdej przerwie w podawaniu gazów inertnych. Czas trwania przerwy po
której należy sprawdzić szczelność rurociągu przesyłowego ustala kierownik działu wenty-
lacji.
4.6. Zawartość tlenu w podawanym rurociągiem gazie inertnym nie może przekraczać 3 %.
4.7.
We wszystkich wyrobiskach wzdłuż trasy rurociągu, którym podawany jest gaz inertny,
należy zapewnić minimalną ilość powietrza, w sposób określony w pkt 4.10. Ilość ta może
być mniejsza w przypadku zastosowania:
1) urządzeń pomiarowo-ostrzegawczych w wyrobiskach;
2) urządzeń do ciągłej kontroli bilansu podawanego rurociągiem gazu inertnego (jednocze-
sny pomiar ilości podawanego gazu na wlocie do rurociągu i pomiar ilości gazu w pobli-
żu wylotu z rurociągu z sygnalizacją na stanowisku dyspozytora wystąpienia różnicy
wskazań powyżej 20 %).
4.8.
Podawanie gazów inertnych należy natychmiast przerwać w przypadku zaistnienia zaburzeń
w przewietrzaniu czynnych wentylacyjnie wyrobisk, w sąsiedztwie inertyzowanych prze-
strzeni oraz wyrobisk, w których zabudowane są rurociągi przesyłowe, spowodowanych w
szczególności:
1) uszkodzeniem urządzeń wentylacyjnych;
2) tąpnięciem;
3) awarią wentylatorów lutniowych lub uszkodzeniem lutniociągów;
4) przerwą w pracy wentylatora głównego (wentylatorów głównych).
4.9. Stanowisko
obsługi urządzenia podającego gaz inertny musi być wyposażone w łączność
alarmowo-zgłoszeniową.

106