Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

3.1.42. Pomiary kątów wierzchołkowych lub kątów kierunkowych w pomiarowej osnowie geo-
dezyjnej mogą być wykonywane jeden raz. Kąt na stanowisku mierzy się instrumentem o dokładno-
ści odczytu nie mniejszej niż 100 cc.
3.1.43. Pomiar odległości boków w pomiarowej osnowie geodezyjnej wykonuje się dwukrotnie.
Różnica dwukrotnego pomiaru długości boku spełnia warunek dl ≤ 0,02 m.
3.1.44. Długość ciągu poligonowego w osnowie pomiarowej nie może przekraczać:
1) 500 m — dla ciągu wiszącego mierzonego jednokrotnie;
2) 1000 m — dla ciągu wiszącego mierzonego dwukrotnie;
3) 1500 m — dla ciągu dwustronnie nawiązanego.
3.1.45. W przypadku zakładania ciągów dłuższych niż określone w pkt 3.1.44 opracowuje się
projekt pomiaru zapewniający uzyskanie wymaganej dokładności położenia punktów w ciągu.
3.1.46. Wyrównanie ciągów pomiarowej osnowy geodezyjnej może być wykonywane metodą
przybliżoną. Pomiar uznaje się za poprawny, jeżeli odchyłka liniowa ciągu nie przekracza wartości
20* L [mm], gdzie L oznacza długość ciągu wyrażoną w metrach.
3.1.47. Podstawową wysokościową osnowę geodezyjną stanowią punkty wysokościowe w pod-
ziemnych wyrobiskach zakładu górniczego, których rzędną wysokościową wyznaczono w układzie
odniesienia obowiązującym na powierzchni.
3.1.48. Do nawiązania pomiarów orientacji wysokościowej wykorzystuje się znaki wysoko-
ściowe podstawowej osnowy geodezyjnej na powierzchni terenu lub znaki wysokościowe podsta-
wowej podziemnej osnowy geodezyjnej, których rzędne wysokości zostały określone w wyniku
wcześniej przeprowadzonych pomiarów. Stałość tych znaków sprawdza się pomiarem kontrolnym.
3.1.49. Orientację wysokościową wykonuje się dwukrotnie w sposób niezależny.
3.1.50. Na każdym orientowanym poziomie zakłada się po dwa znaki wysokościowe, zastabili-
zowane w górotworze lub w obudowie wyrobisk górniczych w pobliżu szybu, oraz co najmniej
jeden znak kontrolny w odległości około 50 m od tych znaków.
3.1.51. Orientację wysokościową przez wyrobiska górnicze pochyłe wykonuje się metodą niwe-
lacji geometrycznej lub niwelacji trygonometrycznej. Do pomiaru metodą bezpośrednią przez wy-
robiska górnicze pionowe używa się przyrządów skomparowanych.
3.1.52. Do pomierzonej różnicy wysokości wprowadza się niezbędne poprawki wynikające z
zastosowanej metody, stałe instrumentalne oraz poprawki eliminujące wpływ czynników zewnętrz-
nych.
3.1.53. Wyniki orientacji wysokościowej zestawia się w operacie zawierającym:
1) sprawozdanie techniczne;
2) opis lokalizacji znaków wysokościowych;
3) dokumentację pomiarowo-obliczeniową;
4) wykaz wysokości znaków wraz z oceną ich błędności;
5) mapę usytuowania znaków wysokościowych.
14
3.1.54. Orientację wysokościową wykonuje się z dokładnością zapewniającą wyznaczenie wy-
sokości punktu na orientowanym poziomie względem punktu nawiązania z błędem średnim: MH ≤
5 + 0,02*H [mm], gdzie H oznacza głębokość orientowanego poziomu wyrażoną w metrach.
3.1.55. Różnica wysokości określonych z dwóch niezależnych pomiarów przeniesienia wysoko-
ści spełnia warunek określony wzorem: dH ≤ 15 + 0,06*H [mm], gdzie H oznacza głębokość orien-
towanego poziomu wyrażoną w metrach.
3.1.56. Szczegółowa i pomiarowa wysokościowa osnowa geodezyjna stanowią podstawę dla
określenia położenia wyrobisk górniczych i elementów geologicznych w płaszczyźnie pionowej
oraz do realizacji projektów prowadzenia robót górniczych.
3.1.57. Szczegółową wysokościową osnowę geodezyjną zakłada się w podstawowych wyrobi-
skach chodnikowych zakładu górniczego.
3.1.58. Pomiarową wysokościową osnowę geodezyjną zakłada się w drugorzędnych wyrobi-
skach chodnikowych oraz w wyrobiskach eksploatacyjnych.
3.1.59. Wysokości punktów szczegółowej i pomiarowej osnowy geodezyjnej wyznacza się me-
todą niwelacji geometrycznej lub niwelacji trygonometrycznej.
3.1.60. Znaki wysokościowej szczegółowej osnowy geodezyjnej stabilizuje się w sposób trwały;
stanowią je specjalne znaki wysokościowe (repery) oraz punkty poziomej podstawowej i szczegó-
łowej osnowy geodezyjnej.
3.1.61. Wysokościową pomiarową osnowę geodezyjną stanowią punkty poziomej pomiarowej
osnowy geodezyjnej oraz inne znaki wysokościowe.
3.1.62. Wysokościową osnowę geodezyjną charakteryzują średnie błędy wyznaczenia wysoko-
ści punktów (reperów) wynoszące: MH ≤ 0,10 m — dla szczegółowej osnowy geodezyjnej oraz
MH ≤ 0,20 m — dla pomiarowej osnowy geodezyjnej.
3.1.63. Dla potrzeb sporządzania dokumentacji mierniczo-geologicznej sporządza się i uzupeł-
nia wykaz wysokości znaków niwelacyjnych, zawierający:
1) numer znaku;
2) datę pomiaru;
3) wysokość znaku;
4) opis miejsca i sposobu utrwalenia znaku;
5) informacje o wpływach eksploatacji górniczej;
6) mapę usytuowania znaków.
3.1.64. Pomiary wysokościowej osnowy geodezyjnej metodą niwelacji geometrycznej stosuje
się w wyrobiskach górniczych poziomych i o małym nachyleniu.
3.1.65. Ciągi niwelacyjne dowiązuje się do co najmniej dwóch znaków wysokościowych, po
uprzednim sprawdzeniu ich stałości. Odchyłka różnic wysokości pomierzonych i obliczonych nie
powinna przekraczać: DΔh ≤ 15* L [mm] dla osnowy podstawowej, oraz DΔh ≤ 30* L [mm] dla
osnowy szczegółowej, gdzie L oznacza odległość pomiędzy punktami nawiązania wyrażoną w ki-
lometrach.
15
3.1.66. Niwelację geometryczną wykonuje się dwukrotnie, tam i z powrotem. Różnica w okre-
śleniu sumy przyrostów wysokości dla tych pomiarów pomiędzy znakami osnowy szczegółowej nie
może przekraczać wartości: dΔh ≤ 30* L [mm], gdzie L oznacza odległość między znakami wyra-
żoną w kilometrach.
3.1.67. Metodę niwelacji trygonometrycznej można stosować w osnowach szczegółowych za-
kładanych w wyrobiskach górniczych pochyłych oraz przy realizacji wysokościowej osnowy po-
miarowej.
3.1.68. Niwelację trygonometryczną nawiązuje się co najmniej do dwóch znaków wysokościo-
wych po uprzednim sprawdzeniu ich stałości. Odchyłka przyrostów wysokości między tymi zna-
kami z pomiaru i obliczeń nie może przekraczać: DΔh ≤ 100* L [mm] w szczegółowych osnowach
geodezyjnych oraz DΔh ≤ 200* L [mm] w pomiarowych osnowach geodezyjnych, gdzie L oznacza
odległość punktów nawiązania wyrażoną w kilometrach.
3.1.69. Niwelację trygonometryczną szczegółowej osnowy geodezyjnej wykonuje się dwukrot-
nie w sposób niezależny. Odchyłka między sumą przyrostów wysokości z obu pomiarów nie może
przekraczać wartości dΔh ≤ 100* L [mm], gdzie L oznacza długość ciągu niwelacyjnego wyrażoną
w kilometrach.
3.2. Pomiary realizacyjne w podziemnym zakładzie górniczym wykonuje się w celu prowadze-
nia wyrobisk górniczych, budowy obiektów i urządzeń w wyrobiskach górniczych, obsługi wierceń,
obsługi drążenia, zbrojenia szybów i szybików oraz montażu wież szybowych i urządzeń wyciągo-
wych.
3.2.1. Pomiary realizacyjne na potrzeby prowadzenia wyrobisk górniczych wykonuje w sposób
umożliwiający prowadzenie tych wyrobisk zgodnie z planem ruchu zakładu górniczego. Podstawę
dla pomiarów realizacyjnych stanowi pozioma i wysokościowa osnowa geodezyjna. Czynności
miernicze obejmują pomiary dla celów przebitkowych oraz zadawanie i kontrolowanie kierunków
wyrobisk górniczych.
3.2.2. Określa się następujące wymagania dla pomiarów mierniczych wykonywanych dla celów
przebitkowych:
1) prace miernicze dla realizacji przebitek zapewniają takie prowadzenie robót górniczych, aby
nastąpiło w ich wyniku poprawne połączenie wyrobisk górniczych;
2) mierniczy górniczy uzgadnia tolerancję zbicia wyrobisk górniczych z kierownikiem ruchu za-
kładu górniczego;
3) mierniczy górniczy przeprowadza, przed przystąpieniem do pomiarów, wstępną analizę dokład-
ności w oparciu o projekt górniczy i warunki techniczne, w celu ustalenia metod pomiarowych
zapewniających wymaganą dokładność zbicia;
4) dla robót przebitkowych wyrobisk górniczych podstawowych opracowuje się mierniczy projekt
zbicia;
5) prace przebitkowe prowadzi w oparciu o osnowę geodezyjną łączącą najkrótszą drogą wyrobi-
ska górniczego; obliczenia tej osnowy mogą być w razie potrzeby wykonane w układzie lokal-
nym.
3.2.3. Po wykonaniu przebitki powiązuje się pomiarami osnowę geodezyjną, wyrównuje osno-
wę sytuacyjną i wysokościową osnowę geodezyjną oraz ustala rzeczywistą dokładność zbicia.
3.2.4. Zadawanie kierunków dla wyrobisk górniczych wykonuje się w celu ich realizacji zgod-
nie z projektem górniczym.
16
3.2.5. Utrwalenie znaków (urządzeń) wyznaczających kierunek wyrobiska górniczego wykonuje
się w sposób zapewniający możliwość bieżącej kontroli stałości tego kierunku.
3.2.6. W przypadku drążenia wyrobisk górniczych z wykorzystaniem maszyn górniczych wyko-
nuje się projekt sterowania i kontroli kierunku ruchu tych maszyn.
3.2.7. Dla potrzeb sporządzania dokumentacji mierniczo-geologicznej związanej z budową
obiektów i montażem urządzeń w wyrobiskach górniczych można zakładać lokalne osnowy realiza-
cyjne dostosowane do geometrii obiektów oraz do specyfiki robót budowlano-montażowych.
3.2.8. Mierniczy górniczy dostosowuje dokładność pomiarów realizacyjnych indywidualnie do
tolerancji określonych w projekcie technicznym obiektu, w normie technicznej lub uzgadnia ją z
wykonawcą obiektu.
3.2.9. Pomiary realizacyjne przy obsłudze wierceń mają na celu wyznaczenie w wyrobisku gór-
niczym środka otworu wiertniczego oraz nadanie kierunku pionowego i poziomego osi otworu,
zgodnie z projektem wiercenia.
3.2.10. Jeżeli projektowane wiercenie ma na celu połączenie istniejących wyrobisk górniczych,
obsługa takiego wiercenia wymaga uprzedniego rozwiązania zadania przebitkowego.
3.2.11. Tolerancje dokładnościowe dla wyznaczenia środka otworu wiertniczego oraz jego kie-
runku zależą od przeznaczenia otworu, od jego długości i stosowanej technologii wiercenia; uzgad-
nia się je z podmiotem zlecającym wiercenia.
3.2.12. Geodezyjna obsługa drążenia szybów (szybików) ma na celu zapewnienie poprawnej re-
alizacji projektu technicznego budowy tych obiektów.
3.2.13. Główne osie szybu zastabilizowuje się na powierzchni terenu w sposób trwały, wielo-
znakowo i odtwarza w przypadku uszkodzenia.
3.2.14. Główne osie szybu przenosi się w głąb szybu w miarę potrzeb, wykonując trwałą stabili-
zację znaków osiowych na klamrach utwierdzonych w obudowie szybu.
3.2.15. Tolerancje dokładnościowe przy geodezyjnej obsłudze budowy szybu lub szybiku ustala
się na podstawie wymagań realizacyjnego projektu technicznego.
3.2.16. Geodezyjne pomiary realizacyjne przy montażu urządzeń wyciągowych obejmują mon-
taż i ustawianie wież szybowych, ustawianie maszyny wyciągowej oraz montaż prowadników na-
czyń wyciągowych; podstawą tych pomiarów jest projekt techniczny zbrojenia szybu, montażu
wieży i maszyny wyciągowej, a tolerancje dokładnościowe określają normy oraz przepisy dotyczą-
ce eksploatacji urządzeń wyciągowych, wydane na podstawie art. 118 ust. 1 ustawy z dnia
..................................... — Prawo geologiczne i górnicze.
3.2.17. Geodezyjne pomiary inwentaryzacyjne prowadzi się w celu:
1) odwzorowania wyrobisk górniczych na mapach górniczych;
2) kontroli usytuowania obiektów oraz urządzeń górniczych (maszyn i urządzeń wyciągowych,
wież szybowych, kół linowych);
3) obserwacji ruchów górotworu i ich skutków;
4) kontroli postępu robót górniczych oraz ich zgodności z planem ruchu zakładu górniczego;
5) prowadzenia zadań przebitkowych.
17
3.3. Pomiary inwentaryzacyjne wykonuje się w oparciu o założoną w wyrobiskach górniczych
osnowę geodezyjną.
3.3.1. Dokładność pomiarów inwentaryzacyjnych dostosowuje się do celu pomiaru, skali map i
dokumentów kartograficznych tworzonych w wyniku pomiaru oraz do zmienności przestrzennej
elementów będących przedmiotem pomiaru.
3.3.2. Przedmiotem pomiarów inwentaryzacyjnych są wyrobiska korytarzowe, wyrobiska komo-
rowe, wyrobiska wybierkowe, szyby, szybiki i otwory wiertnicze.
3.3.3. Pomiary inwentaryzacyjne wyrobisk górniczych prowadzi się sukcesywnie w miarę wy-
konywania wyrobisk górniczych w cyklach czasowych, dostosowanych do obowiązujących termi-
nów uzupełniania map podstawowych wyrobisk górniczych.
3.3.4. Pomiary inwentaryzacyjne można wykonywać dowolną metodą zdjęcia szczegółów, tak
aby określić położenie punktów sytuacyjnych względem punktów osnowy geodezyjnej z dokładno-
ścią nie mniejszą niż M*10-4 [m], gdzie M oznacza mianownik skali mapy podstawowej.
3.4. Obserwacje ruchów górotworu i ich skutków obejmują:
1) pomiary konwergencji wyrobisk górniczych;
2) pomiary przemieszczeń w wyrobiskach górniczych;
3) pomiary deformacji powierzchni ziemi w sieciach i liniach obserwacyjnych oraz w punktach
rozproszonych;
4) pomiary deformacji budynków i budowli;
5) pomiary wychyleń obiektów budowlanych.
3.4.1. Pomiary deformacji wykonuje się w oparciu o projekt sporządzony przez mierniczego
górniczego, w dostosowaniu do celu pomiarów oraz do wielkości spodziewanych deformacji, oraz
zatwierdzony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
3.5. Wyniki pomiarów mierniczych zapisuje się w sposób trwały bezpośrednio na miejscu po-
miaru, w dziennikach pomiarowych. W przypadku stosowania instrumentów z zapisem automa-
tycznym sporządza się szkic pomiaru.
3.5.1. Zmiany treści zapisu w dzienniku pomiarowym dokonuje się wyłącznie przez przekreśle-
nie pierwotnej treści zapisu, w sposób umożliwiający jej odczytanie i wpisanie nad skreśloną treścią
nowego zapisu.
3.5.2. W dzienniku pomiarowym dla każdego pomiaru zamieszcza się szkic sytuacyjny oraz po-
daje datę pomiaru, miejsce pomiaru, używane przyrządy pomiarowe, nazwisko osoby wykonującej
pomiar oraz różnicę wartości elementów nawiązania z pomiaru pierwotnego i kontrolnego.
3.5.3. Szkic sytuacyjny, o którym mowa w pkt 3.5.2, sporządza się w skali przybliżonej, w spo-
sób umożliwiający identyfikację miar, stosując obowiązujące w geodezji zasady sporządzania szki-
ców polowych oraz znaki umowne.
4. WYKONYWANIE PRAC GEODEZYJNYCH W ODKRYWKOWYCH ZAKŁADACH
GÓRNICZYCH I W ZAKŁADACH GÓRNICZYCH WYDOBYWAJ CYCH KOPALINY
OTWORAMI WIERTNICZYMI
4.1. Do wykonywania prac geodezyjnych na powierzchni terenu górniczego odkrywkowych za-
kładów górniczych i zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, z
18