Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw

58
Został wprowadzony nowy art. 179 ust. 3a, który ze względów legislacyjnych
został wyodrębnienia z art. 179 ust. 3.
W art. 179 ust 4 oraz nowych ust. 4a-4c wprowadzono jako podstawowy
sposób realizacji przedmiotowych obowiązków – sposób oparty na interfejsach
przygotowywanych przez przedsiębiorcę – zlokalizowanych w miejscach
obejmowanych przez sieć przedsiębiorcy telekomunikacyjnego i wskazanych
przez uprawnione podmioty, na zasadach określonych w porozumieniach
zawartych przez uprawnione podmioty z przedsiębiorcą telekomunikacyjnym.
Interfejsy powinny umożliwić wskazanie przez uprawnione podmioty użytkow-
nika końcowego lub zakończenie sieci bez udziału służb technicznych
przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, a w przypadku braku możliwości tech-
nicznych – przy ich minimalnym współudziale. Porozumienie może określać
współudział stron w kosztach zastosowania interfejsów. Przepis ust. 4b określa
sposób postępowania, gdy nie dojdzie do porozumienia w zakresie zasto-
sowania interfejsu. W tym przypadku, jako opcjonalne pozostanie inne
rozwiązanie techniczne przygotowane przez przedsiębiorcę, jednak spełniające
minimalne wymogi określone w stosownym rozporządzeniu, które zostanie
wydane na podstawie art. 179 ust. 12. Delegacja zawarta w art. 179 ust. 12
zastępuje obecną delegację zawartą w art. 181.
Przepis art. 179 ust. 4c dopuszcza wspólne przygotowanie interfejsu przez kilku
przedsiębiorców.
Zmiany w art. 179 ust. 5 mają charakter dostosowawczy w związku ze zmianą
terminologii użytej w dziale VIII ustawy.
W art. 179 ust. 6-6b zawarto znowelizowany przepis dotyczący zawieszenia
obowiązku zapewnienia warunków dostępu i utrwalania treści przekazów
telekomunikacyjnych i danych związanych z tymi przekazami, określonych w
ustawie. W związku z niejasnościami interpretacyjnymi zrezygnowano z pojęcia
„odroczenia terminu”, natomiast wprowadzono możliwość czasowego
zawieszenia, w całości lub w części, obowiązku zapewnienia warunków
dostępu i utrwalania, które będzie mogło być zastosowane wyłącznie na czas
określony nie dłuższy niż 3 miesiące, w szczególnie uzasadnionych przy-
padkach, na wniosek zainteresowanego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego.
59
Istotą rozwiązania wprowadzającego cezurę czasową w przypadku wydawania
przez Prezesa UKE decyzji zawieszających wykonanie przez przedsiębiorców
telekomunikacyjnych obowiązków na rzecz obronności i bezpieczeństwa
państwa jest konieczność ograniczenia działań przedsiębiorców polegających
na stałym odraczaniu i faktycznym braku wykonywania nałożonych na nich –
już w 2004 r. – przez ustawodawcę obowiązków. Zgodnie z zaproponowaną
zmianą, Prezes UKE, zostałby wyposażony w dokumentację realizacji
obowiązków przez przedsiębiorcę, i mógłby na podstawie jej analizy w sposób
bardziej efektywny, przy pomocy instrumentów ustawowych, egzekwować ich
wykonanie.
W tym kierunku idzie również propozycja sformułowana w nowym ust. 6a., który
przewiduje, że kolejne, po upływie 3 miesięcznego terminu, zawieszenie przez
Prezesa UKE wykonania obowiązków przez przedsiębiorcę telekomunika-
cyjnego może być dokonane po wyrażeniu pozytywnej opinii podmiotów
uprawnionych.
Zmiana w art. 179 ust. 8 pkt 1 i 2 polega na usunięciu niejasnego odwołania do
wymogów przepisów odrębnych, które spełniać powinny osoby reprezentujące
przedsiębiorcę w zakresie przewidzianym przepisami art. 179. Dodatkowy pkt 3
obliguje przedsiębiorców do podania Prezesowi UKE informacji uzupełniającej,
w przypadku skorzystania kilku z nich z możliwości przygotowania i wspólnego
eksploatowania interfejsów. Zmiany w art. 179 ust. 10 mają charakter porząd-
kujący.
Uchylony przepis art. 179 ust. 11, po wprowadzeniu stosownych korekt,
związanych ze zmianą terminologii, znajduje się w proponowanej nowelizacji w
art. 179 ust. 5.
Art. 179 ust. 12 i precyzuje delegację do wydania rozporządzeń. Delegacja
zawarta w art. 179 ust. 12 zastępuje uchylony przepis delegujący zawarty w art.
181, w poprzednich przepisach ustawy. Nowy przepis uwzględnia nowelizację
siatki pojęciowej oraz konsekwencje zmian wprowadzonych w całym art. 179.
Nowy przepis art. 179 ust. 12 zastępuje uchylony przepis delegujący zawarty w
art. 182 ustawy. Po nowelizacji przepis ten upoważnia Radę Ministrów do
określenia wymagań i sposobu zapewnienia warunków
60
dostępu i utrwalania, o których mowa w art. 179 ust. 3, warunków, jakie muszą
być spełnione w celu zawieszenia, o którym mowa w art. 179 ust. 6, rodzaje
działalności telekomunikacyjnej lub rodzaje przedsiębiorców telekomuni-
kacyjnych nie podlegających obowiązkowi zapewnienia warunków dostępu i
utrwalania, o których mowa w art. 179 ust. 3.
Przepis ustawy wprowadza nowe przepisy związane z implementacją dyrektywy
UE w sprawie obowiązkowej retencji danych telekomunikacyjnych.
Nowy art. 180a stanowi pierwszą część implementacji do krajowego porządku
prawnego dyrektywy UE w sprawie retencji danych telekomunikacyjnych.
Przepis art. 180a ust. 1 pkt 2 nakłada na operatora publicznej sieci teleko-
munikacyjnej oraz dostawcę publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych,
obowiązek przechowywania danych przez 48 miesięcy. Drugą częścią tej
implementacji będzie wydanie szczegółowych rozporządzeń zgodnie z dele-
gacją zawartą w art. 180c ust. 2.
Przepisy art. 180a ust. 1 i 2 określają obowiązek wynikający z Dyrektywy, a w
art. 180c zawierają ogólną klasyfikację danych podlegających retencji.
Wnioskodawcą wydłużenia retencji danych do 48 miesięcy jest Ministerstwo
Sprawiedliwości.
Zasadność wydłużenia retencji danych do 48 miesięcy, w oparciu o art. 12
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 roku nr
2006/24/EC, oceniana jest przez Komisję Europejską na podstawie kryteriów
ściśle wskazanych w art. 12 ust. 2 tej dyrektywy. Wydłużenie retencji nie jest
zatem dopuszczalne w wypadku, gdy staje się środkiem jednostronnej dyskry-
minacji lub ukrytego ograniczenia w handlu pomiędzy państwami członkowskimi
UE (arbitrary discrimination or a disguised restriction of trade between Member
States), a nadto gdy stwarza przeszkody w funkcjonowaniu rynku wew-
nętrznego (constitute an obstacle to the functioning of the internal market).
W ocenie Ministerstwa Sprawiedliwości, brak jest jakichkolwiek przesłanek
wskazujących, iż wydłużenie okresu przechowywania danych telekomuni-
kacyjnych z 24 do 48 miesięcy negatywnie wpłynie na funkcjonowanie rynku
wewnętrznego i handel pomiędzy państwami członkowskimi. Wydłużenie tego
61
okresu nie będzie także stanowić naruszenia podstawowych praw i wolności
obywatelskich, gdyż ingerencja w tę sferę życia prywatnego będzie, tak jak w
obecnym stanie prawnym, następować tylko i wyłącznie w celu zapewnienia
interesu bezpieczeństwa narodowego i publicznego, jak również ochrony praw i
swobód innych obywateli.
Zauważyć przy tym należy, że dyrektywa nr 2006/24/EC w art. 12 ust. l nie
egzemplifikuje w żaden sposób, jakiego rodzaju szczególne okoliczności
(particular circumstances) muszą wystąpić w państwie członkowskim, aby
podjęło ono środki zmierzające do wydłużenia okresu retencji danych
telekomunikacyjnych. Prowadzi to do wniosku, że okoliczności te mogą mieć
charakter zróżnicowany, uzależniony od sytuacji wewnętrznej w Państwie
Członkowskim, a co za tym idzie nie ma przeszkód, aby retencja danych
została wydłużona w związku z wysokim poziomem przestępczości oraz z
uwagi na specyfikę procedury karnej w określonym państwie członkowskim.
W realiach postępowań karnych prowadzonych w Polsce wskazać należy, że
bilingi telefoniczne i dane dotyczące lokalizacji telefonów komórkowych, a więc
dane telekomunikacyjne, są niejednokrotnie podstawowymi dowodami w spra-
wach o najpoważniejsze przestępstwa o charakterze kryminalnym lub gospo-
darczym i tylko dzięki nim możliwe jest rozpracowanie i rozbicie przez organy
ścigania wielu zorganizowanych grup przestępczych oraz ustalenie ich struktury
i członków tych grup.
Nadmienić należy, że z roku na rok obserwowany jest wzrost spraw, w których
dowód w postaci bilingów wykorzystywany jest w postępowaniach karnych.
Z praktyki polskich organów wymiaru sprawiedliwości wynika, że w dalszym
ciągu nie słabnie zainteresowanie zorganizowanych grup przestępczych
rozwijaniem działalności przestępczej w sektorze gospodarki, w szczególności
biorąc pod uwagę niedawną transformację gospodarki do standardów
wolnorynkowych.
Działalność ta, na tle innych państw europejskich, jest szczególnie nasilona na
rynku paliw płynnych. Do rozpoznanych form działalności przestępczej w
sektorze paliwowym należą:
62
– sprowadzanie z zagranicy oleju napędowego deklarowanego w postępowaniu
celnym jako olej opałowy, a następnie fakturowe przeklasyfiko-wywanie tego
produktu na olej napędowy w obrocie krajowym,
– sprowadzanie z zagranicy benzyny bezołowiowej lub wysoko oktanowej,
deklarowanej w postępowaniu celnym jako komponenty lub inne nie objęte
podatkiem akcyzowym produkty ropopochodne (benzyny niskiej jakości lub
benzyna bazowa) oraz dokumentacyjne przeklasyfikowywanie tych pro-
duktów na pełnowartościowe benzyny w obrocie krajowym,
– nabywanie olejów opałowych lub komponentów paliwowych w rafineriach
krajowych i ich dokumentacyjne przeklasyfikowywanie na olej napędowy,
przy wykorzystaniu łańcucha firm pozorujących uczestniczenie w obrocie
paliwami,
– korzystanie z ulg podatkowych dla producentów oleju napędowego z wyko-
rzystaniem komponentów uzyskanych z regeneracji olejów przepraco-
wanych, a także nabywanie olejów i komponentów pełnowartościowych oraz
zbywanie ich jako oleju przepracowanego do rafinerii,
– nielegalne oczyszczanie i mieszanie oleju opalowego i benzyny z innymi
produktami ropopochodnymi oraz wprowadzanie ich do obrotu handlowego
jako pełnowartościowych paliw ciekłych,
– pozorowanie obrotu paliwami ciekłymi w celu uzyskania bezpodstawnego
zwrotu podatku naliczonego VAT i podatku akcyzowego,
– korzystanie z instytucji tzw. zawieszonej akcyzy przez podstawione firmy.
Wzrasta także zjawisko nielegalnego obrotu gazem. Jak dotychczas, roz-
poznano kilka sposobów działania przestępczego w tym zakresie. Podstawę
dokonywania przestępstw stanowi fakt, iż w przypadku sprzedaży na terytorium
kraju gazu płynnego propan-butan z przeznaczeniem do zaopatrywania stacji
paliwowych LPG naliczana i odprowadzana jest akcyza. Natomiast w przypadku
sprzedaży tego gazu z przeznaczeniem na cele grzewcze lub komunalne
następuje procedura zawieszenia, a następnie zwolnienia podatkowego.