Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

Druk nr 1368

Warszawa, 18 listopada 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-201-08



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy


- o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Prezes Rady
Ministrów.



wz. WICEPREZES RADY MINISTRÓW

(-) Waldemar Pawlak
Projekt


U S T A W A
z dnia


o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego

Art. 1. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywil-
nego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.)) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 3984 otrzymuje brzmienie:
„Art. 3984. § 1. Skarga kasacyjna powinna zawierać:
1) oznaczenie orzeczenia, od którego jest wnie-
siona, ze wskazaniem, czy jest ono zaskar-
żone w całości czy w części,
2) przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uza-
sadnienie,
3) wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę
orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego
uchylenia i zmiany.
§ 2. Oprócz wymagań przewidzianych w § 1, skarga
kasacyjna powinna zawierać wniosek o przyję-
cie do rozpoznania i jego uzasadnienie.
§ 3. Ponadto skarga kasacyjna powinna czynić za-
dość wymaganiom przewidzianym dla pisma
procesowego, a w sprawach o prawa majątkowe
powinna zawierać również oznaczenie wartości
przedmiotu zaskarżenia. Do skargi kasacyjnej
dołącza się także dwa jej odpisy przeznaczone
do akt Sądu Najwyższego oraz dla Prokuratora
Generalnego, chyba że sam wniósł skargę.”;

2) w art. 3986 § 1 otrzymuje brzmienie:

„§ 1. Jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań przewidzia-
nych w art. 3984 § 2 lub 3, przewodniczący w sądzie dru-
giej instancji wzywa skarżącego do usunięcia braków
w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia skargi.”.

Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157
i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33,
z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324,
z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198 , Nr 53, poz. 306, Nr 55,
poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53,
z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350
i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117,
poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944,
z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48,
poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i 1193 i Nr 122, poz. 1314,
1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071, Nr 123,
poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz. 676,
Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, Nr 219, poz. 1849 i Nr 240,
poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz. 1121,
Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr 11,
poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz. 1691, Nr 169,
poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i Nr 237, poz. 2384,
z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz. 1199, Nr 150,
poz. 1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169, poz. 1413 i 1417, Nr 172, poz. 1438, Nr 178, poz. 1478, Nr 183, poz. 1538,
Nr 264, poz. 2205 i Nr 267, poz. 2258, z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 186,
poz. 1379, Nr 208, poz. 1537 i 1540, Nr 226, poz. 1656 i Nr 235, poz. 1699, z 2007 r. Nr 7, poz. 58, Nr 47,
poz. 319, Nr 50, poz. 331, Nr 61, poz. 418, Nr 99, poz. 662, Nr 106, poz. 731, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr 115,
poz. 794, Nr 121, poz. 831, Nr 123, poz. 894, Nr 176, poz. 1243, Nr 181, poz. 1287, Nr 192, poz. 1378 i Nr 247,
poz. 1845 oraz z 2008 r. Nr 59, poz. 367, Nr 96, poz. 609 i 619, Nr 110, poz. 706, Nr 116, poz. 731, Nr 119,
poz. 772, Nr 120, poz. 779, Nr 122, poz. 796 i Nr 171, poz. 1056.
11/05rch

2
U Z A S A D N I E N I E


Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawnego
do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2008 r., sygn. akt SK 40/07.
Sentencja wyroku została opublikowana w Dz. U. z dnia 8 lipca 2008 r. Nr 120,
poz. 779.
Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją art. 3986 § 2 i 3 ustawy
z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296,
z późn. zm.), zwanej dalej „K.p.c.”, w związku z art. 3984 § 1 pkt 3 K.p.c., w zakresie,
w jakim przewiduje odrzucenie – bez wezwania do usunięcia braków – skargi
kasacyjnej niespełniającej wymagań określonych w art. 3984 § 1 pkt 3 przedmiotowej
ustawy.
Regulacja zawarta w art. 3986 § 2 i 3 K.p.c. wskazuje procesowe konsekwencje
niespełniania określonych wymogów, tj. sytuacji, gdy sąd drugiej instancji odrzuca na
posiedzeniu niejawnym: skargę kasacyjną wniesioną po upływie terminu, skargę
niespełniającą wymagań określonych w art. 3984 § 1 K.p.c., skargę nieopłaconą oraz
skargę, której braków nie usunięto w terminie lub z innych przyczyn niedopuszczalną
(art. 3986 § 2 K.p.c.). Z kolei Sąd Najwyższy odrzuca skargę kasacyjną, która podlega
odrzuceniu przez sąd drugiej instancji, albo zwraca ją temu sądowi w celu usunięcia
dostrzeżonych braków.
Wątpliwości wzbudza także art. 3984 § 1 K.p.c., który wymienia elementy skargi
kasacyjnej:
1) oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono
zaskarżone w całości czy w części,
2) przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie,
3) wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienie oraz
4) wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu
żądanego uchylenia i zmiany.
Istota problemu sprowadza się do określonego w pkt 3 wymagania, aby skarga
kasacyjna zawierała wniosek o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego uzasadnienie.
Oznacza to obowiązek wykazania, iż w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne,
że istnieje potrzeba wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów (w praktyce chodzi o wykazanie
okoliczności, które podlegają badaniu w tzw. przedsądzie – art. 3689 § 1 K.p.c.).
Reasumując, zarzut niekonstytucyjności art. 3986 § 2 i 3 K.p.c. został powiązany
z art. 3984 § 1 pkt 3 K.p.c., a zatem odnosi się do normy, która przewiduje, że sąd
dokonujący wstępnej kontroli skargi kasacyjnej odrzuca skargę bez wzywania do
usunięcia braków, jeżeli nie spełnia ona wymagań określonych w art. 3984 § 1 pkt 3
K.p.c.
Zgodnie z ustaloną doktryną wyróżnia się dwa rodzaje warunków formalnych skargi
kasacyjnej. Pierwsze to wymienione w art. 3984 § 1 elementy o charakterze
konstrukcyjnym, których braki nie podlegają uzupełnieniu, co w efekcie prowadzi do
odrzucenia skargi. Te drugie natomiast (art. 3984 § 2) odpowiadają wymaganiom
właściwym pismu procesowemu w rozumieniu art. 126 K.p.c., a zauważone w tym
zakresie braki podlegają uzupełnieniu. W przypadku ich stwierdzenia przewodniczący
sądu drugiej instancji wzywa skarżącego do usunięcia barków w terminie tygodniowym
pod rygorem odrzucenia skargi. W przypadku nieusuwalnych braków wymogów skargi
przewodniczący nie wzywa do ich usunięcia, ale kieruje sprawę na posiedzenie
niejawne w celu odrzucenia skargi.
Należy przy tym zauważyć, że zgodnie z art. 3986 § 3, Sąd Najwyższy odrzuca skargę
kasacyjną, która podlegała odrzuceniu przez sąd drugiej instancji, albo zwraca ją temu
sądowi w celu usunięcia dostrzeżonych braków. Zwrot skargi następuje, jeżeli sąd
drugiej instancji nie dostrzegł braków usuwalnych skargi i nie wezwał skarżącego do
ich usunięcia.
Tak uregulowane skutki odrzucenia skargi kasacyjnej wzbudzają poważne wątpliwości,
zwłaszcza w kontekście ograniczenia, gwarantowanej przez Konstytucję, zasady prawa
do sądu (art. 45 ust. 1).
Jak wskazał Trybunał, odstępstwo od niniejszej zasady na rzecz np. szybkości
postępowania nie wydaje się uzasadnione w świetle wartości, jaką niesie ochrona
konstytucyjnych praw podmiotowych.

2