Poselski projekt ustawy o negocjacyjnym systemie ustalania przyrostu wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Druk nr 1286

Warszawa, 5 września 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o negocjacyjnym systemie ustalania
przyrostu wynagrodzeń u
przedsiębiorców oraz o zmianie
niektórych innych ustaw.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Ryszarda Zbrzyznego.


(-) Tomasz Garbowski; (-) Henryk Gołębiewski; (-) Izabela Jaruga-
Nowacka; (-) Tomasz Kamiński; (-) Witold Klepacz; (-) Jan Kochanowski;
(-) Sławomir Kopyciński; (-) Janusz Krasoń; (-) Wacław Martyniuk;
(-) Zbigniew
Matuszczak;
(-) Krzysztof
Matyjaszczyk;
(-) Tadeusz
Motowidło; (-) Wojciech Olejniczak; (-) Artur Ostrowski; (-) Wojciech
Pomajda; (-) Elżbieta Streker-Dembińska; (-) Wiesław Andrzej Szczepański;
(-) Tadeusz Tomaszewski; (-) Jerzy Wenderlich; (-) Stanisław Wziątek;
(-) Ryszard Zbrzyzny.

Projekt



USTAWA
z dnia .................
o negocjacyjnym systemie ustalania przyrostu wynagrodzeń u przedsiębiorców

Art. 1.
1. U
przedsiębiorcy przyrost wynagrodzeń w danym roku obrotowym ustalają, w drodze porozumienia,
strony uprawnione do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy. Porozumienie to może określać
w szczególności przyrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia u pracodawcy w danym roku obro-
towym lub podwyżki poszczególnych składników wynagrodzeń stosowanych u pracodawcy i terminy
ich wprowadzenia.
2. Porozumienie, o którym mowa w ust. 1, powinno być zawarte w terminie do końca drugiego mie-
siąca każdego roku obrotowego.
3. U przedsiębiorców, u których porozumienie, o którym mowa w ust. 1, nie zostało zawarte, przyrost
wynagrodzeń ustala pracodawca, w drodze zarządzenia, w terminie do 10 dnia trzeciego miesiąca
każdego roku obrotowego.
4. Ustalenie przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, dokonane zgodnie z ust. 1 albo ust. 3,
może ulec zmianie w trakcie roku obrotowego, z tym że pracodawca nie może jednostronnie zmienić
ustalenia przyjętego w drodze porozumienia, o którym mowa w ust. 1.
5. Przepisy ust. 1-4 nie naruszają odrębnych przepisów w sprawie zasad ustalania warunków wynagra-
dzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą.

Art. 2.
1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) przedsiębiorca - pracodawca prowadzący działalność gospodarczą, w tym działający na podstawie
prawa bankowego, prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powier-
niczych oraz na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, a także samodzielny pub-
liczny zakład opieki zdrowotnej – zatrudniający powyżej 50 pracowników,
2) rok obrotowy - rok obrotowy w rozumieniu przepisów o rachunkowości,
3) wynagrodzenie - wydatki pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze, wypłacone pracownikom z
tytułu zatrudnienia u przedsiębiorcy, obliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagro-
dzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny jako wynagrodzenia bez wypłat z zysku,
4) przeciętne miesięczne wynagrodzenie - iloraz wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 3, i prze-
ciętnego miesięcznego zatrudnienia ustalonego zgodnie z obowiązującą metodologią Głównego
Urzędu Statystycznego oraz liczby miesięcy za okres sprawozdawczy,
5) wskaźnik inflacji - roczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych prognozo-
wany przy opracowywaniu projektu ustawy budżetowej na następny rok.
2. Przepisów ustawy nie stosują przedsiębiorcy w pierwszym roku obrotowym swojej działalności, z
wyłączeniem przedsiębiorców powstałych w wyniku przekształcenia, podziału lub połączenia.

Art. 3.
1. Przewodniczący Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, zwanej dalej "Komisją",
w terminie do 15 czerwca każdego roku, przedstawia stronom pracowników i pracodawców Komisji
propozycje Rady Ministrów dotyczące wysokości minimalnego wynagrodzenia w roku następnym
oraz średniorocznych wskaźników wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej na rok
następny, a także informację o wielkościach:


- wzrostu realnego produktu krajowego brutto w roku poprzednim – obliczonego w oparciu o pierwszy
szacunek wartości tego produktu, ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na pod-
stawie przepisów o sposobie obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto,
- wzrostu realnego produktu krajowego brutto przewidywanego na rok następny,
- wskaźnika inflacji w roku poprzednim,
- wskaźnika inflacji przewidywanego na rok następny,


- wzrostu wynagrodzeń w gospodarce narodowej w roku poprzednim, w tym w sektorze przedsiębiorstw,
- prognozowanego na rok następny wzrostu wynagrodzeń w gospodarce narodowej, w tym w sektorze
przedsiębiorstw.
2. Każda ze stron Komisji, wymieniona w ust. 1, może wystąpić do Prezesa Głównego Urzędu Staty-
stycznego o dodatkowe informacje, jakie uzna za przydatne przy ustalaniu wskaźnika, o którym mowa
w ust. 3. Przepis art. 4 ust. 3 stosuje się odpowiednio.
3. Strony pracowników i pracodawców Komisji, w terminie do dnia 10 września każdego roku, ustalają
wspólnie, w drodze porozumienia, wskaźnik przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w
roku następnym, który rekomendują w ustalaniu przyrostu wynagrodzeń u przedsiębiorców.
4. Terminy, o których mowa w ust. 1 i 3, Komisja zmienia na wniosek przedstawiciela Rady Ministrów
w jej składzie, odpowiednio do zmiany terminu dokonanej na podstawie art. 3 ust. 13 ustawy z dnia
6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komis-
jach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.1)).
5. Wskaźnik, ustalony w trybie określonym w ust. 3, może zostać zmieniony w przypadku, gdy w roku,
którego dotyczy, przewidywane wykonanie realnego wzrostu produktu krajowego brutto lub wielkości
wskaźnika inflacji będzie różne od ich prognozy, przedstawionej w informacji, o której mowa w ust. 1,
w stopniu uzasadniającym taką zmianę.
6. Porozumienia o ustaleniu i zmianie wskaźnika, o którym mowa w ust. 3, przewodniczący Komisji nie-
zwłocznie udostępnia w formie właściwej dla komunikatów Komisji oraz przekazuje Radzie Minis-
trów do wiadomości. Ustalone wskaźniki podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypos-
politej Polskiej "Monitor Polski" w terminie 14 dni od dnia ich ustalenia, w drodze obwieszczenia
Prezesa Rady Ministrów.



Art. 4.
1. Komisja dokonuje kwartalnej oceny kształtowania się wynagrodzeń w podmiotach gospodarczych.
Wnioski wynikające z tej oceny Komisja przedstawia Radzie Ministrów.
2. Oceny, o której mowa w ust. 1, Komisja dokonuje na podstawie informacji Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego. Informacja ta obejmuje w szczególności dane o wynagrodzeniach i zmianach ich wyso-
kości w podmiotach gospodarczych różnej wielkości w podziale na sektory, sekcje i działy. Komisja
może wystąpić do Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego o dodatkowe informacje.
3. Prezes
Głównego Urzędu Statystycznego przedstawia informacje, o których mowa w ust. 2, w terminie
do 60 dni po upływie kwartału lub od wystąpienia Komisji.
4. Na podstawie przeprowadzonych ocen i uzyskanych informacji Komisja może:
1) zwrócić się do właścicieli i organów założycielskich przedsiębiorców z wnioskiem o udzielenie
wyjaśnień w określonym terminie,
2) wystąpić do pracodawców i organizacji związkowych w sprawie prowadzonej przez nich poli-
tyki płacowej,
3) wystąpić do właściciela lub organu założycielskiego o przeprowadzenie kontroli gospodarki
finansowej przedsiębiorcy.


Art. 5.
W ustawie z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981,
z późn. zm.2)) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 37a:
a) w ust. 1 w pkt 3 przecinek zastępuje się kropką i skreśla się pkt 4,


b) skreśla się ust. 3;
2) w art. 43 skreśla się ust. 6;
3) w art. 45c w ust. 1 w pkt 3 przecinek zastępuje się kropką i skreśla się pkt 4;
4) w art. 65:
a) skreśla się ust. 1a,
b) w ust. 1b wyrazy „o których mowa w ust. 1 i 1a” zastępuje się wyrazami „o której mowa w ust. 1”.

Art. 6.
W ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 8933))

w art. 44 skreśla się ust. 7 i ust. 8.

Art. 7.
Traci moc ustawa z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu prze-
ciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2, z
późn. zm.4)), z tym że pozostaje w mocy art. 4a tej ustawy.



Art. 8.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 od dnia ogłoszenia.


_____________________
1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1793 i 1800, z 2002 r. Nr 10,
poz. 89 i Nr 240, poz. 2056 oraz z 2004 r. Nr 240, poz. 2407
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 240, poz. 2055, z 2004 r.
Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 167, poz. 1399 oraz z 2006 r. Nr 107, poz. 721 i Nr 220, poz. 1600.
3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 166, poz. 1172 i Nr 181, poz. 1290.
4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1995 r. Nr 43, poz. 221, z 1997 r. Nr 121, poz. 770,
z 1998 r. Nr 162, poz. 1112, z 2001 r. Nr 5, poz. 45 i Nr 100, poz. 1080, z 2003 r. Nr 6, poz. 63 oraz z 2004 r.
Nr 26, poz. 226 i Nr 240, poz. 2407.





U Z A S A D N I E N I E

Obowiązująca obecnie ustawa o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagro-
dzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw została uchwalona blisko 13 lat temu, w następ-
stwie zniesienia wcześniejszych przepisów o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń, nazywanych popular-
nie „popiwkiem”. Konsekwencją takiej genezy było przyjęcie rozwiązań opartych na silnej ingerencji
administracji rządowej w negocjacje płacowe naturalnych partnerów dialogu społecznego w podmiotach
gospodarczych – pracowników, reprezentowanych przez organizacje związkowe, oraz pracodawców i ich
organizacje. Jednocześnie rozwiązania te, ze względu na wkomponowaną w nie zasadę ustalania wskaź-
ników przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – w razie braku porozumienia w tej sprawie
pomiędzy stronami w Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, w tym strony rządo-
wej – przez Radę Ministrów, nie determinują wystarczająco do poszukiwania kompromisu ani strony
rządowej, ani jej partnerów społecznych. Dowodem potwierdzającym słuszność tej tezy jest sytuacja, w
której w całej historii tej komisji tylko raz doszło do ustalenia tych wskaźników (w 2003 roku).
W tym stanie należy uznać, że celowe jest wypracowanie nowych mechanizmów kreujących dialog spo-
łeczny w zakresie dotyczącym negocjacji płacowych w sferze gospodarczej. Zdaniem autorów projektu
przedkładanej ustawy powinien być to mechanizm oparty na pełnej suwerenności podmiotów tego dia-
logu społecznego – organizacji związkowych i pracodawców – wspomaganych, a nie zastępowanych, przez
administrację rządową. Negocjacje płacowe na szczeblu podmiotu gospodarczego nie powinny być krę-
powane żadnymi centralnie ustalanymi wskaźnikami, które – z ich natury – nie mogą uwzględniać złożo-
ności i różnorodności uwarunkowań gospodarczych i społecznych występujących w każdym z tych pod-
miotów. W obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej nie ma podstaw do twierdzenia, że uwolnienie tych
negocjacji od gorsetu maksymalnego rocznego wskaźnika przyrostu przeciętnego miesięcznego wyna-
grodzenia może spowodować jakiekolwiek negatywne skutki tak dla podmiotów gospodarczych, jak i
dla całej gospodarki.


Przedłożony projekt ustawy uwzględnia przedstawione wyżej założenie.
Oddziaływanie na negocjacje w podmiotach gospodarczych ze szczebla krajowego miałoby zostać ogra-
niczone do rekomendacji ustalanej przez strony pracowników i pracodawców w Komisji Trójstronnej – przy
czym proponowane rozwiązanie powinno, silniej od obecnego, stymulować poszukiwanie kompromisu
w tej sprawie na tym szczeblu, choćby z obawy o utratę legitymacji do dalszego bytu struktur perma-
nentnie nieskutecznych.
Omówienie poszczególnych przepisów proponowanych w przedłożonym projekcie ustawy
Art. 1 – określa zasady i tryb negocjacji płacowych u przedsiębiorców oraz uprawnienia i obowiązki
pracodawcy w zakresie dotyczącym ustalania przyrostu wynagrodzeń w przedsiębiorstwie.
Art. 2 – definiuje pojęcia stosowane w ustawie oraz określa zakres, w jakim wyłącza się stosowanie jej
przepisów.
Art. 3 – ustala tryb postępowania stron pracowników i pracodawców w Komisji Trójstronnej dotyczący
wskaźnika przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, rekomendowanego w ustalaniu przyrostu
wynagrodzeń u przedsiębiorców, oraz określa obowiązki organów administracji rządowej w tym zakresie.
Proponowane terminy wynikają z innych przepisów, wiążących się z przedkładanym projektem ustawy.
Art. 4 – określa kompetencje Komisji Trójstronnej w zakresie monitorowania wynagrodzeń w podmio-
tach gospodarczych i związane z nimi obowiązki Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Art. 5 i 6 – usuwają z aktów prawnych regulacje związane z ustawą uchylaną przepisem art. 7 propono-
wanej ustawy.
Art. 7 – uchyla obecne regulacje obowiązujące w zakresie objętym proponowaną ustawą, pozostawiając
w mocy przepisy odnoszące się do samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, głównie ze
względu na toczące się postępowania w sprawach dotyczących roszczeń pracowników tych zakładów.
Art. 8 – określa termin wejścia w życie proponowanej ustawy, przy czym treść tego przepisu może wyma-
gać zmiany wynikającej z przewidywanego, w toku postępowania legislacyjnego, okresu jej promulgacji.