Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz o zmianie innych ustaw

16
przez oddział instytucji kredytowej przystępujący do polskiego systemu gwa-
rantowania,
22) art. 1 pkt 16 – zmiana art. 34 ust. 3 ustawy umożliwia udzielanie przez Naro-
dowy Bank Polski kredytów krótkoterminowych Bankowemu Funduszowi
Gwarancyjnemu, pod warunkiem ustanowienia odpowiedniego zabezpiecze-
nia. Okoliczność taka mogłaby występować jedynie w przypadkach zagroże-
nia stabilności systemu bankowego. Rozwiązanie takie ma zagwarantować
właściwe wykonywanie zadań przez Fundusz w sytuacjach kryzysowych bez
jednoczesnego zagrożenia uznania dotychczas obowiązujących norm za nie-
zgodne z prawem wspólnotowym. Jednocześnie art. 34 ust. 4 ustawy ma na
celu uwzględnienie zmiany wysokości maksymalnej stawki opłaty rocznej
(z 0,4 % na 0,3 %). Konieczna jest zatem odpowiednia zmiana maksymalnej
wysokości podwyższonej stawki. Zmiana ta ma także na celu usunięcie nie-
ścisłości dotychczasowego zapisu przez rozróżnienie podwyższonej stawki
opłaty rocznej oraz podwyższonej stawki wyznaczającej poziom funduszu
ochrony środków gwarantowanych (w aktualnym brzmieniu znajduje się
odesłanie do przepisów określających dwa rodzaje obciążeń banków – przy
wskazaniu podwyższonej wysokości tylko opłaty rocznej). Zasadne jest więc
ustalenie podwyższonej stawki opłaty (jako podwójnej wysokości maksy-
malnej stawki zwykłej) oraz przyporządkowanie stawki 0,8 % do obciążenia
banków z tytułu funduszu ochrony środków gwarantowanych (będącej rów-
nież dwukrotnością maksymalnej stawki zwykłej – wynoszącej zgodnie
z art. 25 ust. 2 – 0,4 %). Jednocześnie nastąpi zmiana podmiotu uprawnione-
go do wydania rozporządzenia podwyższającego poziom obciążeń podmio-
tów objętych systemem gwarantowania. Wydaje się, że w sytuacji wystąpie-
nia kryzysu finansowego oraz w związku z koniecznością podjęcia bardzo
szybkich kroków zaradczych Minister Finansów wydaje się być podmiotem,
który może podjąć najszybsze kroki w celu usunięcia powstałego zagrożenia,
23) art. 1 pkt 17 – obowiązujący obecnie przepis stanowi o obligatoryjnym prze-
znaczaniu całości środków odzyskanych z mas upadłości banków, aktualnie

17
znajdujących się w dyspozycji BFG, na sfinansowanie wypłat gwarancyj-
nych – jeżeli dojdzie do upadłości podmiotu objętego systemem gwaranto-
wania i powstanie obowiązek przekazania środków syndykowi lub zarządcy
masy upadłości. W przypadku gdyby wartość zobowiązań BFG z tytułu gwa-
rantowania była wyższa od wartości środków odzyskanych z mas upadłości,
Zarząd Funduszu – działając zgodnie z dyspozycją obowiązującego obecnie
art. 35 ust. 3 pkt 2 – powinien przekazać na wypłaty całą kwotę środków od-
zyskanych z mas upadłości (reszta pochodziłaby z wpłat banków).
W konsekwencji wystąpiłaby sytuacja, w której BFG nie dysponuje już
środkami odzyskanymi z mas upadłości. W razie konieczności przekazania
syndykowi lub zarządcy masy upadłości (któregokolwiek z upadłych ban-
ków) dodatkowych środków na wypłaty albo dokonania wypłaty bezpośred-
nio na rzecz deponenta, Zarząd Funduszu musiałby wzywać banki do zapła-
ty, stosując przewidzianą ustawą procedurę. Jeżeli byłyby potrzebne nie-
znaczne kwoty, to koszt całej operacji mógłby okazać się nawet wyższy od
wpływów. Tryb wzywania banków do zapłaty musiałby być stosowany kon-
sekwentnie, w każdym przypadku potrzeby sfinansowania wypłaty dla depo-
nentów, aż do czasu odzyskania odpowiedniej kwoty z mas upadłości ban-
ków. W celu uniknięcia tego typu sytuacji proponuje się zmianę wymienio-
nego przepisu w kierunku umożliwienia decydowania przez Zarząd Fundu-
szu o tym, czy przy podejmowaniu uchwały w sprawie przekazania syndy-
kowi lub zarządcy masy upadłości uwzględnia całość czy tylko część środ-
ków odzyskanych z mas upadłości. Takie uelastycznienie przepisu umożliwi
gospodarowanie środkami odzyskanymi z mas upadłości, z uwzględnieniem
potrzeby pozostawienia odpowiedniej „rezerwy” na wypadek konieczności
uzupełnienia kwoty przekazanej syndykowi (zarządcy) lub potrzeby zreali-
zowania wypłat bezpośrednio przez Fundusz. Podkreślić należy zachowanie
dotychczasowych zasad w zakresie przeznaczenia środków odzyskanych
z mas upadłości. Proponowana zmiana nie rozszerzy możliwości ich wyko-
rzystania, a jedynie ułatwi racjonalne gospodarowanie środkami będącymi
w dyspozycji BFG,

18
24) zmiany w art. 1 pkt 18 – propozycja powyższych zapisów ma na celu
uwzględnienie konsekwencji zmian w zakresie organizacji nadzoru banko-
wego (tj. likwidację Komisji Nadzoru Bankowego i przejęcie jej zadań przez
Komisję Nadzoru Finansowego),
25) zmiany w art. 1 pkt 19 – przepis ten byłby zastąpiony przepisem art. 25 ust.
1a – regulującym powyższą materię w sposób generalny, a nie tylko w for-
mule przepisu przejściowego (zmiana zaproponowana w art. 1 pkt 15),
26) art. 1 pkt 20 – skala oraz źródło pochodzenia środków, którymi dysponuje
BFG, a także ich cel nakierowany na realizację ustawowych zadań uzasad-
niają dokonanie zmiany art. 44 ustawy o BFG. Za takim rozwiązaniem
przemawiają m.in. charakter realizowanych przez Fundusz zadań i jego rola
w systemie bankowym, sposób powoływania jego władz, zasady pozyskiwa-
nia większości środków finansowych, jak też zasady dysponowania tymi
środkami oraz prawne możliwości kontrolowania ich wydatkowania. Kształt
przedmiotowego przepisu, w powiązaniu z art. 3 niniejszej ustawy, pozwoli
rozwiać wszelkie wątpliwości w zakresie możliwości oraz zakresu przepro-
wadzanej kontroli ze strony Najwyższej Izby Kontroli. Trzeba także dodać,
że na gruncie obecnej modyfikacji przepisu art. 44 ustawy została przesą-
dzona kwestia, że Funduszu nie zalicza się do sektora finansów publicznych.
Jest to podyktowane hybrydowym charakterem BFG jako podmiotu realizu-
jącego pewne zadania publiczne, niemniej będącego również swoistą insty-
tucją ubezpieczania depozytów niezależnych, w przeważającej mierze pry-
watnych instytucji bankowych. W świetle ww. argumentacji przedmiotowa
zmiana jest jak najbardziej uzasadniona. Ponadto należy zwrócić uwagę na
projektowane zmiany w ustawie o finansach publicznych, określające pań-
stwowe fundusze celowe jako jednostki sektora finansów publicznych po-
zbawione osobowości prawnej. BFG, posiadając osobowość prawną, niejako
automatycznie byłby wykluczony z zakresu sektora finansów publicznych.
Niemniej wobec faktu obowiązywania obecnej ustawy o finansach publicz-
nych, jak też w świetle niejednoznacznych poglądów doktryny prawa, w pro-

19
jekcie precyzuje się, że Funduszu nie zalicza się do jednostek sektora finan-
sów publicznych,
27) przepis art. 2 projektu ustawy jest konsekwencją nowelizacji art. 17 ust. 6
ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (art. 1 pkt 14 lit. b),
28) przepis art. 3 projektu ustawy wprowadza zmianę w ustawie z dnia 23 grud-
nia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937,
z późn. zm.) obejmującą art. 2 ust. 5, który w nowym brzmieniu będzie prze-
widywać, iż Najwyższa Izba Kontroli może kontrolować pod względem
legalności i gospodarności działalność jednostek organizacyjnych i podmio-
tów gospodarczych wykonujących zadania z zakresu funkcjonowania syste-
mów gwarantowania środków pieniężnych i udzielania pomocy podmiotom
objętym systemem gwarantowania, o których mowa w przepisach o Banko-
wym Funduszu Gwarancyjnym. Bankowy Fundusz Gwarancyjny powstały i
działający przy zaangażowaniu środków publicznych będzie podlegać kon-
troli NIK. Stanowi to wzmocnienie transparentności jego działalności i pozy-
tywnie wpływa na wykonywanie ustawowych uprawnień Sejmu RP,
29) zmiana zawarta w art. 4 ustawy, dotycząca zmiany art. 43 ustawy
o Narodowym Banku Polskim jest konsekwencją umożliwienia udzielania
przez Narodowy Bank Polski kredytów krótkoterminowych na rzecz Banko-
wego Funduszu Gwarancyjnego, na warunkach określonych w ustawie
o BFG,
30) art. 5 – nowelizacja ustawy – Prawo bankowe. Uzupełnienie Prawa banko-
wego o dyspozycje analogiczne do zawartych obecnie w art. 38b ustawy
o BFG jest szczególnie uzasadnione. Przepisy ustawy o BFG nie są co do za-
sady dedykowane oddziałom instytucji kredytowych i oddziałom banków
zagranicznych. Obowiązek odpowiedniego informowania klientów powinien
zostać zapisany w Prawie bankowym, ze względu na przedmiot regulacji
i zakres oddziaływania przepisów tej ustawy,

20
31) w zakresie art. 6 należy wskazać, że podstawową formą finansowego wspar-
cia łączenia się banków spółdzielczych są pożyczki z Funduszu Restruktury-
zacji Banków Spółdzielczych (FRBS) udzielane przez BFG. Fundusz ten zo-
stał utworzony z niewykorzystanej części obligacji restrukturyzacyjnych serii
D, przeznaczonych na restrukturyzację BG S.A. i banków spółdzielczych
oraz ze środków zlikwidowanego Funduszu Rozwoju Banków Spółdziel-
czych przejętego z państwowo-spółdzielczego Banku Gospodarki ywno-
ściowej (art. 32 – 35 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich
zrzeszaniu się i bankach zrzeszających). Jedynym źródłem zasilania FRBS są
spłaty udzielonych wcześniej pożyczek. Niniejsza propozycja zmierza do
rozszerzenia katalogu przedmiotowego celów, których realizacja przez banki
spółdzielcze może być finansowana z FRBS. Wprowadzenie możliwości
rozszerzenia zadań, których realizacja byłaby finansowana ze środków finan-
sowych pochodzących z pożyczek BFG – na cele nie związane tylko z proce-
sem łączenia się banków spółdzielczych – jest zasadna, biorąc pod uwagę
wielkość puli środków jaka znajduje się jeszcze w BFG na FRBS. Propozy-
cja zmierza równocześnie do finansowania ex-ante planowanych przez banki
spółdzielcze inwestycji. Należy zauważyć, że na mocy zapisów zawartych
w Traktacie o Przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej
(ust. 2 pkt 3 Swoboda świadczenia usług, załącznika XII Aktu dotyczącego
warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki
Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgier-
skiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Re-
publiki Słowackiej oraz dostosowań w Traktatach stanowiących podstawę
Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 236, z 23.09.2003, s. 33, z późn. zm.) ter-
min osiągnięcia wymaganego progu kapitałowego został określony na dzień
31 grudnia 2007 r. i postanowienia Traktatu w tej kwestii są rozstrzygające.
Zgodnie bowiem z przepisem art. 91 Konstytucji RP ratyfikowana umowa
międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej
Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio