Godziny nadliczbowe w niepełnym wymiarze czasu pracy

Przeczytaj także: Praca w godzinach nadliczbowych

Rozważmy następującą sytuację: Pan Piotr jest pracownikiem serwisowym w firmie komputerowej. Jest zatrudniony na pół etatu. Pracuje codziennie od 8.00 do 12.00. Czasami jednak, gdy firma ma więcej klientów, pan Piotr musi pracować nawet kilka godzin dłużej. Czy za czas przepracowany ponad 4 godziny dziennie przysługuje mu wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych? Kiedy, w przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, możemy mówić o pracy w godzinach nadliczbowych?

Zgodnie z art. 151§1 Kodeksu pracy, pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana:

1. ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy,
2. ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.

Kodeks pracy wskazuje, że czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 KP). Oznacza to, że podstawowe normy czasu pracy, jakie obowiązują pracownika, wynoszą:

1. 8 godzin na dobę – jest to norma stała; oznacza to, że, co do zasady, praca ponad 8 godzin na dobę zawsze będzie pracą w godzinach nadliczbowych;
2. 40 godzin w tygodniu – jest to norma przeciętna; oznacza to, że możliwe jest jej przekroczenie, o ile zostanie ono zbilansowane w innym tygodniu, w tym samym okresie rozliczeniowym, tak, aby w ciągu jednego okresu rozliczeniowego, na każdy tydzień przypadało 40 godzin pracy.

Przykład:
Czy mamy do czynienia z wystąpieniem godzin nadliczbowych, jeśli u pracodawcy przyjęto okres rozliczeniowy w wysokości 1 miesiąca, a pracownik przepracował w miesiącu lutym 2010 roku następującą liczbę godzin:

Sytuacja I:

1 tydzień (1-7.02.2010) – 40 h
2 tydzień (8-14.02.2010) – 44 h
3 tydzień (15-21.02.2010) – 40 h
4 tydzień (22-28.02.2010) – 36 h

• dopuszczalna liczba godzin w miesiącu lutym 2010:
  4 x 40 h = 160 h
• liczba godzin przepracowanych w miesiącu lutym 2010:
  40 h + 44 h + 40 h + 36 h = 160 h
• 160 h : 4 (tygodnie) = 40 h na tydzień

W sytuacji I godziny nadliczbowe nie wystąpiły.

Sytuacja II:

1 tydzień (1-7.02.2010) – 40 h
2 tydzień (8-14.02.2010) – 44 h
3 tydzień (15-21.02.2010) – 40 h
4 tydzień (22-28.02.2010) – 40 h

• dopuszczalna liczba godzin w miesiącu lutym 2010:
  4 x 40 h = 160 h
• liczba godzin przepracowanych w miesiącu lutym 2010:
  40 h + 44 h + 40 h + 40 h = 164 h
• 164 h : 4 (tygodnie) = 41 h na tydzień

W sytuacji II pracownik w ciągu miesiąca przepracował 4 godziny nadliczbowe.