Urlop bezpłatny dla związkowca

Przeczytaj także: Związki zawodowe: zwolnienie na doraźne czynności

Prawo do urlopu bezpłatnego dla związkowca wynika z regulacji zawartej w art. 25 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854). Szczegóły dotyczące tego uprawnienia określa natomiast rozporządzenie RM z 11 czerwca 1996 r. w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy (Dz. U. Nr 71, poz. 336), dalej: „rozporządzenie”.

Podstawowym warunkiem, który pozwala wnioskować o omawiany tu urlop bezpłatny, jest wybór do pełnienia funkcji związkowej poza zakładem pracy. Trzeba też pamiętać, że urlop przysługuje tylko takiemu związkowcowi, który ma wykonywać tą funkcję w charakterze pracownika (§ 1 ust. 1 rozporządzenia). Szef nie ma zatem obowiązku udzielić urlopu osobie, która została wprawdzie wybrana do pełnienia funkcji związkowej, ale będzie wykonywać ją społecznie.

Istotne znaczenie ma również to, że zdaniem SN (por. wyrok z 27 października 2004 r., I PK 599/03, OSNP 2005, Nr 12, poz. 167), prawo do bezpłatnego urlopu do pełnienia etatowej funkcji związkowej poza zakładem pracy przysługuje pracownikowi, który na podstawie wewnętrznych postanowień organizacji związkowej, uchwał jej statutowych organów lub związkowych norm zwyczajowych jest w momencie wyboru świadomy obowiązku realizowania tej funkcji w ramach zatrudnienia pracowniczego.

Wniosek z wyprzedzeniem

Złożenie wniosku o urlop bezpłatny w celu wykonywania funkcji związkowej nie leży w gestii związkowca- należy to do obowiązków zakładowej organizacji związkowej. Wniosek powinien trafić na biurko pracodawcy co najmniej na 14 dni przed proponowanym terminem rozpoczęcia urlopu. W jego treści wskazuje się okres, na jaki urlop ma być udzielony (§ 1 ust. 2 rozporządzenia). Związki nie mają obowiązku uzasadniania wniosku.

Jeżeli zostały spełnione wszystkie przesłanki konieczne do udzielenia urlopu, to pracodawca jest zobowiązany przychylić się do wniosku związków. Co więcej, szef musi udzielić urlopu bezpłatnego na okres wskazany przez organizację związkową. Przesunięcie terminu urlopu może nastąpić jedynie z ważnych przyczyn, w oparciu o obopólne porozumienie pracodawcy ze związkami (§ 1 ust. 3 rozporządzenia).

Rozporządzenie nie narzuca szczególnych wymagań w zakresie formy wniosku. Może on zatem zostać złożony np. za pośrednictwem poczty elektronicznej, choć najbardziej powszechna i najczęściej stosowana jest forma pisemna.