Wadliwe produkty: rośnie liczba zgłoszeń

Przeczytaj także: Wadliwe produkty: coraz więcej zgłoszeń

Urząd podaje, iż produkty dostępne w sprzedaży muszą przede wszystkim spełniać wymogi bezpieczeństwa. W przypadku zabawek czy urządzeń elektrycznych – w tym sprzętu elektronicznego i AGD, istnieją bardzo szczegółowe regulacje – dyrektywy nowego podejścia. Zawierają one wymagania związane nie tylko z bezpieczeństwem, ale również zdrowiem, ochroną konsumenta oraz ochroną środowiska. Do wszystkich innych wyrobów, dla których brak jest oddzielnych przepisów, stosuje się ustawę o ogólnym bezpieczeństwie produktów.

Od 1 maja 2004 roku przedsiębiorcy mają obowiązek informowania Prezesa UOKiK w przypadku, kiedy korzystanie z produktu wprowadzonego przez nich na rynek może wiązać się dla konsumenta z niebezpieczeństwem. Systematycznie rośnie liczba takich zgłoszeń. W 2004 roku było ich 15, w 2005 – 34, w 2006 – 51, w 2007 – 108, w 2008 – 104, a od początku 2009 – już 37. Najczęściej dotyczą wad samochodów, poza tym m.in.: motocykli, zabawek, sprzętu AGD, artykułów oświetleniowych, ubrań, baterii, artykułów dla dzieci. W do kwietnia 2009 roku do UOKiK wpłynęły powiadomienia dotyczące: samochodów (14), motocykli (9) oraz zabawki, wiązań narciarskich, komputera, pojazdu typu wszędołaz, telefonu komórkowego, latarki, grzejnika, gaśnicy proszkowej, kołka rozporowego, wykrywacza profili, lampki, płynu do płukania ust, opon, zestawu do mocowania bagażnika samochodowego – po jednym zgłoszeniu.

UOKiK alarmuje, że przedsiębiorca, który wie, że jego produkt jest niebezpieczny musi bezzwłocznie poinformować o tym Urząd. W formularzu zgłoszeniowym powinny znaleźć się w szczególności:

• informacje pozwalające na identyfikację produktu,
• dane producenta/podmiotu odpowiedzialnego za wprowadzenie do obrotu oraz dystrybucję,
• opis zagrożenia oraz liczbę produktów wprowadzonych na rynek,
• liczbę i skutki wypadków powstałych w wyniku użytkowania produktu, jeśli miały miejsce,
• opis i efekty działań podjętych przez przedsiębiorcę w celu eliminacji zagrożeń.

Poza zgłoszeniem tego faktu do UOKiK przedsiębiorca musi podjąć działania mające w efekcie wyeliminować zagrożenie. Najpopularniejsze są w takiej sytuacji akcje przywoławcze. W przypadku wad samochodów konsumenci, najczęściej poprzez zawiadomienie listowne, proszeni są o zgłoszenie się do serwisu w celu bezpłatnej wymiany wadliwej części. W innych przypadkach, np. zabawek czy ubrań, przedsiębiorcy oferują zwrot pieniędzy lub możliwość otrzymania innego produktu tego samego producenta czy dystrybutora, tej samej wartości co zwracany towar. Bardzo często informacja o akcji umieszczana jest na stronach internetowych przedsiębiorcy.

Informacja o zagrożeniach stwarzanych przez produkt oraz działaniach podjętych przez przedsiębiorcę w celu wyeliminowania niebezpieczeństwa dla konsumentów publikowana jest na stronach internetowych Urzędu. Informacja ta przekazywana jest również do systemu RAPEX. Głównym celem jego funkcjonowania jest zapewnienie szybkiej wymiany informacji między państwami członkowskimi i Komisją Europejską na temat produktów stwarzających zagrożenie dla konsumentów oraz środków podjętych w danym kraju, aby wykluczyć lub ograniczyć ich wprowadzanie na rynek, a także ewentualne użytkowanie. W 2008 roku państwa członkowskie przekazały do systemu informacje o 1866 produktach niebezpiecznych. Najczęściej dotyczyły zabawek (498 zgłoszeń) oraz urządzeń elektrycznych (169). Polska notyfikowała 152 produkty, podczas gdy w 2007 roku – 62.

Urząd podaje, że przedsiębiorca, który uzyskał informację, że produkt wprowadzony przez niego na rynek nie jest bezpieczny i nie powiadomił o tym Prezesa UOKiK, naraża się na sankcje finansowe. Kara nakładana przez Prezesa UOKiK na podstawie ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów to nawet 100 tys. zł. Ponadto, jeżeli konsument poniesie szkodę w związku z użytkowaniem produktu niebezpiecznego, może wystąpić do przedsiębiorcy, który wprowadził produkt na rynek, o odszkodowanie. Konsument nie musi udowadniać winy przedsiębiorcy, konieczne jest natomiast wykazanie związku między poniesioną szkodą i faktem, że produkt był niebezpieczny. Doniesienie o wyrobie niebezpiecznym można również przekazać do UOKiK.

Do pobrania: Formularz zgłoszenia niebezpiecznego produktu

Do pobrania: Formularz do zamieszczania szczegółowych informacji identyfikujących produkt

Do pobrania: Rozporządzenie Rady Ministrów