Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym

– 5 –
o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U.
Nr 64, poz. 565, z późn. zm.).
Potrzeba przesunięcia terminu wejścia w życie m.in. przepisów dotyczących
składania zapytań o udzielenie informacji o osobie w formie elektronicznej wynika
z faktu, że Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego zobowiązane jest do
realizacji w 2012 r. projektu „Dostosowanie Krajowego Rejestru Karnego do
wymiany informacji w ramach europejskiego systemu przekazywania informacji
z rejestrów karnych (ECRIS)” (umowa dotacyjna Nr JUST/2010/JPEN/AG/1567
z dnia 15.06.2011 r.) – Program Wymiar Sprawiedliwości w Sprawach Karnych na
lata 2007 – 2013, finansowanego ze środków Komisji Europejskiej.
Uruchomienie wymiany informacji między rejestrami karnymi państw Unii
Europejskiej stanowi wdrożenie na gruncie prawa polskiego Decyzji Ramowej Rady
2009/315/WSiSW. Realizowana przez Polskę część systemu ECRIS jako jedna
z nielicznych została uruchomiona w terminie wyznaczonym przez Komisję
Europejską, tj. dnia 27 kwietnia 2012 r. Wymagało to jednak dużego zaangażowania
sił i środków będących w dyspozycji Biura Rejestru. Ponadto, wykorzystując środki
finansowe ze wspomnianej umowy dotacyjnej, Biuro Rejestru przygotowało
i realizuje kilka dodatkowych projektów, które rozpoczęto w 2011 r. i które będą
zakończone w 2013 r.
Z uwagi na powyższe, a także biorąc pod uwagę, że KRK musi zapewnić bieżącą
obsługę podmiotów uprawnionych do uzyskiwania informacji z KRK, możliwości
prowadzenia prac modernizacyjnych w systemie informatycznym są ograniczone.
W związku z tym konieczne było przesunięcie prac związanych z e-platformą
Ministerstwa Sprawiedliwości.
Uzyskiwanie informacji za pośrednictwem tzw. e-platformy Ministerstwa
Sprawiedliwości będzie możliwe po zakończeniu III etapu projektu realizowanego
w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka „Budowa systemu
usług elektronicznych MS, w tym uruchomienie usług dla przedsiębiorców i osób
fizycznych, poprzez dostęp elektroniczny do wydziałów Krajowego Rejestru
Sądowego, Krajowego Rejestru Karnego, Biura Monitora Sądowego
i Gospodarczego”. Nastąpi to z dniem 1 stycznia 2014 r.
4) Odnosząc się do propozycji tych rozwiązań, które realizują cel opisany wyżej
w pkt 2 lit. b, należy wskazać, iż w obecnym stanie prawnym, mimo przewidzianego
– 6 –
w art. 18 § 2 k.s.h. wymogu niekaralności członków zarządu, rady nadzorczej,
komisji rewizyjnej lub likwidatora oraz określonego w art. 20 ust. 1 pkt 4 lit. b
i pkt 5 u.o.dz.p.p.i.o.w. wymogu niekaralności członków organu zarządzającego lub
organu kontroli lub nadzoru za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia
publicznego lub przestępstwo skarbowe, a także zawartego w art. 18 ust. 1 ustawy
o SKOK wymogu niekaralności członków zarządu lub rady nadzorczej za
przestępstwo umyślne przeciwko mieniu, dokumentom lub przestępstwo skarbowe,
spełnianie tych wymogów przez osobę, przed dokonaniem wpisu w Krajowym
Rejestrze Sądowym – o ile sąd rejestrowy nie miał w tym zakresie uzasadnionych
wątpliwości wywołujących potrzebę badania – nie jest weryfikowane przez sąd
rejestrowy.
Sąd rejestrowy nie jest również następczo informowany o tym, że osoba już wpisana
w KRS jako członek organu spółki została prawomocnie skazana za jedno
z przestępstw określonych w art. 18 § 2 k.s.h., a osoba wpisana jako członek organu
zarządzającego lub organu nadzoru lub kontroli organizacji pożytku publicznego
została prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia
publicznego lub przestępstwo skarbowe, a osoba wpisana jako członek zarządu lub
rady nadzorczej SKOK została prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne
przeciwko mieniu, dokumentom lub przestępstwo skarbowe. Nie otrzymuje on
również informacji o orzeczeniu wobec takich osób środków karnych, o których
mowa w art. 39 pkt 2 k.k.
Brak jest również stosownych uregulowań odnoszących się do wymiany danych
wewnątrz KRS, tj. między – z jednej strony – rejestrem przedsiębiorców (RP)
i rejestrem stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji
oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (RS) a – z drugiej
strony – rejestrem dłużników niewypłacalnych (RDN). Faktyczna wymiana
wewnątrz KRS (między wymienionymi wyżej rejestrami) jest co prawda od kilku lat
wprowadzona w zakresie automatycznego sygnalizowania przez system
teleinformatyczny, że osoba, która ma być wpisana do RP lub RS w charakterze
członka organu, jest w RDN wpisana z zakazem orzeczonym przez sąd
upadłościowy na podstawie art. 373 ust. 1 lub ust. 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r.
– Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361, z późn. zm.)
(dalej: PUiN). Nie ma jednak działającej funkcjonalności systemu
– 7 –
teleinformatycznego pozwalającej na następcze informowanie sądu rejestrowego, że
w RDN wpisano z zakazem osobę, która już jest wpisana w RP lub RS jako członek
organu.
Wskazane wyżej informacje sąd rejestrowy powinien otrzymać, aby dysponować
wiedzą pozwalającą na ustalenie, czy osoba zgłoszona do wpisu może być wpisana
do KRS bądź też (jeżeli dotyczy to osoby już wpisanej do KRS) czy nie powinna być
ona z urzędu wykreślona – na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 20 sierpnia
1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186,
z późn. zm.) (dalej: ustawa o KRS) – z KRS, ponieważ utraciła zdolność do pełnienia
funkcji członka organu podmiotu wpisanego do rejestru.
Jeżeli chodzi o przepisy dotyczące wymiany danych KRS z KRK, to przewiduje się
dwa rodzaje komunikowania się między tymi rejestrami.
Pierwszy z nich polega na weryfikacji danych osobowych przekazywanych do KRK
przez KRS na etapie dokonywania wpisu podmiotu do rejestru bądź przy
dokonywaniu zmian osobowych w organach podmiotu wpisanego do KRS. Drugi
polega na informowaniu przez KRK o skazaniu określonych osób już wpisanych
w KRS w zakresie objętym treścią art. 18 § 2 k.s.h., art. 20 ust. 1 pkt 4 lit. b i pkt 5
u.o.dz.p.p.i.o.w. lub art. 18 ust. 1 ustawy o SKOK oraz o orzeczeniu wobec tych
osób środków karnych na podstawie art. 39 pkt 2 k.k.
Z proponowanych przepisów wynika, że jeżeli chodzi o weryfikację osób
podlegających wpisowi do KRS co do ich figurowania w określonym zakresie
w KRK, to okoliczności te będą weryfikowane na podstawie żądania kierowanego
automatycznie do KRK przez system teleinformatyczny KRS. Procedura ta będzie
identyczna jak działająca już procedura weryfikacji oznaczenia osób wpisywanych
do KRS w systemie PESEL. Po wprowadzeniu danych osoby fizycznej celem
weryfikacji, żądanie będzie więc przesłane zarówno do systemu PESEL, jak
i systemu KRK. W systemie KRK najpierw nastąpi sprawdzenie, czy w określonym
zakresie (wynikającym z art. 18 § 2 k.s.h., art. 39 pkt 2 k.k. lub art. 20 ust. 1 pkt 4
lit. b i pkt 5 u.o.dz.p.p.i.o.w. lub art. 18 ust. 1 ustawy o SKOK) dana osoba jest
wpisana w KRK. W rezultacie tego sprawdzenia sąd rejestrowy (z reguły) albo
otrzyma informację, że osoba taka nie figuruje w danym zakresie w KRK, albo
informację, że osoba taka w tym zakresie w KRK jest wpisana. Po otrzymaniu przez
sąd rejestrowy informacji, iż dana osoba jest wpisana do KRK, nastąpi weryfikacja
– 8 –
dokładnych danych w KRK co do tego, czy nie nastąpiło np. zatarcie skazania, które
jeszcze nie znalazło swojego odzwierciedlenia w KRK, po czym KRK przez system
teleinformatyczny przekaże sądowi rejestrowemu dokładną informację wraz ze
wskazaniem danych dotyczących konkretnego skazania (orzeczenia sądu). Taka
dwuetapowa w tym zakresie procedura jest potrzebna do ostatecznego
zweryfikowania informacji.
Może się także zdarzyć, że w KRK wpisanych będzie kilka osób o podanych danych
osobowych (co w praktyce wystąpi tylko wtedy, gdy w żądaniu KRS nie zostanie
podany numer PESEL – jak w przypadku niektórych cudzoziemców, bądź też
w KRK nie będzie numeru PESEL osoby objętej żądaniem). Wówczas sąd
rejestrowy otrzyma jedynie informację, że w KRK figuruje więcej osób
spełniających podane kryteria, bez informacji o ich skazaniach. W takim przypadku
sąd rejestrowy – wobec braku możliwości automatycznej weryfikacji – będzie mógł
wezwać podmiot do wyjaśnienia zaistniałych wątpliwości przez przedłożenie bądź to
oświadczenia, bądź zaświadczenia o niekaralności osoby, która ma być wpisana do
KRS.
Jeżeli chodzi o następcze przekazywanie informacji o skazaniach (w określonym
zakresie), tj. już po wpisaniu danej osoby do KRS, to przewiduje się, że z systemu
KRK będą z urzędu przesyłane do systemu KRS informacje o relewantnych
skazaniach i środkach karnych odnoszących się do wszystkich osób. Po przesłaniu
zwrotnej informacji, że konkretna osoba wpisana jest do KRS (z wyjątkiem wpisu
w charakterze wspólnika), przez system teleinformatyczny właściwy sąd rejestrowy
otrzyma informację, iż osoba wpisana jako członek organu została skazana
w określonym zakresie, co pozwoli sądowi na ewentualne wszczęcie postępowania
z urzędu.
W projekcie proponuje się również, aby w uzupełnieniu mechanizmów opisanych
powyżej, pod kątem zakazów wynikających z art. 18 § 2 k.s.h., środków karnych
orzeczonych na podstawie art. 39 pkt 2 k.k. oraz zakazów wynikających z art. 20
ust. 1 pkt 4 lit. b i pkt 5 u.o.dz.p.p.i.o.w. lub art. 18 ust. 1 ustawy o SKOK
zweryfikować zdolność do pełnienia funkcji osób już obecnie wpisanych do KRS.
W celu przeprowadzenia tej operacji Biuro Informacyjne KRK otrzyma z Centralnej
Informacji KRS dane wszystkich osób podlegających weryfikacji i, wykorzystując
możliwości systemu teleinformatycznego, o którym mowa wyżej, przekaże sądom
– 9 –
rejestrowym stosowne informacje zwrotne. Na podstawie tych informacji sądy
rejestrowe podejmą dalsze odpowiednie działania, które ewentualnie będą mogły
skutkować wykreśleniem danej osoby z KRS.
Proces tej „jednorazowej” weryfikacji powiązany będzie z terminami wdrażania
zasadniczych zmian w ustawach o KRS i KRK dotyczących wymiany informacji
między tymi rejestrami i zakończy się maksymalnie 6 miesięcy później.
Zmiana art. 38 ustawy o KRS ma wyłącznie charakter techniczny polegający na tym,
iż w przepisie tym wykreśla się metrykę promulgacyjną Kodeksu spółek
handlowych. Metryka ta została przytoczona wcześniej, w dodawanym art. 21a pkt 1
powołanej ustawy.
Przy okazji wprowadzania zmian mających na celu usprawnienie wymiany danych
wewnątrz KRS, tj. między RP i RS z jednej strony oraz RDN z drugiej strony,
konieczne jest dostosowanie treści art. 55 pkt 4 ustawy o KRS, stanowiącego
podstawę dokonania wpisu do RDN osób, wobec których sąd upadłościowy orzekł
zakaz na podstawie art. 373 ust. 1 lub ust. 3 PUiN, do aktualnego brzmienia tego
ostatniego przepisu (w ww. art. 55 pkt 4 nie ma mowy o zakazie pełnienia funkcji
w fundacjach i stowarzyszeniach, podczas gdy taki zakaz może być orzeczony
zgodnie z art. 373 ust. 1 lub ust. 3 PUiN). Proponowana zmiana art. 55 pkt 4 ustawy
o KRS zapewni, że treść wpisów w RDN będzie mogła w pełni odzwierciedlać treść
zakazów orzeczonych przez sąd upadłościowy.
Zmiana art. 55 pkt 4 ustawy o KRS będzie skutkowała koniecznością dostosowania
przepisów wykonawczych, tj. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
30 listopada 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów
wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści
wpisów w tych rejestrach (Dz. U. Nr 273, poz. 1616). Prace nad zmianą
rozporządzenia są już prowadzone.
5) Proponuje się, aby – co do zasady – ustawa weszła w życie z dniem 30 czerwca
2013 r.
Proponuje się, aby z dniem 31 grudnia 2012 r. weszły w życie przepisy art. 1 pkt 14
i art. 3 (termin ten jest szczególnie istotny z punktu widzenia uchylenia przepisów
wymienionych w art. 3).
Proponowane w projekcie zmiany zarówno w zakresie udostępniania informacji