Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów

84
wiarygodnej prognozy wpływu opiniowanej ustawy na sektor finansów publicznych. Można
jednak stwierdzić, że w skali budżetu państwa konsekwencje proponowanych zmian będą
zaniedbywalnie małe.
5.2. Wpływ na rynek pracy
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z marca 2012 r. stopa rejestrowanego
bezrobocia wyniosła 13,3%. Najliczniejszą grupę wśród bezrobotnych stanowiły osoby młode, w
tym 21% ogółu zarejestrowanych było w wieku do 24 lat, a kolejne 29,4% miało od 25 do 34 lat.
Według danych Eurostatu ogłoszonych w styczniu 2012 r. stopa bezrobocia młodych poniżej 25
roku życia wynosiła w Polsce aż 27,7%29. Oczekuje się, że deregulacja dostępu do określonych
zawodów doprowadzi do rozszerzenia możliwości zawodowych obywateli i prawdopodobnego
spadku bezrobocia.

Z uwagi na znaczną heterogeniczność podmiotów, na które oddziałuje ustawa zdecydowano
się wyróżnić 17 rynków i analizować je niezależnie.

a) Deregulacja dostępu do zawodu adwokata i radcy prawnego
Zakres proponowanych zmian

Adwokaci:
Dotychczasowe wymagania
Postulowane zmiany
Korzyści dla osoby
chcącej uzyskać dostęp
do wykonywania
danego zawodu i inne
korzyści społeczne
Ukończenie wyższych studiów
Brak zmian

prawniczych i uzyskanie tytułu magistra
prawa lub zagranicznych studiów
prawniczych uznanych
w Rzeczypospolitej Polskiej.
Ukończenie 3-letniej aplikacji
Brak zmian

adwokackiej prowadzonej przez
samorząd adwokacki.
Złożenie egzaminu adwokackiego
Likwidacja części testowej
Skuteczniejsza
obejmującego część testową oraz
egzaminu adwokackiego;
weryfikacja przydatności
zadania z zakresu prawa karnego,
wprowadzenie możliwości
do zawodu adwokata.
cywilnego, gospodarczego
rozwiązania zadania z zakresu

29 Dane EUROSTAT dostępne w otwartej bazie pod następującym adresem internetowym: http://
epp.eurostat.ec.europa.eu.  

85
i administracyjnego.
prawa rodzinnego;

wprowadzenie zadania z zakresu
zasad wykonywania zawodu.
Uprawnieni do wpisu na listę
Poszerzenie możliwości uzyskania
- zwiększenie
adwokatów bez wymogu odbycia
wpisu na listę adwokatów bez
elastyczności przepływu
aplikacji adwokackiej i złożenia
wymogu odbycia aplikacji
pomiędzy
egzaminu adwokackiego:
adwokackiej i złożenia egzaminu
poszczególnymi
- profesorowie i doktorowie habilitowani adwokackiego poprzez przyznanie
zawodami prawniczymi;
nauk prawnych;
tego uprawnienia:
- zwiększenie liczby osób
- osoby, które co najmniej trzy lata
- osobom, które przynajmniej przez
wykonujących zawód
zajmowały stanowisko radcy lub
trzy lata wykonywały zawód
adwokata i konkurencji
starszego radcy Prokuratorii Generalnej
komornika;
między nimi.
Skarbu Państwa;
- osobom, które zdały egzamin

- osoby, które zajmowały stanowisko
sędziowski lub prokuratorski po
sędziego, prokuratora lub wykonywały
dniu 1 stycznia 1991 r. oraz
zawód radcy prawnego albo notariusza;
w okresie 5 lat przed złożeniem
- osoby, które zdały egzamin sędziowski
wniosku o wpis na listę adwokatów,
lub prokuratorski po dniu 1 stycznia
łącznie przez okres co najmniej
1991 r. oraz w okresie 5 lat przed
3 lat zatrudnione były w Sądzie
złożeniem wniosku o wpis na listę
Najwyższym, Trybunale
adwokatów, łącznie przez okres co
Konstytucyjnym lub
najmniej 3 lat: zajmowały stanowisko
w międzynarodowym organie
asesora sądowego, asesora
sądowym, w szczególności
prokuratorskiego, referendarza
w Trybunale Sprawiedliwości Unii
sądowego, starszego referendarza
Europejskiej lub Europejskim
sądowego, aplikanta sądowego,
Trybunale Praw Człowieka
aplikanta prokuratorskiego, aplikanta
i wykonywały zadania
sądowo-prokuratorskiego, asystenta
odpowiadające czynnościom
sędziego, asystenta prokuratora lub
asystenta sędziego lub zatrudnione
wykonywały wymagające wiedzy
były w urzędach organów władzy
prawniczej czynności bezpośrednio
publicznej lub państwowych
związane ze świadczeniem pomocy
jednostkach organizacyjnych i
prawnej przez adwokata lub radcę
wykonywały wymagające wiedzy
prawnego na podstawie umowy o pracę
prawniczej czynności bezpośrednio
lub umowy cywilnoprawnej w kancelarii
związane z tworzeniem projektów
adwokackiej, zespole adwokackim,
ustaw i rozporządzeń lub aktów
spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej,
prawa miejscowego;
komandytowej, lub kancelarii radcy
- osobom, które posiadają stopień
prawnego, spółce cywilnej, jawnej,
naukowy doktora nauk prawnych
partnerskiej, komandytowej;
oraz w okresie 5 lat przed
- osoby, które posiadają stopień
złożeniem wniosku o wpis na listę
naukowy doktora nauk prawnych oraz
adwokatów, łącznie przez okres co
w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku najmniej 3 lat były zatrudnione
o wpis na listę adwokatów, łącznie przez w urzędach organów władzy
okres co najmniej 3 lat zajmowały
publicznej lub państwowych
stanowiska j.w.
jednostkach organizacyjnych i
wykonującym wymagające wiedzy
prawniczej czynności bezpośrednio
związane z tworzeniem projektów
ustaw i rozporządzeń lub aktów
prawa miejscowego.
Uprawnieni do przystąpienia do
Przyspieszenie możliwości
- przyspieszenie
egzaminu adwokackiego bez
przystąpienia do egzaminu
możliwości uzyskania
konieczności odbywania aplikacji:
adwokackiego oraz poszerzenie
zawodu adwokata przez
- doktorzy nauk prawnych;
kategorii uprawnionych podmiotów
osoby spełniające
- osoby, które przez okres co najmniej
poprzez:
pozostałe wymogi
5 lat w okresie nie dłuższym niż 8 lat
- skrócenie do 3 lat w okresie 6 lat
ustawowe;

86
przed złożeniem wniosku
okresów stosowania prawa
- zwiększenie
o dopuszczenie do egzaminu
wymaganych do dopuszczenia do
elastyczności przepływu
zatrudnione były na stanowisku
egzaminu adwokackiego bez
pomiędzy
referendarza sądowego, starszego
odbywania aplikacji adwokackiej;
poszczególnymi
referendarza sądowego, asystenta
- przyznanie uprawnienia do
zawodami prawniczymi;
sędziego lub asystenta prokuratora;
przystąpienia do egzaminu
- zwiększenie liczby osób
- osoby, które po ukończeniu wyższych
adwokackiego osobom, które po
wykonujących zawód
studiów prawniczych przez okres co
ukończeniu aplikacji legislacyjnej
adwokata i konkurencji
najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym
przez okres co najmniej 3 lat
między nimi.
niż 10 lat przed złożeniem wniosku
w okresie nie dłuższym niż 6 lat

o dopuszczenie do egzaminu
przed złożeniem wniosku
wykonywały wymagające wiedzy
o dopuszczenie do egzaminu były
prawniczej czynności bezpośrednio
zatrudnione w urzędach organów
związane ze świadczeniem pomocy
władzy publicznej lub
prawnej przez adwokata lub radcę
państwowych jednostkach
prawnego w kancelarii adwokackiej,
organizacyjnych i wykonywały
zespole adwokackim, spółce cywilnej,
wymagające wiedzy prawniczej
jawnej, partnerskiej, komandytowej,
czynności bezpośrednio związane
o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy
z tworzeniem projektów ustaw
- Prawo o adwokaturze, lub kancelarii
i rozporządzeń lub aktów prawa
radcy prawnego, spółce cywilnej,
miejscowego;
jawnej, partnerskiej, komandytowej,
- przyznanie uprawnienia do
o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy
przystąpienia do egzaminu
z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach
adwokackiego osobom, które przez
prawnych, na podstawie umowy o pracę
okres 3 lat w okresie nie dłuższym
lub umowy cywilnoprawnej;
niż 6 lat zatrudnione były w Sądzie
- osoby, które po ukończeniu wyższych
Najwyższym, Trybunale
studiów prawniczych przez okres co
Konstytucyjnym lub
najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym
w międzynarodowym organie
niż 10 lat przed złożeniem wniosku
sądowym, w szczególności
o dopuszczenie do egzaminu były
w Trybunale Sprawiedliwości Unii
zatrudnione w urzędach organów władzy Europejskiej lub Europejskim
publicznej i wykonywały wymagające
Trybunale Praw Człowieka
wiedzy prawniczej czynności
i wykonywały zadania
bezpośrednio związane ze świadczeniem odpowiadające czynnościom
pomocy prawnej na rzecz tych urzędów; asystenta sędziego;
- osoby, które zdały egzamin
- przyznanie uprawnienia do
sędziowski, prokuratorski lub notarialny; przystąpienia do egzaminu
- osoby, które zajmują stanowisko radcy
adwokackiego osobom, które zdały
lub starszego radcy Prokuratorii
egzamin komorniczy.
Generalnej Skarbu Państwa.

Radca prawny:
Dotychczasowe wymagania
Postulowane zmiany
Korzyść dla osoby
chcącej uzyskać dostęp
do wykonywania
zawodu i inne korzyści
społeczne
Ukończenie wyższych studiów
Brak zmian

prawniczych i uzyskanie tytułu magistra
prawa lub zagranicznych studiów
prawniczych uznanych
w Rzeczypospolitej Polskiej.
Ukończenie 3-letniej aplikacji
Brak zmian

radcowskiej prowadzonej przez

87
samorząd radcowski.
Złożenie egzaminu radcowskiego.
Likwidacja części testowej
Skuteczniejsza
egzaminu radcowskiego,
weryfikacja przydatności
wprowadzenie zadania z zakresu
do zawodu radcy
zasad wykonywania zawodu radcy
prawnego.
prawnego.
Uprawnieni do wpisu na listę radców
Poszerzenie możliwości uzyskania
- zwiększenie
prawnych bez wymogu odbycia aplikacji
wpisu na listę radców prawnych
elastyczności przepływu
radcowskiej i złożenia egzaminu
bez wymogu odbycia aplikacji
pomiędzy
radcowskiego:
radcowskiej i złożenia egzaminu
poszczególnymi
- profesorowie i doktorowie habilitowani
radcowskiego poprzez przyznanie
zawodami prawniczymi;
nauk prawnych;
tego uprawnienia:
- zwiększenie liczby osób
- osoby, które co najmniej 3 lata
- osobom, które przynajmniej
wykonujących zawód
zajmowały stanowisko radcy lub
przez 3 lata wykonywały zawód
radcy prawnego
starszego radcy Prokuratorii Generalnej
komornika;
i konkurencji między
Skarbu Państwa;
- osobom, które zdały egzamin
nimi.
- osoby, które zajmowały stanowisko
sędziowski lub prokuratorski po

sędziego, prokuratora lub wykonywały
dniu 1 stycznia 1991 r. lub
zawód radcy prawnego albo notariusza;
notarialny po dniu 22 kwietnia
- osoby, które zdały egzamin sędziowski
1991 r. oraz w okresie 5 lat przed
lub prokuratorski po dniu 1 stycznia
złożeniem wniosku o wpis na listę
1991 r. oraz w okresie 5 lat przed
radców prawnych, łącznie przez
złożeniem wniosku o wpis na listę
okres co najmniej 3 lat:
adwokatów, łącznie przez okres co
- zatrudnione były na stanowisku
najmniej 3 lat: zajmowały stanowisko
referendarza sądowego, starszego
asesora sądowego, asesora
referendarza sądowego, asystenta
prokuratorskiego, referendarza
prokuratora, asystenta sędziego lub
sądowego, starszego referendarza
zatrudnione były w Sądzie
sądowego, aplikanta sądowego,
Najwyższym, Trybunale
aplikanta prokuratorskiego, aplikanta
Konstytucyjnym lub
sądowo-prokuratorskiego, asystenta
w międzynarodowym organie
sędziego, asystenta prokuratora lub
sądowym, w szczególności w
wykonywały wymagające wiedzy
Trybunale Sprawiedliwości Unii
prawniczej czynności bezpośrednio
Europejskiej lub Europejskim
związane ze świadczeniem pomocy
Trybunale Praw Człowieka
prawnej przez adwokata lub radcę
i wykonywały zadania
prawnego na podstawie umowy o pracę
odpowiadające czynnościom
lub umowy cywilnoprawnej w kancelarii
asystenta sędziego;
adwokackiej, zespole adwokackim,
- były zatrudnione w urzędach
spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej,
organów władzy publicznej lub
komandytowej, lub kancelarii radcy
państwowych jednostkach
prawnego, spółce cywilnej, jawnej,
organizacyjnych i wykonywały
partnerskiej, komandytowej;
wymagające wiedzy prawniczej
- osoby, które posiadają stopień
czynności bezpośrednio związane
naukowy doktora nauk prawnych oraz
z tworzeniem projektów ustaw
w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku
i rozporządzeń lub aktów prawa
o wpis na listę adwokatów, łącznie przez
miejscowego;
okres co najmniej 3 lat zajmowały
- osobom, które posiadają stopień
stanowiska j.w.
naukowy doktora nauk prawnych
oraz w okresie 5 lat przed
złożeniem wniosku o wpis na listę
radców prawnych, łącznie przez
okres co najmniej 3 lat były
zatrudnione w urzędach organów
władzy publicznej lub
państwowych jednostkach
organizacyjnych i wykonywały

88
wymagające wiedzy prawniczej
czynności bezpośrednio związane
z tworzeniem projektów ustaw
i rozporządzeń lub aktów prawa
miejscowego.
Uprawnieni do przystąpienia do
Przyspieszenie możliwości
- przyspieszenie
egzaminu radcowskiego bez
przystąpienia do egzaminu
możliwości uzyskania
konieczności odbywania aplikacji:
radcowskiego oraz poszerzenie
zawodu radcy prawnego
- doktorzy nauk prawnych;
kategorii uprawnionych
przez osoby spełniające
- osoby, które przez okres co najmniej
podmiotów poprzez:
pozostałe wymogi
5 lat w okresie nie dłuższym niż 8 lat
- skrócenie do 3 lat w okresie 6 lat
ustawowe;
przed złożeniem wniosku
okresów stosowania prawa
- zwiększenie
o dopuszczenie do egzaminu zatrudnione wymaganych do dopuszczenia do
elastyczności przepływu
były na stanowisku referendarza
egzaminu radcowskiego bez
pomiędzy
sądowego, starszego referendarza
odbywania aplikacji radcowskiej;
poszczególnymi
sądowego, asystenta sędziego lub
- przyznanie uprawnienia do
zawodami prawniczymi;
asystenta prokuratora;
przystąpienia do egzaminu
- zwiększenie liczby osób
- osoby, które po ukończeniu wyższych
radcowskiego osobom, które po
wykonujących zawód
studiów prawniczych przez okres co
ukończeniu aplikacji legislacyjnej
adwokata i konkurencji
najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym
przez okres co najmniej 3 lat
między nimi.
niż 10 lat przed złożeniem wniosku
w okresie nie dłuższym niż 6 lat

o dopuszczenie do egzaminu
przed złożeniem wniosku
wykonywały wymagające wiedzy
o dopuszczenie do egzaminu były
prawniczej czynności bezpośrednio
zatrudnione w urzędach organów
związane ze świadczeniem pomocy
władzy publicznej lub
prawnej przez adwokata lub radcę
państwowych jednostkach
prawnego w kancelarii adwokackiej,
organizacyjnych i wykonywały
zespole adwokackim, spółce cywilnej,
wymagające wiedzy prawniczej
jawnej, partnerskiej, komandytowej,
czynności bezpośrednio związane
o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy
z tworzeniem projektów ustaw
z dnia 26 maja 1982 r., lub kancelarii
i rozporządzeń lub aktów prawa
radcy prawnego, spółce cywilnej,
miejscowego;
jawnej, partnerskiej, komandytowej,
- przyznanie uprawnienia do
o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy
przystąpienia do egzaminu
z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach
radcowskiego osobom, które przez
prawnych, na podstawie umowy o pracę
okres 3 lat w okresie nie dłuższym
lub umowy cywilnoprawnej;
niż 6 lat wykonywały w Sądzie
- osoby, które po ukończeniu wyższych
Najwyższym, Trybunale
studiów prawniczych przez okres co
Konstytucyjnym lub
najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym
w międzynarodowym organie
niż 10 lat przed złożeniem wniosku
sądowym, w szczególności
o dopuszczenie do egzaminu były
w Trybunale Sprawiedliwości Unii
zatrudnione w urzędach organów władzy Europejskiej lub Europejskim
publicznej i wykonywały wymagające
Trybunale Praw Człowieka
wiedzy prawniczej czynności
zadania odpowiadające
bezpośrednio związane ze świadczeniem
czynnościom asystenta sędziego;
pomocy prawnej na rzecz tych urzędów; - przyznanie uprawnienia do
- osoby, które zdały egzamin sędziowski, przystąpienia do egzaminu
prokuratorski lub notarialny;
radcowskiego osobom, które zdały
- osoby, które zajmują stanowisko radcy
egzamin komorniczy.
lub starszego radcy Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa.

Wpływ proponowanych zmian na rynek pracy