Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów

49
większość zadań ochrony mienia nie wymaga kwalifikacji, zatem na czas trwającego
postępowania pracownik byłby „przesuwany” z obszaru kwalifikowanej ochrony na obszar, gdzie
wpis na listę pracowników kwalifikowanych nie jest konieczny, co ze względu na szczególny
charakter pracy jest uzasadnione.
Zmiana dotycząca nowo dodawanego art. 38a ma na celu umożliwienie żądania przede
wszystkim przez funkcjonariuszy Policji udzielenia pomocy przez pracowników ochrony.
W obecnym stanie prawnym brak jest jednoznacznej regulacji pozwalającej na takie zachowanie
i jednocześnie zwalniającej pracowników ochrony z wykonywania powierzonych zadań.
Pozostałe zmiany, jak np. w art. 50 i 50b, są zmianami stricte legislacyjnymi
polegającymi na zamianie niektórych wyrazów lub dodaniu nowych w celu doprecyzowania pod
względem językowym brzmień tych artykułów.
W tym miejscu należy dodatkowo wyjaśnić wątpliwość zgłoszoną w trakcie uzgodnień
międzyresortowych przez Ministra Spraw Zagranicznych. Kwalifikowani pracownicy ochrony
fizycznej mają uprawnienia do wykonywania tych samych czynności, powinni mieć ten sam
zakres i częstotliwość badań niezależnie od podstawy wykonywania pracy. Jest to specyficzna
grupa zawodowa, więc zakres badań lekarskich i psychologicznych powinien być dostosowany
do zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa występujących w miejscu pracy.
Okresowe badania lekarskie, zgodnie z art. 32 ust. 1 projektu ustawy, będą przeprowadzane co
3 lata lub w okresach krótszych w przypadkach określonych w art. 32 ust. 2, natomiast zgodnie
z przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r.
w sprawie przeprowadzania badan lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki
zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych
w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332, z późn. zm.) przeprowadzane są w większości co
3 – 4 lata. Ze względu na fakt, że w myśl art. 229 Kodeksu pracy pracodawca nie może dopuścić
do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak
przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku – wymóg taki projektuje się wprowadzić
w odniesieniu do pracowników ochrony fizycznej zatrudnionych na podstawie umowy o pracę
(art. 33a ust. 4).
W świetle projektowanych przepisów pracownicy ochrony fizycznej mają zapewnioną
odpowiednią profilaktyczną ochronę zdrowia oraz odpowiednie przedsięwzięcia z zakresu
profilaktycznej ochrony zdrowia realizowane w regularnych odstępach czasu.

50
Ze zmianami w ustawie o ochronie osób i mienia związana jest nowelizacja ustawy z dnia
21 maja 1999 r. o broni i amunicji. Jest to zmiana dostosowawcza wynikająca z jednej strony
z likwidacji licencji pracowników ochrony, a drugiej strony z przyjęcia założenia, że pracownicy
ochrony będą ubiegać się o pozwolenie na broń na zasadach ogólnych, określonych w tej
ustawie, z wyjątkiem przepisów odnoszących się do orzeczeń o stanie zdrowia osoby ubiegającej
się o pozwolenie. W tym przypadku pracownik ochrony będzie musiał uzyskać takie orzeczenie
wydane w trybie ustawy o ochronie osób i mienia.
Podobny charakter dostosowawczy mają zaproponowane zmiany w ustawie z dnia 3 lipca
2002 r. – Prawo lotnicze oraz w ustawie z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez
masowych. Wynikają one z likwidacji licencji pracownika ochrony i zastąpienia jej wpisem na
listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej.
Również taki charakter mają zmiany w ustawie z dnia 19 października 1990 r. o Straży
Granicznej.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych
Zawody (uprawnienia): przewodnik turystyczny miejski, przewodnik turystyczny terenowy,
przewodnik turystyczny górski, międzynarodowy przewodnik wysokogórski, pilot wycieczek
W aktualnie obowiązującym stanie prawnym wynikającym z rozdziału IV ustawy zawody
zarówno pilota wycieczek, jak i przewodnika turystycznego, są zawodami regulowanymi. Ustawa
określa rodzaje uprawnień przewodnika turystycznego, zadania pilota wycieczek i przewodnika
turystycznego oraz wymagania, które musi spełnić kandydat ubiegający się o nadanie tych
uprawnień. Zgodnie z ustawą do zadań przewodnika turystycznego należy oprowadzanie
turystów lub odwiedzających, udzielanie fachowej i aktualnej informacji o kraju, odwiedzanych
miejscowościach, obszarach i obiektach, sprawowanie opieki nad turystami lub odwiedzającymi
w zakresie wynikającym z umowy, a podczas prowadzenia turystów w górach troska o ich
bezpieczeństwo, w szczególności podczas wyjść wymagających odpowiednich technik
i specjalistycznego sprzętu, a do zadań pilota wycieczek należy czuwanie, w imieniu organizatora
turystyki, nad sposobem świadczenia usług na rzecz klientów, przyjmowanie od nich zgłoszeń
dotyczących związanych z tym uchybień, sprawowanie nad klientami opieki w zakresie

51
wynikającym z umowy, wskazywanie lokalnych atrakcji oraz przekazywanie podstawowych
informacji dotyczących odwiedzanego kraju i miejsca.
Zgodnie z dotychczas obowiązującą ustawą uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota
wycieczek otrzymuje osoba, która: ukończyła 18 lat, ukończyła szkołę średnią, posiada stan
zdrowia umożliwiający wykonywanie zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek,
nie była karana za przestępstwa umyślne lub inne popełnione w związku
z wykonywaniem zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek i odbyła szkolenie
teoretyczne i praktyczne oraz zdała egzamin na przewodnika turystycznego lub na pilota
wycieczek.
Ustawa szczegółowo określa zasady nadawania uprawnień przewodnika turystycznego lub
pilota wycieczek oraz uzyskiwania wpisów do rejestrów organizatorów szkoleń dla kandydatów
na pilotów wycieczek i przewodników turystycznych oraz zasady przeprowadzania kontroli osób
posiadających ww. uprawnienia oraz zasady przeprowadzania kontroli podmiotów szkolących
kandydatów na pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, a także przesłanki cofania lub
zawieszania tych uprawnień. Ustawa precyzuje zakresy uprawnień pilota wycieczek
i
poszczególnych rodzajów uprawnień przewodników turystycznych. W aktualnie
obowiązującym stanie prawnym są określone także procedury dotyczące przeprowadzania
egzaminów dla kandydatów na przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, jak również
procedury dotyczące przeprowadzania przez komisje powołane przez marszałków województw
egzaminów z języków obcych potwierdzających ich znajomość u przewodników turystycznych
i pilotów wycieczek. Ustawa określa także inne formy potwierdzania znajomości języków
u przewodników turystycznych i pilotów wycieczek.
Podstawowe różnice między dotychczasowym a proponowanym stanem prawnym

w zakresie regulacji to:
1) zniesienie, w stosunku do osób wykonujących zadania przewodników turystycznych
terenowych i miejskich oraz pilotów wycieczek, obowiązku uzyskania odpowiednich uprawnień;
2) zniesienie, w stosunku do osób wykonujących zadania przewodników turystycznych
terenowych i miejskich oraz pilotów wycieczek, obowiązku odbycia szkolenia teoretycznego
i praktycznego;

52
3) ograniczenie wymogów kwalifikacyjnych w stosunku do przewodników turystycznych
terenowych i miejskich oraz pilotów wycieczek do obowiązku pełnoletniości, posiadania
wykształcenia średniego oraz niekaralności;
4) zniesienie obowiązku wpisu do rejestrów organizatorów szkoleń prowadzonych przez
marszałków województw podmiotów szkolących osoby, które chcą wykonywać zadania
przewodnika turystycznego miejskiego i terenowego i pilota wycieczek, przy pozostawieniu tego
obowiązku w stosunku do podmiotów szkolących osoby, które zamierzają uzyskać uprawnienia
przewodnika górskiego;
5) zniesienie kontroli osób wykonujących zdania przewodnika turystycznego miejskiego
i terenowego oraz zniesienie kontroli podmiotów szkolących osoby, które chcą wykonywać
zadania przewodnika turystycznego miejskiego i terenowego;
6) likwidacja obligatoryjnych minimalnych programów szkoleń dla podmiotów szkolących
osoby, które chcą wykonywać zadania przewodnika turystycznego miejskiego i terenowego;
7) w sposób zupełny dereguluje się określone dotychczas w ustawie przepisy odnoszące się do
międzynarodowych przewodników wysokogórskich; w projekcie wskazuje się jedynie,

że „zadania polegające na prowadzeniu i szkoleniu turystów podczas wyjść wspinaczkowych
i
alpinistycznych oraz zjazdów narciarskich i snowboardowych w szczególności poza
zorganizowanymi terenami turystycznymi i narciarskimi, a także podczas pokonywania stromych
koryt rwących potoków górskich i wodospadów przy użyciu technik alpinistycznych bez sprzętu
pływającego (canyoning) mogą wykonywać przewodnicy górscy, którzy przeszli uzupełniające
szkolenie do prowadzenia wycieczek w warunkach wysokogórskich oraz osoby legitymujące się
certyfikatem UIAGM.”. Tym samym kontrola takich osób, przez uprawnione w ustawie organy,
będzie się ograniczała do sprawdzenia dokumentu potwierdzającego ukończenie uzupełniającego
szkolenia do prowadzenia wycieczek w warunkach wysokogórskich lub certyfikatu UIAGM.
Aktualnie obowiązujące rozwiązania prawne powodują, że zawody przewodnika
turystycznego oraz pilota wycieczek są jednymi z najbardziej zamkniętych zawodów
regulowanych, do których dostęp wiąże się z długą i kosztowną dla potencjalnych kandydatów
procedurą kwalifikacyjną. Powoduje to ograniczenie dopływu osób kompetentnych do zawodu,
uniemożliwia osobom posiadającym konieczną wiedzę okazyjne wykonywanie zawodu,
a w niektórych przypadkach sankcjonuje karnie oprowadzanie grupy znajomych gości po
rodzinnym mieście.

53
Proponowane zmiany spowodują obniżenie kosztów (finansowych i czasowych) dostępu do
wykonywania przedmiotowych zawodów, znaczne poszerzenie grupy potencjalnych
usługodawców i w rezultacie zwiększenie oferty usług z nimi związanych. Przewidywanym
skutkiem jest zwiększenie udziału w rynku osób młodych – studentów i absolwentów,
a w konsekwencji zwiększenie poziomu innowacyjności w tym sektorze. Projektodawca
opowiada się za pełnym prawem turysty do wyboru osoby, której powierza zadanie pilotowania,
oprowadzania i zapoznania ze zwiedzanym miejscem, w tym do wyboru usług osoby, której
kwalifikacje zawodowe nie są w żaden sposób udokumentowane.
Na podstawie przepisu przejściowego ewidencje uprawnień przewodników turystycznych
i pilotów wycieczek, nadanych przed dniem wejścia w życie ustawy, pomimo iż zawierają już
tylko dane o charakterze archiwalnym, są nadal utrzymywane w celu umożliwienia realizacji
zadań marszałków województw dotyczących wydawania duplikatów legitymacji
potwierdzających posiadanie kwalifikacji przewodnika turystycznego i pilota wycieczek, a także
dla oceny dynamiki, kierunków oraz prognoz zmian na rynku usług przewodnickich i pilockich.
W związku z projektowanym zniesieniem uprawnień przewodnika turystycznego
terenowego i miejskiego oraz pilota wycieczek zniesiony zostanie także obowiązek odbycia
szkoleń dla osób chcących wykonywać zawód przewodnika turystycznego terenowego
i miejskiego oraz zawód pilota wycieczek. Należy przypuszczać, iż nowa regulacja spowoduje
znaczący spadek zapotrzebowania na takie szkolenia, a tym samym wiele firm szkolących
będzie musiało ograniczyć swoją działalność lub ulegnie likwidacji. Kandydaci na przewodników
turystycznych miejskich i terenowych oraz na pilotów wycieczek, w aktualnym stanie prawnym
przystąpili do szkoleń, mając na celu nabycie państwowych uprawnień. Szkolenia te wymagają
dużych nakładów finansowych i czasowych ze strony uczestników. Koszt szkolenia waha się
między 1 tys. zł (pilot wycieczek) a 2 tys. zł (przewodnik miejski), zaś zajęcia odbywają się
przeważnie kilka razy w tygodniu (szkolenie teoretyczne) oraz w każdy bądź co drugi weekend
(szkolenie praktyczne), i trwają z reguły ok. 6 – 8 miesięcy. Poniesienie kosztów finansowych
i czasowych przez kandydatów na przewodników miejskich i terenowych oraz na pilotów
wycieczek, które nie pociągnie za sobą możliwości nabycia przedmiotowych uprawnień, może
skutkować zarzutami w stosunku do autora projektu jako wywołującego realną stratę
w budżetach małych przedsiębiorstw – jednoosobowych działalności gospodarczych z zakresu
pilotażu i przewodnictwa. Podobny zarzut może zaistnieć ze strony organizatorów szkoleń,