Rządowy projekt ustawy o środkach ochrony roślin

10. Na Słowacji jednostką odpowiedzialną za badania sprzętu do stosowania
środków ochrony roślin jest instytut naukowy. Natomiast szkolenia z zakresu
ochrony roślin prowadzą 3 jednostki, wyznaczone przez Ministerstwo Rolnictwa
i Rozwoju Wsi.
Proponowany w projektowanej ustawie obowiązek wpisu do rejestru
działalności regulowanej przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie
wprowadzania środków ochrony roślin do obrotu ma na celu umożliwienie
sprawowania nadzoru nad tymi podmiotami, w zakresie przestrzegania
wymagań wynikających z przepisów ustawy, a w szczególności przepisów
implementujących postanowienia dyrektywy 2009/128/WE oraz rozporządzenia
nr 1107/2009. Należy podkreślić, że art. 68 rozporządzenia nr 1107/2009
nakłada na państwa członkowskie obowiązek przeprowadzania urzędowych
kontroli w celu zapewnienia zgodności z tym rozporządzeniem. Kontrole te mają
na celu m.in. eliminowanie takich zjawisk, jak oferowanie do sprzedaży
środków ochrony roślin, dla których nie zostało wydane zezwolenie na ich
wprowadzanie do obrotu oraz sfałszowanych środków ochrony roślin. Należy
podkreślić, że działalność taka może stwarzać realne zagrożenie dla zdrowia
i życia człowieka oraz dla środowiska. Proponowane rozwiązanie jest przy tym
zgodne z dotychczas przyjętymi rozwiązaniami, wynikającymi z przepisów
ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin.
Podmioty dokonujące sprzedaży środków ochrony roślin podlegają
obowiązkowi rejestracji w Estonii, w Słowenii, w Bułgarii, w Belgii
(sprzedawca musi posiadać certyfikat potwierdzający odpowiednią wiedzę)
i w Portugalii (sprzedawcy, zarówno hurtowi jak i detaliczni są certyfikowani
i powinni odbyć odpowiednie szkolenie). Obowiązek taki zostanie
wprowadzony także w Irlandii. Podmioty prowadzące działalność w zakresie
obrotu środkami ochrony roślin nie podlegają natomiast rejestracji w Finlandii
i w Czechach.
Dodatkowe obciążenia dla podmiotów mogą wiązać się z koniecznością
rozszerzenia zakresu obowiązkowych badań sprzętu do stosowania środków
ochrony roślin o sprzęt agrolotniczy i sprzęt stosowany w kolejnictwie
(podmioty wykonujące agrolotnicze zabiegi ochrony roślin w leśnictwie, a także
zabiegi ochrony roślin poza rolnictwem i leśnictwem, w tym w kolejnictwie,
105

będą zobowiązane do poddawania wykorzystywanego do zabiegów sprzętu
okresowym badaniom sprawności technicznej – prowadzenie takich badań jest
działalnością komercyjną, wykonywaną odpłatnie), zwiększeniem zadań
kontrolnych Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa o nadzór nad
pozarolniczym stosowaniem środków ochrony roślin, nowymi regulacjami
dotyczącymi agrolotniczych zabiegów ochrony roślin (przepisy te będą jednak
dotyczyły głównie leśnictwa, ponieważ obecnie agrolotnicze zabiegi ochrony
roślin nie są praktycznie wykonywane w rolnictwie) oraz prowadzenia usług
doradczych dotyczących metod ochrony roślin.
Projektowana ustawa zakazuje stosowania na terenach placów zabaw, żłobków,
przedszkoli, szkół podstawowych, szpitali, stref ochronnych „A” wydzielonych
na obszarach uzdrowisk lub obszarach ochrony uzdrowiskowej w rozumieniu
przepisów o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony
uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych środków ochrony roślin, które
zostały, zgodnie z przepisami ustawy o substancjach chemicznych i ich
mieszaninach, zaklasyfikowane jako niebezpieczne ze względu na zagrożenie
dla zdrowia człowieka oraz środków ochrony roślin, które zostały zgodnie
z przepisami rozporządzenia nr 1272/2008 zaklasyfikowane jako stwarzające
zagrożenie dla zdrowia człowieka. Wykonywanie zabiegów takimi środkami
będzie jednak dopuszczalne w niektórych uzasadnionych sytuacjach, pod
warunkiem uzyskania decyzji wojewódzkiego inspektora ochrony roślin
i nasiennictwa na ich wykonanie.
Przykładowo ograniczenia w stosowaniu środków ochrony roślin na określonych
obszarach wprowadziła lub planuje wprowadzić także Belgia (zróżnicowane
w zależności od regionu), Słowenia, Francja, Bułgaria, a wprowadzenie takich
rozwiązań rozważa Portugalia. W Irlandii stosowanie środków ochrony roślin na
obszarach szczególnie wrażliwych wymagać będzie zapewnienia określonych
środków ograniczania ryzyka. Na Słowacji planuje się, aby na obszarach
szczególnie wrażliwych należało stosować w pierwszej kolejności środki
ochrony roślin niskiego ryzyka lub ochronę biologiczną. W podobny sposób
postanowienia art. 12 dyrektywy 2009/128/WE implementować będzie
Holandia. W Szwecji stosowanie środków ochrony roślin na terenach szkolnych
i placach zabaw wymaga specjalnego zezwolenia. Stosowanie środków ochrony
106

roślin na terenach sportowych i rekreacyjnych wymaga zawiadomienia
lokalnych władz, aby mogłyby zostać podjęte odpowiednie środki ograniczania
ryzyka. W Finlandii ograniczenia w stosowaniu będą dotyczyły określonych
produktów, a nie obszarów. W Czechach profesjonalni użytkownicy środków
ochrony roślin są zobligowani do stosowania w pierwszej kolejności środków
ochrony roślin stwarzających niskie ryzyko. W Estonii zabiegi środkami
ochrony roślin w miejscach publicznych mogą być wykonywane jedynie przez
profesjonalnych użytkowników tych środków. Są oni przy tym zobligowani do
stosowania w pierwszej kolejności środków ochrony roślin niskiego ryzyka oraz
biologicznych metod ochrony roślin.
Projektowana ustawa nakłada także obowiązek odbycia szkolenia w zakresie
stosowania środków ochrony roślin przez wszystkich profesjonalnych
użytkowników takich środków. Obowiązek taki wynika z przepisów art. 5 i 6
dyrektywy 2009/128/WE i został wprowadzony także przez inne państwa
członkowskie Unii Europejskiej. Przykładowo wszyscy profesjonalni
użytkownicy środków ochrony roślin będą podlegali obowiązkowi odbycia
szkolenia w Belgii, Bułgarii, Czechach, Estonii, Hiszpanii, Irlandii, Holandii, na
Łotwie, w Portugalii, Słowenii i Szwecji. W Finlandii profesjonalni
użytkownicy środków ochrony roślin będą zobligowani do zdania
odpowiedniego egzaminu, natomiast uczestnictwo w szkoleniu nie będzie
obligatoryjne. Podobnie jak w projektowanej ustawie, także niektóre inne
państwa członkowskie przewidują odstępstwa od obowiązkowych szkoleń
wobec osób, które zdobyły odpowiednią wiedzę w trakcie procesu edukacji
(Belgia, Irlandia, Portugalia, Słowacja, Bułgaria).
Obecnie, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie
roślin, obowiązek ten dotyczy jedynie osób wykonujących zabiegi ochrony
roślin w rolnictwie i w leśnictwie. Koszty szkolenia w zakresie stosowania
środków ochrony roślin sprzętem naziemnym kształtują się w granicach
50 – 120 zł. Szkolenia te powinny być powtarzane w odstępach czasu nie
dłuższych niż 5 lat. Według danych Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin
i Nasiennictwa obowiązkiem tym zostanie objętych w skali kraju 2859 osób,
które do tej pory takiemu obowiązkowi nie podlegały.
107

Przepisy projektowanej ustawy wymagają, aby zabiegi ochrony roślin sprzętem
agrolotniczym były ujmowane w planie zabiegów, akceptowanym przez
wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa. Mając na uwadze, że
w Polsce zabiegów takich nie wykonuje się obecnie w rolnictwie, przepis ten
będzie w praktyce dotyczył jedynie Lasów Państwowych.
Wdrożenie od 2014 r. zasad integrowanej ochrony roślin będzie wymagało od
profesjonalnych użytkowników tych środków ponoszenia nakładów na
samokształcenie i inwestycji w programy wspomagania decyzji w ochronie
roślin.
Zgodnie z projektowaną ustawą osoby prowadzące działalność w zakresie
doradztwa dotyczącego metod integrowanej ochrony roślin, które nie mają
wykształcenia kierunkowego wyższego lub średniego, będą musiały ukończyć
stosowne szkolenie, co stanowi dodatkowe obciążenie tych osób, jednocześnie
jednak zwiększy się jakość usług doradczych. Szkolenia w zakresie doradztwa
dotyczącego środków ochrony roślin zastąpią obecnie realizowane szkolenia
w zakresie obrotu i konfekcjonowania środków ochrony roślin, których koszt
wynosi 250 – 400 zł.
Przykładowo obowiązkowym szkoleniom będą poddani doradcy świadczący
usługi z zakresu ochrony roślin w Czechach, w Bułgarii, w Estonii, w Irlandii,
na Łotwie, na Słowacji, w Słowenii i w Portugalii. W Finlandii szkolenia dla
doradców nie będą obligatoryjne, lecz według oczekiwań, szkolenia takie
ukończą wszyscy doradcy. Obligatoryjne będzie natomiast zdanie przez doradcę
stosownego egzaminu.
Dodatkowo projektowana ustawa nakłada na określonych przepisami
przedsiębiorców obowiązek przekazywania do ministra właściwego do spraw
rolnictwa oraz do wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa
informacji w zakresie prowadzonej działalności. Obowiązek ten dotyczy:
1) przekazywania wojewódzkiemu inspektorowi ochrony roślin i nasiennictwa
informacji o wprowadzanych lub produkowanych na terytorium RP środkach
ochrony roślin, dla których nie zostało wydane zezwolenie na ich
wprowadzanie do obrotu. Informacje te są elementem systemu kontroli
i nadzoru nad takimi środkami ochrony roślin, do utworzenia którego
108

zobowiązują państwa członkowskie UE przepisy art. 28 ust. 2 lit. c i d
rozporządzenia nr 1107/2009;
2) przekazywania wojewódzkiemu inspektorowi ochrony roślin i nasiennictwa
informacji o sprzęcie do stosowania środków ochrony roślin, który został
poddany badaniom sprawności technicznej, informacje te są elementem
systemu kontroli i nadzoru nad stanem technicznym takiego sprzętu, do
utworzenia którego zobowiązują państwa członkowskie UE postanowienia
art. 8 dyrektywy 2009/128/WE;
3) przekazywania wojewódzkiemu inspektorowi ochrony roślin i nasiennictwa
informacji o osobach, które ukończyły szkolenie z zakresu środków ochrony
roślin. Informacje te są elementem systemu szkoleń dla użytkowników
środków ochrony roślin, dystrybutorów i doradców, do utworzenia którego
zobowiązują państwa członkowskie UE postanowienia art. 5 dyrektywy
2009/128/WE.
Obowiązki informacyjne w projektowanej ustawie zostały ograniczone do
niezbędnego minimum koniecznego do zrealizowania obowiązków
wynikających z przepisów Unii Europejskiej.
Jednocześnie projektowana ustawa ogranicza część obciążeń administracyjnych,
wynikających z obecnych przepisów ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r.
o ochronie roślin.
W związku z wejściem w życie projektowanej ustawy ograniczone zostaną
obowiązki podmiotów wykonujących działalność w zakresie konfekcjonowania
lub obrotu środkami ochrony roślin dotyczące szkolenia personelu. Obecne
przepisy ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin wymagają, aby
szkolenie w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin (które
zastąpią obecnie realizowane szkolenia z zakresu obrotu lub konfekcjonowania
środków ochrony roślin) ukończyły wszystkie osoby bezpośrednio wykonujące
czynności wymagające kontaktu z tymi preparatami. Zgodnie z proponowanymi
przepisami szkolenie takie będą musiały ukończyć jedynie osoby uczestniczące
bezpośrednio przy sprzedaży środków ochrony roślin (w przypadku sprzedaży
hurtowej wystarczająca będzie jedynie dostępność takich osób np. za
pośrednictwem łączności telefonicznej). Koszt odbycia szkolenia z zakresu
109