Rządowy projekt ustawy o środkach ochrony roślin
Rządowy projekt ustawy o środkach ochrony roślin
projekt mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej
- Kadencja sejmu: 7
- Nr druku: 740
- Data wpłynięcia: 2012-09-12
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: Ustawa o środkach ochrony roślin
- data uchwalenia: 2013-03-08
- adres publikacyjny: Dz.U. poz. 455
740-cz-I
2) umożliwienie łącznego stosowania środków ochrony roślin lub stosowania tych
środków łącznie z innymi agrochemikaliami, w sposób inny niż wskazany
w etykiecie, na odpowiedzialność stosującego te środki;
3) umożliwienie stosowania środków ochrony roślin w dawkach dzielonych,
w sposób inny niż wskazany w etykiecie, pod warunkiem że nie powoduje to
przekroczenia maksymalnej liczby zabiegów w ciągu roku lub minimalnego
odstępu czasu między zabiegami, na odpowiedzialność stosującego te środki;
4) doprecyzowanie terminu (7 dni), w jakim należy powiadomić wojewódzkiego
inspektora ochrony roślin i nasiennictwa o zamiarze wprowadzenia na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu przemieszczania lub składowania
środka ochrony roślin, dla którego nie zostało wydane zezwolenie na jego
wprowadzanie do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
przeznaczonego do stosowania w innym państwie członkowskim Unii
Europejskiej lub w państwie trzecim;
5) wprowadzenie do ustawy ogólnego przepisu, stanowiącego, iż środki ochrony
roślin należy stosować w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia
zwierząt;
6) wprowadzenie zakazu stosowania środków ochrony roślin, które zostały,
zgodnie z przepisami o substancjach chemicznych i ich mieszaninach,
zaklasyfikowane do co najmniej jednej z kategorii zagrożeń pod względem
szkodliwości dla zdrowia człowieka, na terenach szkół podstawowych i szpitali.
Nie zostały natomiast uwzględnione uwagi dotyczące:
1) umożliwienia składania wniosków o wydanie zezwoleń na wprowadzanie
środków ochrony roślin do obrotu w języku angielskim;
2) wprowadzenia regulacji nakazujących umieszczanie etykiety w sposób czytelny
i trwały na opakowaniu środków ochrony roślin, powielających wymagania
wynikające bezpośrednio z przepisów Unii Europejskiej;
3) dotyczące sposobów przepakowywania środków ochrony roślin (w zakresie
informowania przez konfekcjonera posiadacza zezwolenia o zamiarze
przepakowywania środka ochrony roślin);
4) wprowadzenia definicji pojęcia „produkt imitujący środek ochrony roślin” lub
wprowadzenia definicji „sfałszowany środek ochrony roślin”;
70
5) wprowadzenia regulacji dotyczących odpowiedzialności doradców za
świadczone usługi;
6) wprowadzenia możliwości stosowania procedury administracyjnej zamiast
procedury rejestracyjnej w następujących przypadkach:
– dodanie nazwy podmiotu prowadzącego dystrybucję środka ochrony roślin,
– dodanie równoległej nazwy handlowej dla zarejestrowanego środka ochrony
roślin,
– zmiana miejsca produkcji substancji aktywnej,
– zmiana formulacji niemająca wpływu na właściwości produktu (tzw. minor
change);
7) wprowadzenia modyfikacji procedury wydawania zezwoleń na wprowadzanie
środków ochrony roślin do obrotu, modyfikujących przepisy art. 40 – 41
rozporządzenia 1107/2009;
8) zmiany systemu integrowanej produkcji polegającej na certyfikacji
gospodarstw, a nie płodów rolnych.
W dniu 29 sierpnia 2011 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwróciło się
ponownie do organizacji społeczno-zawodowych, z prośbą o zgłaszanie
ewentualnych uwag do projektu ustawy, w brzmieniu będącym przedmiotem obrad
konferencji uzgodnieniowej z członkami Rady Ministrów. Uwagi zostały zgłoszone
przez Związek Zawodowy Rolników „Ojczyzna” oraz Polskie Stowarzyszenie
Ochrony Roślin.
Uwagi Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna” nie zostały przyjęte, ponieważ
Obszar, którego one dotyczyły jest już regulowany przepisami rozporządzenia
nr 1107/2009 oraz rozporządzeń wykonawczych do tego rozporządzenia,
stosowanymi bezpośrednio przez państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Uwagi zgłoszone przez Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin zostały częściowo
uwzględnione.
Ponadto, w celu omówienia przepisów projektowanej ustawy z przedstawicielami
środowisk pszczelarskich, dotyczących zapewnienia odpowiedniej ochrony
owadom zapylającym, a w szczególności pszczole miodnej, w dniu 3 listopada
2011 r. zorganizowane zostało w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi spotkanie
71
konsultacyjne z udziałem Polskiego Związku Pszczelarskiego. Na spotkaniu tym
zostało uzgodnione brzmienie przepisów projektowanej ustawy.
3. Wpływ projektowanej ustawy na sektor finansów publicznych, w tym na budżet
państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego
Projektowana ustawa nie określa zwolnień, ulg lub obniżek, których skutkiem
finansowym może być zmniejszenie dochodów jednostek sektora finansów
publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów.
Projektowana ustawa nie powoduje zwiększenia wydatków z budżetu państwa
i budżetów jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w art. 112a ust. 1
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Projektowana ustawa
nie powoduje także wzrostu zatrudnienia w jednostkach sektora finansów
publicznych. Nowe zadania wynikające z projektowanej ustawy będą realizowane
w roku 2012 w ramach limitów wydatków, które zostaną przyznane poszczególnym
jednostkom sektora finansów publicznych w ustawie budżetowej na rok 2012,
zgodnie z limitami wydatków określonymi w ustawie budżetowej na rok 2012
z dnia 2 marca 2012 r. (Dz. U. poz. 273).
Wskazane w dalszej części Oceny Skutków Regulacji wydatki związane
z wejściem w życie projektowanej ustawy, w tym związane z wykonywaniem
nowych zadań zostaną zrealizowane w ramach limitów wydatków przyznanych
poszczególnym jednostkom sektora finansów publicznych. W przypadku
zagrożenia przekroczenia limitów wydatków, nowe zadania wynikające
z projektowanej ustawy będą wykonywane w ograniczonym zakresie lub zostaną
ograniczone inne zadania realizowane przez te jednostki.
Projektowana ustawa nakłada nowe zadania na jednostki sektora finansów
publicznych – na urząd obsługujący Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz na
Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (Główny Inspektorat
Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz wojewódzkie inspektoraty ochrony roślin
i nasiennictwa).
W dalszej części niniejszego punktu Oceny Skutków Regulacji przedstawiona
została szczegółowa kalkulacja kosztów nowych zadań wskazanych jednostek,
wynikających z projektowanej ustawy, z uwzględnieniem kosztów ponoszonych
przez te jednostki na podstawie przepisów dotychczasowych wraz ze wskazaniem
72
sposobu realizacji tych zadań. Projektowana ustawa nie przewiduje zwiększenia
limitów wydatków jednostek sektora finansów publicznych realizujących nowe
zadania, w związku z czym prawidłowa realizacja tych zadań będzie wiązać się ze
zmianą zakresu zadań realizowanych obecnie przez te jednostki na podstawie
odrębnych przepisów (np. liczby i zakresu przeprowadzanych kontroli) lub
reorganizacją pracy tych jednostek.
3. 1. Koszty działalności urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw
rolnictwa oraz dochody budżetu państwa związane z działalnością tego urzędu
Prawidłowa i pełna realizacja przez urząd obsługujący ministra właściwego do
spraw rolnictwa nowych zadań wynikających z projektowanej ustawy wymaga
zaangażowania w realizację tych zadań 11 osób (10 osób powinno realizować
nowe zadania związane z rejestracją środków ochrony roślin, natomiast 1 osoba
(specjalista) nowe zadania związane z realizacją krajowego planu działania,
nowych obowiązków urzędu wynikających z art. 3 ust. 1 pkt 3 projektowanej
ustawy oraz gromadzeniem informacji o zatruciach środkami ochrony roślin).
Łączna kwota wydatków związanych z zatrudnieniem tych osób wyniesie
1 319 000 zł (w tym osób zajmujących się rejestracją środków ochrony roślin –
1 212 000 zł, a sprawami związanymi z krajowym planem działania,
obowiązkami wynikającymi z art. 3 ust. 1 pkt 3 projektowanej ustawy, oraz
gromadzenia informacji o zatruciach ludzi środkami ochrony roślin – 107 000 zł).
Wskazane kwoty obejmują koszty wynagrodzeń (w tym nominalne
wynagrodzenie, fundusz nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz
pochodne) oraz koszty związane z wyposażeniem i utrzymaniem miejsc pracy
w kwocie 21 000 zł rocznie za każde miejsce pracy.
Realizacja nowych zadań wynikających z projektowanej ustawy nie spowoduje
jednak konieczności zwiększenia zatrudnienia w urzędzie obsługującym ministra
właściwego do spraw rolnictwa. Planowane jest natomiast, w związku
z realizacją nowych zadań, wewnętrzne przesunięcie 11 pracowników w ramach
obecnego stanu zatrudnienia w urzędzie.
Należy podkreślić, że zgodnie z przepisami art. 75 ust. 3 rozporządzenia
nr 1107/2009 „państwa członkowskie zapewniają właściwym organom
wystarczającą liczbę personelu o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu,
73
tak aby mogły one sprawnie i skutecznie wykonywać obowiązki ustanowione
w niniejszym rozporządzeniu”.
Uzasadnieniem wskazanych powyżej zmian organizacyjnych jest wejście w życie
przepisów rozporządzenia nr 1107/2009, które wprowadzają następujące nowe
zadania i obowiązki w zakresie rejestracji środków ochrony roślin:
1) ocena środka ochrony roślin w strefie współpracy (pełnienie funkcji państwa
oceniającego wniosek);
2) uznanie zezwolenia wydanego w innym państwie członkowskim;
3) zgłaszanie uwag do oceny dokonanej przez urząd innego państwa
dokonującego oceny środka ochrony roślin, w ramach wniosku złożonego
w strefie współpracy;
4) ocena substancji czynnych, sejfnerów i synergetyków w zakresie
wyznaczonym przez Komisję Europejską (pełnienie funkcji państwa
sprawozdawcy);
5) zgłaszanie uwag do oceny dokonanej przez urząd innego państwa
dokonującego oceny substancji czynnych, sejfnerów i synergetyków
w zakresie wyznaczonym przez Komisję Europejską;
6) ocena porównawcza środków ochrony roślin zawierających substancje
czynne kwalifikujące się do zastąpienia;
7) opracowanie planów stopniowego wycofywania substancji czynnych objętych
derogacją określoną w art. 4 ust. 7 rozporządzenia nr 1107/2009, tj. istotnych
rolniczo substancji aktywnych, niespełniających kryteriów zatwierdzenia.
Oprócz wymienionych wyżej zadań minister właściwy do spraw rolnictwa jest
zobowiązany, w oparciu o art. 80 ust. 5 przedmiotowego rozporządzenia,
rozpatrzyć zgodnie z obowiązującym prawem krajowym wnioski złożone do tego
organu przed dniem 14 czerwca 2011 r. i niezakończone decyzją ostateczną.
W chwili obecnej w ministerstwie złożonych jest ok. 460 wniosków
o dopuszczenie do obrotu środków ochrony roślin, na podstawie przepisów
ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin oraz ok. 230 wniosków
dotyczących innych spraw z zakresu środków ochrony roślin.
Biorąc powyższe pod uwagę oraz fakt, że od dnia 14 czerwca 2011 r. składane są
nowe wnioski o dopuszczenie środków ochrony roślin do obrotu (około 90), które
74
środków łącznie z innymi agrochemikaliami, w sposób inny niż wskazany
w etykiecie, na odpowiedzialność stosującego te środki;
3) umożliwienie stosowania środków ochrony roślin w dawkach dzielonych,
w sposób inny niż wskazany w etykiecie, pod warunkiem że nie powoduje to
przekroczenia maksymalnej liczby zabiegów w ciągu roku lub minimalnego
odstępu czasu między zabiegami, na odpowiedzialność stosującego te środki;
4) doprecyzowanie terminu (7 dni), w jakim należy powiadomić wojewódzkiego
inspektora ochrony roślin i nasiennictwa o zamiarze wprowadzenia na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu przemieszczania lub składowania
środka ochrony roślin, dla którego nie zostało wydane zezwolenie na jego
wprowadzanie do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
przeznaczonego do stosowania w innym państwie członkowskim Unii
Europejskiej lub w państwie trzecim;
5) wprowadzenie do ustawy ogólnego przepisu, stanowiącego, iż środki ochrony
roślin należy stosować w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia
zwierząt;
6) wprowadzenie zakazu stosowania środków ochrony roślin, które zostały,
zgodnie z przepisami o substancjach chemicznych i ich mieszaninach,
zaklasyfikowane do co najmniej jednej z kategorii zagrożeń pod względem
szkodliwości dla zdrowia człowieka, na terenach szkół podstawowych i szpitali.
Nie zostały natomiast uwzględnione uwagi dotyczące:
1) umożliwienia składania wniosków o wydanie zezwoleń na wprowadzanie
środków ochrony roślin do obrotu w języku angielskim;
2) wprowadzenia regulacji nakazujących umieszczanie etykiety w sposób czytelny
i trwały na opakowaniu środków ochrony roślin, powielających wymagania
wynikające bezpośrednio z przepisów Unii Europejskiej;
3) dotyczące sposobów przepakowywania środków ochrony roślin (w zakresie
informowania przez konfekcjonera posiadacza zezwolenia o zamiarze
przepakowywania środka ochrony roślin);
4) wprowadzenia definicji pojęcia „produkt imitujący środek ochrony roślin” lub
wprowadzenia definicji „sfałszowany środek ochrony roślin”;
70
5) wprowadzenia regulacji dotyczących odpowiedzialności doradców za
świadczone usługi;
6) wprowadzenia możliwości stosowania procedury administracyjnej zamiast
procedury rejestracyjnej w następujących przypadkach:
– dodanie nazwy podmiotu prowadzącego dystrybucję środka ochrony roślin,
– dodanie równoległej nazwy handlowej dla zarejestrowanego środka ochrony
roślin,
– zmiana miejsca produkcji substancji aktywnej,
– zmiana formulacji niemająca wpływu na właściwości produktu (tzw. minor
change);
7) wprowadzenia modyfikacji procedury wydawania zezwoleń na wprowadzanie
środków ochrony roślin do obrotu, modyfikujących przepisy art. 40 – 41
rozporządzenia 1107/2009;
8) zmiany systemu integrowanej produkcji polegającej na certyfikacji
gospodarstw, a nie płodów rolnych.
W dniu 29 sierpnia 2011 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwróciło się
ponownie do organizacji społeczno-zawodowych, z prośbą o zgłaszanie
ewentualnych uwag do projektu ustawy, w brzmieniu będącym przedmiotem obrad
konferencji uzgodnieniowej z członkami Rady Ministrów. Uwagi zostały zgłoszone
przez Związek Zawodowy Rolników „Ojczyzna” oraz Polskie Stowarzyszenie
Ochrony Roślin.
Uwagi Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna” nie zostały przyjęte, ponieważ
Obszar, którego one dotyczyły jest już regulowany przepisami rozporządzenia
nr 1107/2009 oraz rozporządzeń wykonawczych do tego rozporządzenia,
stosowanymi bezpośrednio przez państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Uwagi zgłoszone przez Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin zostały częściowo
uwzględnione.
Ponadto, w celu omówienia przepisów projektowanej ustawy z przedstawicielami
środowisk pszczelarskich, dotyczących zapewnienia odpowiedniej ochrony
owadom zapylającym, a w szczególności pszczole miodnej, w dniu 3 listopada
2011 r. zorganizowane zostało w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi spotkanie
71
konsultacyjne z udziałem Polskiego Związku Pszczelarskiego. Na spotkaniu tym
zostało uzgodnione brzmienie przepisów projektowanej ustawy.
3. Wpływ projektowanej ustawy na sektor finansów publicznych, w tym na budżet
państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego
Projektowana ustawa nie określa zwolnień, ulg lub obniżek, których skutkiem
finansowym może być zmniejszenie dochodów jednostek sektora finansów
publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów.
Projektowana ustawa nie powoduje zwiększenia wydatków z budżetu państwa
i budżetów jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w art. 112a ust. 1
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Projektowana ustawa
nie powoduje także wzrostu zatrudnienia w jednostkach sektora finansów
publicznych. Nowe zadania wynikające z projektowanej ustawy będą realizowane
w roku 2012 w ramach limitów wydatków, które zostaną przyznane poszczególnym
jednostkom sektora finansów publicznych w ustawie budżetowej na rok 2012,
zgodnie z limitami wydatków określonymi w ustawie budżetowej na rok 2012
z dnia 2 marca 2012 r. (Dz. U. poz. 273).
Wskazane w dalszej części Oceny Skutków Regulacji wydatki związane
z wejściem w życie projektowanej ustawy, w tym związane z wykonywaniem
nowych zadań zostaną zrealizowane w ramach limitów wydatków przyznanych
poszczególnym jednostkom sektora finansów publicznych. W przypadku
zagrożenia przekroczenia limitów wydatków, nowe zadania wynikające
z projektowanej ustawy będą wykonywane w ograniczonym zakresie lub zostaną
ograniczone inne zadania realizowane przez te jednostki.
Projektowana ustawa nakłada nowe zadania na jednostki sektora finansów
publicznych – na urząd obsługujący Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz na
Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (Główny Inspektorat
Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz wojewódzkie inspektoraty ochrony roślin
i nasiennictwa).
W dalszej części niniejszego punktu Oceny Skutków Regulacji przedstawiona
została szczegółowa kalkulacja kosztów nowych zadań wskazanych jednostek,
wynikających z projektowanej ustawy, z uwzględnieniem kosztów ponoszonych
przez te jednostki na podstawie przepisów dotychczasowych wraz ze wskazaniem
72
sposobu realizacji tych zadań. Projektowana ustawa nie przewiduje zwiększenia
limitów wydatków jednostek sektora finansów publicznych realizujących nowe
zadania, w związku z czym prawidłowa realizacja tych zadań będzie wiązać się ze
zmianą zakresu zadań realizowanych obecnie przez te jednostki na podstawie
odrębnych przepisów (np. liczby i zakresu przeprowadzanych kontroli) lub
reorganizacją pracy tych jednostek.
3. 1. Koszty działalności urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw
rolnictwa oraz dochody budżetu państwa związane z działalnością tego urzędu
Prawidłowa i pełna realizacja przez urząd obsługujący ministra właściwego do
spraw rolnictwa nowych zadań wynikających z projektowanej ustawy wymaga
zaangażowania w realizację tych zadań 11 osób (10 osób powinno realizować
nowe zadania związane z rejestracją środków ochrony roślin, natomiast 1 osoba
(specjalista) nowe zadania związane z realizacją krajowego planu działania,
nowych obowiązków urzędu wynikających z art. 3 ust. 1 pkt 3 projektowanej
ustawy oraz gromadzeniem informacji o zatruciach środkami ochrony roślin).
Łączna kwota wydatków związanych z zatrudnieniem tych osób wyniesie
1 319 000 zł (w tym osób zajmujących się rejestracją środków ochrony roślin –
1 212 000 zł, a sprawami związanymi z krajowym planem działania,
obowiązkami wynikającymi z art. 3 ust. 1 pkt 3 projektowanej ustawy, oraz
gromadzenia informacji o zatruciach ludzi środkami ochrony roślin – 107 000 zł).
Wskazane kwoty obejmują koszty wynagrodzeń (w tym nominalne
wynagrodzenie, fundusz nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz
pochodne) oraz koszty związane z wyposażeniem i utrzymaniem miejsc pracy
w kwocie 21 000 zł rocznie za każde miejsce pracy.
Realizacja nowych zadań wynikających z projektowanej ustawy nie spowoduje
jednak konieczności zwiększenia zatrudnienia w urzędzie obsługującym ministra
właściwego do spraw rolnictwa. Planowane jest natomiast, w związku
z realizacją nowych zadań, wewnętrzne przesunięcie 11 pracowników w ramach
obecnego stanu zatrudnienia w urzędzie.
Należy podkreślić, że zgodnie z przepisami art. 75 ust. 3 rozporządzenia
nr 1107/2009 „państwa członkowskie zapewniają właściwym organom
wystarczającą liczbę personelu o odpowiednich kwalifikacjach i doświadczeniu,
73
tak aby mogły one sprawnie i skutecznie wykonywać obowiązki ustanowione
w niniejszym rozporządzeniu”.
Uzasadnieniem wskazanych powyżej zmian organizacyjnych jest wejście w życie
przepisów rozporządzenia nr 1107/2009, które wprowadzają następujące nowe
zadania i obowiązki w zakresie rejestracji środków ochrony roślin:
1) ocena środka ochrony roślin w strefie współpracy (pełnienie funkcji państwa
oceniającego wniosek);
2) uznanie zezwolenia wydanego w innym państwie członkowskim;
3) zgłaszanie uwag do oceny dokonanej przez urząd innego państwa
dokonującego oceny środka ochrony roślin, w ramach wniosku złożonego
w strefie współpracy;
4) ocena substancji czynnych, sejfnerów i synergetyków w zakresie
wyznaczonym przez Komisję Europejską (pełnienie funkcji państwa
sprawozdawcy);
5) zgłaszanie uwag do oceny dokonanej przez urząd innego państwa
dokonującego oceny substancji czynnych, sejfnerów i synergetyków
w zakresie wyznaczonym przez Komisję Europejską;
6) ocena porównawcza środków ochrony roślin zawierających substancje
czynne kwalifikujące się do zastąpienia;
7) opracowanie planów stopniowego wycofywania substancji czynnych objętych
derogacją określoną w art. 4 ust. 7 rozporządzenia nr 1107/2009, tj. istotnych
rolniczo substancji aktywnych, niespełniających kryteriów zatwierdzenia.
Oprócz wymienionych wyżej zadań minister właściwy do spraw rolnictwa jest
zobowiązany, w oparciu o art. 80 ust. 5 przedmiotowego rozporządzenia,
rozpatrzyć zgodnie z obowiązującym prawem krajowym wnioski złożone do tego
organu przed dniem 14 czerwca 2011 r. i niezakończone decyzją ostateczną.
W chwili obecnej w ministerstwie złożonych jest ok. 460 wniosków
o dopuszczenie do obrotu środków ochrony roślin, na podstawie przepisów
ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin oraz ok. 230 wniosków
dotyczących innych spraw z zakresu środków ochrony roślin.
Biorąc powyższe pod uwagę oraz fakt, że od dnia 14 czerwca 2011 r. składane są
nowe wnioski o dopuszczenie środków ochrony roślin do obrotu (około 90), które
74
Dokumenty związane z tym projektem:
-
740-cz-II
› Pobierz plik

-
740-cz-I
› Pobierz plik



Projekty ustaw
Elektromobilność dojrzewa. Auta elektryczne kupujemy z rozsądku, nie dla idei