Rządowy projekt ustawy o środkach ochrony roślin

zabiegu. Pozwoli to tym samym na osiągnięcie celów określonych w art. 11 ust. 1
lit b i c dyrektywy 2009/128/WE, dotyczących przyznawania pierwszeństwa
najefektywniejszym technikom stosowania środków ochrony roślin, takim jak używanie
urządzeń antyznoszeniowych.
Ponadto w ust. 3 tego artykułu nałożono na profesjonalnych użytkowników obowiązek
stosowania środków ochrony roślin z uwzględnieniem wymagań integrowanej ochrony
roślin.
Przepisy ust. 3 tego artykułu mają na celu implementację postanowień artykułu 14
dyrektywy 2009/128/WE, który obliguje państwa członkowskie Unii Europejskiej do
wprowadzenia od 2014 r. obowiązku przestrzegania przez profesjonalnych
użytkowników środków ochrony roślin zasad integrowanej ochrony roślin. Integrowana
ochrona została zdefiniowana jako „staranne rozważenie wszystkich dostępnych metod
ochrony roślin, a następnie przedsięwzięcie właściwych środków mających na celu
zahamowanie rozwoju populacji organizmów szkodliwych oraz utrzymanie stosowania
środków ochrony roślin i innych form interwencji na ekonomicznie i ekologicznie
uzasadnionym poziomie, a także zmniejszenie lub zminimalizowanie zagrożenia dla
zdrowia ludzi i dla środowiska”. W projektowanej ustawie definicja ta została zawarta
w słowniczku pojęć używanych w projekcie tej ustawy.
Przepisy ust. 4 i 5 tego artykułu przewidują, że środki ochrony roślin należy
przechowywać i unieszkodliwiać w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla
zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska. Ponadto z opakowaniami jednostkowymi
środków ochrony roślin należy postępować w sposób określony w etykiecie środka
ochrony roślin. Przepisy te mają na celu implementację postanowień art. 13 ust. 1
lit b i e dyrektywy 2009/128/WE.
Jednocześnie, w drodze rozporządzenia, określone zostaną wymagania integrowanej
ochrony roślin, o których mowa w art. 55 rozporządzenia nr 1107/2009, mając na
uwadze ograniczenie zagrożeń dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska
związanych ze stosowaniem środków ochrony roślin, zgodnie z załącznikiem III do
dyrektywy 2009/128/WE.
Art. 36 ma na celu implementację postanowień art. 12 lit. a dyrektywy 2009/128/WE,
który dotyczy ochrony przed negatywnymi skutkami stosowania środków ochrony



20
roślin szczególnie wrażliwych grup ludności.
Państwa członkowskie Unii Europejskiej zostały bowiem zobowiązane do
wprowadzenia zakazu lub ograniczenia stosowania środków ochrony roślin na
obszarach użytkowanych przez ogół społeczeństwa lub grupy szczególnie narażone
zdefiniowane w art. 3 rozporządzenia (WE) nr 1107/2009, takie jak m.in. parki i ogrody
publiczne, tereny sportowe i rekreacyjne, tereny szkolne i place zabaw dla dzieci oraz
obszary w bliskim sąsiedztwie obiektów służby zdrowia. Projektowana ustawa
wprowadza zakaz stosowania środków ochrony roślin, które, zgodnie z przepisami
rozporządzenia nr 1272/2008, zostały zakwalifikowane jako stwarzające zagrożenie dla
zdrowia człowieka, na terenach placów zabaw, żłobków, przedszkoli, szkół
podstawowych, szpitali, stref ochronnych „A” wydzielonych na obszarach uzdrowisk
lub obszarach ochrony uzdrowiskowej w rozumieniu przepisów o lecznictwie
uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach
uzdrowiskowych.
Jednocześnie projektowana regulacja przewiduje możliwość odstępstwa od powyższego
zakazu w przypadku wystąpienia organizmów kwarantannowych, zagrożenia przez
organizmy szkodliwe pomników przyrody lub zespołów przyrodniczo-
-krajobrazowych, stwierdzenia występowania roślin stwarzających zagrożenie dla
zdrowia ludzi oraz wystąpienia organizmów szkodliwych dla roślin lub produktów
roślinnych, których zwalczanie metodami niechemicznymi jest uzasadnione
ekonomicznie lub jest nieskuteczne. W takich przypadkach wojewódzki inspektor
ochrony roślin i nasiennictwa będzie wydawał decyzję administracyjną określającą
warunki zastosowania środków ochrony roślin na wskazanych wyżej terenach.
Przepis ust. 4 tego artykułu zabrania stosowania przez użytkowników
nieprofesjonalnych w formie oprysku lub fumigacji, a także wykorzystywania do
zaprawiania nasion środków ochrony roślin, które zostały, zgodnie z przepisami
rozporządzenia nr 1272/2008, zaklasyfikowane do co najmniej jednej z poniższych klas
i kategorii zagrożenia:
1) toksyczność ostra kategoria 1, 2 i 3;
2) działanie rakotwórcze;
3) działanie mutagenne;
4) działanie szkodliwe na rozrodczość;


21
5) działanie toksyczne na narządy docelowe po narażeniu jednorazowym (STOT SE)
kategoria 1;
6) działanie toksyczne na narządy docelowe po narażeniu powtarzanym (STOT RE)
kategoria 1.
Powyższy przepis ma na celu implementację postanowień art. 13 ust. 2 dyrektywy
2009/1258/WE, zgodnie z którym państwa członkowskie Unii Europejskiej powinny
podejmować „wszelkie niezbędne środki w celu uniknięcia niebezpiecznych czynności
przy postępowaniu z pestycydami dopuszczonymi do stosowania przez użytkowników
nieprofesjonalnych. Środki te mogą obejmować stosowanie pestycydów o niskiej
toksyczności”. Dodatkowe rozwiązania służące ograniczaniu ryzyka związanego ze
stosowaniem środków ochrony roślin przez nieprofesjonalych użytkowników środków
ochrony roślin będą mogły być przyjmowane również na podstawie art. 5 ust. 2
projektowanej ustawy.
Art. 37 przewiduje, że posiadacz gruntów lub obiektów, w których są wykonywane
zabiegi z zastosowaniem środków ochrony roślin przez użytkowników profesjonalnych,
jest obowiązany do prowadzenia i przechowywania przez okres 3 lat dokumentacji,
o której mowa w art. 67 rozporządzenia nr 1107/2009, dotyczącej środków ochrony
roślin stosowanych na tych gruntach lub w tych obiektach, także w przypadku gdy
zabiegi te są wykonywane przez inny podmiot. Zgodnie z art. 67 ust. 1 rozporządzenia
nr 1107/2009 „profesjonalni użytkownicy środków ochrony roślin prowadzą
i przechowują przez co najmniej trzy lata dokumentację dotyczącą stosowanych przez
nich środków ochrony roślin, zawierającą nazwę środka ochrony roślin, czas
zastosowania i zastosowaną dawkę, obszar i uprawy, na których zastosowano środek
ochrony roślin”. Jednocześnie, zgodnie z definicją zawartą w art. 3 ust. 1 dyrektywy
2009/128/WE, do której odwołuje się rozporządzenie, przez użytkownika
profesjonalnego rozumie się „każdą osobę, która stosuje pestycydy w toku swej
działalności zawodowej, w tym operatorów, techników, pracowników i osoby
samozatrudnione, zarówno w sektorze rolnym, jak i w innych sektorach”. Mając na
uwadze możliwość sprawowania nadzoru nad stosowaniem środków ochrony roślin
i zapewnienie bezpieczeństwa żywności wprowadzanej do obrotu, ewidencje zabiegów
powinien przechowywać posiadacz gruntów lub obiektów, w których stosowane są
zabiegi ochrony roślin, a nie tylko osoba fizycznie wykonująca taki zabieg.


22
Proponowane rozwiązanie jest zgodne z dotychczas obowiązującymi przepisami art. 71
ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin. Proponowana regulacja jest
także zgodna ze stanowiskiem Komisji Europejskiej, wyrażonym w odniesieniu do
wynikającego z przepisów rozporządzenia nr 1107/2009 obowiązku prowadzenia
i przechowywania ewidencji zabiegów.
Proponuje się, aby w dokumentacji, o której mowa powyżej, posiadacz gruntów lub
obiektów, w których są wykonywane zabiegi z zastosowaniem środków ochrony roślin
przez użytkowników profesjonalnych, wskazywał sposób realizacji wymagań
integrowanej ochrony roślin, w szczególności podawał przyczyny wykonania zabiegu
środkiem ochrony roślin. Należy zaznaczyć, że obowiązek odnotowywania przyczyny
zastosowania chemicznych środków ochrony roślin wynika z przepisu art. 71 ust. 2 pkt
5 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin. Proponowany przepis nie nakłada
więc w tym zakresie nowych obowiązków na użytkowników środków ochrony roślin.
Art. 38 określa zasady wykonywania agrolotniczych zabiegów ochrony roślin, jeżeli
użycie sprzętu naziemnego nie jest możliwe. Regulacje przyjęte w dyrektywie
2009/128/WE umożliwiają państwom członkowskim wprowadzenie całkowitego
zakazu wykonywania takich zabiegów. W drodze odstępstwa od tego zakazu państwa
członkowskie mogą dopuścić wykonywanie agrolotniczych zabiegów ochrony roślin,
jednak przy zachowaniu pewnych ograniczeń i po uzyskaniu zezwolenia
odpowiedniego organu państwa członkowskiego.
Zgodnie z postanowieniami dyrektywy 2009/128/WE agrolotnicze zabiegi ochrony
roślin można wykonać jedynie, w przypadku gdy:
– brak jest dostępnych innych, alternatywnych metod zwalczania organizmów
szkodliwych, lub też gdy zabiegi agrotechniczne stwarzają mniejsze ryzyko niż
zabiegi wykonywane sprzętem naziemnym przeznaczonym do stosowania środków
ochrony roślin,
– wykorzystywane podczas zabiegu środki ochrony roślin są dopuszczone w danym
państwie członkowskim do stosowania sprzętem agrolotniczym,
– osoba wykonująca zabieg ukończyła szkolenie w zakresie stosowania środków
ochrony roślin,
– statek powietrzny, którym wykonywany jest zabieg, spełnia wymagania określone
w przepisach dotyczących lotnictwa,


23
– podejmowane są odpowiednie środki mające na celu zapobieżenie narażeniu osób
postronnych na kontakt ze środkiem ochrony roślin, jeżeli obszar, na którym
wykonywany jest zabieg, znajduje się w bliskiej odległości od obszarów ogólnie
dostępnych (obszar, na którym wykonywany jest zabieg, nie może znajdować się
w bliskiej odległości od terenów zamieszkałych),
– począwszy od 2013 r. sprzęt przeznaczony do stosowania środków ochrony roślin
musi być wyposażony w urządzenia przeciwdziałające znoszeniu cieczy użytkowej
poza obszar zabiegu, uwzględniające najnowsze dostępne technologie w tym
zakresie.
Postanowienia projektowanego artykułu wdrażają postanowienia art. 9 ust. 2 lit. a
dyrektywy 2009/128/WE. Proponuje się przy tym utrzymanie wynikającego
z dotychczasowych przepisów ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin
zakazu stosowania przy użyciu sprzętu agrolotniczego:
– środków chwastobójczych;
– desykantów;
– środków ochrony roślin, zaklasyfikowanych zgodnie z przepisami rozporządzenia
nr 1272/2008 co najmniej do jednej z poniższych klas i kategorii zagrożenia:
1) toksyczność ostra kategoria 1, 2 i 3;
2) działanie rakotwórcze kategoria 1A i 1B;
3) działanie mutagenne kategoria 1A i 1B;
4) działanie szkodliwe na rozrodczość kategoria 1A i 1B;
5) działanie toksyczne na narządy docelowe po narażeniu jednorazowym (STOT
SE) kategoria 1;
6) działanie toksyczne na narządy docelowe po narażeniu powtarzanym (STOT RE)
kategoria 1;
– środków ochrony roślin bez dodania substancji obciążającej.
Za utrzymaniem tego zakazu przemawia fakt, że w przypadku sprzętu agrolotniczego
występuje większe niebezpieczeństwo zniesienia cieczy użytkowej poza obszar zabiegu,
niż w przypadku sprzętu naziemnego.
Postanowienia art. 9 ust. 2 lit. b – c i lit. e – f dyrektywy 2009/128/WE są wdrażane
przez inne przepisy projektowanej ustawy. Obowiązki wynikające z postanowień art. 9


24