Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o paszach

- stwierdzenie, e poprzez wprowadzenie zakazu wytwarzania, wprowadzania do
obrotu i stosowania w ywieniu zwierząt w Polsce pasz genetycznie zmodyfikowanych
oraz organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do u ytku paszowego
Rzeczpospolita Polska uchybiła zobowiązaniom, które cią ą na niej na mocy art. 16 ust.
5, 19, 20 i 34 rozporządzenia nr 1829/2003;
- obcią enie Rzeczypospolitej Polskiej kosztami postępowania.
Zdaniem Komisji Europejskiej nie ma znaczenia, e wej cie w ycie zakazu zostało
w krajowym prawie odroczone, poniewa samo przyjęcie przez ustawodawcę
i opublikowanie spornych przepisów niezgodnych z prawem Unii Europejskiej stanowi
uchybienie zobowiązaniom cią ącym na Rzeczypospolitej Polskiej w związku
z wymienionym rozporządzeniem. Państwa członkowskie nie mogą wprowadzić do
prawa krajowego zakazu wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w ywieniu
zwierząt pasz genetycznie zmodyfikowanych oraz organizmów genetycznie
zmodyfikowanych przeznaczonych do u ytku paszowego, o ile nie potwierdzono
badaniami szkodliwo ci okre lonego organizmu genetycznie zmodyfikowanego na
zdrowie ludzi, zwierząt oraz na rodowisko. Zabronione jest stosowanie praktyk
wprowadzania ograniczeń niepopartych danymi naukowymi. Zdaniem Komisji
Europejskiej, Polska nie uszanowała procedur przewidzianych w rozporządzeniu nr
1829/2003 w odniesieniu do wydawania zezwoleń na paszę GM, jak równie w zakresie
podejmowania
rodków zabezpieczających. Polska nie jest uprawniona do
wprowadzania w sposób jednostronny i niezale ny od procedur przewidzianych

w rozporządzeniu nr 1829/2003 zakazu wprowadzania do obrotu paszy GM.
Zakaz, którego datę wej cia w ycie ustalono na dzień 1 stycznia 2013 r., tworzy
sytuację niepewno ci prawnej, a Polska uchybia swoim obowiązkom wynikającym
z prawa Unii Europejskiej. Przesunięcie terminu wej cia w ycie zakazu o kolejne lata, tj.
do dnia 1 stycznia 2017 r. pozwoli na wnikliwą analizę wyników badań prowadzonych
przez polskie instytuty badawcze nad bezpieczeństwem stosowania takich pasz.
W związku z często wysuwanymi argumentami dotyczącymi ujemnego wpływu
ro lin i pasz GM, polskie badania naukowe dotyczące wpływu organizmów genetycznie
zmodyfikowanych na zdrowie ludzi i zwierząt oraz na rodowisko naturalne zostały
rozpoczęte w 2008 r. Na podstawie uchwały Rady Ministrów nr 306/2007 z dnia 20

5
grudnia 2007 r. wprowadzono aneks do programu wieloletniego „Biologiczne,
rodowiskowe i technologiczne uwarunkowania rozwoju produkcji zwierzęcej”.
W związku z powy szym w Instytucie Zootechniki – PIB w Krakowie, przy współudziale
Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – PIB w Puławach, przeprowadzone zostały
badania naukowe dotyczące zadania 3.4 programu wieloletniego pt. „Wpływ pasz GMO
na produkcyjno ć i zdrowotno ć zwierząt, transfer transgenicznego DNA w przewodzie
pokarmowym oraz jego retencję w tkankach i produktach ywno ciowych pochodzenia
zwierzęcego”.
Powy sze badania były prowadzone na krowach mlecznych, cielętach, lochach,
prosiętach i tucznikach, kurach nioskach i kurczętach rze nych. Do badań u yto dwóch
podstawowych pasz zmodyfikowanych genetycznie, istotnych dla krajowego bilansu
paszowego, tj.: rutę sojową odmiany odpornej na herbicyd zawierający glifosat oraz
ziarno kukurydzy mieszańca MON 810 odpornej na larwy szkodnika omacnicy
prosowianki. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, i skład chemiczny
ziarna kukurydzy MON 810 i jej konwencjonalnej linii rodzicielskiej wskazuje na ich
równowarto ć pokarmową w ywieniu zwierząt gospodarskich. Wyniki uzyskane w
do wiadczeniu na kurczętach rze nych wskazują, e stosowanie poekstrakcyjnej ruty
sojowej produkowanej z ro lin GM i ziarna kukurydzy GM nie mają negatywnego wpływu
na produkcyjno ć kurcząt rze nych. W wykonanym do wiadczeniu we wszystkich
grupach ywieniowych uzyskano bardzo dobre rezultaty wzrostowe, co wiadczy o
wysokiej warto ci pokarmowej stosowanych mieszanek, w tym równie zawierających
materiały paszowe genetycznie modyfikowane. Brak DNA specyficznego dla badanych
ro lin transgenicznych w tre ci dalszych odcinków przewodu pokarmowego (począwszy
od dwunastnicy) i w kale wiadczy o wysokiej efektywno ci jego trawienia u drobiu. Nie
stwierdzono obecno ci transgenicznego DNA w narządach wewnętrznych, krwi oraz
tkance mię niowej, a to wskazuje na brak transferu wykrywalnych fragmentów
transgenów z przewodu pokarmowego do organizmu ptaków. Powy sze praktycznie
wyklucza mo liwo ć transportu czynnych fragmentów transgenicznego DNA przez
barierę jelitową do organizmu, ich przechodzenie w formie niestrawionej przez jelita do
organizmu, jak równie przechodzenie w formie niestrawionej przez jelita i wydalanie
wraz z kałem do rodowiska. W przypadku kur niosek, przeprowadzona statystyczna

6
analiza dotychczasowych wyników nie wykazała adnego wpływu badanych surowców
paszowych GM na wydajno ć nie ną, pobranie i wykorzystanie paszy oraz jako ć jaj.
Analiza jaj nie wykazała obecno ci sekwencji DNA charakterystycznych dla kukurydzy
i soi GM. Na podstawie uzyskanych wyników na krowach z przetokami do wacza
stwierdzono,
e rozkład białka i suchej masy w waczu w komponentach
konwencjonalnych i GM przebiegał podobnie.
W dotychczas przeprowadzonych badaniach nie stwierdzono negatywnego wpływu
skarmiania ruty sojowej genetycznie modyfikowanej na jako ć i bezpieczeństwo
produktów zwierzęcych, zdrowie ludzi i zwierząt oraz na rodowisko.
W obawie o ryzyko wystąpienia negatywnych skutków stosowania pasz GMO,
a jednocze nie dbając o konkurencyjno ć polskich producentów rolnych przesunięcie
terminu wej cia w ycie zakazu do 2017 r. pozwoli na rzetelną analizę sektora oraz
wyników badań przeprowadzonych przez polskie instytuty naukowe, jednocze nie dając
mo liwo ć przeprowadzenia dodatkowych badań laboratoryjnych wykluczających bąd
potwierdzających negatywny wpływ pasz GMO.
Nale y podkre lić, e zawarto ć białka w dawce pokarmowej ma istotny wpływ na
tempo wzrostu zwierząt, ich wydajno ć i długo ć okresu tuczu, co w zasadniczy sposób
rzutuje na efektywno ć produkcji zwierzęcej i opłacalno ć hodowli. Zablokowanie
mo liwo ci importu ruty sojowej genetycznie zmodyfikowanej stanowić będzie istotny
problem, poniewa w Polsce, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej,
występuje powa ny niedobór białka paszowego, na który nało ył się równie zakaz
stosowania w ywieniu zwierząt mączek pochodzenia zwierzęcego. Do 2000 r. bardzo
istotnym ródłem białka paszowego były mączki zwierzęce powszechnie stosowane w
produkcji pasz przemysłowych. W 2000 r. ich udział stanowił około 26% ogółu surowców
wysokobiałkowych wykorzystywanych przez krajowy przemysł paszowy.
Zakaz stosowania tych mączek w krajowym przemy le paszowym spowodował
powstanie znaczących niedoborów białka, które musiały być zastąpione
wysokobiałkowymi surowcami pochodzenia ro linnego. Zasadniczą rolę w pokryciu tych
niedoborów spełniają importowane ruty ro lin oleistych, w tym głównie poekstrakcyjna
ruta sojowa. aden z krajów Unii Europejskiej nie jest samowystarczalny


7
w zakresie pokrycia zapotrzebowania na białko paszowe. ruta sojowa importowana do
Polski głównie z Argentyny, Brazylii i USA jest w większo ci modyfikowana genetycznie.
Polska nie ma mo liwo ci zastąpienia soi genetycznie zmodyfikowanej w ywieniu
zwierząt poniewa główni wiatowi producenci i eksporterzy soi, uprawiający ponad 90%
jej wiatowej produkcji, przeszli prawie całkowicie na uprawę soi GM.
W przypadku wej cia w ycie ustawowego zakazu wytwarzania, wprowadzania do
obrotu i stosowania w ywieniu zwierząt pasz genetycznie zmodyfikowanych

i organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do u ytku paszowego
z pewno cią wystąpią trudno ci z zakupem surowca wolnego od GMO w ilo ci
spełniającej nasze zapotrzebowanie. W chwili obecnej ruta sojowa modyfikowana
genetycznie pokrywa w Polsce ponad 80% zapotrzebowania na białko paszowe, a jej
import w roku gospodarczym 2009/2010 wyniósł 1,9 mln ton. Import tego surowca do
całej Unii Europejskiej wyniósł w tym samym okresie ca 35 mln t.
Białko soi charakteryzuje się dobrym składem aminokwasowym, a jego strawno ć
jest większa ni w przypadku innych pasz. Mo liwo ci zastąpienia pasz genetycznie
zmodyfikowanych krajowymi komponentami wysokobiałkowymi są ograniczone zarówno
czynnikami uprawowymi, jak i ywieniowymi. Nale y stwierdzić, e nie jest mo liwe
zastąpienie w pełni
ruty sojowej w ywieniu zwierząt innymi surowcami
wysokobiałkowymi, tj. innymi ro linami strączkowymi lub rutą rzepakową.
W 2010 r. krajowa produkcja ro lin strączkowych ukształtowała się na poziomie 212
tys. ton (według danych Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywno ciowej).
Obecnie polscy producenci pasz i hodowcy zwierząt nie mają więc realnych mo liwo ci
zastąpienia
ruty sojowej innymi substytutami pochodzenia krajowego, nie
modyfikowanymi genetycznie.
Od 2010 r. w Polsce realizowane jest wsparcie specjalne dla rolników uprawiających
ro liny strączkowe i motylkowate drobnonasienne w plonie głównym. Od 2012 r.
przewidziano zwiększenie puli rodków przeznaczonych na to wsparcie z 10,8 mln. euro
do 30 mln. euro rocznie. Notyfikowano równie Komisji Europejskiej przedłu enie
realizacji tego działania do 2013 r. Zakładając, e programem tym objętych zostanie ok.
300 tys. ha upraw, stawka płatno ci dla tego działania zostanie zwiększona do ok. 100
euro/ha.

8
Kolejnym działaniem podjętym w celu stworzenia warunków do zmniejszenia
importu białka paszowego jest program wieloletni „Ulepszanie krajowych ródeł białka
ro linnego, ich produkcji, systemu obrotu i wykorzystania w paszach”, który został
opracowany w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi i ustanowiony uchwałą Rady
Ministrów nr 149/2011 z dnia 9 sierpnia 2011 r. Wykonawcy programu zakładają, e w
wyniku jego realizacji nastąpi zwiększenie powierzchni upraw ro lin strączkowych ze
180 000 ha do co najmniej 300 000 ha. Jednocze nie zakłada się, e wzrost plonowania
ro lin strączkowych wyniesie około 0,2 t/ha. Głównym celem programu wieloletniego jest
zmniejszenie importu białka paszowego, tj. poekstrakcyjnej ruty sojowej o ok. 50%.
Powszechnie uznanymi czynnikami ograniczającymi zainteresowanie rolników
uprawą ro lin strączkowych jest przede wszystkim du a zawodno ć plonowania. Ich
uprawa przynosi inne wymierne korzy ci w latach następnych, gdy doskonale
wzbogaca glebę w masę organiczną i składniki pokarmowe, zwłaszcza przez wiązanie
azotu z powietrza. Ro liny strączkowe pozostawiają dobre stanowiska dla wielu
gatunków ro lin, które regulują zwy kę plonu, dostarczają wysokobiałkowej paszy,
białka zawierają 2-4 razy więcej ni zbo a.
Wej cie w ycie z dniem 1 stycznia 2013 r. zakazu wytwarzania, wprowadzania do
obrotu i stosowania w ywieniu zwierząt pasz genetycznie zmodyfikowanych oraz
organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do u ytku paszowego,
spowoduje następujące negatywne skutki:
1) obcią enie bud etu państwa karami pienię nymi wynikającymi z postępowania
przed ETS – w związku z działaniami podjętymi przez Komisję Europejską - sprawa
C313/11; w przypadku utrzymania istniejącego zakazu nale y zakładać, e ETS
najprawdopodobniej wyda wyrok nakazujący jego zniesienie, a niewykonanie tego
wyroku będzie grozić wysokimi karami pienię nymi;
2) wystąpienie trudno ci związanych z zakupem materiałów paszowych tzw.
tradycyjnych w ilo ci pokrywającej zapotrzebowanie krajowych producentów, gdy
mo liwo ci zastąpienia pasz genetycznie zmodyfikowanych krajowymi komponentami
wysokobiałkowymi są ograniczone czynnikami uprawowymi jak i ywieniowymi dlatego
te nie jest mo liwe całkowite zastąpienie ruty sojowej w ywieniu zwierząt innymi
surowcami wysokobiałkowymi;

9