Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej oraz niektórych innych ustaw

taki postulat nie został zgłoszony w ramach konsultacji publicznych, ani w ramach
opiniowania przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Projektowane przepisy dotyczące określenia zadań morskiej służby hydrograficznej
mają na celu uporządkowanie stanu prawnego w tym zakresie oraz zapewnienie
wywiązywania się przez Polskę z obowiązków, które powinna wypełniać na mocy
Międzynarodowej konwencji o bezpieczeństwie życia na morzu, 1974, sporządzonej w
Londynie dnia 1 listopada 1974 r. (Dz. U. z 1984 r. Nr 61, poz. 318 i 319 oraz z 1986 r.
Nr 35, poz. 177), zwaną dalej „Konwencją SOLAS”. Zadania morskiej służby
hydrograficznej obecnie realizowane są przez Biuro Hydrograficzne Marynarki
Wojennej (BHMW) i dyrektorów urzędów morskich, a więc projektowane regulacje
stanowią usankcjonowanie wykonywanych obecnie zadań przez BHMW. Nie są
natomiast planowane zmiany organizacyjne w funkcjonowaniu BHMW, stąd powołanie
służby i przekazanie jej zadań BHMW i dyrektorom urzędów morskich nie będzie
pociągać skutków finansowych dla budżetu państwa.
Zgodnie z Prawidłem 9 rozdziału V Konwencji SOLAS państwa są obowiązane
zapewnić zbieranie i przetwarzanie danych hydrograficznych oraz publikowanie,
rozpowszechnianie i uaktualnianie wszelkich informacji nautycznych niezbędnych dla
bezpiecznej nawigacji. W szczególności państwa muszą zapewnić, że pomiary
hydrograficzne są przeprowadzane odpowiednio do wymagań bezpiecznej nawigacji.
Ponadto muszą przygotowywać i wydawać mapy nawigacyjne i inne pomoce nautyczne
oraz publikować wiadomości żeglarskie w celu zapewnienia aktualnych map
nawigacyjnych i publikacji. Zgodnie z Prawidłem 4 Rozdziału V Konwencji SOLAS
państwa są również obowiązane wprowadzić system rozpowszechniania ostrzeżeń
nawigacyjnych w celu zapewnienia, iż wszelkie doniesienia o niebezpieczeństwach,
otrzymane z jakiegokolwiek wiarygodnego źródła, będą natychmiast przekazane do
wiadomości wszystkim, których dotyczą.
Biorąc pod uwagę powyższe, do zadań Biura Hydrograficznego Marynarki Wojennej
jako służby hydrograficznej należeć będzie m.in.:
1) prowadzenie, koordynowanie i nadzorowanie pomiarów hydrograficznych na
polskich obszarach morskich dla potrzeb bezpieczeństwa żeglugi i kartografii
morskiej;
14

2) prowadzenie i koordynowanie prac geodezyjnych na polskich obszarach morskich
oraz w pasie nadbrzeżnym, w portach i przystaniach morskich dla potrzeb
bezpieczeństwa żeglugi i kartografii morskiej;
3) opracowywanie i wydawanie map morskich oraz innych urzędowych publikacji
nautycznych;
4) utrzymywanie serwisu cyfrowych map nawigacyjnych;
5) koordynowanie krajowego systemu obiegu informacji nautycznej i ostrzeżeń
nawigacyjnych;
6) reprezentowanie Rzeczypospolitej Polskiej w Międzynarodowej Organizacji
Hydrograficznej.
Wszystkie te działania BHMW wykonuje już w chwili obecnej zgodnie z art. 3 ustawy z
dnia 17 listopada 1994 r. o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej
Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 1995 r. Nr 7, poz. 31) oraz przepisami
rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 20 sierpnia 1999 r. w
sprawie współpracy urzędów morskich z Marynarką Wojenną i Strażą Graniczną
(Dz. U. Nr 75, poz. 850).
Wprowadzono do Ustawy art. 41c, zgodnie z którym każdy podmiot prowadzący na
polskich obszarach morskich badania hydrograficzne jest obowiązany niezwłocznie
przekazać nieodpłatnie morskiej służbie hydrograficznej kopię wszelkich uzyskanych
danych pomiarowych. Przepis ma na celu pozyskiwanie przez tę służbę dostępnych
informacji mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo żeglugi.
Zgodnie z art. 41d szczegółowy zakres i sposób realizacji zadań morskiej służby
hydrograficznej określi, w drodze rozporządzenia, Minister Obrony Narodowej w
porozumieniu z ministrem właściwym ds. gospodarki morskiej, kierując się
koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi oraz rozpowszechniania informacji
o niebezpieczeństwach na polskich obszarach morskich.
Biorąc pod uwagę, że zgodnie z Prawidłem 9 Rozdziału V Konwencji SOLAS państwa
są obowiązane zapewnić, że pomiary hydrograficzne są przeprowadzane odpowiednio
do wymagań bezpiecznej nawigacji należy zapewnić odpowiedni poziom kwalifikacji
osób wykonujących te zadania. Art. 41e określa rodzaj wymaganych kwalifikacji, organ
wydający potwierdzenia kwalifikacji oraz warunki ich uzyskiwania. Artykuł ten
zawiera również upoważnienie do wydania przez Ministra Obrony Narodowej w
porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej rozporządzenia
15

określającego w sposób szczegółowy tryb uzyskiwania kwalifikacji w zakresie
realizacji pomiarów hydrograficznych.
Zmiana wprowadzana do art. 42 ust. 2 Ustawy ma na celu uzupełnienie kompetencji
organów administracji morskiej. Do katalogu spraw, jakie w szczególności należą do
organów administracji publicznej, zostaną dopisane kolejne zadania realizowane przez
dyrektorów urzędów morskich na podstawie innych obowiązujących już przepisów, np.
z ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z
późn. zm.) i ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
(Dz. U. z 2014 r. poz. 1446, z późn. zm.).
Zmiana art. 44 ust. 1 Ustawy ma na celu określenie obszaru działalności organów
administracji morskiej. Zakres działalności dyrektorów urzędów morskich wykracza
poza zakres terytorialny określony dotychczas, tj. poza obszary morskie i pas
techniczny i dotyczy obszaru całego kraju. Siedziby i miejsce prowadzenia działalności
przez podmioty nadzorowane przez dyrektorów znajdują się również w głębi kraju.
Dotyczy to i prowadzonych kontroli i nadzoru nad:
– stacjami atestacji urządzeń i wyposażenia statku,
– producentami wyposażenia morskiego,
– producentami jachtów rekreacyjnych.
W projekcie ustawy wprowadza się definicję morskiego portu wojennego (art. 45
ust. 2a). Propozycja, by w granicach portu morskiego wyodrębnić morskie porty
wojenne, umożliwi wydanie przepisów regulujących zarządzanie morskimi portami
wojennymi. Projektodawca w art. 45 ust. 2b projektu ustawy wprowadza delegację do
wydania rozporządzenia określającego granice portu wojennego.
Zmieniony art. 48 ust. 1 umożliwi dyrektorom urzędów morskich ogłaszanie stref
czasowo zamkniętych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony żeglugi oraz
ochrony życia, zdrowia, obronności i bezpieczeństwa państwa, oraz ochrony
środowiska naturalnego.
Projektowany art. 50a ma na celu doprecyzowanie i uszczegółowienie zadań organów
administracji morskiej w zakresie nadzoru przeciwpożarowego w polskich obszarach
morskich oraz portach i przystaniach morskich, sprawowanego zgodnie z art. 42 ust. 2
pkt 9 Ustawy. Zadania te polegają na wydawaniu przepisów porządkowych z zakresu
ochrony przeciwpożarowej, przeprowadzaniu inspekcji instalacji przeciwpożarowych
16

oraz sprzętu gaśniczego na statkach, zatwierdzaniu i uzgadnianiu dokumentacji, w tym
między innymi:
– instrukcji technologicznych określających sposób przeładunku, manipulacji i
składowania materiałów niebezpiecznych w portach i przystaniach morskich,
– instrukcji bezpiecznej obsługi statków przewożących substancje niebezpieczne,
określających warunki oraz sposób obsługi statku przed wejściem do portu, podczas
manewrów w porcie, podczas przeładunku oraz wychodzenia z portu,
– instrukcji technologiczno-ruchowych określających warunki prowadzenia w obrębie
portu prac remontowych oraz prac pożarowo-niebezpiecznych.
W ust. 2 wymienia się dodatkowe obowiązki z zakresu ochrony przeciwpożarowej dla
podmiotów zarządzających portem, przystanią, terminalem lub stocznią remontową, w
tym między innymi obowiązek sporządzania odpowiedniej dokumentacji, realizowania
poleceń dyrektora urzędu morskiego związanych z ochroną przeciwpożarową,
informowania właściwego kapitanatu portu o sytuacjach wymagających interwencji
ratowniczo-gaśniczej. Ustawodawca przewidział również upoważnienie dla ministra
właściwego do spraw gospodarki morskiej do wydania rozporządzenia określającego
szczegółowy zakres i tryb sprawowania nadzoru przeciwpożarowego, a także warunki
ich współpracy w tym zakresie z podmiotami, które uczestniczą w działaniach
ratowniczo-gaśniczych w obrębie polskich obszarów morskich oraz portów i przystani
morskich.
Propozycja zmiany art. 51 ust. 1 wynika z konieczności zapewnienia, że inspekcja
morska ma możliwość skontrolowania, czy statek posiada wymagane prawem
dokumenty i czy są one aktualne, oraz czy statek jest obsadzony załogą o wymaganych
kwalifikacjach, a dana osoba jest istotnie członkiem załogi, za jakiego się podaje.
Należy również zapewnić, że inspekcja morska jest uprawniona do zatrzymywania ww.
dokumentów, tak jak ma to miejsce w przypadku kontroli dokumentów zezwalających
na uprawianie rybołówstwa morskiego.
W celu realizacji zadań kontrolno-inspekcyjnych oraz w związku z posiadanym
uprawnieniem do wymierzania kar pieniężnych w drodze decyzji administracyjnej oraz
projektowanym w art. 60a–60d uprawnieniem do nakładania mandatów karnych
niezbędne jest upoważnienie niektórych grup pracowniczych (zwłaszcza inspektorów
inspekcji portu i inspekcji bandery, inspektorów ochrony środowiska, inspektorów
ochrony wybrzeża) do legitymowania osób w związku z wykonywaniem czynności
17

służbowych. Poprzez legitymowanie osób, o którym mowa w art. 53a, należy rozumieć
sprawdzanie ich tożsamości bezpośrednio poprzez żądanie okazania dokumentu
tożsamości, natomiast ustalanie tożsamości w inny sposób należy rozumieć jako
wykorzystywanie w tym celu np. potwierdzenia tożsamości przez inną osobę.
Zmiana tytułu rozdziału 4 Ustawy niesie konsekwencje w postaci zmiany art. 55 ust. 1
pkt 5 oraz ust. 2 Ustawy przez wykreślenie stwierdzenia „podmorskie”. Powyższe
wynika z intencji ustawodawcy do niezawężania sposobów układania kabli z uwagi na
pojawienie się nowych technologii.
W celu uniknięcia podwójnego karania sprawców przewinień – w drodze decyzji
administracyjnej i mandatu karnego – z art. 56 pkt 2 i 9 Ustawy, zawierającego katalog
naruszeń karanych w drodze postępowania administracyjnego, usunięto te przewinienia,
za których popełnienie nowe przepisy art. 60a–60c projektu ustawy przewidują
postępowanie mandatowe. Zmiana art. 56 polega również na dostosowaniu przepisu do
aktualnego stanu, ponieważ w chwili obecnej komunikaty Prezesa GUS dotyczą
przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, a nie gospodarce
uspołecznionej.
Przedstawiony w art. 60a–60c projektu ustawy katalog naruszeń prawa, ze względu na
częstotliwość występowania, stopień nasilenia społecznej szkodliwości, możliwość
szybkiego karania powinien być penalizowany w drodze nakładania mandatów zgodnie
z art. 97 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o
wykroczenia (Dz. U. z 2013 r. poz. 395, z późn. zm.). W postępowaniu mandatowym
funkcjonariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego może ją
nałożyć, gdy:
1) schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po
popełnieniu wykroczenia;
2) stwierdzi popełnienie wykroczenia naocznie pod nieobecność sprawcy, a nie
zachodzi wątpliwość co do sprawcy czynu;
3) stwierdzi popełnienie wykroczenia za pomocą przyrządu kontrolno-pomiarowego
lub urządzenia rejestrującego, a sprawca nie został schwytany na gorącym uczynku
lub bezpośrednio potem, i nie zachodzi wątpliwość co do sprawcy czynu.
Mając na względzie konieczność zapewnienia szybkiej reakcji na naruszenia prawa, a
także potrzebę należytej ochrony dóbr szczególnie narażonych na naruszenia ze strony
18