Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw

związanych z jego działalnością bilansującą, za którą uznaje się wszystkie działania
podejmowane przez operatora systemu przesyłowego w celu wywiązania się z
obowiązków określonych w niniejszym rozporządzeniu”. Obecnie część kosztów
związana z działalnością bilansowania oraz zarządzania ograniczeniami systemowymi
przenoszona jest w ramach taryfy za świadczone usługi przesyłowe, a część za pomocą
mechanizmów określonych w IRiESP. Operatorzy nie prowadzą odrębnej ewidencji
księgowej, która w sposób jednoznaczny pozwoli na zapewnienie, iż ww. zasada
neutralności jest zachowana.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie
szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami
gazowymi (Dz. U. z 2013 r. poz. 820) w § 10 stanowi, iż przychody pokrywające
koszty uzasadnione, ustalane dla każdego roku okresu regulacji, uwzględniają
przychody uzyskane m.in. z opłat za bilansowanie systemu i zarządzanie
ograniczeniami systemowymi. Wobec obowiązku zachowania neutralności przez OSP,
konieczna jest również zmiana tych przepisów rozporządzenia. Ww. zasada
neutralności powinna być zachowana dla każdego obszaru bilansowania. Obszar
bilansowania zgodnie z definicją określoną w rozporządzeniu Komisji (UE) nr
312/2014 z dnia 26 marca 2014 r. ustanawiającego kodeks sieci dotyczący bilansowania
gazu w sieciach przesyłowych to system wejścia-wyjścia, do którego ma zastosowanie
określony system bilansowania i który może obejmować systemy dystrybucyjne lub
części tych systemów. Dla zachowania neutralności kosztowej w sprawozdaniu
finansowym OSP powinny być wyodrębnione informacje o przychodach i kosztach dla
każdego z obszarów. Operator gazowy zarządza obecnie trzema obszarami
bilansowania (odrębnie dla gazu wysokometanowego, zaazotowanego oraz gazociągu
jamalskiego), natomiast operator elektroenergetyczny zarządza jednym obszarem
bilansowania.
Taki sposób prowadzenia ewidencji księgowej dotyczącej zarządzania ograniczeniami
podyktowany jest ponadto obowiązkiem nałożonym na operatorów systemów
przesyłowych energii elektrycznej rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady
(WE) nr 714/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w
odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej (art. 17), by przychody
wygenerowane w wyniku tych procedur były wykorzystywane w określony sposób,
tj. na zagwarantowanie rzeczywistej dostępności przydzielonej zdolności lub na
25

utrzymywanie lub zwiększenie zdolności połączeń wzajemnych poprzez inwestycje w
sieć, szczególnie na nowych połączeniach wzajemnych. Podobna zasada wynika z
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia
13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego.
Informacje o wykorzystaniu przychodów z zarządzania ograniczeniami na połączeniach
transgranicznych są przekazywane każdego roku Prezesowi URE do weryfikacji. Do
dnia 31 lipca na podstawie punktu 6.5 załącznika do rozporządzenia nr 714/2009
regulator publikuje sprawozdanie z wykorzystania dochodów wraz z wynikiem
weryfikacji prawidłowości ich zagospodarowania.
Art. 1 pkt 10
Ustawa – Prawo energetyczne w art. 54 ust. 4 przewiduje obowiązek pobierania opłat
od osób kierujących wnioski o stwierdzenie kwalifikacji zawodowych. Zgodnie z § 14
ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia
28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania
kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U.
Nr 89, poz. 828, z późn. zm.), wysokość tej opłaty wynosi 10% minimalnego
wynagrodzenia za pracę pracowników, tj. 1750 zł w 2015 r.
W resorcie obrony narodowej funkcjonuje 6 Wojskowych Energetycznych Komisji
Kwalifikacyjnych (WEKK), powołanych decyzją nr 52/MON Ministra Obrony
Narodowej z dnia 5 marca 2013 r. w sprawie powołania Wojskowych Energetycznych
Komisji Kwalifikacyjnych (Dz. Urz. MON poz. 61), które w 2013 r. przeegzaminowały
prawie 3,6 tys. osób (żołnierzy i pracowników wojska). Mimo że koszty
funkcjonowania WEKK (podróże służbowe, szkolenia członków, nadzór nad ich
działalnością, obsługa finansowa itp.) w całości pokrywane są z budżetu resortu obrony
narodowej, kierownicy (dowódcy, szefowie, dyrektorzy, komendanci) jednostek
organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego
nadzorowanych, jako osoby kierujące wnioski o stwierdzenie kwalifikacji (stosownie
do przepisów ww. ustawy), zobowiązani są do wnoszenia na pozabudżetowy rachunek
pomocniczy jednostki organizacyjnej, przy której powołano komisję, opłaty za każdą
egzaminowaną osobę. Środki te (w 2013 r. – prawie 0,6 mln zł) od 2011 r., po
wprowadzeniu zmian w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
(Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.), w całości są odprowadzane do budżetu
państwa. Nie znajduje więc zastosowania art. 54 ust. 5 ustawy – Prawo energetyczne, w
26

myśl którego opłaty stanowią przychód jednostek organizacyjnych, przy których
powołano komisje kwalifikacyjne. Realizacja obowiązków wynikających z art. 54 ust. 1
ustawy – Prawo energetyczne powoduje (przy obecnym brzmieniu ust. 4) konieczność
dublowania kosztów, z jednej strony związanych z funkcjonowaniem WEKK, a z
drugiej z opłatami za egzaminy przeprowadzone przez te komisje.
Działalność wojskowych komisji dotyczy tylko osób zajmujących się eksploatacją
urządzeń, instalacji i sieci (m.in. zaliczanych do urządzeń techniki wojskowej lub
uzbrojenia) eksploatowanych w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi
Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych. WEKK nie stanowią
„konkurencji” dla komisji funkcjonujących na rynku cywilnym, powoływanych przez
Prezesa URE, gdyż wydawane przez nie świadectwa kwalifikacyjne dotyczą urządzeń i
instalacji eksploatowanych w resorcie obrony narodowej. Z kolei komisje powołane
przez Prezesa URE nie posiadają kompetencji do potwierdzania kwalifikacji w zakresie
urządzeń techniki wojskowej lub uzbrojenia, o których mowa w załączniku nr 1 do
wyżej przywołanego rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
(Gr. 1 pkt 11 i Gr. 2 pkt 11), wobec czego nie mogą zastąpić komisji wojskowych.
Działalność WEKK nie koliduje więc z działaniami komisji powołanych przez Prezesa
URE.
Wprowadzenie w proponowanym zakresie zmian do art. 54 ustawy – Prawo
energetyczne uzasadnione jest celem wyeliminowania konieczności dublowania
kosztów związanych z zapewnieniem w resorcie obrony narodowej obsługi urządzeń,
instalacji i sieci energetycznych przez osoby o wymaganych kwalifikacjach.
Art. 1 pkt 11
W art. 1 pkt 9 wprowadzono zmiany w art. 56 ustawy – Prawo energetyczne
zawierającym przepisy o karach pieniężnych. Zgodnie z treścią projektowanej regulacji
karze pieniężnej podlega ten, kto:
a) wbrew obowiązkowi, nie podaje informacji wewnętrznej do publicznej
wiadomości;
b) nie przekazuje ACER danych, które jest zobowiązany przekazywać, w tym
przekazuje dane niepełne lub nieprawdziwe;
c) nie przekazuje ACER lub Prezesowi URE informacji, na temat zawieranych
transakcji na hurtowym rynku energii, w tym przekazuje dane niepełne lub
nieprawdziwe;
27

d) bez wymaganego wpisu do rejestru uczestników rynku dokonuje sprzedaży
produktów energetycznych na hurtowym rynku energii lub podaje nieprawdziwe
dane do rejestru bądź ich nie aktualizuje;
e) utrudnia przeprowadzanie czynności w postępowaniu kontrolnym lub
wyjaśniającym.
Celem wprowadzenia powyższych sankcji jest zabezpieczenie wykonywania
obowiązków nałożonych na uczestnika rynku oraz na podmiot kontrolowany.
Doprecyzowano również, że przekazanie danych niepełnych lub nieprawdziwych
traktowane jest jak nieprzekazanie danych.
W powyższych przypadkach karę pieniężną wymierza Prezes URE w wysokości od
10 000 zł do 1 000 000 zł.
Z uwagi na fakt, że do tej pory nie była uregulowana kwestia terminu płatności kar
pieniężnych, naliczania ewentualnych odsetek od tych kar oraz brak było regulacji
dotyczących przedawnienia kar pieniężnych, zaproponowano, że w sprawach
dotyczących kar pieniężnych stosowane będą odpowiednio przepisy działu III ustawy z
dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.
Art. 1 pkt 12
Zgodnie z art. 18 rozporządzenia REMIT, przyjęte przez państwa członkowskie sankcje
muszą być skuteczne, odstraszające i proporcjonalne oraz muszą odzwierciedlać
charakter, czas trwania i wagę naruszeń, szkody wyrządzone klientom oraz potencjalne
korzyści osiągnięte w wyniku obrotu prowadzonego w oparciu o informacje
wewnętrzne i manipulację na rynku. Ponadto, zgodnie z pkt 31 preambuły
rozporządzenia REMIT, sankcje za dokonanie naruszeń obowiązków wynikających z
tego rozporządzenia mają być zbieżne z sankcjami przyjętymi w ramach wdrażania
dyrektywy 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w
sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na
rynku). Mając na względzie powyższe, w projekcie określono sankcje o charakterze
finansowym oraz karnym za dokonywanie naruszeń obowiązków wynikających z
rozporządzenia REMIT. Z uwagi na fakt, że projektowane sankcje związane są z
dokonywaniem naruszeń lub prób naruszeń na hurtowych rynkach energii, czyli na dużą
skalę o i dużym znaczeniu i oddziaływaniu (w tym na transgraniczny obrót produktami
energetycznymi), sankcje te muszą mieć charakter odstraszający, a zarazem elastyczny,
aby przy jej wymierzeniu oceniać i odzwierciedlać wagę naruszeń, szkodę wyrządzoną
28

konsumentom oraz potencjalne korzyści osiągnięte w wyniku obrotu prowadzonego w
oparciu o informacje wewnętrzne i manipulację na rynku.
W związku z tym, że zgodnie z polskim systemem prawa karnego penalizowane jest
zarówno samo dokonanie czynu zabronionego, jak i usiłowanie czyli próba dokonania
takiego czynu, nie określano w przepisach karnych projektu oddzielnego typizowania
czynu zabronionego w postaci próby manipulacji, ze względu na fakt, iż w zakresie
karalności dokonania manipulacji na rynku mieści się również dokonywanie próby
manipulacji. Należy zwrócić uwagę, że podjęcie próby manipulacji to nic innego jak
usiłowanie manipulacji. Usiłowanie zaś stanowi jedną z form stadialnych przestępstwa
uregulowaną w art. 13 i n. Kodeksu karnego.
Zgodnie z katalogiem kar określonych w art. 32 Kodeksu karnego, zdecydowano, że
typami kar, które będą miały zastosowanie do przedmiotowych naruszeń, będą kary:
grzywny określonej w stawkach dziennych, ograniczenia wolności oraz pozbawienia
wolności. Taki dobór instrumentów penalizujących pozwoli na elastyczne karanie
poszczególnych przestępstw, umożliwiając tym samym spełnienie funkcji zarówno
prewencyjnej, jak i represyjnej.
W związku z powyższym, w projektowanej ustawie przyjęto następujące sankcje za
poszczególne naruszenia:
a) kto dokonuje manipulacji na hurtowym rynku energii, podlega grzywnie do
2500 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
od 3 miesięcy do lat 5;
b) kto wchodzi w porozumienie z inną osobą mające na celu manipulację, podlega
grzywnie do 1000 stawek dziennych;
c) kto wbrew zakazowi wykorzystuje informację wewnętrzną poprzez nabywanie lub
zbywanie lub próbę nabycia lub zbycia, na rachunek własny lub na rachunek osoby
trzeciej, bezpośrednio lub pośrednio, produktów energetycznych sprzedawanych w
obrocie hurtowym, których informacja ta dotyczy, podlega grzywnie do
2500 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
od 3 miesięcy do lat 5; jeżeli powyższego czynu dopuszcza się osoba będąca
członkiem organów administrujących, zarządczych lub nadzorczych
przedsiębiorstwa albo osoba posiadająca dostęp do informacji z tytułu zatrudnienia,
wykonywania swojego zawodu lub obowiązków, podlega ona grzywnie do
29