Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw

2500 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
od 6 miesięcy do lat 8;
d) kto wbrew zakazowi ujawnia informację wewnętrzną jakiejkolwiek innej osobie,
podlega grzywnie do 1000 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 3;
e) kto wbrew zakazowi zaleca innej osobie, w oparciu o informację wewnętrzną,
nabycie lub zbycie produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie
hurtowym, do których odnosi się ta informacja, lub nakłania inną osobę, w oparciu
o informację wewnętrzną, do nabycia lub zbycia takich produktów, podlega
grzywnie do 1000 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 3;
f) kto w sposób nieuprawniony ujawnia tajemnicę służbową, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2;
g) kto, zawodowo zajmując się pośredniczeniem w zawieraniu transakcji, wbrew
obowiązkowi, o którym mowa w art. 15 rozporządzenia 1227/2011, nie przekazuje
Prezesowi URE informacji o każdym uzasadnionym podejrzeniu manipulacji lub
próbie manipulacji na hurtowym rynku energii lub informacji o każdym
uzasadnionym podejrzeniu niewłaściwego wykorzystywania informacji
wewnętrznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 3.
Należy mieć na względzie, że powyższy system sankcji karnych za nieprzestrzeganie
przepisów rozporządzenia REMIT należy odczytywać sposób uwzględniający system
prawa karnego obowiązujący w Polsce, w szczególności przepisy Kodeksu karnego
oraz Kodeksu postępowania karnego.
Analizując projektowane przepisy karne, należy również zwrócić uwagę na możliwość
orzeczenia kar grzywny w wysokości nawet kilku milionów złotych. Zgodnie z art. 33
§ 3 Kodeksu karnego stawka dzienna nie może być niższa od 10 zł, ani też przekraczać
2000 zł. Oznacza to, że przy orzeczeniu przez sąd kary grzywny w wymiarze
maksymalnym (2500 stawek dziennych) kara ta będzie wynosić 5 mln zł. Co więcej,
należy zauważyć, że nie musi być to jedyna kara wymierzona przez sąd. Zgodnie z
art. 33 § 2 Kodeksu karnego sąd może wymierzyć grzywnę także obok kary
pozbawienia wolności, jeżeli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął. Mając na względzie charakter
30

przestępstw możliwych do popełnienia na rynku energii, takich jak dokonywanie
manipulacji czy niewłaściwe wykorzystanie informacji wewnętrznej (w dużej mierze
związanych z osiąganiem korzyści finansowych), należy stwierdzić, że orzekanie
zarówno kary pozbawienia wolności, jak i występującej obok niej dodatkowo kary
grzywny w przypadku spełnienia powyższych przesłanek, może występować z dużą
częstotliwością.
Art. 2
Art. 2 projektu ustawy dokonuje nowelizacji ustawy z dnia 26 października 2000 r. o
giełdach towarowych. Mając na względzie istotną asymetrię regulacyjną w obszarze
funkcjonowania rynku regulowanego oraz rynku towarów giełdowych, w szczególności
w obszarze przeciwdziałania manipulacji oraz wykorzystania informacji wewnętrznych,
a także biorąc pod uwagę wprowadzanie w prawodawstwie unijnym przepisów
mających na celu zniwelowanie ww. asymetrii, zasadne jest uzupełnienie przepisów
ustawy o giełdach towarowych o regulacje mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa
obrotu produktami energetycznymi oraz uwzględniające istotną rolę Prezesa Urzędu
Regulacji Energetyki w realizacji rozporządzenia REMIT. Przepisy ustawy o giełdach
towarowych należy uzupełnić o regulacje, które wprowadzą wymogi dotyczące
przeciwdziałania manipulacjom oraz wykorzystaniu informacji wewnętrznej w
podmiotach dokonujących obrotu towarami giełdowymi oraz spółki prowadzącej giełdę
towarową, analogicznie jak ma to miejsce w przypadku podmiotów aktywnych na
rynku regulowanym, z uwzględnieniem specyfiki rynku towarów giełdowych i rynku
energii.
W związku z powyższym zaproponowano uporządkowanie terminologiczne oraz
określenie pojęć używanych poprzez dodanie do słowniczka ustawy definicji legalnych
pojęć „informacja wewnętrzna”, „manipulacja na rynku” oraz „próba manipulacji na
rynku”. Definicje legalne powyższych pojęć odsyłają do bardzo szerokich i
precyzyjnych definicji określonych w rozporządzeniu REMIT. Ponadto proponuje się
wprowadzenie do ustawy o giełdach towarowych obowiązku nadzoru przez spółkę
prowadzącą giełdę towarową nad przestrzeganiem zasad prawidłowego obrotu oraz
wykrywanie i monitorowanie przypadków uzasadniających podejrzenie wystąpienia
manipulacji lub próby manipulacji oraz niewłaściwego wykorzystania informacji
wewnętrznej, czyli naruszeń obowiązków wynikających wprost z rozporządzenia
REMIT. W przypadku gdy spółka prowadząca giełdę towarową stwierdzi, że doszło do
31

powyższych naruszeń lub gdy istnieje uzasadnione podejrzenie naruszenia,
niezwłocznie, nie później niż w ciągu 24 godzin, zgłasza ten fakt do Prezesa URE jako
organu właściwego do monitorowania hurtowego rynku energii i zapewnienia
egzekwowania przepisów rozporządzenia REMIT.
W projektowanym przepisie doprecyzowano również, co należy rozumieć pod pojęciem
niezgodnego z prawem wykorzystywania informacji wewnętrznej poprzez bezpośrednie
odesłanie do rozporządzenia – są to działania wbrew zakazom określonym w art. 3
ust. 1 rozporządzenia REMIT.
Podobnie podmioty nadzorowane, czyli firmy inwestycyjne, agenci firm
inwestycyjnych, towarowe domy maklerskie, zagraniczne osoby prawne prowadzące na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską w zakresie obrotu towarami
giełdowymi, przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące na podstawie zezwolenia
Komisji rachunki lub rejestry towarów giełdowych, są zobowiązane do niezwłocznego
przekazania Prezesowi URE informacji o każdym uzasadnionym podejrzeniu
manipulacji. W projekcie ustawy określono również zakres danych, jakie powinny
znaleźć się w powyższym zgłoszeniu. Są to dane ułatwiające identyfikację naruszenia,
czyli wskazanie, jakiego towaru informacja dotyczy, rodzaju transakcji, daty i miejsca
transakcji, ceny i wolumenu, rodzaju i opisu zlecenia, powody uzasadniające
podejrzenie naruszenia, informacje pozwalające na identyfikację osób mających
związek z zawieraną transakcją, określenie związku podmiotu nadzorowanego z
podejrzaną transakcją, inne informacje, które mogą mieć istotne znaczenie dla
weryfikacji podejrzenia, datę i miejsce sporządzenia informacji oraz podpis osoby
przekazującej informację. W przypadku gdy podmiot zgłaszający podejrzenie
naruszenia nie posiada wszystkich informacji, przekazuje te, które są mu znane, co
najmniej ze wskazaniem powodu powzięcia podejrzenia manipulacji. Pozostałe
informacje, w których posiadanie podmiot nadzorowany wszedł później, podmiot ten
przekazuje niezwłocznie po ich uzyskaniu. Nie wymaga się szczególnej formy
przekazywania informacji – mogą być sporządzane i przekazywane przez podmiot
nadzorowany zarówno na piśmie, jak i w inny sposób, w szczególności w formie
elektronicznej lub przy użyciu środków porozumiewania się na odległość, z
zachowaniem poufności tych informacji. W celu umożliwienia realnego
przeciwdziałania i identyfikacji przypadków niezgodnego z prawem wykorzystywania
informacji wewnętrznej, manipulacji lub próby manipulacji, uzasadnione jest
32

wprowadzenie przepisu, analogicznego jak dla spółki prowadzącej giełdę towarową,
który zapewni wprowadzenie oraz stosowanie mechanizmów oraz procedur mających
na celu przeciwdziałanie oraz identyfikację przypadków niezgodnego z prawem
wykorzystania informacji wewnętrznej, manipulacji lub próby manipulacji.
Art. 3
Zmiana przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
wynika z potrzeby zapewnienia maksymalnej skuteczności kontroli dokonywanej przez
Prezesa URE w zakresie obowiązków związanych ze stosowaniem rozporządzenia
REMIT. W tym celu proponuje się wyłączenie z procedury kontroli prowadzonej przez
Prezesa URE:
1) zawiadamiania o zamiarze przeprowadzenia kontroli;
2) zakazu prowadzenia więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy,
tzw. zakazu dublowania się kontroli;
3) ograniczeń czasu trwania kontroli.
Zmiany ww. ustawy opracowano na wzór rozwiązań przyjętych w postępowaniach
prowadzonych na gruncie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Art. 4
Art. 4 dokonuje nowelizacji ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem
finansowym. W związku z koniecznością rozszerzenia zakresu przedmiotowego
nadzoru nad rynkiem kapitałowym odnoszącym się produktów energetycznych
sprzedawanych w obrocie hurtowym, które są instrumentami finansowymi i do których
stosuje się art. 9 dyrektywy 2003/6/WE, konieczna była nowelizacja art. 1 ustawy
określającej organizację, zakres i cel sprawowania nadzoru nad rynkiem finansowym.
Z uwagi na konieczność zapewnienia podstaw prawnych do współpracy krajowych
organów regulacyjnych właściwych w obszarach związanych z nadzorem nad rynkiem
finansowym, prawem konkurencji czy rynkiem energii oraz z ACER, nałożono na
Komisję Nadzoru Finansowego odpowiedni obowiązek współpracy. Zgodnie z
projektowaną regulacją, KNF współpracuje z ACER, z organem właściwym do spraw
regulacji gospodarki paliwami i energią oraz organem właściwym w sprawach ochrony
konkurencji i konsumentów w zakresie niezbędnym do wykonywania obowiązków
wynikających z rozporządzenia REMIT.


33

Art. 5
Art. 5 dokonuje nowelizacji ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i
konsumentów. Analogicznie do poprzedniego artykułu projektowana regulacja ma na
celu stworzenie podstaw prawnych do współpracy Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów z innymi krajowymi organami regulacyjnymi oraz ACER. W związku z
powyższym rozszerzono katalog zadań Prezesa UOKiK. Zgodnie z projektowaną
regulacją, do zadań Prezesa UOKiK należy współpraca z ACER, z organem właściwym
do spraw regulacji gospodarki paliwami i energią oraz organem właściwym w sprawach
nadzoru nad rynkiem finansowym w zakresie niezbędnym do wykonywania
obowiązków wynikających z rozporządzenia REMIT.
Art. 6
Art. 6 jest przepisem przejściowym dla kwestii uregulowanych w projektowanym art.
44 ustawy – Prawo energetyczne. Ze względu na fakt, że nowelizowany art. 44
dokonuje modyfikacji zasad sporządzenia sprawozdań finansowych przez
przedsiębiorstwa energetyczne w trakcie trwania roku obrachunkowego, konieczne jest
uregulowanie kwestii przejściowej. Jako zasadę przyjęto, że przepisy art. 44 w
brzmieniu nadanym projektowaną ustawą będą miały zastosowanie po raz pierwszy do
sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od dnia
1 stycznia 2016 r. Jednakże z uwagi na fakt, że zmiany w art. 44 stanowią zmianę w
zasadach sporządzania sprawozdań finansowych na korzyść przedsiębiorstw
energetycznych, przyjęto w art. 6 ust. 2, że przedsiębiorstwo energetyczne może
zastosować przepisy art. 44 w brzmieniu nadanym projektowaną ustawą również do
sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy kończący się po dniu wejścia
w życie projektowanej ustawy.
Art. 7
Przewiduje się, że przedmiotowa regulacja wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia. W związku z faktem, że rozporządzenie REMIT weszło w życie 28 grudnia
2011 r. i jest bezpośrednio stosowane, podmioty, na które oddziaływać będzie
przedmiotowa regulacja, nie są zaskakiwane nowymi obowiązkami. Przedmiotowy
projekt ma na celu zapewnienie stosowania rozporządzenia wspólnotowego, które już
obowiązuje. Biorąc pod uwagę fakt, iż termin dostosowania przepisów prawa
krajowego mających na celu zapewnienie stosowania rozporządzenia REMIT upłynął
29 czerwca 2013 r. oraz mając na uwadze zgodę Zespołu ds. Programowania Prac Rady
34