Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw

zapewniać poufność, integralność i ochronę informacji, które otrzymują, oraz mogą je
wykorzystywać wyłącznie w ramach pełnienia swoich obowiązków oraz wykonywania
swoich funkcji. Natomiast inne organy, instytucje lub osoby mogą wykorzystywać takie
informacje do celów, w jakich zostały im przekazane, lub w ramach postępowania
administracyjnego lub sądowego bezpośrednio dotyczącego wykonania tych funkcji. W
związku z tym, z uwagi na szczególnie wrażliwy charakter informacji transakcyjnych,
stanowiących tajemnice handlowe, konieczne jest precyzyjne określenie podmiotów,
które są uprawnione do otrzymywania takich informacji, a nie są podmiotami
wykonującymi obowiązki wynikające bezpośrednio z rozporządzenia REMIT. Mając na
względzie powyższe, w projekcie określono, że tajemnica służbowa może być
ujawniana wyłącznie na żądanie: sądu lub prokuratora w związku z toczącym się
postępowaniem; Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej w związku z
prowadzonym przez inspektora kontroli skarbowej postępowaniem w sprawie o
przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe; Prezesa Najwyższej Izby Kontroli
lub upoważnionego przez niego kontrolera – w zakresie danych dotyczących jednostki
kontrolowanej w prowadzonym postępowaniu kontrolnym; podmiotu uprawnionego do
badania sprawozdań finansowych; Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów w zakresie realizacji zadań wynikających z ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentów, Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego w
zakresie realizacji zadań wynikających z ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym;
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Agencji
Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej, Służby Więziennej, Biura Ochrony
Rządu i ich upoważnionych pisemnie funkcjonariuszy lub żołnierzy – w zakresie
niezbędnym do przeprowadzenia postępowania sprawdzającego na podstawie
przepisów o ochronie informacji niejawnych; Prezesa URE – w związku z
wykonywaniem zadań w zakresie monitorowania hurtowego rynku energii; Policji,
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego –
jeżeli jest to konieczne do skutecznego zapobieżenia popełnieniu przestępstwa, jego
wykrycia albo ustalenia sprawców i uzyskania dowodów; komornika sądowego – w
związku z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym lub zabezpieczającym w
sprawie roszczeń wobec podmiotu będącego stroną umowy lub innej czynności prawnej
objętej tajemnicą służbową – w zakresie informacji dotyczących tego podmiotu oraz
20

administracyjnego organu egzekucyjnego w związku z toczącym się postępowaniem
egzekucyjnym lub zabezpieczającym.
W projekcie określono również sytuacje, które nie naruszają zakazu ujawniania
tajemnicy służbowej. Zgodnie z projektowanymi rozwiązaniami nie stanowi naruszenia
zakazu ujawniania tajemnicy przekazywanie takich informacji: w zawiadomieniu
właściwych organów o podejrzeniu popełnienia przestępstwa lub w załączonych do
niego dokumentach; Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej, Szefowi
Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych, organom podatkowym, organom Służby
Celnej lub organom kontroli skarbowej – w zakresie, trybie i na warunkach określonych
w odrębnych ustawach; przez Prezesa URE lub jego upoważnionego przedstawiciela do
publicznej wiadomości w zakresie dotyczącym treści podjętych uchwał i decyzji, także
w sprawach indywidualnych, na podstawie których są wydawane decyzje
administracyjne – jeżeli ze względu na interes rynku energetycznego Prezes URE uznał
przekazanie takiej informacji za uzasadnione; w wykonaniu obowiązków
informacyjnych, publikacyjnych lub sprawozdawczych określonych w ustawie lub
przepisach wydanych na jej podstawie; bezpośrednio osobie, której ta informacja
dotyczy, lub za zgodą tej osoby oraz w wykonaniu obowiązków, o których mowa w art.
16 rozporządzenia 1227/2011, czyli przekazywanie informacji w ramach współpracy na
szczeblu unijnym.
Art. 1 pkt 7
W art. 1 pkt 7 projektuje się dodanie art. 30a, stanowiącego, że do postępowania
wyjaśniającego nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks
postępowania administracyjnego. Umieszczenie wyłączenia przepisów k.p.a. w tym
miejscu jest związane z faktem, że systematyka ustawy – Prawo energetyczne w tym
miejscu zawiera przepisy dotyczące procedur stosowanych przez Prezesa URE. Zgodnie
z art. 30 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne, do postępowania przed Prezesem URE
stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, z zastrzeżeniem, że
postępowanie w sprawie odwołania od decyzji Prezesa URE toczy się według
przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu w sprawach z zakresu
regulacji energetyki. Z uwagi na charakter postępowania wyjaśniającego, które może
być przeprowadzone przed przeprowadzeniem kontroli, wyłączenie k.p.a. jest konieczne
w celu usprawnienia postępowania o takim charakterze. Ze względu na konieczność
21

zachowania systematyki ustawy, przepisy w zakresie postępowania wyjaśniającego
umieszczono w dodawanym art. 30a.
W art. 1 pkt 7 dodano również art. 30b, w którym przyznaje się Prezesowi URE
uprawnienia pokrzywdzonego w postępowaniu karnym. Konstrukcja projektowanego
przepisu stanowi odpowiednie dostosowanie instytucji znanej z ustawy z dnia 21 lipca
2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (art. 6), gdzie analogiczne uprawnienia
zostały przyznane Przewodniczącemu Komisji Nadzoru Finansowego z tą różnicą, że
uprawnienia Prezesa URE ograniczono jedynie do postępowania karnego z uwagi na
bezprzedmiotowość tej instytucji w sprawach cywilnych.
W sprawach o przestępstwa określone w rozdziale 7a ustawy, projektuje się, że
Prezesowi URE na jego wniosek będą przysługiwać uprawnienia pokrzywdzonego w
postępowaniu karnym. Katalog uprawnień pokrzywdzonego wynika z Kodeksu
postępowania karnego i jest bardzo szeroki. Do najważniejszych należy zaliczyć m.in.
prawo do: zawiadomienia prokuratora lub Policji o przestępstwie ściganym z urzędu
popełnionym na jego szkodę (art. 304 § 1 k.p.k.); złożenia wniosku o ściganie w
sprawach o przestępstwa ścigane na wniosek oraz cofnięcia takiego wniosku, za zgodą
prokuratora w postępowaniu przygotowawczym albo za zgodą sądu do rozpoczęcia
przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej; złożenia zażalenia do prokuratora
nadrzędnego albo powołanego do nadzoru nad organem, któremu złożył zawiadomienie
o przestępstwie, jeżeli w ciągu 6 tygodni nie został powiadomiony o wszczęciu albo
odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia (art. 306 § 3 k.p.k., art. 325a § 2 k.p.k.);
powiadomienia o wszczęciu, odmowie wszczęcia albo o umorzeniu śledztwa lub
dochodzenia (art. 305 § 4 k.p.k., art. 325a § 2 k.p.k.); składania wniosków o dokonanie
czynności śledztwa lub dochodzenia (art. 315 § 1 k.p.k., art. 325a § 2 k.p.k.); wzięcia
udziału w czynności, o której dokonanie wnosił (art. 315 § 2 k.p.k.) oraz w innych
czynnościach śledztwa lub dochodzenia (art. 317 § 1 k.p.k., art. 325a § 2 k.p.k.);
zwrócenia się w toku śledztwa lub dochodzenia do sądu z żądaniem przesłuchania
świadka, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo, że nie będzie można go przesłuchać na
rozprawie (art. 316 § 3 k.p.k., art. 325a § 2 k.p.k.); za zgodą prowadzącego
postępowanie przygotowawcze przeglądania akt postępowania przygotowawczego i
sporządzenia z nich odpisów i kserokopii oraz wystąpienia o wydanie odpłatnie
uwierzytelnionych odpisów lub kserokopii (art. 156 § 5 k.p.k.); wniesienia do sądu aktu
oskarżenia o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego w razie powtórnego
22

wydania przez prokuratora postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu
postępowania przygotowawczego (art. 55 § 1 i 2 k.p.k.).
Istotą tych uprawnień jest fakt, że pokrzywdzony w postępowaniu przygotowawczym
jest stroną uprawnioną do działania we własnym imieniu i zgodnie z własnym interesem
(art. 299 § 1 k.p.k.), a w razie śmierci pokrzywdzonego prawa, które by mu
przysługiwały, mogą wykonywać najbliższe osoby, a w wypadku ich braku lub
nieujawnienia – prokurator, działając z urzędu (art. 52 § 1 k.p.k.).
Zmiany zawarte w projektowanych przepisach mają na celu zapewnienie efektywnych
uprawnień organu regulacyjnego (Prezesa URE), działającego w celu wykrywania
manipulacji na rynku energii.
Art. 1 pkt 8
W art. 1 pkt 8 dokonano zmiany treści art. 44 ustawy – Prawo energetyczne
dotyczącego obowiązku prowadzenia ewidencji księgowej oraz sporządzania
sprawozdań finansowych przez przedsiębiorstwa energetyczne. Dotychczasowa treść
art. 44 ustawy była związana z implementacją dyrektyw wspólnotowych, które
wymagały, żeby przedsiębiorstwa energetyczne prowadziły odrębną księgowość dla
poszczególnych rodzajów prowadzonej działalności. W wyniku nowelizacji, tj. ustawy
z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne (Dz. U. poz. 984), tzw.
Mały Trójpak, implementującej m.in. dyrektywę 2009/72 dotyczącą wspólnych zasad
rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz dyrektywę 2009/73 dotyczącą wspólnych
zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego, rozszerzony obowiązek sprawozdawczy
(odrębność ewidencji księgowej i rachunkowej dla poszczególnych rodzajów
wykonywanej działalności gospodarczej) nałożono na wszystkie przedsiębiorstwa
energetyczne, bez względu na rodzaj wykonywanej działalności. Obecna zmiana
doprecyzowuje, że rozszerzony obowiązek sprawozdawczy obejmuje, zgodnie z
dyrektywą 2009/72 i 2009/73 przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się
przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, przesyłaniem, dystrybucją lub
magazynowaniem paliw gazowych i skraplaniem gazu ziemnego lub regazyfikacją
skroplonego gazu ziemnego. Zgodnie z proponowaną treścią, przedsiębiorstwa
energetyczne, zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej,
przesyłaniem, dystrybucją lub magazynowaniem paliw gazowych i skraplaniem gazu
ziemnego lub regazyfikacją skroplonego gazu ziemnego będą zobowiązane do
sporządzania i przechowywania, na zasadach i w trybie określonych w przepisach o
23

rachunkowości, sprawozdania finansowego zawierającego bilans oraz rachunek zysków
i strat, odrębne dla poszczególnych rodzajów wykonywanej działalności gospodarczej.
Obowiązek sporządzania odrębnego bilansu i rachunków zysków i strat odniesiono
również do wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii
elektrycznej jednostek wytwórczych w rozumieniu ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o
zasadach pokrywania kosztów u wytwórców w związku z przedterminowym
rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej, dla
której nie zakończył się okres korygowania.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w projektowanym przepisie nie chodzi o
sporządzanie odrębnych całych sprawozdań finansowych, lecz w ramach ujawnień w
informacji dodatkowej rocznego sprawozdania finansowego należy przedstawić
odpowiednie pozycje bilansu oraz rachunki zysków i strat odrębnie dla poszczególnych
rodzajów wykonywanej działalności gospodarczej. Zmiana redakcji art. 44 pozwoli
ograniczyć koszty administracyjne przedsiębiorstw energetycznych do wymaganego
prawem europejskim minimum.
Art. 1 pkt 9
Ustawa – Prawo energetyczne w art. 9g ust. 6 nakłada na operatora systemu
przesyłowego (OSP) obowiązek wyodrębnienia w instrukcji ruchu i eksploatacji sieci
przesyłowej części dotyczącej bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami.
Instrukcja powinna określać procedury m.in. bilansowania systemu, w tym sposób
rozliczania kosztów jego bilansowania oraz zarządzania ograniczeniami systemowymi,
w tym sposób rozliczania kosztów tych ograniczeń (art. 9g ust. 6 pkt 2 lit. c i d).
Obowiązek wyodrębnienia ewidencji księgowej dla tych działalności operatorów
umożliwi ustalenie w instrukcji opłat za bilansowanie i zarządzanie ograniczeniami
systemowymi ustalonych na podstawie kosztów prowadzenia tych działalności tak, jak
wynika to z ww. przepisów.
Ponadto zaproponowany przepis wynika z potrzeby wdrożenia rozporządzenia Komisji
(UE) nr 312/2014 z dnia 26 marca 2014 r. ustanawiającego kodeks sieci dotyczący
bilansowania gazu w sieciach przesyłowych, które nakłada w art. 29 na OSP gazowego
obowiązek zachowania neutralności kosztowej działalności bilansowania. Obowiązek
ten polega na realizacji zasady, zgodnie z którą „operator systemu przesyłowego nie
może czerpać zysków ani ponosić strat z tytułu wypłacanych i otrzymywanych opłat za
niezbilansowanie, opłat śróddziennych, opłat za działania bilansujące i innych opłat
24