Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw

Druk nr 3426


Warszawa, 17 kwietnia 2015 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja









Pan

Radosław Sikorski

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej




Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz
niektórych innych ustaw.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Wincentego Elsnera.

(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Marek Balt; (-) Maciej
Banaszak;
(-) Anna
Bańkowska;
(-) Jan
Cedzyński;
(-) Piotr
Chmielowski; (-) Jacek Czerniak; (-) Eugeniusz Czykwin; (-) Marek
Domaracki; (-) Wincenty Elsner; (-) Tomasz Garbowski; (-) Jarosław
Gromadzki;
(-) Tadeusz
Iwiński; (-) Dariusz Joński; (-) Tomasz
Kamiński; (-) Adam Kępiński; (-) Witold Klepacz; (-) Krzysztof
Kłosowski; (-) Zbigniew Matuszczak; (-) Leszek Miller; (-) Marek
Niedbała; (-) Cezary Olejniczak; (-) Artur Ostrowski; (-) Stanisława
Prządka;
(-) Małgorzata
Sekuła-Szmajdzińska;
(-) Marek
Stolarski; (-) Tadeusz Tomaszewski; (-) Jerzy Wenderlich; (-) Bogusław
Wontor; (-) Stanisław Wziątek; (-) Zbyszek Zaborowski; (-) Ryszard
Zbrzyzny.

Projekt

Ustawa
z dnia …………………. 2015 r.
o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw

Art. 1. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, ze
zmianami) uchyla się art. 96 - 98.
Art. 2. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43,
poz. 296,ze zmianami) uchyla się art. 786².
Art. 3. W ustawie z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów
mieszkaniowych, udzielaniu premi gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premi
gwarancyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1115, ze zmianami) w art. 6 uchyla się ust. 2a.
Art. 4. W ustawie z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb
Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z 2012 r. poz. 657,ze zmianami) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 42d uchyla się ust. 10;
2) w art. 43 uchyla się ust. 5.
Art. 5. W ustawie z dnia 29 listopada 2000 r. o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spłaty
niektórych kredytów mieszkaniowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 122, poz. 1310, ze zmianami) w art. 5
uchyla się ust. 5.
Art. 6. W ustawie z dnia 15 kwietnia 2005 r. o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych
zakładów opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2005 r., Nr 78, poz. 684, ze zmianami) w art. 36 uchyla się ust. 7.
Art. 7. W ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz.
1240, ze zmianami) w art. 225 uchyla się ust. 5.
Art. 8. Postępowania w sprawie nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu,
wszczęte przed dniem wejścia w życie ustawy, toczą się według przepisów dotychczasowych.
Art. 9. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.




Uzasadnienie

1. Potrzeba i cel wydania ustawy. Przedstawienie rzeczywistego stanu w normowanej
dziedzinie. Wykazanie różnicy pomiędzy stanem dotychczasowym a projektowanym
stanem prawnym. Przedstawienie przewidywanych skutków społecznych, gospodarczych,
finansowych i prawnych.

Potrzeba wydania ustawy wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 kwietnia
2015 r. w sprawie o sygn. akt P 45/12. Sprawa ta została zainicjowana pytaniem Sądu
Rejonowego w Koninie w sprawie zgodności z art. 32 ust. 1 Konstytucji przepisów art. 96
ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, regulujących
wystawianie bankowych tytułów egzekucyjnych (dalej BTE) oraz prowadzenie egzekucji na
ich podstawie. Trybunał orzekł, że wymienione przepisy są niezgodne z art. 32 ust. 1
Konstytucji. Równocześnie Trybunał Konstytucyjny orzekł utratę mocy zaskarżonych
przepisów z dniem 1 sierpnia 2016 r.
Uzasadniając wyrok Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że prawo do wystawiania BTE jest
przywilejem banków, naruszającym zasadę równego traktowania (art. 32 ust. 1 konstytucji)
w trzech aspektach. A mianowicie w relacji między bankiem a jego klientem, w relacjach
między bankami jako wierzycielami, a pozostałymi podmiotami będącymi wierzycielami oraz
w relacjach między dłużnikami banków i dłużnikami innych podmiotów. Trybunał uznał, że
bank i jego klient mają wspólną cechę istotną – są stronami prywatnoprawnego stosunku
zobowiązanego, który oparty jest na zasadzie prawnej (formalnej) równości i autonomi woli
stron. Powinny mieć, więc równe co do zasady możliwości obrony swych praw i interesów
wynikających z zawartej umowy. Tymczasem bank sam wydaje tytuł egzekucyjny, zastępujący
orzeczenie sądu z pominięciem merytorycznego rozpoznania sprawy w czasie, którego klient
mógłby podnieść merytoryczne zarzuty. Klient może bronić się przed BTE tylko wytaczając
powództwo przeciwegzekucyjne (art. 840 kpc).
Trybunał stwierdził nadto, że takiego przywileju nie uzasadnia status banków, będących co
do zasady prywatnymi przedsiębiorcami, działającymi w celu osiągnięcia zysku. Zdaniem
Trybunału, BTE ma istotne znaczenie również dla uprzywilejowania banków jako wierzycieli w
relacji z innymi podmiotami będącymi też wierzycielami. Te inne, podmioty, w konkurencji z
bankami do majątku tej samej osoby jako dłużnika, nie mają praktycznie żadnych szans na
zaspokojenie swoich roszczeń.
Na zakończenie uzasadnienia Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że banki, poza BTE, mają
szeroki zestaw środków zabezpieczenia kredytów, w szczególności wekslem, który może stać
się podstawą wydania nakazu zapłaty w trybie art. 491 i art. 492 kpc.
Odroczenie utraty mocy obowiązującej zakwestionowanych przepisów do 1 sierpnia 2016 r.
Trybunał uzasadnił potrzebą umożliwienia bankom zakończenia spraw w toku oraz wydania
przez ustawodawcę odpowiednich przepisów intertemporalnych.

Zdaniem wnioskodawców pozostawienie bankom ponad 15 miesięcy na „zakończenie spraw
w toku” nie jest dobrym rozwiązaniem dla klientów banku - będących dłużnikami oraz
wierzycieli niebędących bankami. W wymienionym okresie nastąpi wzmożone wystawianie
przez banki BTE we wszystkim możliwych sprawach objętych windykacją. Nastąpi wielkie
czyszczenie spraw spornych, by przed 1 sierpnia 2016 r. można było uzyskać jak najwięcej
BTE w oparciu o przepisy uznane za niekonstytucyjne. Problem może dotyczyć bardzo wielu
milionów złotych, których w nowych warunkach prawnych po 1 sierpnia 2016 r. banki
mogłyby w postępowaniu sądowym nie uzyskać.

W przedstawionej sytuacji wnioskodawcy postanowili przedłożyć rozwiązanie prawne
skracające wymieniony okres do minimum tzn. do 14 dni od wejścia w życie proponowanej
ustawy.
Wnioskodawcy działając w ten sposób na rzecz interesu prawnego (przyśpieszenie derogacji
niekonstytucyjnych przepisów ale przede wszystkim interesu klientów banków, którzy uzyskają
równe prawa w stosunkach z bankami.

W projekcie ustawy wnioskodawcy dokonali nowelizacji wszystkich ustaw, w których mowa
jest o BTE, polegającej na usunięciu z nich zapisów o niekonstytucyjnej tej instytucji (art. 1-7).

W art. 8 zaproponowano przepis o charakterze intertemporalnym, zgodnie z którym
postepowania w sprawie nadania klauzuli wykonalności BTE, wszczęte przed wejściem w
życie ustawy, toczone byłyby według przepis dotychczasowych.


2. Wskazanie źródeł finansowania wdrożenia ustawy.
Wejście w życie projektowanej ustawy nie wpłynie w żadnym stopniu na obciążenie budżetu
państwa, czy budżety jednostek samorządu terytorialnego. Obciąży natomiast koszty
banków, które będą zmuszone do wprowadzenia innych, niż bankowy tytuł egzekucyjny,
sposobów egzekucji swoich wierzytelności.

3. Przedstawienie założeń projektów podstawowych aktów wykonawczych.
Projekt ustawy nie przewiduje wydania aktów wykonawczych.

4. Oświadczenie o zgodności projektu ustawy z prawem Uni Europejskiej.
Projekt ustawy nie jest projektem wykonującym prawo Uni Europejskiej. Prawo Unii
Europejskiej nie reguluje kwestii zawartych w przepisach projektu.

5. Przedstawienie wyników konsultacji przeprowadzonych w stosunku do projektu ustawy.
W stosunku do projektu ustawy nie przeprowadzono konsultacji.