Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Mając powyższe na uwadze, na podstawie projektowanego art. 953 ust. 5 organizacja
zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań, uprawniona
do poboru i wypłaty wynagrodzenia należnego od producentów fonogramów, zostanie
wyznaczona przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego w drodze konkursu. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego będzie wyznaczać organizację na okres nie dłuższy niż pięć
lat, uwzględniając następujące kryteria: reprezentatywność, zdolność organizacyjną do
realizacji zadania w sposób zapewniający efektywny pobór wynagrodzeń i ich wypłaty,
skuteczność i prawidłowość działania organizacji zbiorowego zarządzania prawami
pokrewnymi do artystycznych wykonań oraz zasadność planowanych kosztów realizacji
zadania i ich wysokość. Od wyników konkursu, ogłoszonych w Biuletynie Informacji
Publicznej ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
(projektowany art. 953 ust. 6), w terminie 7 dni od publikacji tego ogłoszenia, ww.
organizacja biorąca udział w konkursie, która uważa, że konkurs przeprowadzono
z naruszeniem prawa, będzie mogła złożyć odwołanie do tego ministra (projektowany
art. 953 ust. 7). Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
będzie miał 14 dni na rozpatrzenie odwołania, a w przypadku jego uwzględnienia
konkurs zostanie unieważniony (art. 953 ust. 8).
Art. 953 ust. 9 projektowanej ustawy ustanawia na rzecz artystów wykonawców –
zgodnie z treścią art. 3 ust. 2c in fine dyrektywy 2006/116/WE w brzmieniu nadanym
dyrektywą 2011/77/UE – prawo domagania się od producenta fonogramu dostarczania
na żądanie uprawnionych artystów wykonawców wszelkich informacji i dokumentów,
które są konieczne do ustalenia wysokości i wypłaty wynagrodzenia. Ze względu na to,
że pobranie i wypłata wynagrodzenia powinna nastąpić za pośrednictwem organizacji
zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań artystów
wykonawców, organizacja ta powinna również posiadać prawo do domagania się od
producenta fonogramu dostarczenia wszelkich informacji i dokumentów w takim
samym zakresie jak artysta wykonawca.
Na podstawie projektowanego w art. 953 ust. 10 upoważnienia ustawowego minister
właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego określi, w drodze
rozporządzenia, sposób pobierania tego wynagrodzenia, dokonywania z niego potrąceń
oraz jego wypłaty, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia, aby pobór i wypłata
10
tego wynagrodzenia były dokonywane w sposób efektywny i przejrzysty, a potrącenia
były uzasadnione i udokumentowane. Ponadto określi:
− wymagany zakres informacji umieszczanych w ogłoszeniu o konkursie, o którym
mowa w art. 953 ust. 5, mając na uwadze, że minimalny zakres tych informacji
powinien obejmować co najmniej warunki uczestnictwa w konkursie, termin
składania ofert i kryteria ich oceny,
− zakres dokumentacji konkursowej, mając na uwadze, że zakres tej dokumentacji
powinien co najmniej określać warunki uczestnictwa w konkursie, o którym mowa
powyżej, wymagania, jakim powinna odpowiadać oferta i kryteria oceny ofert,
− tryb postępowania konkursowego, mając na uwadze przejrzystość, rzetelność
i obiektywność postępowania konkursowego.
f) art. 954
Trzeci ze środków zabezpieczających – w ocenie ustawodawcy unijnego – pozycję
artystów wykonawców, przewidziany w art. 3 ust. 2e dyrektywy 2006/116/WE
w brzmieniu nadanym dyrektywą 2011/77/UE, dotyczy tych artystów wykonawców,
którzy przenieśli prawa albo udzielili wyłącznej licencji producentowi fonogramów
w zamian za tantiemy lub wynagrodzenia wypłacane okresowo. Tego rodzaju
wynagrodzenia lub tantiemy – po upływie lat pięćdziesięciu od publikacji lub
rozpowszechnienia fonogramu – nie powinny być pomniejszane o jakiekolwiek
określone w umowach zaliczki lub odliczenia (tzw. klauzula „czystego konta”). Art. 3
ust. 2e dyrektywy 2006/116/WE w brzmieniu nadanym dyrektywą 2011/77/UE nie
wprowadza żadnych wyjątków od tej zasady bez względu na przyjęty model
współpracy i rozliczeń między artystą wykonawcą a producentem fonogramów.
g) przepis przejściowy – art. 2 projektowanej ustawy
Art. 2 ust. 1 realizuje postanowienie art. 10 ust. 5 dyrektywy 2006/116/WE w brzmieniu
nadanym dyrektywą 2011/77/UE, która wymaga, aby wydłużonym czasem ochrony
zostały objęte artystyczne wykonania i fonogramy podlegające ochronie na podstawie
dotychczasowych przepisów w dniu 1 listopada 2013 r., jak również powstałe po tej
dacie. Treść ust. 2 wynika z konieczności uregulowania statusu artystycznych wykonań
i fonogramów, których ochrona wygasła z uwagi na wdrożenie dyrektywy po terminie
jej implementacji. Projektowany przepis nie powoduje reaktywacji ochrony w pełnym
zakresie, a jedynie przyznaje uprawnionym prawo do wynagrodzenia. Ma to na celu
11
ograniczenie ewentualnych niekorzystnych skutków retroaktywnego wydłużenia czasu
ochrony dla podmiotów korzystających z objętych nim praw. Jeżeli więc korzystanie
z artystycznego wykonania lub fonogramu zostało rozpoczęte po wygaśnięciu praw na
podstawie przepisów dotychczasowych, to reaktywacja ochrony nie da uprawnionym
podstawy do zablokowania takiego korzystania, a jedynie przyzna im roszczenie
o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie, które będzie mieć miejsce od dnia wejścia
w życie projektowanej ustawy.
Analogiczne rozwiązanie zostało zastosowane w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca
2000 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. Nr 53,
poz. 637). Art. 2 ust. 1 tej ustawy również przewidywał retroaktywne objęcie ochroną
utworów i przedmiotów praw pokrewnych, do których prawa majątkowe na mocy
przepisów uprzednio obowiązujących wygasły, lub które w ogóle nie były objęte
ochroną.
h) przepis przejściowy – art. 3 projektowanej ustawy
Art. 3 ust. 1 służy wdrożeniu art. 10 ust. 6 dyrektywy 2006/116/WE w brzmieniu
nadanym dyrektywą 2011/77/UE, wymagającego wprowadzenia przepisu określającego
zakres utworów słowno-muzycznych, wobec których będą stosowane nowe zasady
obliczania czasu ochrony. Zgodnie z dyrektywą, powinny one obejmować utwory
słowno-muzyczne powstałe po dniu 1 listopada 2013 r. (termin implementacji
dyrektywy), jak również utwory, w których jeden z elementów – muzyka albo słowa –
wciąż podlegał w tym dniu ochronie w jednym z państw członkowskich UE. Dyrektywa
wymaga zatem, aby w państwach, w których ochrona muzyki albo słów w utworze
słowno-muzycznym wygasła, ochrona ta trwała nadal aż do wygaśnięcia czasu ochrony
drugiego z tych elementów. Konieczne przy przyjęciu tego rozwiązania jest także
zapewnienie ochrony praw nabytych osób trzecich (np. użytkowników).
W projektowanym ust. 2 umożliwiono więc kontynuowanie eksploatacji tego rodzaju
utworów, rozpoczętej przed wejściem w życie znowelizowanych przepisów na
podstawie dotychczasowych przepisów. Z uwagi na przyjęte w polskiej doktrynie
szerokie rozumienie „współtwórczości” (a w konsekwencji częste przypadki łącznej
ochrony słów albo muzyki w utworze muzycznym ze słowami oraz jednakowego
liczenia czasu ochrony dla obu kategorii utworów), należy ocenić, że tego rodzaju
sytuacje będą miały raczej charakter marginalny.
12
i) przepis przejściowy – art. 4 projektowanej ustawy
Art. 10a dyrektywy 2006/116/WE w brzmieniu nadanym dyrektywą 2011/77/UE
nakazuje ponadto wprowadzenie do krajowego porządku prawnego przepisu
zapewniającego, że umowy pomiędzy artystami wykonawcami i producentami
fonogramów, zawarte przed dniem 1 listopada 2013 r., zachowają moc obowiązującą
w wydłużonym okresie ochrony. Projektowany artykuł jest wdrożeniem tego
postanowienia dyrektywy.
III. Wyjaśnienia końcowe
Proponuje się 14-dniowy termin vacatio legis, zgodny z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia
20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych
(Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172, z poźn. zm.).
Przedmiotowy projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej stosownie
do stanowiska Ministra Spraw Zagranicznych zawartego przy pismach z dnia 5 lutego
2015 r. (znak pisma DPUE.920.148.2015/3/MD) oraz z dnia 5 marca 2015 r. (znak
pisma DPUE.920.148.2015/11/MD).
Projekt nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego
systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.),
w związku z tym nie podlega notyfikacji.
Projekt nie wymaga przedstawienia właściwym organom i instytucjom Unii
Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, w celu uzyskania opinii,
dokonania powiadomienia, konsultacji albo uzgodnienia.
Stosownie do postanowień art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności
lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) oraz
§ 4 i § 52 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin
pracy Rady Ministrów (M.P. poz. 979) projekt ustawy został udostępniony w Biuletynie
Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji,
w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny. Nie zgłoszono zainteresowania pracami nad
tym projektem w trybie przewidzianym w ww. ustawie o działalności lobbingowej.
13
Data sporządzenia
Nazwa projektu
6 marca 2015 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach
pokrewnych

Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
Źródło:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Prawo UE
Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza Stanu

lub Podsekretarza Stanu
Nr w wykazie prac Rady Ministrów
Andrzej Wyrobiec, Podsekretarz Stanu
Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
UC123
Karol Kościński, Dyrektor Departamentu Własności Intelektualnej
i Mediów, tel. 022 42-10-327, e-meil: kkoscinski@mkidn.gov.pl
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?
Celem ustawy jest pełne wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2011/77/UE z dnia 27 września 2011 r. dotyczącej zmiany dyrektywy 2006/116/WE w sprawie czasu ochrony prawa
autorskiego i niektórych praw pokrewnych. Zdaniem ustawodawcy europejskiego konieczne jest wprowadzenie
jednolitego sposobu obliczania czasu ochrony autorskich praw majątkowych do utworu muzycznego ze słowami oraz
zapewnienie artystom wykonawcom utworów muzycznych odpowiedniej ochrony ich praw przez cały okres ich życia.
2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt
Zmiany, wynikające z konieczności implementacji dyrektywy 2011/77/UE, będą polegały na określeniu terminu
wygaśnięcia ochrony autorskich praw majątkowych do utworu muzycznego ze słowami oraz na wydłużeniu czasu ochrony
praw do muzycznych artystycznych wykonań oraz fonogramów z lat 50 do 70. Wprowadzone zostaną też mechanizmy
dodatkowo zabezpieczające interesy artystów wykonawców w przedłużonym okresie ochrony (m.in. możliwość odzyskania
praw przeniesionych na producenta oraz dodatkowe wynagrodzenie).
Oczekiwanym efektem ww. zmian będzie ujednolicenie sposobu obliczania czasu ochrony autorskich praw majątkowych
do utworu muzycznego ze słowami oraz zapewnienie artystom wykonawcom odpowiedniej ochrony ich praw przez cały
okres ich życia.
3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE?
Z własnych analiz MKiDN wynika, że państwa członkowskie UE dokonały bądź dokonują dość dosłownej implementacji
przepisów dyrektywy 2011/77/UE.
4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
Źródło danych
Oddziaływanie
Artyści wykonawcy
ok. 10 tys. (liczba
Sprawozdanie z działalności
Wydłużenie czasu ochrony
artystów, którzy
Stowarzyszenia Artystów
praw do artystycznych
powierzyli swoje prawa Wykonawców Utworów
wykonań, przyznanie
w zbiorowy zarząd wg Muzycznych i Słowno-
dodatkowego wynagrodzenia
stanu na dzień
-Muzycznych SAWP i Związku od producentów fonogramów
31.12.2013 r.)
Artystów Wykonawców
oraz możliwość odzyskania
STOART za rok 2013
praw przeniesionych na
producenta fonogramu
Producenci fonogramów
105 (liczba
Sprawozdanie z działalności
Wydłużenie czasu ochrony
producentów, którzy
Związku Producentów Audio-
praw do fonogramów;
powierzyli swoje prawa -Video ZPAV za rok 2012
obowiązek zapłaty
w zbiorowy zarząd wg
dodatkowego wynagrodzenia
stanu na dzień
artystom wykonawcom
31.12.2012 r.)
w wydłużonym czasie ochrony