Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

Druk nr 3197


Warszawa, 10 lutego 2015 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Marszałek Senatu



Pan

Radosław Sikorski

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Panu Marszałkowi podjętą przez Senat
na 70. posiedzeniu w dniu 7 lutego 2015 r. uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy

-
o zmianie ustawy -
Kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy -
Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi wraz z projektem tej
ustawy.
Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora
Bohdana Paszkowskiego do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz

U C H WA Ł A
S E N A T U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J
z dnia 7 lutego 2015 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi.
Jednocześnie upoważnia senatora Bohdana Paszkowskiego do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.



MARSZAŁEK SENATU



Bogdan BORUSEWICZ
projekt
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Art. 1. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U.
z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.)) w art. 3986 § 1 i 2 otrzymują brzmienie:
„§ 1. Jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań przewidzianych w art. 3984 § 1
pkt 1 lub 3, § 2 lub § 3, przewodniczący w sądzie drugiej instancji wzywa skarżącego
do usunięcia braków w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia skargi.
§ 2. Sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę kasacyjną
wniesioną po upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań określonych w art. 3984
§ 1 pkt 2, skargę nieopłaconą oraz skargę, której braków nie usunięto w terminie lub
z innych przyczyn niedopuszczalną.”.
Art. 2. W ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.)) po art. 177 dodaje się art. 177a
w brzmieniu:
„Art. 177a. Jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań przewidzianych
w art. 176, innych niż przytoczenie podstaw kasacyjnych lub ich uzasadnienie,
przewodniczący wzywa stronę do usunięcia braków w terminie siedmiu dni pod
rygorem odrzucenia skargi.”.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 293, 379, 435,
567, 616, 945, 1091, 1161, 1296, 1585, 1626, 1741 i 1924 oraz z 2015 r. poz. 2 i 4.
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 1101 i 1529 oraz
z 2014 r. poz. 183 i 543.
U Z A S A D N I E N I E

1. Cel projektowanej ustawy
Projektowana ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy
– Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ma na celu dostosowanie systemu
prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 lipca 2014 r. (sygn. akt SK 22/11),
stwierdzającego niezgodność art. 180 w zw. z art. 178 i art. 176 ustawy z dnia 30 sierpnia
2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270,
z późn. zm.; dalej jako p.p.s.a.) z Konstytucją.
Sentencja rozstrzygnięcia została opublikowana w Dz. U. poz. 543 (data publikacji:
28 kwietnia 2014 r.). Wyrok wraz z uzasadnieniem ukazał się w OTK ZU Nr 4A, poz. 37.

2. Przedmiot i istota wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Trybunał orzekł, że art. 180 w zw. z art. 178 i art. 176 p.p.s.a. w zakresie, w jakim
przewiduje odrzucenie, bez wezwania do usunięcia braków, skargi kasacyjnej niespełniającej
wymogu zamieszczenia w niej wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia wraz z oznaczeniem
zakresu żądanego uchylenia lub zmiany, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3
oraz art. 78 Konstytucji, a także z wywodzoną z art. 2 Konstytucji zasadą ochrony zaufania
obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.
2.2. W myśl art. 180 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny na posiedzeniu niejawnym
odrzuci skargę kasacyjną, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez wojewódzki sąd administracyjny,
albo zwróci ją temu sądowi w celu usunięcia dostrzeżonych braków. Jak stanowi natomiast
art. 178 p.p.s.a., wojewódzki sąd administracyjny odrzuci na posiedzeniu niejawnym skargę
kasacyjną wniesioną po upływie terminu lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również
skargę kasacyjną, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem i poglądami doktryny prawa, kompetencja NSA
polegająca na odrzuceniu skargi kasacyjnej aktualizuje się w szczególności wtedy, gdy skarga
dotknięta jest brakiem w zakresie tzw. elementów konstrukcyjnych, a więc wymienionych
w art. 176 p.p.s.a. po wyrazie „oraz”. Do elementów tych należą: po pierwsze, oznaczenie
zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości, czy też w części;
po drugie, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, po trzecie zaś – wniosek
– 2 –
o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany.
Pozostałe wymogi stawiane skargom kasacyjnym na gruncie art. 176 p.p.s.a. to wymogi
formalne, które powinno spełniać każde pismo procesowe (por. art. 46 p.p.s.a.). Wyłącznie
wadliwość skargi kasacyjnej w tym ostatnim zakresie może zostać naprawiona w następstwie
wezwania strony w trybie art. 49 § 1 p.p.s.a., a zatem jedynie w takim przypadku zachodzi
przesłanka zwrotu skargi „w celu usunięcia dostrzeżonych braków”.
2.3. Konstytucyjność zaskarżonej regulacji została oceniona z punktu widzenia gwarancji
płynących z:
– art. 45 ust. 1 Konstytucji (prawo do sądu w aspekcie sprawiedliwości proceduralnej);
– art. 31 ust. 3 Konstytucji (granice dopuszczalnej ingerencji ustawodawcy w wolności i prawa
konstytucyjne, w tym zwłaszcza zasada proporcjonalności sensu stricto);
– art. 78 Konstytucji (prawo do zaskarżenia orzeczenia wydanego w pierwszej instancji);
– art. 2 Konstytucji (zasada ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie
prawa, zwana także zasadą lojalności państwa względem obywateli).
W świetle dotychczasowych wypowiedzi TK, idea sprawiedliwości proceduralnej
sprowadza się do podmiotowego traktowania uczestników postępowania, a ponadto obejmuje
zakaz arbitralnego działania sądu, zapewnienie stronom możliwości korzystania z ich praw
i gwarancji procesowych oraz zagwarantowanie im rzetelnego i merytorycznego rozpatrzenia
sprawy. „W zasadzie sprawiedliwości proceduralnej mieszczą się przede wszystkim: możność
bycia wysłuchanym przez sąd, konieczność ujawniania przez sąd motywów rozstrzygnięcia,
zapewnienie uczestnikowi postępowania przewidywalności jego przebiegu oraz nakaz
wszechstronnego zbadania przez sąd okoliczności sprawy, jak również dwuinstancyjność
postępowania. (…) Sprawiedliwość proceduralna należy do istoty konstytucyjnego prawa do
sądu, które bez zachowania standardu rzetelności postępowania miałoby charakter li tylko
fasadowy.”
Z kolei zasada instancyjności (zaskarżalności) postępowania sądowego, która to skądinąd
pozwala na urzeczywistnienie sprawiedliwości proceduralnej, ma zapobiegać pomyłkom
i arbitralności sądu pierwszej instancji. Jakkolwiek ustrojodawca nie rozstrzygnął precyzyjnie
kształtu kontroli instancyjnej, dając tym samym ustawodawcy zwykłemu znaczną swobodę,
to swoboda ta nie jest nieograniczona, co wyklucza rozwiązania ponad miarę ograniczające
prawa procesowe stron postępowania. „[Ś]rodek zaskarżenia musi być skuteczny, a więc musi