Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

– 8 –
Przedstawiona argumentacja (pomijając kwestię samego przedsądu, którego Trybunał
ostatecznie nie zanegował mimo – jak to ujął – niejasnych przesłanek z art. 3989 § 1 k.p.c.)
jest więc ewidentnie zbieżna z tą, którą można znaleźć w uzasadnieniu rozstrzygnięcia z dnia
29 lipca 2014 r.
Dlatego w art. 1 projektu zaproponowano nadanie nowego brzmienia art. 3986 § 1 i 2
k.p.c., gdyż to właśnie postanowienia tych przepisów odnoszą się do kompetencji związanych
z oceną dopuszczalności skargi kasacyjnej, którą przeprowadza się jeszcze w sądzie drugiej
instancji i która to rzutuje na późniejsze czynności Sądu Najwyższego (art. 3986 § 3 k.p.c.).
Tym samym znowelizowane przepisy p.p.s.a. i k.p.c. będą obejmowały w istocie paralelne
regulacje.

4. Skutki projektowanej ustawy
Projekt uwzględnia stanowisko Trybunału tak w odniesieniu do przepisów regulujących
postępowanie sądowoadministracyjne, jak i co do przepisów procedury cywilnej. Wobec tego
jego podstawowym skutkiem będzie pełne urzeczywistnienie zasad i gwarancji konstytucyjnych,
do których TK odniósł się w sprawach SK 22/11 oraz SK 40/07.
Można oczekiwać, że wejście w życie projektowanej regulacji będzie sprzyjać budowaniu
zaufania jednostek do wymiaru sprawiedliwości, a przez to także do państwa.
Proponowana nowelizacja może przyczynić się do wzrostu wydatków budżetowych.
Jednak określenie skali tego zjawiska nie jest możliwe, jako że będzie ono zależne, po pierwsze
– od liczby skarg kasacyjnych, co do których konieczne będzie wszczęcie procedury
naprawczej (koszty wezwania), a po drugie – od tego, czy strony wezwane do uzupełnienia
(naprawnienia braków) takich skarg podejmą stosowne kroki i czy w konsekwencji doprowadzą
do rozpoznania złożonego środka zaskarżenia. Dotyczy to zarówno części 4. „Sąd Najwyższy”
oraz 15. „Sądy powszechne”, jak i części 5. „Naczelny Sąd Administracyjny”.
Ustawa nie będzie miała natomiast skutków dla pozostałych jednostek sektora finansów
publicznych, w tym jednostek samorządu terytorialnego.



– 9 –
5. Konsultacje
Projekt został przesłany do zaopiniowania następującym podmiotom: Ministrowi
Sprawiedliwości, Sądowi Najwyższemu, Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu, Krajowej
Radzie Sądownictwa, Prokuratorowi Generalnemu, Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa,
Krajowej Radzie Adwokackiej, Krajowej Radzie Radców Prawnych, Stowarzyszeniu Sędziów
THEMIS, Stowarzyszeniu Sędziów Polskich „Iustitia”, Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu
Asystentów Sędziów, Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Referendarzy Sądowych oraz
Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
Minister Sprawiedliwości poparł propozycję nowelizacji p.p.s.a. (art. 2) i zarazem
zdecydowanie sprzeciwił się projektowanym zmianom art. 3986 § 1 i 2 k.p.c., wskazując przy
tym na odmienny charakter skarg kasacyjnych kierowanych do Sądu Najwyższego oraz do
Naczelnego Sądu Administracyjnego, jak również na publicznoprawne funkcje SN, który
przez rozpatrywanie jednostkowych spraw tworzy „warunki jurysdykcyjne, które umożliwiają
trafne rozstrzyganie wszystkich innych spraw wytaczanych przed sądy powszechne”. Minister
Sprawiedliwości wyraził ponadto opinię o potrzebie wprowadzenia przepisu przejściowego
normującego problematykę skarg kasacyjnych wniesionych przed wejściem ustawy w życie.
Prokurator Generalny także wyraził wątpliwość co do tego, czy dla realizacji wyroku
z dnia 29 lipca 2014 r. konieczna jest nowelizacja przepisów k.p.c. Tytułem uzasadnienia
swego stanowiska wskazał, że jednym z wzorców przywołanych w sprawie poddanej kontroli
trybunalskiej był art. 78 Konstytucji, który to nie może zostać uznany za adekwatny
w przypadku skargi kasacyjnej w postępowaniu cywilnym. W pozostałym zakresie Prokurator
Generalny nie zgłosił żadnych zastrzeżeń.
Pozytywnie zamiany zaproponowane w art. 1 i art. 2 projektowanej ustawy oceniła
Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Podobnie wypowiedziała się Krajowa Rada Radców
Prawnych, która podzieliła opinię, że obowiązująca regulacja jest nadmiernie rygorystyczna,
a zmiana przepisów k.p.c. będzie korzystna przede wszystkim z punktu widzenia interesów
strony (stanowisko do projektu objętego drukiem nr 771). Krajowa Rada Radców Prawnych
zasugerowała ponadto uchylenie § 4 w art. 3986 k.p.c. oraz dodanie w projektowanej ustawie
przepisu przejściowego.
Sąd Najwyższy poinformował, iż nie uznaje za celowe opiniowania przedłożonego
projektu. Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny nie zgłosił uwag merytorycznych, a jedynie
uwagę natury legislacyjnej, dotyczącą umiejscowienia regulacji wprowadzanej w p.p.s.a.
– 10 –
Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa – popierając meritum projektu – zaproponowała
natomiast drobną korektę (poszerzenie) samego uzasadnienia.
Krajowa Rada Sądownictwa zasygnalizowała, że zakres przedmiotowy projektowanej
ustawy wykracza poza materię, o której rozstrzygał Trybunał w sprawie SK 22/11. Rada
skupiła się przy tym na regulacji zawartej w art. 2 projektu i podniosła, że sprowadzenie
wszystkich wymogów skargi kasacyjnej wyłącznie do formalnych (usuwalnych) narusza istotę
tego szczególnego środka zaskarżenia, a ponadto doprowadzi do utraty wewnętrznej spójności
postanowień p.p.s.a. odnoszących się do obowiązku określenia zakresu zaskarżenia z jednej
strony i związania NSA takim zakresem – z drugiej.
Pozostałe podmioty zaproszone do udziału w konsultacjach nie zajęły stanowiska
w sprawie.
W trakcie I czytania projektu przedstawiciele Ministra Sprawiedliwości, Naczelnego
Sądu Administracyjnego oraz Krajowej Rady Sądownictwa podtrzymali opinie przedstawione
na piśmie. Po wysłuchaniu wszystkich głosów i po dyskusji obradujące wspólnie Komisja
Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisja Ustawodawcza przyjęły poprawkę
wychodzącą naprzeciw oczekiwaniom sformułowanym przez przedstawicieli Naczelnego
Sądu Administracyjnego i Krajowej Rady Sądownictwa (druk nr 771S).
Na posiedzeniu plenarnym Senatu (II czytanie) zgłoszona została poprawka zapewniająca
symetryczność uregulowań na gruncie k.p.c. i p.p.s.a. (utrzymanie możliwości odrzucenia
a limine skargi kasacyjnej niespełniającej wymogu przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich
uzasadnienia). Izba podjęła uchwałę w sprawie projektu z uwzględnieniem przedmiotowej
poprawki.

6. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej
Proponowane rozwiązania nie należą do zakresu spraw objętych prawem Unii
Europejskiej.