Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo łowieckie

Stowarzyszenia umożliwiają obywatelom realizację ich konstytucyjnego prawa
wolności zrzeszania się, a co za tym idzie, nadzór organów administracji nad nimi
powinien być ograniczony do minimum.
Skoro jednak PZŁ nie jest stowarzyszeniem, lecz zrzeszeniem o charakterze
obowiązkowym, zbliżonym do samorządu zawodowego, wykonującym zadania
publicznoprawne, w tym w zakresie dysponowania zwierzyną stanowiącą dobro
ogólnonarodowe, to nie znajduje uzasadnienia sprawowanie nadzoru przez ministra
właściwego do spraw środowiska nad działalnością Związku na zasadach
przewidzianych dla stowarzyszeń. Co więcej, zważywszy, że PZŁ jest umocowany
w ustawie, nie można przyjąć, że ministrowi właściwemu do spraw środowiska
przysługuje wniosek do sądu o rozwiązanie PZŁ. Z tych samych przyczyn sąd nie może
rozwiązać PZŁ na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska, w przypadku
zaistnienia przesłanki wskazanej w art. 31 pkt 2 Prawa o stowarzyszeniach, to jest
w sytuacji, gdy PZŁ nie posiada przewidzianych w ustawie władz i nie ma warunków
do ich wyłonienia w okresie nie dłuższym niż rok.
Nie bez znaczenia jest także, iż działania nadzorcze ministra właściwego do spraw
środowiska prowadzone w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy nie mają
charakteru czynności z zakresu administracji publicznej (postanowienie NSA z dnia
31 października 2008 r., II OSK 1559/08). Istnieje zatem rozbieżność pomiędzy
charakterem zadań wykonywanych przez PZŁ (zadania z zakresu administracji
publicznej) a charakterem nadzoru sprawowanego przez ministra właściwego do spraw
środowiska. Z powyższych względów proponuje się, aby statut PZŁ uchwalany był po
uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw środowiska oraz nałożenie na PZŁ
obowiązku składania ministrowi właściwemu do spraw środowiska rocznego
sprawozdania z działalności oraz przyznanie organowi nadzoru uprawnienia do
przeprowadzenia kontroli PZŁ (projektowany art. 35a). Jednocześnie za zasadne należy
uznać rozszerzenie projektowanych przepisów w zakresie nadzoru o rozwiązania
określone w art. 25 i art. 26 Prawa o stowarzyszeniach (prawo żądania uchwał
i wyjaśnień), art. 29 ust. 1 pkt 2 Prawa o stowarzyszeniach (możliwość wystąpienia
z wnioskiem do sądu o uchylenie niezgodnej z prawem lub statutem uchwały PZŁ) oraz
art. 30 Prawa o stowarzyszeniach (możliwość wystąpienia do sądu z wnioskiem
o ustanowienie dla PZŁ kuratora, jeżeli PZŁ nie posiada zarządu zdolnego do działań
prawnych).
17

Przewiduje się wejście w życie projektowanej ustawy po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia. Z tym że przepisy dotyczące możliwości wypowiadania umowy dzierżawy
– i odpowiednio uchylenia decyzji oddającej obwód w zarząd – ze względu na brak
realizacji planów łowieckich będą mogły być stosowane od dnia 1 kwietnia 2016 r.
Czas ten powinien posłużyć dzierżawcom i zarządcom obwodów łowieckich do
podjęcia działań zmierzających do lepszego wykonywania przyjętych planów.
Jednocześnie należy wskazać, że roczny plan łowiecki przyjmuje się na okres (zwany
rokiem gospodarczym), który nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym, gdyż obejmuje
okres od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca.
Przedmiot projektu ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.
Projektowana ustawa nie zawiera przepisów technicznych, w związku z tym nie
podlega notyfikacji w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji
norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
Projekt ustawy nie podlega opiniowaniu przez organy i instytucje Unii Europejskiej.
Projekt ustawy znajduje się w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów.
Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt ustawy został
zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej. Żaden podmiot nie zgłosił
zainteresowania pracami nad projektem ustawy w trybie art. 7 ustawy z dnia 7 lipca
2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa.
18

Data sporządzenia
Nazwa projektu
16.02.2015
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo łowieckie

Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
Źródło:
Ministerstwo Środowiska
Ustawa – Prawo łowieckie z dnia
13 października 1995 r. (Dz. U. z 2013 r.
Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza
poz. 1226, z późn. zm.)
Stanu lub Podsekretarza Stanu
Piotr Otawski – Podsekretarz Stanu w MŚ
Nr w wykazie prac
Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
UD 165
Anna Żornaczuk – Łuba Zastępca Dyrektora Departamentu Leśnictwa
i Ochrony
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?
Głównymi problemami, jakie ma rozwiązywać projekt ustawy, są:
1) Niezgodność z Konstytucją RP art. 27 ust. 1 ustawy – Prawo łowieckie. Trybunał Konstytucyjny w wyroku
z dnia 10 lipca 2014 r., P 19/13 (Dz. U. poz. 951) wskazał na niezgodność art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego
z art. 64 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 3 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP ze względu na ograniczenie prawa
własności polegające na braku możliwości wypowiedzenia się właścicieli nieruchomości w sprawie
wyznaczania obwodów łowieckich.
2) Zagwarantowanie zgodności z Konstytucją RP zasad wykonywania polowania. Dotychczasowe rozwiązania
w tym zakresie polegające na uregulowaniu tych zasad w rozporządzeniu Ministra Środowiska zostały
zakwestionowane przez Prokuratora Generalnego.
3) Brak wystarczających narzędzi prawnych w zakresie nadzoru ministra właściwego do spraw środowiska nad
Polskim Związkiem Łowieckim oraz do skłaniania dzierżawców obwodów łowieckich do wykonywania
rocznych planów łowieckich i wypłaty odszkodowań za szkody łowieckie. Odszkodowania wypłacone przez
wszystkie zobowiązane do tego podmioty, za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne w sezonie
łowieckim 2011/2012 wyniosły 57,0 mln zł, w 2012/2013 – 68,5 mln zł, a w 2013/2014 – 75,3 mln zł.
Obserwowany jest stały wzrost poziomu tych odszkodowań. Dla przykładu kwoty wypłacone przez zarządy
województw wzrosły z poziomu 0,6 mln zł w 2010 r. do 4,1 mln zł w 2013 r. Ponadto w sezonie 2012/2013
było 60 657 protokołów ostatecznego szacowania szkód, a w sezonie 2013/2014 63 162 protokoły.
Wszystkie odszkodowania powinny być wypłacane, niezależnie od kondycji finansowej podmiotów. Jeżeli
poszkodowany nie godzi się z ustalonym wyliczeniem odszkodowania lub niepodjęciem szacowania, kieruje
sprawę do sądu powszechnego. W sezonie 2011/2012 w tym trybie skierowano 111 spraw (0,2% wszystkich
zgłoszeń szkód), w 2012/2013 – 114 spraw (0,2%), a w 2013/2014 – 127 spraw (0,2%). Z kolei analiza
planów pozyskania głównych gatunków zwierzyny w skali kraju wskazuje ich realizowanie w niepełnym
zakresie. W przypadku dzika wartości te przedstawiają się następująco: 65,4% (sezon 2011/2012), 80,6%
(sezon 2012/2013), 74,7% (sezon 2013/2014). Średni procent pozyskania jelenia i sarny w tym okresie
(2011–2014) kształtuje się w wysokości 88%. Powoduje to ciągły wzrost liczebności tych gatunków.
Populacja dzika wzrosła z 267,8 tys. osobników w 2011 r. do 284,6 tys. osobników w 2014 r. Populacja
jelenia wzrosła z 194,7 tys. osobników (2011 r.) do 217,9 tys. osobników (2014 r.), natomiast sarny wzrosła
z 829,9 tys. osobników (2011 r.) do 873,5 tys. osobników (2014 r.).
4) Dostosowanie niektórych delegacji ustawowych do wymagań określonych w art. 92 ust. 1 Konstytucji RP.
Zgodnie z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP ustawowe upoważnienie do wydania rozporządzenia powinno
określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz
wytyczne dotyczące treści aktu.
2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji i oczekiwany efekt
Wskazane powyżej problemy można rozwiązać jedynie poprzez wprowadzenie zmian w ustawie. Proponuje się
wprowadzenie następujących rozwiązań.
1) Dostosowanie treści art. 27 ustawy – Prawo łowieckie do wyroku TK z 10 lipca 2014 r. stwierdzającego
jego niekonstytucyjność poprzez wprowadzenie mechanizmu konsultacji publicznych z właścicielami
nieruchomości będących przedmiotem dzierżawy kół łowieckich, polegającego na podawaniu do
wiadomości publicznej projektów uchwał sejmików wojewódzkich dotyczących wyznaczenia granic
obwodów łowieckich.
19

2) Określenie w ustawie rodzajów polowań oraz zasad wykonywania polowania, a nie jak dotychczas
w rozporządzeniu.
3) Wprowadzenie mechanizmów wzmacniających nadzór ministra właściwego do spraw środowiska nad
Polskim Związkiem Łowieckim polegających m.in. na uzgodnieniu projektu statutu PZŁ przez Ministra
Środowiska, wprowadzeniu możliwości przeprowadzenia kontroli w PZŁ na zlecenie Ministra Środowiska
i zobowiązanie PZŁ do wykonania zaleceń pokontrolnych. Dyscyplinowanie dzierżawców obwodów
łowieckich nastąpi poprzez wprowadzenie sankcji za niewykonywanie planów łowieckich albo
niewypłacanie odszkodowań za szkody łowieckie.
4) Przesunięcie części spraw uregulowanych dotychczas w rozporządzeniach do ustawy i uzupełnienie
delegacji ustawowych o wytyczne dotyczące treści aktów wykonawczych, zgodnie z wymogami art. 92
Konstytucji RP.
Wprowadzenie proponowanych rozwiązań powinno zapewnić zgodność przepisów Prawa łowieckiego z ustawą
zasadniczą, ponadto powinno także przyczynić się do zwiększenia stopnia wykonania planów łowieckich,
polepszenia płynności wypłat odszkodowań i możliwości nadzoru nad PZŁ.

3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE?
W Niemczech i Austrii prawo łowieckie jest określone na poziomie krajów związkowych. Kompetentnymi do
stosowania prawa łowieckiego są władze odpowiedzialne za lasy i rolnictwo. Myśliwi są zrzeszeni w regionach, które
wchodzą w skład zrzeszenia na poziomie kraju związkowego. Posiadaczami prawa łowieckiego są właściciele
gruntów. Plan odstrzału ustalany jest ustawowo w każdym landzie, odstrzał gatunków generujących szkody łowieckie
jest obowiązkowy na gruntach prywatnych i państwowych, gdzie odstrzał wykonują władze leśne. Polować mogą
posiadacze kart łowieckich oraz zawodowi myśliwi posiadający stosowną licencję. Poziom szkód łowieckich regulują
posiadacze gruntów i prawa do polowania poprzez określenie liczebności populacji oraz poziomu odstrzału.
Odszkodowania są wypłacane na podstawie ugody (przy jej braku szkodę wycenia rzeczoznawca) za gatunki, na
których liczebność ma wpływ wykonujący polowanie.
We Francji minister ds. środowiska ustala ogólne ramy przepisów, a prefekci określają szczegółowe przepisy
łowieckie dla swoich departamentów. Prawo łowieckie stanowi łącznik między ochroną przyrody a gospodarką rolną.
Minister ds. środowiska ma do pomocy Najwyższą Radę Łowiecką. Narodowy Urząd Łowiecki odpowiada za sprawy
organizacyjne, przestrzeganie prawa oraz współpracuje z okręgowymi federacjami myśliwych. W departamencie
może być tylko jedna federacja, której prezesa mianuje minister. Prawo wykonywania polowania jest połączone
z prawem własności. Plany odstrzału ustalane są przez prefektów departamentów. Grunty i lasy państwowe są
udostępniane do wykonywania polowania na takich samych zasadach jak prywatne. Dozwolone sposoby polowania
określone są prawem. Sposoby polowania, jak i planowanie odstrzału podporządkowane są potrzebie zapewnienia
trwałości gospodarki łowieckiej. Wysokość odszkodowania ustala się polubownie i można go dochodzić od państwa,
osoby prywatnej, wspólnoty oraz zarządcy drogi. Na te działania przewidziane są procedury administracyjne. Szkody
od dzików wypłacane są z funduszu odszkodowawczego utworzonego przez organizacje łowieckie, które na ten cel
przeznaczają 10% czynszu dzierżawnego.
Problematyka konstytucyjności delegacji ustawowych do wydania aktów wykonawczych w świetle wyroków
Trybunału Konstytucyjnego jest specyficzna dla Polski.
4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
Źródło danych
Oddziaływanie
Zarząd Główny PZŁ
Członkowie Polskiego
Usprawnienie
Związku
ok. 116 tys. osób
oraz GUS
Łowieckiego
prowadzenia

gospodarki łowieckiej


Państwowa Straż Łowiecka
11 wojewódzkich komend
Usprawnienie zwalczania
(5 województw nie
Urzędy wojewódzkie
kłusownictwa
ustanowiło PSŁ)



Zapewnienie udziału
Właściciele nieruchomości
właściciela
ok. 81% powierzchni kraju
GUS
w dysponowaniu własną
nieruchomością
20

Podział kraju na obwody

łowieckie i podjęcie

stosownych uchwał dot.
granic i kategoryzacji
Urzędy marszałkowskie
Ustawa o podziale adm.

Wszystkie
obwodów łowieckich
kraju
i przeprowadzenie
postępowań w zakresie
wyznaczania granic
obwodów łowieckich
5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji
Stosownie do przepisu art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa
(Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt ustawy został zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej
Rządowego Centrum Legislacji, w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny. W ramach konsultacji publicznych
i opiniowania projekt został przesłany do:
− Polskiego Związku Łowieckiego,
− Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe,
− Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska,
− wojewodów,
− marszałków województw,
− Krajowej Rady Izb Rolniczych,
− Ligi Ochrony Przyrody,
− Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody „Salamandra”,
− Klubu Przyrodników,
− Komitetu Ochrony Przyrody PAN,
− Fundacji WWF Polska,
− Fundacji Greenpeace Polska,
− Fundacji Międzynarodowy Ruch Na Rzecz Zwierząt VIVA,
− Klubu Gaja.

Wyniki konsultacji publicznych zostały przedstawione w postaci raportu z konsultacji.

6. Wpływ na sektor finansów publicznych
(ceny stałe z …… r.)
Skutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian [mln zł]
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 Łącznie(0–10)
Dochody ogółem
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
budżet państwa
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
JST
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
pozostałe jednostki (oddzielnie) —
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
Wydatki ogółem
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
budżet państwa
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
JST
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
pozostałe jednostki (oddzielnie) —
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
Saldo ogółem
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
budżet państwa
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
JST
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
pozostałe jednostki (oddzielnie) —
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
21