Rządowy projekt ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020

na względzie zapewnienie przyznawania, wypłaty i
zwrotu pomocy technicznej zgodnie z warunkami
wynikającymi z programu, w tym uzależniając
wysokość przyznawanej pomocy technicznej od
efektywności wykonywania zadań związanych z
przyznawaniem lub wypłatą pomocy.
2. Wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1
pkt 1, minister właściwy do spraw rozwoju wsi
może określić wysokość zmniejszeń kwot pomocy,
o których mowa w art. 64 ust. 4 lit. a
rozporządzenia nr 1306/2013, mając na względzie
kryteria określone w art. 64 ust. 5 rozporządzenia
nr 1306/2013.
3. Wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1
pkt 1, dotyczące działań lub poddziałań, o których
mowa w art. 3 ust. 1 pkt 10–12, minister właściwy
do spraw rozwoju wsi może określić kryteria
wyboru operacji, mając na względzie art. 49 ust. 1
lub 3 rozporządzenia nr 1305/2013.
art. 58 ust. 1 1. Państwa członkowskie przyjmują, w ramach
T
Art. 46.
1. Poza kontrolami administracyjnymi, kontrolami na
rozp.nr 1306/2013 WPR, wszystkie przepisy ustawowe, wykonawcze i
miejscu oraz kontrolami ex-post, o których mowa w art.
administracyjne, a także podejmują wszelkie inne
52 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr
środki niezbędne do zapewnienia skutecznej ochrony
809/2014 z dnia 17 lipca 2014 r. ustanawiającego zasady
interesów finansowych Unii, w szczególności w
stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i
celu:
Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do
a) kontroli zgodności z prawem i prawidłowości
zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli, środków
operacji finansowanych przez fundusze;
rozwoju obszarów wiejskich oraz zasady wzajemnej
b) zapewnienia skutecznego zapobiegania
zgodności (Dz. Urz. UE L 227 z 31.07.2014, str. 69),
nadużyciom finansowym, w szczególności w
zwanego dalej „rozporządzeniem nr 809/2014”:
obszarach o zwiększonym poziomie ryzyka,
1) podmiot wdrażający oraz instytucja zarządzająca
które będzie miało charakter odstraszający, z
mogą
przeprowadzać
kontrole
podmiotu
uwzględnieniem kosztów i korzyści, jak
ubiegającego się o przyznanie pomocy i pomocy
również proporcjonalności takich środków;
technicznej lub beneficjenta w celu sprawdzenia:
c) zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom
a) informacji przedstawionych we wniosku o
finansowym, ich wykrywania i usuwania;
przyznanie pomocy, wniosku o przyznanie pomocy
d) nakładania skutecznych, odstraszających oraz
technicznej lub wniosku o płatność,
proporcjonalnych kar zgodnie z prawem
b) prawidłowości realizacji zadań objętych operacją,
unijnym, a w przypadku braku stosownych
c) dostarczenia towarów i usług objętych operacją,
przepisów – zgodnie z prawem krajowym oraz,
d) prawdziwości i kwalifikowalności wydatków
w razie konieczności, wszczynania w tym celu
poniesionych w ramach realizacji operacji oraz ich
postępowań sądowych;
zgodności z prawem;
e) odzyskiwania nienależnych płatności wraz z
2) agencja płatnicza może przeprowadzać kontrole
odsetkami oraz, w razie konieczności,
beneficjenta po wypłacie płatności ostatecznej z
39

wszczynania w tym celu postępowań sądowych.
tytułu zrealizowania operacji w celu sprawdzenia
2. Państwa członkowskie ustanawiają skuteczne
wypełniania zobowiązań:
systemy zarządzania i kontroli w celu zapewnienia
a) stanowiących warunek przyznania pomocy lub
zgodności z prawodawstwem regulującym unijne
zobowiązań wynikających z umowy o przyznaniu
systemy wsparcia, zmierzające do zminimalizowania
pomocy – w przypadku poddziałań, o których mowa
ryzyka strat finansowych dla Unii.
w art. 3 ust. 1 pkt 6 lit a-c i e, pkt 11 lit. b, pkt 14 lit.
3. Państwa członkowskie informują Komisję o
b i c,
przyjętych przepisach i środkach podjętych na
b) wynikających z umowy o przyznaniu pomocy
podstawie ust. 1 i 2.
technicznej.
Wszelkie warunki ustanowione przez państwa
2. Kontrole przeprowadzane na podstawie ust. 1:
członkowskie w celu uzupełnienia warunków
1) pkt 1 są przeprowadzane na zasadach i w trybie
określonych w przepisach unijnych dotyczących
określonych w przepisach rozporządzenia nr
otrzymywania wsparcia finansowanego przez EFRG
1306/2013 oraz przepisach wydanych w trybie tego
lub EFRROW, muszą być możliwe do
rozporządzenia, dotyczących kontroli na miejscu;
zweryfikowania.
2) pkt 2 są przeprowadzane na zasadach i w trybie
określonych w przepisach rozporządzenia nr
1306/2013 oraz przepisach wydanych w trybie tego
rozporządzenia, dotyczących kontroli ex-post, o
których mowa w art. 52 rozporządzenia nr 809/2014.
art. 58 ust. 1 1. Państwa członkowskie przyjmują, w ramach
T
Art. 47.
1. Czynności kontrolne w ramach:

rozp.nr 1306/2013 WPR, wszystkie przepisy ustawowe, wykonawcze i
1) kontroli na miejscu lub
administracyjne, a także podejmują wszelkie inne
2) wizyt, o których mowa w art. 48 ust. 5
środki niezbędne do zapewnienia skutecznej ochrony
rozporządzenia nr 809/2014, lub
interesów finansowych Unii, w szczególności w
3) kontroli ex-post, o których mowa w art. 52
celu:
rozporządzenia nr 809/2014, lub
a) kontroli zgodności z prawem i prawidłowości
4) kontroli przeprowadzanych na podstawie art. 46
operacji finansowanych przez fundusze;
ust. 1 pkt 1 lub 2
b) zapewnienia skutecznego zapobiegania
– są wykonywane przez osoby posiadające imienne
nadużyciom finansowym, w szczególności w
upoważnienie
do
ich
wykonywania
wydane
obszarach o zwiększonym poziomie ryzyka,
odpowiednio przez organ agencji płatniczej, właściwy
które będzie miało charakter odstraszający, z
organ podmiotu wdrażającego, właściwy organ
uwzględnieniem kosztów i korzyści, jak
instytucji pośredniczącej lub instytucję zarządzającą.
również proporcjonalności takich środków;
2. Przed rozpoczęciem czynności kontrolnych osoba
c) zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom
upoważniona do ich wykonywania jest obowiązana
finansowym, ich wykrywania i usuwania;
okazać imienne upoważnienie, o którym mowa w ust. 1.
d) nakładania skutecznych, odstraszających oraz
3. Imienne upoważnienie, o którym mowa w ust. 1,
proporcjonalnych kar zgodnie z prawem
zawiera
wskazanie
osoby
upoważnionej
do
unijnym, a w przypadku braku stosownych
wykonywania czynności kontrolnych, miejsce i zakres
przepisów – zgodnie z prawem krajowym oraz,
oraz podstawę prawną ich wykonania.
w razie konieczności, wszczynania w tym celu
4. Osoby wykonujące czynności kontrolne mają prawo
postępowań sądowych;
do:
e) odzyskiwania nienależnych płatności wraz z
1) wstępu na grunty i do obiektów związanych z
odsetkami oraz, w razie konieczności,
działalnością, której dotyczy pomoc albo pomoc
40

wszczynania w tym celu postępowań sądowych.
techniczna;
2. Państwa członkowskie ustanawiają skuteczne
2) żądania pisemnych lub ustnych informacji
systemy zarządzania i kontroli w celu zapewnienia
związanych z przedmiotem kontroli;
zgodności z prawodawstwem regulującym unijne
3) wglądu do dokumentów związanych z
systemy wsparcia, zmierzające do zminimalizowania
przedmiotem kontroli, sporządzania z nich odpisów,
ryzyka strat finansowych dla Unii.
wyciągów lub kserokopii oraz zabezpieczenia tych
3. Państwa członkowskie informują Komisję o
dokumentów;
przyjętych przepisach i środkach podjętych na
4) sporządzenia dokumentacji fotograficznej z
podstawie ust. 1 i 2.
przeprowadzonej kontroli;
Wszelkie warunki ustanowione przez państwa
5) pobrania próbek do badań.
członkowskie w celu uzupełnienia warunków
5. Uprawnienia określone w ust. 4 przysługują osobom
określonych w przepisach unijnych dotyczących
wykonującym czynności kontrolne również w
otrzymywania wsparcia finansowanego przez EFRG
odniesieniu do:
lub EFRROW, muszą
być możliwe do
1) osób trzecich, o których mowa w art. 51 ust. 2
zweryfikowania.
akapit drugi rozporządzenia nr 809/2014, w zakresie
Art. 80 rozp. nr 1.
Państwa
członkowskie
przeprowadzają
T

kontroli dokumentów handlowych, o których mowa
1306/2013
systematyczne kontrole dokumentów handlowych
w tym przepisie;
przedsiębiorstw z uwzględnieniem charakteru
2) podmiotu, który zamierza zbyć własność
transakcji, które mają być przedmiotem kontroli.
gospodarstwa rolnego lub gruntu podmiotowi
Państwa członkowskie zapewniają, aby wybór
ubiegającemu się o przyznanie pomocy w ramach
kontrolowanych przedsiębiorstw dał możliwie jak
poddziałania, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 6 lit.
największą gwarancję skuteczności środków
a, lub przenieść posiadanie tego gospodarstwa lub
służących
zapobieganiu
i
wykrywaniu
gruntu na taki podmiot;
nieprawidłowości. Wybór ten uwzględnia między
3) osoby posiadającej gospodarstwo rolne, której
innymi finansowe znaczenie przedsiębiorstw w tym
domownik w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu
systemie oraz inne czynniki ryzyka.
społecznym rolników lub małżonek ubiega się o
2. W stosownych przypadkach kontrole
przyznanie pomocy w ramach poddziałania, o
przewidziane w ust. 1 rozszerza się na osoby
którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 6 lit. b;
fizyczne i prawne, z którymi przedsiębiorstwa są
4) osoby, której podmiot ubiegający się o przyznanie
powiązane, oraz na takie inne osoby fizyczne lub
pomocy w ramach poddziałania, o którym mowa w
prawne, których kontrola może być istotna dla
art. 3 ust. 1 pkt 6 lit. e, zbył własność gospodarstwa
osiągnięcia celów określonych w art. 81.
rolnego.
3. Kontrola przeprowadzona na podstawie
niniejszego rozdziału pozostaje bez uszczerbku dla
kontroli przeprowadzonych na podstawie art. 47 i 48.
41

Art. 62 rozp. nr 1. Państwa członkowskie zapewniają możliwość
T


1305/2013
weryfikacji i kontroli
wszystkich działań
dotyczących rozwoju obszarów wiejskich, jakie mają
zamiar wdrażać. W tym celu instytucja zarządzająca
i agencja płatnicza każdego programu rozwoju
obszarów wiejskich zapewniają ocenę ex ante
możliwości weryfikacji i kontroli działań, które mają
być ujęte w programie rozwoju obszarów wiejskich.
Instytucja zarządzająca i agencja płatnicza
przeprowadzają także ocenę możliwości weryfikacji
i kontroli działań w trakcie realizacji programu
rozwoju obszarów wiejskich. W ocenie ex ante i
ocenie w trakcie okresu realizacji uwzględnia się
wyniki kontroli w poprzednim i bieżącym okresie
programowania. W przypadku gdy ocena wykaże, że
wymogi dotyczące możliwości weryfikacji i kontroli
nie są spełnione, stosowne działania odpowiednio się
koryguje.
Art. 7 ust. 1 rozp. 1. Agencje płatnicze są jednostkami lub instytucjami
T
Art. 48.
Agencja płatnicza może powierzyć przeprowadzenie:

nr 1306/2013
państw członkowskich odpowiedzialnymi za
1)
kontroli na miejscu – w przypadku działania, o
zarządzanie wydatkami, o których mowa w art. 4 ust.
którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 12,
1 i art. 5, oraz za ich kontrolę.
2)
wizyt, o których mowa w art. 48 ust. 5
Z wyjątkiem dokonywania płatności, wykonywanie
rozporządzenia nr 809/2014 – w przypadku
tych zadań może być delegowane.
poddziałań, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a
oraz pkt 6 lit. a–c
– innym jednostkom organizacyjnym dysponującym
odpowiednimi warunkami organizacyjnymi, kadrowymi
i technicznymi.

42

Art. 62 rozp. nr 1. Państwa członkowskie zapewniają możliwość
T
Art. 49.
W przypadku pomocy, której warunkiem przyznania w
1305/2013
weryfikacji i kontroli wszystkich działań
pełnej wysokości jest spełnianie w ramach wzajemnej
dotyczących rozwoju obszarów wiejskich, jakie mają
zgodności wymogów lub norm, o których mowa w
zamiar wdrażać. W tym celu instytucja zarządzająca
tytule VI rozporządzenia nr 1306/2013 oraz przepisach
i agencja płatnicza każdego programu rozwoju
wydanych w trybie tego rozporządzenia:
obszarów wiejskich zapewniają ocenę ex ante
1)
kontrole w zakresie spełniania wymogów lub
możliwości weryfikacji i kontroli działań, które mają
norm przeprowadza Agencja oraz powiatowy lekarz
być ujęte w programie rozwoju obszarów wiejskich.
weterynarii w zakresie, w trybie i na zasadach
Instytucja zarządzająca i agencja płatnicza
określonych w przepisach o płatnościach w ramach
przeprowadzają także ocenę możliwości weryfikacji
systemów wsparcia bezpośredniego;
i kontroli działań w trakcie realizacji programu
2)
oceny wagi stwierdzonej niezgodności
rozwoju obszarów wiejskich. W ocenie ex ante i
dokonuje się zgodnie z przepisami o płatnościach w
ocenie w trakcie okresu realizacji uwzględnia się
ramach systemów wsparcia bezpośredniego;
wyniki kontroli w poprzednim i bieżącym okresie
3)
ocena wagi stwierdzonej niezgodności ujęta w
programowania. W przypadku gdy ocena wykaże, że
raporcie z czynności kontrolnych jest uwzględniana w
wymogi dotyczące możliwości weryfikacji i kontroli
postępowaniach w sprawach dotyczących płatności, o
nie są spełnione, stosowne działania odpowiednio się
których mowa w art. 1 lit. a rozporządzenia Parlamentu
koryguje.
Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17
grudnia 2013 r. ustanawiającego przepisy dotyczące
płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie
systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej
oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr
637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009;
4)
karę administracyjną, o której mowa w art. 91
ust. 1 rozporządzenia nr 1306/2013, stosuje się zgodnie
z przepisami o płatnościach w ramach systemów
wsparcia bezpośredniego.
art. 65
1. Państwa członkowskie przyjmują wszystkie
T
Art. 50.
Minister właściwy do spraw rozwoju wsi, w drodze
rozp. nr
przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne
rozporządzenia:
1305/2013
zgodnie z art. 58 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr
1) określi
wzór imiennego upoważnienia do
1306/2013 w celu zapewnienia skutecznej ochrony
wykonywania czynności kontrolnych,
interesów finansowych Unii.
2) określi
warunki organizacyjne, kadrowe i
2. Państwa członkowskie wyznaczają dla każdego
techniczne, jakie powinny spełniać jednostki
programu rozwoju obszarów wiejskich następujące
organizacyjne, którym agencja płatnicza może
organy:
powierzyć wykonywanie czynności kontrolnych,
a) instytucję zarządzającą odpowiedzialną za
3) może określić warunki i tryb przeprowadzania:
zarządzanie danym programem, którą może być
a) wizyt, o których mowa w art. 48 ust. 5
publiczny lub prywatny podmiot działający na
rozporządzenia nr 809/2014, lub
poziomie krajowym lub regionalnym albo samo
b) kontroli na miejscu, lub
państwo członkowskie, jeżeli wykonuje to
c) kontroli ex-post, o których mowa w art. 52
zadanie;
rozporządzenia nr 809/2014, lub
b) akredytowaną agencję płatniczą w rozumieniu
d) kontroli przeprowadzanych na podstawie art. 46
43