Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw

6

Zakres podmiotowy i przedmiotowy rozporządzenia jest zgodny z zakresem działania
Ministra Edukacji Narodowej i obejmuje dzieci i młodzież uczęszczającą do szkół i placówek
systemu oświaty.
Z § 1 obowiązującego rozporządzenia usunięto przepis definiujący „zagrożonych
uzależnieniem”, gdyż znajduje się on w art. 4 pkt 14 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii
Zgodnie z użytym w ustawie określeniem „osoby zagrożonej uzależnieniem” rozumie się
osobę, u której zespół zjawisk psychicznych i oddziaływań środowiskowych stwarza duże
prawdopodobieństwo powstania uzależnienia od środków odurzających lub substancji
psychotropowych, albo osobę sporadycznie używającą środków odurzających lub substancji
psychotropowych, lub nowych substancji psychoaktywnych.
Szkoły i placówki systemu oświaty prowadzą działalność wychowawczą, edukacyjną,
informacyjną i zapobiegawczą. W przepisie § 1 zamieniono „rozwijają” na słowo
„prowadzą”, co wskazuje na stałość i systematyczność tych działań w szkołach
i placówkach systemu oświaty.
W § 2–8 (obejmuje działalność wychowawczą, edukacyjną, informacyjną i zapobiegawczą
szkoły i placówki):
1) w § 2 – projektowane zmiany wskazują na ścisłe obszary działań wychowawczych,
edukacyjnych, informacyjnych i zapobiegawczych w szkole i w placówce.

W § 2 projektu powtórzono w przeważającej części dotychczasowe regulacje. Dokonano
zmian w § 2 pkt 2, w którym określono ważną z punktu widzenia działań informacyjnych
grupę odbiorców, tj. nauczycieli, uczniów i rodziców lub prawnych opiekunów. Rozszerzono
w § 2 pkt 3 obszar działań o prowadzenie zajęć z dziećmi i młodzieżą, które należy
dostosować w treści i formie do stopnia zagrożenia wynikającego z podejmowanych przez nie
zachowań ryzykownych, a w pkt 6 poszerzono krąg osób, które powinny zostać
przygotowane z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom, o „innych pracowników szkoły.”
W profilaktyce narkomanii ważne jest, aby nauczyciele, a także pracownicy administracyjni
i obsługi, wspólnie działali na rzecz przeciwdziałania uzależnieniom, gdyż tylko systemowe
podejście może przynieść pożądane rezultaty,
2) w projekcie rozporządzenia zrezygnowano z przepisu (§ 3 obowiązującego
rozporządzenia) określającego, że dyrektor szkoły i placówki odpowiada za organizację zadań
wychowawczych i zapobiegawczych wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem
oraz przygotowanie nauczycieli do tych zadań, ponieważ regulacja ta wynika z przepisów
art. 39 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256,
poz. 2572, z późn. zm.) oraz art. 7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela
7

(Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.). W przypadku szkoły i placówki niepublicznej
o zakresie zadań jej organów, w tym dyrektora, rozstrzyga statut szkoły i placówki nadany
przez organ prowadzący (art. 84 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty),
3) w projekcie rozporządzenia zrezygnowano także z powtarzania przepisu dotyczącego
organizowania w szkołach i placówkach pomocy psychologiczno pedagogicznej oraz
prowadzenia edukacji prozdrowotnej i promocji zdrowia psychicznego (§ 4 obowiązującego
rozporządzenia). Obowiązek udzielania i organizowania pomocy psychologiczno-
-pedagogicznej wynika z ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty oraz
rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad
udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach,
szkołach i placówkach. Rozporządzenie to normuje zasady udzielania i organizacji pomocy
psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
w sposób umożliwiający zapewnienie każdemu uczniowi kompleksowej oferty pomocy
psychologiczno-pedagogicznej jak najbliżej ucznia, tj. w środowisku jego nauczania
i wychowania – w przedszkolu, szkole, placówce i środowisku rodzinnym, poprzez działania
wspierające rodziców lub prawnych opiekunów. Uczeń ma zapewnioną zindywidualizowaną
pomoc psychologiczno-pedagogiczną, zgodnie z jego indywidualnymi potrzebami
rozwojowymi i edukacyjnymi oraz możliwościami psychofizycznymi, rozpoznanymi przez
nauczyciela lub specjalistę, prowadzącego zajęcia z uczniem. Pomoc ta dotyczy m.in.
problematyki niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży, w tym zagrożenia
uzależnieniami.
W przypadku stwierdzenia, że uczeń ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne oraz
możliwości psychofizyczne wymaga objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną,
odpowiednio nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista niezwłocznie
udzielają uczniowi tej pomocy w trakcie bieżącej pracy z uczniem i informują o tym
dyrektora szkoły lub placówki.
Przepis dotyczący prowadzenia edukacji prozdrowotnej wynika z rozporządzenia Ministra
Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
(Dz. U. Nr 51, poz. 458, z późn. zm.). Jednakże w obecnie obowiązującej podstawie
programowej określonej rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia
2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17), zastąpiono
8

edukację prozdrowotną – edukacją zdrowotną, której celem jest kształtowanie u uczniów
nawyku dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętności tworzenia środowiska
sprzyjającego zdrowiu. Natomiast uwzględniona w § 4 obowiązującego rozporządzenia
promocja zdrowia psychicznego uregulowana jest w art. 19 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu narkomanii,
4) w § 3 projektu rozporządzenia (§ 5 obowiązującego rozporządzenia) wprowadzono zmiany
porządkowe wynikające z przepisów, które mają zastosowanie do szkół i placówek
publicznych oraz polegające na dostosowaniu terminologii dotyczącej podstawowych form
działalności dydaktyczno-wychowawczej do przepisów ustawy z dnia 7 września 1991 r.
o systemie oświaty oraz przepisów w sprawie:
1) ramowych planów nauczania w szkołach publicznych,
2) ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół,
3) zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i placówkach.
W ust. 1 określono, na jakich zajęcia są realizowane zadania z zakresu działalności
wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży
zagrożonej uzależnieniem w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach,
wyszczególniając zajęcia edukacyjne, których podstawy programowe uwzględniają
zagadnienia dotyczące zapobiegania uzależnieniom i nadobowiązkowe zajęcia pozalekcyjne.
W ust. 2 dookreślono, że w szkołach publicznych zadania te także są realizowane na zajęciach
organizowanych w ramach: pomocy psychologiczno-pedagogicznej, godzin z wychowawcą
klasy, godzin do dyspozycji dyrektora oraz zajęć prowadzonych w świetlicy,
5) w § 4 projektu rozporządzenia zachowano przepisy dotyczące działalności informacyjnej
(§ 6 obowiązującego rozporządzenia), aktualizując jedynie w ust. 1 pkt 4 nieobowiązującą
już ustawę z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, zastępując ustawą
z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii,
6) w przepisie § 5 projektu uzupełniono zakres form działalności wychowawczej
i zapobiegawczej, zgodnie z upoważnieniem zawartym w art. 22 ust. 3 projektu ustawy
o zamianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw,
7) przepis § 6 projektu rozporządzenia pozostał bez zmian w stosunku do obowiązującego
rozporządzenia. Natomiast § 7 projektu rozporządzenia został dostosowany do ustawy z dnia
29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zakresie używania pojęcia „wprowadzania
do obrotu” środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych,
8) § 10 obowiązującego rozporządzenia został włączony do projektu rozporządzenia jako § 8.
9

Został on dostosowany do nowych rozwiązań i aktów prawnych, w szczególności podstawy
programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych
typach szkół oraz zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
Przepis § 8 projektu określa obowiązek przygotowania przez szkoły i placówki w ramach
programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki planu działań wychowawczych,
edukacyjnych, informacyjnych, zapobiegawczych oraz interwencyjnych wobec dzieci
i młodzieży zagrożonej uzależnieniem. Zgodnie z podstawą programową działalność
edukacyjna szkoły jest określona przez: szkolny zestaw programów nauczania, który
uwzględniając wymiar wychowawczy, obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia
dydaktycznego; program wychowawczy szkoły obejmujący wszystkie treści i działania
o charakterze wychowawczym i program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych
uczniów oraz potrzeb danego środowiska, obejmujący wszystkie treści i działania
o charakterze profilaktycznym. Programy te tworzą spójną całość i muszą uwzględniać
wszystkie wymagania opisane w podstawie programowej. Ich przygotowanie i realizacja są
zadaniem zarówno całej szkoły, jak i każdego nauczyciela. Zgodnie z nową podstawą
programową poszczególni nauczyciele podejmują działania, mające na celu
zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb
i możliwości na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach.
W projekcie rozporządzenia wskazano zakres planu działań wychowawczych, edukacyjnych,
informacyjnych, zapobiegawczych oraz interwencyjnych wobec dzieci i młodzieży
zagrożonej uzależnieniem. W związku z wprowadzeniem w § 8 projektu rozporządzenia
obowiązku przygotowania planu działań wychowawczych, edukacyjnych, informacyjnych,
zapobiegawczych oraz interwencyjnych wobec dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem
w ramach programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, wprowadzono przepis
przejściowy w § 10 projektu rozporządzenia, który umożliwi szkołom i placówkom
uzupełnienie programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki o plan, o którym
mowa w § 8, w terminie 6. miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia.
W § 9 projektu rozporządzenia (współdziałanie szkół i placówek z poradniami
psychologiczno-pedagogicznymi i podmiotami leczniczymi) w stosunku do przepisu § 11
obowiązującego rozporządzenia, wprowadzono przepis poszerzający zakres współdziałania
szkół i placówek na rzecz rozwijania zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, w tym
profilaktyki i leczenia uzależnień o możliwość współdziałania z podmiotami leczniczymi,
które mogą obejmować swoim zakresem świadczenia podstawowej i specjalistycznej opieki
10

zdrowotnej, w oparciu o ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U.
z 2013 r. poz. 217, z późn. zm.). Zaprojektowany przepis umożliwia szkołom i placówkom
szerszy zakres współpracy służący efektywnej realizacji planu, o którym mowa w § 8
projektu rozporządzenia.
Wprowadzono również zmianę porządkową polegającą na dodaniu w pkt 1 wyrażenia „w tym
poradniami specjalistycznymi”, dostosowującą brzmienie przepisu do rozporządzenia
Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad
działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni
specjalistycznych.
W związku z art. 50 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U.
z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.) należy podnieść, że projektodawca nie przewiduje, aby
projektowane przepisy miały wpływ na sektor finansów publicznych, w tym na zwiększenie
wydatków lub zmniejszenie dochodów jednostek sektora finansów publicznych.
Regulacje zawarte w projektowanym rozporządzeniu nie stanowią przepisów technicznych
w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu
funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239,
poz. 2039, z późn. zm.), zatem nie podlega ono notyfikacji.
Projekt rozporządzenia nie wymaga przedstawienia właściwym instytucjom i organom Unii
Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu celem uzyskania opinii, dokonania
powiadomienia, konsultacji albo uzgodnienia projektu.
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) oraz § 4 uchwały nr 190 Rady
Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulaminu pracy Rady Ministrów (M.P.
poz. 979) projekt rozporządzenia zostanie udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej
Rządowego Centrum Legislacji.
Projekt rozporządzenia jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.