Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo zamówień publicznych

usunięty z wykazu na podstawie art. 105c ust. 5 lub ust. 9 pkt 2–4 ustawy o VAT), co
powinno umożliwić zwrot kaucji w sytuacjach np. losowych, w których wniosek o jej
zwrot został złożony nawet po kilku latach.
Doprecyzowanie, że w przypadku powstania u ww. podmiotu zaległości podatkowej
w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa po złożeniu kaucji, kaucja zostanie
przeznaczona na pokrycie tej zaległości (art. 105b ust. 9 ustawy o VAT – art. 1 pkt 12
lit. k projektu)
Obecnie art. 105b ust. 9 ustawy o VAT odnosi się ogólnie do zaległości podatkowych.
Doprecyzowanie przepisu, że są to zaległości w podatkach stanowiących dochód
budżetu państwa usunie wątpliwości interpretacyjne.
Ponadto dostosowano ust. 9 do nomenklatury występującej w art. 105b ustawy o VAT,
który w odpowiednich przepisach (np. w ust. 4) odwołuje się do „złożenia” kaucji, a nie
„wniesienia” kaucji. Zmiana ma charakter techniczny.
Doprecyzowanie procedury w sprawie kaucji gwarancyjnej
Proponuje się dostosowanie art. 105b ust. 10 ustawy o VAT (art. 1 pkt 12 lit. m
projektu) do wprowadzanych projektem zmian: tj. uregulowania możliwości zmiany
formy kaucji gwarancyjnej (wskazuje się, że w takim przypadku będzie wydawane
postanowienie w sprawie zmiany formy kaucji gwarancyjnej) oraz wprowadzenia
przepisu o wysokości odsetek od zwracanej kaucji gwarancyjnej (w postanowieniu
w sprawie zwrotu kaucji gwarancyjnej będzie również określona wysokość odsetek od
zwracanej kaucji).
Ponadto z ust. 10 w art. 105b ustawy o VAT usunięto materię regulującą termin
wydania postanowienia w poszczególnych przypadkach. Regulacje te zostały
przeniesione do dodawanego ust. 11 w art. 105b ustawy o VAT (art. 1 pkt 12 lit. n
projektu). W przepisie tym (art. 105b ust. 11 pkt 2 ustawy o VAT) uregulowano, że
postanowienie w sprawie zwrotu kaucji gwarancyjnej powinno być wydane
niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia dokonania zwrotu kaucji
gwarancyjnej w tym z odsetkami. Umożliwi to weryfikację zasadności i wysokości
zwracanej kaucji, czego nie uwzględnia obecnie obowiązujący termin wydania
postanowienia (obecnie postanowienie powinno być wydane niezwłocznie, nie później
jednak niż w terminie 7 dni). W przypadku pozostałych postanowień (art. 105b ust. 11
pkt 1 ustawy o VAT) będą one wydawane w terminie obecnie obowiązującym
(niezwłocznie nie później niż w terminie 7 dni).
47

Należy wskazać, że w przypadku odmowy np. przyjęcia kaucji gwarancyjnej będzie
wydawane na podstawie art. 105b ust. 10 w terminie wynikającym z art. 105b ust. 11
pkt 1 ustawy o VAT postanowienie w sprawie odmowy przyjęcia kaucji gwarancyjnej.
Analogiczne zasady będą stosowane w przypadku odmowy przedłużenia terminu
ważności kaucji gwarancyjnej, odmowy podwyższenia wysokości kaucji gwarancyjnej,
odmowy zmiany formy oraz odmowy zwrotu kaucji gwarancyjnej.
Zasady dotyczące odmowy zmiany formy kaucji gwarancyjnej omówiono powyżej.
Wprowadzenie dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych upoważnienia
do określenia, w drodze rozporządzenia, wzoru wniosku w sprawie kaucji gwarancyjnej
składanego w przypadku przyjęcia, przedłużenia terminu ważności, podwyższenia
wysokości, zmiany formy oraz zwrotu kaucji gwarancyjnej (dodanie ust. 12 w art. 105b
ustawy o VAT – art. 1 pkt 12 lit. n projektu)
Projektowana ustawa upoważnia ministra właściwego do spraw finansów publicznych
do określenia, w drodze rozporządzenia, wzoru ww. wniosku. Wprowadzony wzór
wniosku byłby (poprzez wypełnienie wniosku podstawowego oraz odpowiednich
załączników) stosowany na potrzeby odpowiednio przyjęcia, przedłużenia terminu
ważności, podwyższenia wysokości, zmiany formy oraz zwrotu kaucji gwarancyjnej.
Ujednolicenie wzoru takiego wniosku zapewni, że wnioski składane przez podmioty
będą zawierać wszelkie niezbędne dane, co usprawni procedurę ich załatwiania przez
urzędy skarbowe. Jest to istotne zważywszy na obowiązek pilnego załatwienia sprawy
przez urząd skarbowy.
VIII. Zmiany w zakresie prawa zamówień publicznych
Wprowadzenie zmian w zakresie mechanizmu odwróconego obciążenia wymaga
odpowiedniego dostosowania przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych.
Z treści obecnie obowiązującego przepisu art. 91 ust. 3a ww. ustawy wynika, że
zamawiający, w celu oceny oferty, jest zobowiązany do doliczania do przedstawionej w
niej ceny podatku VAT, który miałby obowiązek wpłacić zgodnie z obowiązującymi
przepisami, w związku z powstaniem po jego stronie obowiązku podatkowego
w podatku VAT w zakresie dotyczącym wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Celem tego przepisu jest zagwarantowanie równego traktowania wykonawców,
zapewnienie uczciwej konkurencji oraz ochrony zamawiającego przed zaciąganiem
zobowiązań pieniężnych ponad planowane potrzeby.
48

Proponowana zmiana polega na wykreśleniu z art. 91 ust. 3a ustawy – Prawo zamówień
publicznych (art. 2 pkt 1 projektu) wskazania o stosowaniu tej regulacji w zakresie
dotyczącym wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dzięki czemu norma ta będzie
miała charakter generalny. Zgodnie zatem z nowym brzmieniem ww. przepisu, jeżeli
złożono ofertę, której wybór prowadziłby do powstania u zamawiającego obowiązku
podatkowego zgodnie z przepisami o podatku VAT, zamawiający w celu oceny takiej
oferty dolicza do przedstawionej w niej ceny podatek VAT, który miałby obowiązek
rozliczyć zgodnie z obowiązującymi przepisami. Propozycja ta ma na celu zapewnienie,
że przedmiotowa regulacja stosowana będzie do sytuacji, kiedy w odniesieniu do
dostaw określonych towarów znajduje zastosowanie mechanizm odwróconego
obciążenia.
Mechanizm ten polega bowiem na przeniesieniu obowiązku rozliczenia podatku ze
sprzedającego na nabywcę (kiedy nabywcą jest podatnik podatku VAT). Dostawca
towaru lub świadczący usługę, wystawiając fakturę, nie wykazuje w niej więc stawki
i kwoty podatku, zamiast tego powinna ona zawierać wyrazy – „odwrotne obciążenie”.
Ponieważ na zamawiającym ciąży obowiązek podatkowy i jest on zobligowany do
rozliczenia podatku od tejże transakcji, nie przekazuje więc stosownej kwoty na
uiszczenie podatku VAT dostawcy. Oznacza to, że sama wartość kontraktu nie
uwzględnia podatku VAT, jednakże w dalszym ciągu sama transakcja podlega
opodatkowaniu, zmiana sposobu rozliczeń nie powoduje zmniejszenia kwoty środków
koniecznych do zaangażowania przez nabywcę.
W konsekwencji proponowanych zmian obowiązek doliczania wartości podatku VAT
płaconego przez zamawiającego do wartości netto wykonawcy będzie miał zatem
zastosowanie w przypadku:
− tak jak obecnie – wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
− mechanizmu odwróconego obciążenia, w odniesieniu do wprowadzonych już, jak
i planowanych do wprowadzenia przedmiotowym projektem zmian w ustawie
o VAT,
− importu usług lub importu towarów, z którymi wiąże się analogiczny obowiązek
doliczenia przez zamawiającego przy porównywaniu cen ofertowych podatku od
towarów i usług.
Ponadto dodano do przewidzianej w art. 2 pkt 1 projektu treści art. 91 ust. 3a zdanie
drugie, z którego wynika obowiązek informacyjny ciążący na wykonawcy w stosunku
49

do zamawiającego odnośnie do tego, czy po stronie zamawiającego powstanie
obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług w związku z wyborem danej
oferty (informację tę wykonawca przekazywałby zamawiającemu wraz z ofertą).
Dostrzegając potrzebę zapewnienia porównywalności ofert złożonych przez oferentów,
w sytuacji gdy część z nich wpłynie jeszcze w czasie obowiązywania obecnych
regulacji („z VAT”), a część już w okresie funkcjonowania nowego reżimu w tym
zakresie („bez VAT”), jak również zapewnienia równego traktowania umów zawartych
przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, jak i po wejściu w życie tych
regulacji za zasadne uznano, aby projektowane zmiany art. 91 ust. 3a ustawy
o zamówieniach publicznych weszły w życie w tej samej dacie co pozostałe regulacje.
Projekt ustawy wprowadza zatem w art. 11 przepis zapobiegający sytuacji, w której
oferty złożone na „starych” zasadach uwzględniałyby VAT, ale w związku z zawarciem
umowy po dniu wejścia w życie projektowanych przepisów obowiązek podatkowy
w podatku od towarów i usług powstałby na „nowych” zasadach, obciążając nabywcę.
Doszłoby wówczas do sytuacji, w której zamawiający zostałby z jednej strony
zobowiązany do zapłaty kontrahentowi umówionej ceny w kwocie brutto („z VAT”,
którego oferent nie byłby już obowiązany rozliczyć z uwagi na przeniesienie obowiązku
podatkowego na nabywcę) i jednocześnie zostałby zobowiązany do rozliczenia podatku
od tejże transakcji. Zamawiający zostałby tym samym w sensie ekonomicznym
dwukrotnie „obciążony” podatkiem, raz w związku z koniecznością zapłaty umówionej
ceny, a drugi raz w związku z koniecznością rozliczenia podatku od tej operacji
gospodarczej.
W art. 2 pkt 2 projektu przewiduje się dodanie ust. 1c w art. 93 ustawy – Prawo
zamówień publicznych, zgodnie z którym w przypadku, o którym mowa w art. 93 ust. 1
pkt 4 tej ustawy, jeżeli złożono ofertę, której wybór prowadziłby do powstania
u zamawiającego obowiązku podatkowego zgodnie z przepisami o podatku od towarów
i usług do ceny najkorzystniejszej oferty lub oferty z najniższą ceną dolicza się podatek
od towarów i usług, który zamawiający miałaby obowiązek rozliczyć zgodnie z tymi
przepisami.
IX. Termin wejścia w życie proponowanych zmian
Zgodnie z art. 12 ustawy zmieniającej ustawa wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia
2015 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 2, 3, 6, 7 i 15 oraz art. 5, które wchodzą w życie z dniem
1 stycznia 2016 r.
50

Mając na uwadze uchwałę nr 20 Rady Ministrów z dnia 18 lutego 2014 r. w sprawie
zaleceń ujednolicenia terminów wejścia w życie niektórych aktów normatywnych
(M.P. poz. 205), należy wskazać, że biorąc pod uwagę charakter części wprowadzanych
zmian (walka z nadużyciami i wyłudzaniem podatku VAT) zasadne jest jak najszybsze
wejście tych zmian w życie. Zważywszy na zasady rozliczania się podatników na
gruncie podatku VAT (rozliczenia miesięczne i kwartalne), zasadne jest wejście w życie
przepisów ustawy w tej części z dniem 1 kwietnia 2015 r. (tj. od początku drugiego
kwartału 2015 r.).
Natomiast wyznaczenie na dzień 1 stycznia 2016 r. terminu wejścia w życie regulacji
dotyczących określania proporcji (art. 1 pkt 2, 3, 6, 7 i 15 oraz art. 5 projektowanej
ustawy) podyktowane zostało znacznym skomplikowaniem kalkulacji proporcji
w przypadku wejścia w życie nowych zasad w trakcie roku oraz koniecznością
wydłużenia vacatio legis dla tych przepisów. Jednocześnie wprowadzenie wydłużonego
vacatio legis pozwoli podatnikom na odpowiednie przygotowanie administracyjno-
-techniczne do wdrożenia zmian (zmiany wewnętrznych zasad kwalifikacji zakupów,
zamiany wewnętrznych regulaminów, modyfikacje systemów finansowo-księgowych).
Stosownie do postanowień art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności
lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) oraz
§ 52 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy
Rady Ministrów (M.P. poz. 979), projekt ustawy został udostępniony w Biuletynie
Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji.
Ustawa zmieniająca ustawę nie podlega notyfikacji w rozumieniu przepisów
dotyczących krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych.
Ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.


51