Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw

– 15 –
zorganizowana jest linia produkcyjna w „(...) S.A.” (bo ta informacja jest użyteczna dla
konkurencji również wtedy, gdy tożsamość przedsiębiorcy pozostaje ukryta),
c) określone orzeczenie nie należy do zbioru orzeczeń wyłączonych z obowiązku
publikacji w Portalu orzeczeń (przesądza o tym Zarządzenie Prezesa Sądu, na podstawie
którego w danym Sądzie funkcjonuje Portal),
2) poprawić ewentualne błędy, koncentrując się na błędach krytycznych
(punkt 4. 3.),
3) zatwierdzić dokument do publikacji.
4. 2. Warianty anonimizacji
Istnieją sytuacje, w których istnieje więcej niż jedna akceptowalna metoda anonimizacji.
W takich sytuacjach zaleca się pozostawianie anonimizacji wybranej przez algorytm.
4. 3. Błędy anonimizacji
Anonimizacja opiera się na wynikach działania różnych algorytmów związanych
z przetwarzaniem języka naturalnego, zaś tego typu algorytmy zawsze mają pewien
procentsytuacji, w których podejmują błędne decyzje. Tak popełnione błędy mogą się różnić
rangą. Najpoważniejsze błędy (błędy krytyczne) polegają na bezpośrednim ujawnieniu
tożsamości osoby fizycznej. Następne w kolejności są błędy, umożliwiające identyfikację
firmy, organizacji, miejscowości lub jakiejś części adresu. Nieco mniej istotne są błędy,
w których niepotrzebna anonimizacja powoduje spadek czytelności tekstu, a najmniej istotne
są takie, w których niepotrzebna (lub niewłaściwa) anonimizacja nie utrudnia czytania tekstu.
Pewne frazy mogą być zakwalifikowane na różne sposoby, z których każdy (zgodnie
z zasadami) prowadzi do innej anonimizacji. W takich sytuacjach zaleca się akceptowanie
wyboru algorytmu (nawet gdyby był niewłaściwy), o ile nie powoduje to istotnego
zwiększenia niebezpieczeństwa identyfikacji, albo znacznego spadku czytelności tekstu.
– 16 –
UZASADNIENIE

Zgodnie z projektowanym art. 175d § 3 prezes sądu przekazuje sądowi wyznaczonemu
na podstawie art. 175c § 4 treść orzeczeń, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego,
z zachowaniem wymogów art. 5 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji
publicznej. Art. 175d § 2 p.u.s.p. stanowi, iż zbiór orzeczeń, o których mowa w § 1, jest
prowadzony i udostępniany przez wyznaczony na podstawie art. 175c § 4 sąd w systemie
teleinformatycznym. Art. 175c § 4 p.u.s.p. zawiera upoważnienie dla Ministra
Sprawiedliwości do wyznaczenia sądu lub sądów do, m. in. administracji i udostępniania
systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony jest zbiór, przesłanych przez prezesów
sądów orzeczeń.
Zmiana zaproponowana w wyżej powołanych przepisów odpowiada na postulaty
środowiska prawniczego oraz organizacji pozarządowych opowiadających się za
zwiększeniem dostępu do informacji o działalności sądów powszechnych.
Wydane rozporządzenie ma gwarantować, że przy publikacji orzeczeń będzie brana pod
uwagę konieczność zapewnienia szerokiego dostępu do orzecznictwa sądów powszechnych,
konieczność zapewnienia funkcji informacyjnej publikowanych orzeczeń oraz ochrona
prywatności uczestników postępowań sądowych.
Zbiór orzeczeń przekazywanych wyznaczonemu sądowi wymaga dla sprawnego
funkcjonowania przepisów wykonawczych. Zakres delegacji dla rozporządzenia
wykonawczego zawiera art. 175d § 3 p.u.s.p. Zgodnie z tym przepisem Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, kategorie i rodzaje spraw, w których
orzeczenia podlegają obowiązkowemu centralnemu udostępnieniu w Biuletynie Informacji
Publicznej oraz sposób i tryb ich anonimizacji i udostępniania, mając na względzie
konieczność zapewnienia szerokiego dostępu do orzecznictwa sądów powszechnych,
zapewnienia funkcji informacyjnej publikowanych orzeczeń oraz ochronę prywatności
uczestników postępowań sądowych, a także konieczność właściwego zabezpieczenia
informacji przed ich utratą, zniekształceniem, nieuprawnionym dostępem, usunięciem lub
inną nieuprawnioną zmianą, zapewnienia rozpoznawalności dokonanych zmian lub usunięć
i identyfikacji osób dokonujących tych czynności oraz minimalne wymagania dla systemów
teleinformatycznych używanych do realizacji zadań publicznych, określone w odrębnych
przepisach.
– 17 –

§ 1.
Przepis określa kategorie i rodzaje spraw, w których orzeczenia podlegają
obowiązkowemu centralnemu udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej sądu oraz
sposób i tryb anonimizacji i udostępniania orzeczeń.
§ 2.
Paragraf ten zawiera słowniczek terminów użytych w rozporządzeniu. Tam zawarte są
definicje: systemu teleinformatycznego – powoływanego dalej, jako Portale Orzeczeń (pkt 1),
administratora (pkt 2), użytkownika (pkt 3), konta użytkownika (pkt 4), nazwy użytkownika
(pkt 5), hasła (pkt 6), uwierzytelnienia (pkt 7), automatycznej anonimizacji (pkt 8),
weryfikacji poprawności automatycznej anonimizacji (pkt 9), reguł anonimizacyjnych
(pkt 10) oraz identyfikatora orzeczenia (pkt 11). Same reguły anonimizacyjne stanowia
załącznik do przedmiotowego projektu rozporządzenia. Anonimizacja danych polega na
usunięciu z treści orzeczenia wszelkich danych osobowych oraz innych informacji
umożliwiających identyfikację konkretnych faktów, podmiotów i okoliczności. Proces
anonimizacji stanowi kompromis między udostępnianiem informacji w celu ich
upublicznienia a potrzebą przestrzegania obowiązujących norm prawnych gwarantujących
ochronę określonych dóbr i wartości. Proces anonimizacji realizowany w ramach portalu
opiera się na zaawansowanej technologii wykorzystującej rozmaite metody złożonej analizy
tekstu. Po właściwym rozpoznaniu treści orzeczenia, system portalu stosuje reguły
wskazujące dane anonimizowane, tj. podlegające usunięciu.
§ 3.
Wprowadza zasadę dokonywania czynności zmierzających do zamieszczenia orzeczenia
na liście orzeczeń na portalu orzeczeń przez osoby fizyczne posiadające konta w systemie
teleinformatycznym tego portalu. Osobami tymi są wyłącznie następujący użytkownicy:
– osoba fizyczna uprawniona do uwierzytelnienia się na danym koncie, to jest:
a) właściwy prezes sądu, o którym mowa w art. 175d § 1,
b) przewodniczący wydziału właściwego sądu upoważniony przez prezesa, o którym
mowa wyżej do wykonywania czynności w portalu,
– 18 –
– osoba upoważniona przez osoby, o których mowa wyżej, do wykonywania czynności
tych użytkowników w systemie teleinformatycznym w zakresie uprawnień
przysługujących odpowiednio prezesowi sądu lub przewodniczącemu wydziału.
Ust. 2 tworzy zasadę określającą kompetencję wyżej wymienionych użytkowników do
działania w systemie teleinformatycznym wyłącznie w zakresie kompetencji sadu (wydziału)
w którym funkcjonuje prezes sądu, przewodniczący wydziału lub wyznaczony pracownik
sądu. Oznacza to, iż zbiór orzeczeń prowadzony jest w centralnym portalu orzeczeń w taki
sposób, iż użytkownicy dokonują wpisów tylko właściwych dla nich miejscowo orzeczeń
i nie mają uprawnień do dokonywania wpisów orzeczeń innych sądów.
§ 4.
Zawiera wymogi konieczne do założenia konta użytkownika. Założenie konta jest
zdarzeniem jednorazowym i pozwala systemowi teleinformatycznemu weryfikować
jednoznacznie tożsamość osób fizycznych uwierzytelniających się na koncie. Do założenia
konta użytkownika w systemie teleinformatycznym jest wymagane:
1) podanie imion oraz nazwiska, adresu poczty elektronicznej oraz wskazanie
właściwego sądu lub, odpowiednio wydziału, w którym użytkownik będzie
wykonywał czynności związane z udostępnieniem orzeczeń w Portalu Orzeczeń,
2) wskazanie hasła umożliwiającego uwierzytelnienie,
3) weryfikacja w zakresie wskazania poziomu uprawnień użytkownika.
Ust. 2 zakłada, iż warunki, jakie powinno spełniać hasło umożliwiające uwierzytelnienie
się na koncie użytkownika winny być podane przed przystąpieniem do zakładania konta
użytkownika za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
Ust. 3 przyznaje użytkownikowi uprawnienie do zmiany hasła za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego.
§ 5.
W tym przepisie zawarta jest szczegółowa procedura udostępnienia w portalu orzeczeń.
Aby zamieścić orzeczenie w zbiorze orzeczeń należy dokonać kolejno następujące czynności:
1) dokonać import orzeczenia z systemu repertoryjno-biurowego,
2) przeprowadzić jego automatyczną anonimizację,
– 19 –
3) wykonać uwierzytelnienie się użytkownika,
4) przeprowadzić weryfikację przez użytkownika poprawności automatycznej
anonimizacji,
5) dokonać uzupełniania przez użytkownika informacji o haśle tematycznym, podstawie
prawnej, tezie oraz istotności orzeczenia,
6) dokonać zatwierdzanie przez użytkownika poprawności danych w systemie
teleinformatycznym.
Zgodnie z ust. 2 przed zatwierdzeniem przez użytkownika poprawności danych
w systemie teleinformatycznym, system teleinformatyczny umożliwia zapoznanie się z treścią
wpisu. Ta funkcjonalność umożliwia kontrole prawidłowości dokonanych czynności,
zwłaszcza prawidłowości anonimizacji i braku zniekształceń treści orzeczenia mającego być
opublikowanym.
Ust. 3 stanowi, iż system teleinformatyczny ujawnia informację o użytkowniku, który
daną czynności wykonał. Każde orzeczenie zawarte w zbiorze orzeczeń będzie miało
jednoznacznie wskazaną osobę, która je zamieściła. Umożliwi to jednoznaczne wskazanie
ewentualnej odpowiedzialności za nieprawidłowości w toku zamieszczania orzeczeń
w zbiorze.
Ust. 4 stanowi, iż informacja o udostępniana w Portalu Orzeczeń jest automatycznie
zaopatrywana w identyfikator orzeczenia. Taki identyfikator stanowi jednoznaczne
i niepowtarzalne oznaczenie identyfikujące orzeczenia. Poszukiwanie orzeczenia po haśle
tematycznym będzie adekwatna w sytuacji, gdy brak bliższych informacji o orzeczeniu.
Identyfikator orzeczenia, z czasem stanie się rutynowym sposobem identyfikowania
konkretnego orzeczenia dostępnego w zbiorze orzeczeń.
§ 6.
Ust. 1 zawiera katalog danych gromadzonych w zbiorze orzeczeń dla każdego
orzeczenia. W portalu publikowane są następujące informacje:
1) sygnatura akt sprawy,
2) data wydania orzeczenia,
3) oznaczenie rodzaju orzeczenia (wyrok/postanowienie),