Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

nabywca uiścił rękojmię, która
będzie zaliczana na poczet
ceny nabycia.
227 Art. 87911
W treści delegacji zawartej w art. 87911 k.p.c. celowe jest dodać, by stosowne rozporządzenia
Uwaga nie
może
być
wydane zostały przez Ministra Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady
uwzględniona.
KRK
Komorniczej, co zwłaszcza będzie istotne w odniesieniu do systemu teleinformatycznego.
KRK będzie uczestniczyła w
pracach legislacyjnych nad
projektem tego rozporządzenia
(choćby na etapie konsultacji
społecznych).
228 Art. 881
W treści art. 881 k.p.c. proponuje się wprowadzenie zapisu odnoszącego się do zbiegu egzekucji
Uwaga uwzględniona.
sądowej i administracyjnej oraz sytuacji, w której „kwoty znajdujące się na rachunku nie
KRK
wystarczają na pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń". Tymczasem przepis art. 881
k.p.c. dotyczy egzekucji z wynagrodzenia za pracę, nie zaś egzekucji z rachunku bankowego.
229 Art. 881 § 3 pkt. Przepis ten niewątpliwie przyspieszy postępowanie egzekucyjne ale jego zakres należałoby
Uwaga
nie
może
być
3
rozszerzyć na sytuacje zajęcia rachunku przez dwa organy egzekucyjne sądowe lub dwa uwzględniona,
gdyż
taka
ZBP
administracyjne. To nie jest klasyczny zbieg, ale tamuje realizację zajęć bo jeden organ musi
propozycja
nie
została
przekazać sprawę drugiemu. Przyjmując regułę przyjętą w tym przepisie uniknęłoby się takiego
przewidziana w założeniach.
opóźnienia.

Projektowana zmiana przepisu art. 881 § 3 pkt.3) podobnie jak w przypadku ogólnych zasad
egzekucji dość istotnie zmienia dotychczasową praktykę w ustalaniu organu egzekucyjnego, który
w wyniku zbiegu egzekucji, jako organ łączny ma w dalszym ciągu prowadzić egzekucję. Przepis
nakłada na bank w przypadku dokonania zajęcia wynagrodzenia za pracę po pierwsze dokonania
wypłaty tegoż wynagrodzenia w części dozwolonej na rzecz organu który pierwszy zajął to
wynagrodzenie a w razie wątpliwości na rzecz tego organu który dokonał zajęcia na wyższą kwotę,
po drugie zaś projektowany przepis statuuje obowiązek poinformowania wszystkich organów
egzekucyjnych o dokonanych zajęciach wynagrodzenia z uwzględnieniem ich daty oraz kwot
objętych poszczególnymi tytułami, czyli analogicznie jak w przypadku ogólnych przepisów
dotyczących zbiegu. Niestety brak jest już uzupełnienia w jaki sposób ma być rozstrzygany
ewentualny spór kompetencyjny, tak jak to zostało uregulowane przy ogólnych przepisach
dotyczących, więc należy przyjąć, iż w wątpliwych wypadkach trzeba będzie stosować te właśnie
przepisy ogólne. Podobnie tez projektowany przepis nie rozstrzyga co będzie decydowało o
pierwszeństwie zajęć, które wpłyną do banku np. tego samego dnia ale o różnych godzinach, czy
będzie o tym decydowała konkretnie wcześniejsza godzina wpływu, czy też w takim wypadku
102

należało będzie uznać, że wpływ mimo różnych godzin w tym samym dniu jest równoczesny i o
pierwszeństwie zdecyduje wysokość kwot objętych poszczególnymi tytułami, a jeżeli tak to
pojawia się jeszcze jedna wątpliwość, a mianowicie czy należność która ma decydować o wyborze
organu łącznego będzie w takim wypadku obejmowała jedynie należność główna, czy też łącznie
należność główną, odsetki i koszty sądowe. Tego niestety projektowany przepis nie rozstrzyga.
Abstrahując od powyższego, przyjąć należy, iż zmiana ta jest uzasadniona, gdyż w istotny sposób
upraszcza proces ustalania organu łącznego.
230 Art. 889 § 1 pkt. Art. 889 i następne – zupełnie zbędne jest używanie określenia „ z rachunku bankowego w tym
Uwaga
nie
może
być
3
rachunku bankowego obejmującego wkład oszczędnościowy”. Nie budzi żadnej wątpliwości, że w
uwzględniona. Zmiana lub
ZBP
zakresie pojęcia „rachunek bankowy” mieści się „rachunek oszczędnościowy”. Powtarzanie tego w
uchylenie art. 889 § 3 k.p.c.
każdym przepisie jest całkowicie zbędne. Historycznie jest to rezultat szybkiego naprawiania
nie zostały przewidziane w
błędów ustawodawcy, który przed laty sformułował ten przepis tak, że obejmował on tylko
założeniach.
rachunki oszczędnościowe co było oczywistym nonsensem. Poprawione to niezbyt szczęśliwie i od
Zbieg egzekucji wchodzi w
tego czasu pokutuje to nieszczęśliwe sformułowanie.
rachubę wtedy, gdy egzekucje
Na podstawie w/w przepisu na bank, zostaje nałożony obowiązek ustalania komu należy przekazać zostały skierowane do tego
zajętą kwotę. W konsekwencji bank obciążać będzie ryzyko błędnej realizacji zajęcia przy zbiegu samego rachunku.
egzekucji (art. 892 kpc)- ta sama uwaga dotyczy projektowanej zmiany art. 981. Przesyłanie zajęć
w systemie teleinformatycznym powinno ograniczać ryzyko błędnego ustalenia pierwszeństwa Co do kwestii zakresu zajęcia
dokonania zajęcia. W sytuacji wprowadzenia w/w zmiany – uchylony powinien zostać rachunku wspólnego, to
dotychczasowy § 3 art. 889 k.p.c.- w projekcie brak takiej regulacji.
rozstrzyga to projektowany
Proponowane zmiany w zakresie zbiegów egzekucji na rachunkach bankowych w znacznym stopniu przepis,
według
którego
upraszczają obecne praktyki. Zgodnie z zapisami art. 889 §1 pkt 3 kpc oraz art. 62 Ustawy o sądowy organ egzekucyjny
postępowaniu egzekucyjnym w administracji bank będzie przekazywał środki z rachunku na rzecz prowadzi łącznie egzekucje
organu, który jako pierwszy dokonał zajęcia lub dokonał zajęcia na wyższą kwotę. Należy jednak według przepisów k.p.c..
zwrócić uwagę na konsekwencje takich zapisów: jeżeli egzekucja będzie prowadzona w różnych
bankach może nastąpić sytuacja, w której kolejność zajęcia będzie różna co w znacznym stopniu
skomplikuje ustalenie organu prowadzącego łączną egzekucję i sprawną realizację egzekucji
zarówno po stronie organów egzekucyjnych jak i banków.
Czy w sytuacji, gdy komornik przejmuje prowadzenie zajęć administracyjnych należy osobno
stosować przepisy dotyczące wyłączenia udziału w rachunku wspólnym? Dla zajęć komorniczych –
wyłącza się udział, a dla przejętych administracyjnych – prowadzi się egzekucję z całości udziałów?
231 Art. 891
Rekomendowane zmiany spowodują skrócenie czasu obsługi zajęcia rachunku bankowego, gdyż Uwaga nie jest zasadna
ZBP
wprowadzają możliwość realizacji zajęcia nawet w przypadku zbiegu egzekucji przez Bank na „ Wątpliwości dotyczące chwili
(…) rzecz organu, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego zajęcia wyjaśnia wprost art. 890
103

pierwszeństwa — na rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności o wyższej kwocie § 1 k.p.c.
(…)” Realizacja zajęć (w przeciwieństwie do dotychczasowego trybu realizacji zajęcia rachunku
bankowego) będzie odbywała się w terminie bardziej efektywnym (aktualnie w przypadku zbiegu Proponowany przepis dotyczący
egzekucji sądowej i administracyjnej bank obowiązany jest wstrzymać wypłaty z tego rachunku do obowiązku zawiadomienia o
wysokości należności, na których rzecz zajęcie nastąpiło, i niezwłocznie zawiadomić o tym przejęciu egzekucji jest zbędny,
właściwe organy egzekucyjne, w celu podjęcia działań mających na celu rozstrzygnięcie zbiegu gdyż obydwa organy będą
egzekucji).
uprzednio zawiadamiały strony i
Brak jest konkretnych wskazań odnośnie określenia czynników decydujących o pierwszeństwie do uczestników postępowania o
prowadzenia łącznej egzekucji (data wystawienia zawiadomienia czy data wpływu zawiadomienia podstawie przekazania
do banku). Projekt zmian art. 891 przewiduje, iż bank jest obowiązany dokonywać wypłat z egzekucji.
rachunku na rzecz organu, który pierwszy dokonał zajęcia (wątpliwość j.w.) a w razie niemożności
ustalenia pierwszeństwa, na rzecz organu. który dokonał zajęcia o wyższej kwocie. Oznacza to. że to
na banku ciąży odpowiedzialność dokonania wyboru łącznego egzekutora dodatkowo wprowadzając
obowiązek informowania wszystkich egzekutorów o ustalonym przez bank pierwszeństwie
prowadzonej egzekucji, bez wstrzymywania realizacji, przy jednoczesnym powiadomieniu
pozostałych egzekutorów o prowadzonych egzekucjach oraz ich wysokościach. Proponowana
zmiana zasadniczo zmienia dotychczasowy tryb postępowania, kiedy to bank był zobowiązany
jedynie do wykonywania poleceń organów egzekucyjnych bez uprawnień do podejmowania decyzji.
Proponujemy zatem dodanie przepisu w brzmieniu „Organ egzekucyjny przejmujący prowadzenie
łącznie egzekucji jest zobowiązany do zawiadomienia o przejęciu egzekucji: wierzycie/a,
zobowiązanego, dłużnika zajętej wierzytelności oraz organ egzekucyjny, od którego przejęto
prowadzenie egzekucji".
232 Art.
891 Brak jest konkretnych wskazań odnośnie określenia czynników decydujących o pierwszeństwie do Uwaga nie
może
być
LEWIATAN
prowadzenia łącznej egzekucji (data wystawienia zawiadomienia czy data wpływu zawiadomienia uwzględniona. Por. stanowisko
do banku). Projekt zmian art. 891 przewiduje, iż bank jest obowiązany dokonywać wypłat z do uwagi ZBP dot. tego
rachunku na rzecz organu, który pierwszy dokonał zajęcia (wątpliwość j.w.) a w razie niemożności przepisu.
ustalenia pierwszeństwa, na rzecz organu, który dokonał zajęcia o wyższej kwocie. Oznacza to, że to
na banku ciąży odpowiedzialność dokonania wyboru łącznego egzekutora dodatkowo wprowadzając
obowiązek informowania wszystkich egzekutorów o ustalonym przez bank pierwszeństwie
prowadzonej egzekucji, bez wstrzymywania realizacji, przy jednoczesnym powiadomieniu
pozostałych egzekutorów o prowadzonych egzekucjach oraz ich wysokościach. Proponowana
zmiana zasadniczo zmienia dotychczasowy tryb postępowania, kiedy to bank był zobowiązany
jedynie do wykonywania poleceń organów egzekucyjnych bez uprawnień do podejmowania decyzji.
Proponujemy zatem dodanie przepisu w brzmieniu „Organ egzekucyjny przejmujący prowadzenie
104

łącznie egzekucji jest zobowiązany do zawiadomienia o przejęciu egzekucji: wierzyciela,
zobowiązanego, dłużnika zajętej wierzytelności oraz organ egzekucyjny, od którego przejęto
prowadzenie egzekucji".
233 Art. 8911 § 1
Utrzymuje dotychczasową regulację dotyczącą egzekucji z rachunku wspólnego, a właściwie
Uwaga
nie
może
być
ZBP
udział w nim. Polemika z tym rozwiązaniem, wymagałby oddzielnego omówienia jedynie w
uwzględniona, gdyż zawarta w
skrócie można powołać się na rozbieżność uregulowań w egzekucji sądowej i administracyjnej.
niej propozycja nie była objęta
Pomijając inne argumenty nie można zaakceptować sytuacji, że od przypadku zależy ochrona
założeniami.
osoby trzeciej tj. współposiadacza rachunku. Jeśli administracyjny organ egzekucyjny jako
pierwszy dokonał zajęcia z tytułu np. 50,00 zł. za nieopłacony parking to następny komornik
sądowy z tytułu milionowego kredytu, to zgodnie z projektem egzekucję prowadzi organ
administracyjny i wszystkie środki na rachunku wspólnym poza kwotą wolną od zajęcia zostaną
mu przelane. Jeśli komornik sądowy był szybszy połowa środków pozostanie na rachunku.
Na gruncie powyższego unormowania można byłoby mieć wątpliwości, czy po ustaleniu udziałów
dłużnika w rachunku wspólnym, zwolnienie pozostałych udziałów spod egzekucji następuje
automatycznie na podstawie tego przepisu, czy na skutek postanowienia komornika o zwolnieniu?
W takiej sytuacji ustaloną zgodnie z projektowanymi przepisami prawa bankowego co miesiąc
kwotę wolną od zajęcia będzie ustalać się w odniesieniu do udziału przypadającego na tego
dłużnika. Trudne do zaakceptowania jest nadto to, że od przedłożenia przez dłużnika umowy
rachunku zależy w pewnym sensie sytuacja osoby trzeciej - współposiadacza rachunku (przepis nie
przewiduje nawet powiadomienia współposiadacza rachunku o fakcie zajęcia i rygorze
wynikającym z nieprzedstawienia umowy rachunku bankowego).
W konsekwencji, ZBP rekomenduje, w zakresie egzekucji środków z rachunków wspólnych,
przyjęcie procedury zgodnie z którą, bank dokonuje zajęcia rachunku bankowego dłużnika oraz
realizuje zajęcie jedynie z udziału przypadającego dłużnikowi w rachunku wspólnym.
234 Art. 9022
W praktyce zajęcie wierzytelności z tytułu nadpłaty podatku w US dokonane na początku danego Uwaga uwzględniona.
Art. 9023
roku rozrachunkowego, będzie obowiązywać przed dany rok, tj. w okresie realizacji zwrotów
ZBP
podatku przez właściwe urzędy skarbowe. Dotychczasowy zapis powodował odmienne interpretacje
dyrektorów izb skarbowych i powodował konieczność ponawiania cyklicznie zajęć w US przez
organ egzekucyjny w okresie wypłaty nadpłat podatków, a w sposób szczególny powodował
niemożność zaspokojenia się z tej wierzytelności w praktyce przez wierzyciela. Rekomendowana
zmiana wpłynie w sposób bezpośredni na wzrost skuteczności tej czynności egzekucyjnej, a tym
samym na wzrost skuteczności prowadzonego postępowania egzekucyjnego.
Projektowana zmiana przepisów art. 902[2] i art. 902[3] KPC częściowo reguluje zajęcie
wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
105

- Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749), w odniesieniu do zajęć przyszłych tych
wierzytelności, ograniczając je do roku kalendarzowego, w którym dokonano zajęcia, co wydaje się
stosunkowo zrozumiałe, jednak treść przepisu art. 902[3] KPC wydaje się mało precyzyjna i budzi
niejasności w szczególności w zakresie sformułowania ”wierzytelność, która nie należy do
właściwości dłużnika wierzytelności”
235 Art. 910 §1 pkt Projektowana zmiana przepisu art. 910 §1 pkt 3 dotycząca egzekucji z innych praw majątkowych Uwaga niezrozumiała.
3
powiela zasady regulujące rozstrzygnięcie zbiegu sądowo-administracyjnego wskazane już
ZBP
poprzednio przy zajęciach dotyczących wynagrodzenia za pracę oraz zajęcia wierzytelności z
rachunku bankowego, a także zajęć innych wierzytelności. Projektowany przepis nie wprowadza w
tym przypadku żadnych odrębności.

106