Rządowy projekt ustawy o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych

funkcjonariuszy zwolnionych ze służby, emerytów, rencistów, kandydatów do pracy
i pracowników do komisji lekarskich.
Ponadto wskazano, że w przypadku:
1) Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego i jego zastępców – podmiotem kierującym jest
Prezes Rady Ministrów;
2) Komendanta Głównego Policji, Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta
Głównego Państwowej Straży Pożarnej, Szefa Biura Ochrony Rządu i ich zastępców
– podmiotem kierującym jest minister właściwy do spraw wewnętrznych;
3) Dyrektora Generalnego Służby Więziennej – podmiotem kierującym jest Minister
Sprawiedliwości.
Skierowanie do komisji będzie następowało na formularzu, którego wzór zostanie określony
w rozporządzeniu. Do skierowania będą dołączane w szczególności:
1) posiadane informacje i dokumenty, które dotyczą stanu zdrowia osób kierowanych;
2) opis stanowiska, charakter i warunki służby;
3) informacje dotyczące dotychczasowych warunków i przebiegu pracy w przypadku
skierowania inspektorów i pracowników zatrudnionych w wyodrębnionych komórkach
organizacyjnych kontroli skarbowej oraz pracowników wywiadu skarbowego;
4) opinia psychologiczna.
Komisja lekarska wyznaczy termin badania, informując osobę skierowaną i podmiot
kierujący. W przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa tej osoby przed komisją
lekarską, komisja zawiadamia o tym fakcie podmiot kierujący. Informacja ta może mieć
wpływ na stosunek służbowy funkcjonariusza, gdyż np. na podstawie art. 45 ust. 2 pkt 9
ustawy o Straży Granicznej dwukrotne nieusprawiedliwione niestawiennictwo przed komisją
lekarską, o ile skierowanie nie nastąpiło na prośbę funkcjonariusza, może stanowić podstawę
do zwolnienia.
Rejonowa komisja lekarska przeprowadza badanie lekarskie osoby skierowanej i sporządza
protokół badania komisji lekarskiej, który zawiera wyszczególnienie wszystkich chorób
i ułomności, także tych, które nie obniżają zdolności do służby.
Rejonowa komisja lekarska dokonuje oceny stanu zdrowia osoby badanej na podstawie
badania
lekarskiego, wyników zleconych badań dodatkowych, specjalistycznych
i psychologicznych, wywiadu chorobowego, dokumentacji medycznej będącej wynikiem
obserwacji szpitalnej, leczenia ambulatoryjnego i sanatoryjnego oraz innych dokumentów
medycznych istotnych dla dokonania tej oceny oraz protokołów powypadkowych mogących
mieć znaczenie dla treści orzeczenia.
10

Rejonowe komisje lekarskie orzekają również, posługując się:
1) w przypadku ustalania zdolności fizycznej lub psychicznej do służby – wykazem chorób
i ułomności, na podstawie którego jest wydawane orzeczenie o stanie zdrowia osoby
badanej;
2) w przypadku ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza Policji, Straży
Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony Rządu, Centralnego Biura
Antykorupcyjnego doznanego wskutek wypadku lub choroby pozostającej w związku ze
szczególnymi warunkami lub właściwościami służby, z tytułu których przysługuje
świadczenie odszkodowawcze, oraz w przypadku ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu
osób, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 oraz art. 2 ust. 2 pkt 2 projektu ustawy
– odpowiednio wykazami chorób pozostających w związku z pełnieniem służby w Policji,
Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biurze Ochrony Rządu i w Centralnym
Biurze Antykorupcyjnym oraz wykazami norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu;
3) w przypadku ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza Służby Więziennej
doznanego wskutek wypadku lub choroby pozostającej w związku z warunkami lub
właściwościami służby, z tytułu których przysługuje świadczenie odszkodowawcze, oraz
w przypadku ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu osób, o których mowa w art. 2 ust. 1
pkt 3 oraz art. 2 ust. 2 pkt 2 projektu ustawy – wykazem chorób pozostających w związku
z pełnieniem służby w Służbie Więziennej oraz wykazem norm oceny procentowej
uszczerbku na zdrowiu;
4) w przypadku uznania funkcjonariusza za inwalidę oraz uznania go za niezdolnego do
samodzielnej egzystencji w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym
funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu,
Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura
Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej
i Służby Więziennej oraz ich rodzin – odpowiednio wykazami chorób powstałych w czasie
pełnienia służby wydanymi na podstawie tych przepisów;
5) w przypadku osób, o których mowa w art. 2 ust. 2 pkt 3 projektu ustawy – odpowiednio
wykazem chorób powstałych w czasie pełnienia służby w Państwowej Straży Pożarnej
oraz wykazem norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu.
Istotne jest, aby w przypadku orzeczenia inwalidztwa rejonowa komisja lekarska orzekła
jednocześnie o grupie inwalidzkiej w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym
funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby
Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura
11

Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej
i Służby Więziennej oraz ich rodzin.
Rejonowa komisja lekarska wydaje orzeczenie niezwłocznie po przeprowadzeniu
niezbędnych badań lekarskich i zebraniu dokumentacji medycznej oraz niezbędnych
dokumentów.
Rejonowe komisje lekarskie orzekają w składzie co najmniej dwuosobowym, co nie wyklucza
powołania komisji w szerszym składzie. Orzeczenie wydane przez komisję lekarską podpisują
wszyscy członkowie komisji, przy czym jest możliwe złożenie na piśmie zdania odrębnego
przez członka komisji. Zdanie odrębne załącza się do treści orzeczenia. Przyjęto przy tym
zasadę podejmowania przez komisję rozstrzygnięć zwykłą większością głosów,
a w przypadku ich równej ilości – przyznano decydujący głos przewodniczącemu.
Orzeczenie rejonowej komisji lekarskiej doręcza się niezwłocznie na piśmie wraz
z uzasadnieniem osobie badanej, osobie zainteresowanej oraz podmiotowi kierującemu do
komisji lekarskiej.
Podstawowe ustalenia zawarte w protokole badania lekarskiego i w orzeczeniu rejonowej
komisji lekarskiej wpisuje się do rejestru orzeczeń.
Wzór orzeczenia komisji lekarskiej oraz wzór rejestru orzeczeń zostaną określone w akcie
wykonawczym. Przyjmuje się, że ww. wzory będą miały charakter uniwersalny i będą
stosowane przez rejonowe komisje lekarskie i Centralną Komisję Lekarską.
Projekt określa również tryb postępowania odwoławczego. Od nieprawomocnego orzeczenia
rejonowej komisji lekarskiej osobie badanej lub podmiotowi kierującemu tę osobę do
rejonowej komisji lekarskiej w celu wydania orzeczenia przysługuje odwołanie, które wnosi
się w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia rejonowej komisji lekarskiej, za
pośrednictwem tej komisji, która orzeczenie wydała.
Centralna Komisja Lekarska rozpatruje odwołanie w składzie trzyosobowym, w terminie
30 dni od dnia jego otrzymania albo w terminie 60 dni w przypadku konieczności wykonania
dodatkowych badań lub uzyskania dodatkowych dokumentów, po zapoznaniu się ze
wszystkimi dokumentami w sprawie, a w razie potrzeby również po przeprowadzeniu
niezbędnych badań lub po zleceniu przeprowadzenia dodatkowych badań lekarskich, w tym
obserwacji szpitalnej, lub po dostarczeniu na jej żądanie dodatkowych dokumentów.
Centralna Komisja Lekarska, po rozpatrzeniu odwołania:
1) utrzymuje w mocy zaskarżone orzeczenie albo
2) uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i wydaje nowe, albo
12

3) uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia przez
rejonową komisję lekarską.
Centralna Komisja Lekarska nie może wydać nowego orzeczenia na niekorzyść osoby
zainteresowanej, chyba że zaskarżone orzeczenie jest sprzeczne z prawem lub zostało wydane
z pominięciem istotnych okoliczności faktycznych.
Do postępowania odwoławczego prowadzonego przez Centralną Komisję Lekarską stosuje
się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed rejonowymi komisjami lekarskimi.
W zakresie kontroli sądowej orzeczeń należy zauważyć, że projekt pozostawia bez zmian
aktualny stan prawny w tym zakresie. Zakres właściwości rzeczowej sądów
administracyjnych wyznaczają przepisy ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi. Zakres właściwości rzeczowej sądów administracyjnych wyznacza
katalog skarg na określone w art. 3 § 2 tej ustawy działania organów administracji publicznej
lub ich bezczynność. Katalog ten może być rozszerzony przez przepisy ustaw szczególnych,
ale w zakresie orzeczeń komisji lekarskich podległych MSW, żaden obecnie obowiązujący
przepis nie zawiera takiej regulacji. Należy jednak zaznaczyć, iż orzeczenia komisji mają
dwojaki charakter. Jedną grupę orzeczeń wydawanych przez komisje stanowią orzeczenia,
które ustalają schorzenia funkcjonariusza oraz ich związek ze służbą do celów
odszkodowawczych lub rentowych albo zaopatrzenia emerytalnego. Orzeczenia z tej grupy
poddawane są kontroli sądów powszechnych w ramach rozpoznawania odwołań od decyzji
o świadczeniach rentowych, emerytalnych czy odszkodowawczych. Orzeczenia te mają
wyłącznie charakter orzeczenia wstępnego, jako jedna z przesłanek ustalenia prawa do
określenia świadczeń, ich zakresu i wysokości. W konsekwencji nie podlegają one
zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Natomiast druga grupa to orzeczenia związane
z ustalaniem przez komisję zdolności do służby. Oceniany jest więc stan zdrowia danej osoby
na potrzeby zaliczenia jej do określonej kategorii zdolności do służby w celu przyjęcia do
niej, dalszego jej pełnienia czy zwolnienia ze służby. Orzeczenia w tych sprawach są wiążące
dla organu w sprawie powołania danej osoby do służby, przeniesienia funkcjonariusza na inne
stanowisko służbowe czy zwolnienia go ze służby i stanowią podstawę do wydania przez
właściwe organy decyzji administracyjnej. W orzecznictwie NSA podkreśla się, że komisje
lekarskie, działające w sprawach funkcjonariuszy czy kandydatów do służb mundurowych, są
organami administracji publicznej i swoje rozstrzygnięcia podejmują w formie decyzji
administracyjnych, nazwanych orzeczeniami. Orzeczenia w tym zakresie mogą podlegać
zaskarżeniu do sądu administracyjnego.
13

Zebraną w toku postępowania dokumentację komisje lekarskie przechowują i udostępniają na
zasadach określonych w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku
Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r. poz. 159 i 742).
W związku z rozszerzoną właściwością komisji lekarskich podległych ministrowi
właściwemu do spraw wewnętrznych o kontrolę prawidłowości orzekania o czasowej
niezdolności do służby z powodu choroby lub prawidłowości wykorzystania zwolnienia
lekarskiego przez funkcjonariuszy służb, odpowiednio zostały uzupełnione przepisy ustawy
z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu oraz
ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu
Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego.
Ponadto w związku z wątpliwościami związanymi z aktualnie opracowywanym na podstawie
art. 205 ustawy o Służbie Więziennej projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
dotyczącym określenia wysokości funduszu na nagrody roczne, uznaniowe i zapomogi dla
funkcjonariuszy Służby Więziennej, które tworzone jest w związku ze zmianami dotyczącymi
zwolnień lekarskich, do projektu wprowadzono zmianę art. 205 pkt 3 ustawy o Służbie
Więziennej, która polega na odesłaniu do szerszego katalogu zmniejszeń uposażeń,
określonego w art. 60h w miejsce obecnego art. 60f.
Przepisy przejściowe
Projekt zakłada, że dotychczas działające komisje lekarskie podległe ministrowi właściwemu
do spraw wewnętrznych, utworzone lub działające na podstawie przepisów obowiązujących
do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, zostaną zniesione z dniem 1 stycznia 2015 r.
Z dniem wejścia w życie ustawy zostaną natomiast utworzone nowe komisje lekarskie.
Przewiduje się ponadto, iż sprawy wszczęte i niezakończone przed aktualnie funkcjonującymi
komisjami lekarskimi, o których mowa w art. 61, do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy
prowadzić będą w dalszym ciągu komisje lekarskie utworzone na podstawie niniejszej
ustawy.
W tym celu sprawy wszczęte i niezakończone, w tym zebrana w toku postępowań
dokumentacja, również wytworzona w formie elektronicznej, zostaną przekazane komisjom
lekarskim utworzonym na podstawie niniejszej ustawy zgodnie z właściwością określoną
w przepisach wydanych na podstawie art. 16 ust. 4 albo Centralnej Komisji Lekarskiej
w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2015 r., z wyjątkiem art. 59
pkt 3, który wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
14