Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw

Druk nr 2540


Warszawa, 12 czerwca 2014 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Marszałek Senatu




Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej


Szanowna Pani Marszałek,

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Pani Marszałek podjętą przez Senat na
56. posiedzeniu w dniu 12 czerwca 2014 r. uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy

-
o zmianie ustawy
-
Kodeks
postępowania karnego oraz niektórych
innych ustaw wraz z projektem tej ustawy.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora
Andrzeja Matusiewicza do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz

U C H WA Ł A
S E N A T U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J
z dnia 12 czerwca 2014 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia
1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy –
Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw.
Jednocześnie upoważnia senatora Andrzeja Matusiewicza do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.





MARSZAŁEK SENATU



Bogdan BORUSEWICZ
projekt
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw
Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego
(Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1)
w art. 78 § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Sąd może cofnąć wyznaczenie obrońcy, jeżeli okaże się, że nie istnieją
okoliczności, na podstawie których go wyznaczono. Na postanowienie o cofnięciu
wyznaczenia obrońcy przysługuje zażalenie.”;
2)
w art. 81 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Jeżeli w sytuacji określonej w art. 78 § 1, art. 79 § 1 i 2 oraz art. 80 oskarżony
nie ma obrońcy z wyboru, prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy wyznacza mu
obrońcę z urzędu. Na zarządzenie o odmowie wyznaczenia obrońcy przysługuje
zażalenie. Ponowny wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu zgłoszony na podstawie
art. 78 § 1, oparty na tych samych okolicznościach, pozostawia się bez rozpoznania.”.
Art. 2. W ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach
o wykroczenia (Dz. U. z 2013 r. poz. 395, z późn. zm.)) art. 23 otrzymuje brzmienie:
„Art. 23. Obrońcę z urzędu wyznacza prezes sądu właściwego do rozpoznania
sprawy. Na zarządzenie o odmowie wyznaczenia obrońcy przysługuje zażalenie.

1) Zmiany wymienionej="http://lex.senat.pl/lex/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Powszechny.21469&full=1"zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50,
poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106, poz. 1149,
z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 51,
poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641, z 2005 r. Nr 10, poz. 70,
Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143, poz. 1203, Nr 163, poz. 1363,
Nr 169, poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66, poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104,
poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192 i Nr 226, poz. 1647 i 1648, z 2007 r. Nr 20,
poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589, Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766, Nr 123,
poz. 849 i Nr 128, poz. 903, z 2008 r. Nr 27, poz. 162, Nr 100, poz. 648, Nr 107, poz. 686, Nr 123, poz. 802,
Nr 182, poz. 1133, Nr 208, poz. 1308, Nr 214, poz. 1344, Nr 225, poz. 1485, Nr 234, poz. 1571 i Nr 237,
poz. 1651, z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 20, poz. 104, Nr 28, poz. 171, Nr 68, poz. 585, Nr 85, poz. 716,
Nr 127, poz. 1051, Nr 144, poz. 1178, Nr 168, poz. 1323, Nr 178, poz. 1375, Nr 190, poz. 1474 i Nr 206,
poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 98, poz. 626, Nr 106, poz. 669, Nr 122, poz. 826, Nr 125, poz. 842,
Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307, z 2011 r. Nr 48, poz. 245 i 246, Nr 53, poz. 273, Nr 112, poz. 654,
Nr 117, poz. 678, Nr 142, poz. 829, Nr 191, poz. 1135, Nr 217, poz. 1280, Nr 240, poz. 1430, 1431 i 1438
i Nr 279, poz. 1645, z 2012 r. poz. 886, 1091, 1101, 1327, 1426, 1447 i 1529, z 2013 r. poz. 480, 765, 849,
1262, 1247, 1282 i 1436 oraz z 2014 r. poz. 85 i 384.
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 765 i 1247
oraz z 2014 r. poz. 486 i 579.
– 2 –
Ponowny wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu, oparty na tych samych
okolicznościach, pozostawia się bez rozpoznania.”.
Art. 3. W ustawie z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1247) wprowadza się następujące zmiany:
1)
w art. 1:
a)
w pkt 23, w art. 80a dodaje się § 4 w brzmieniu:
„§ 4. W wypadkach, o których mowa w § 3, odmowa wyznaczenia obrońcy
z urzędu podlega zaskarżeniu.”,
b)
w pkt 24, w art. 81:
–
§ 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Jeżeli w sytuacji określonej w art. 78 § 1, art. 79 § 1 i 2 oraz
art. 80 oskarżony nie ma obrońcy z wyboru, prezes lub referendarz
sądowy sądu właściwego do rozpoznania sprawy wyznacza mu obrońcę
z urzędu. Odmowa wyznaczenia obrońcy z urzędu podlega zaskarżeniu.”,
–
dodaje się § 3 w brzmieniu:
„§ 3. Ponowny wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu, zgłoszony
na podstawie art. 78 § 1, oparty na tych samych okolicznościach,
pozostawia się bez rozpoznania. Przepisu art. 93a § 3 nie stosuje się.”;
2)
w art. 18 w pkt 6, art. 23 otrzymuje brzmienie:
„Art. 23. § 1. Obrońcę z urzędu wyznacza prezes lub referendarz sądowy sądu
właściwego do rozpoznania sprawy. Odmowa wyznaczenia obrońcy podlega
zaskarżeniu.
§ 2. Ponowny wniosek o wyznaczenie obrońcy z urzędu, oparty na tych samych
okolicznościach, pozostawia się bez rozpoznania. Przepisu art. 103 § 3a nie stosuje się.”.
Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem
art. 3, który wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2015 r.

U Z A S A D N I E N I E

1. Cel projektowanej ustawy
Projektowana ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych
innych ustaw, ma na celu dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 8 października 2013 r. (sygn. akt K 30/11), stwierdzającego niezgodność art. 78 § 2
i art. 81 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89,
poz. 555, z późn. zm.; dalej jako: k.p.k.) z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.
Sentencja rozstrzygnięcia została opublikowana w Dz. U. poz. 1262 (data publikacji:
29 października 2013 r.). Wyrok wraz z uzasadnieniem ukazał się w OTK ZU Nr 7A, poz. 98.

2. Przedmiot i istota wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Trybunał orzekł, że:
1) art. 78 § 2 k.p.k. w zakresie, w jakim nie przewiduje zaskarżenia postanowienia sądu
o cofnięciu wyznaczenia obrońcy z urzędu, jest niezgodny z art. 78 w związku z art. 42 ust. 2
Konstytucji;
2) art. 81 § 1 k.p.k. w zakresie, w jakim nie przewiduje sądowej kontroli zarządzenia prezesa
sądu o odmowie wyznaczenia obrońcy z urzędu dla oskarżonego, który złożył wniosek
w trybie art. 78 § 1 k.p.k., jest niezgodny z art. 42 ust. 2 w związku z art. 45 ust. 1 i z art. 78
Konstytucji.
2.2. Zgodnie z postanowieniem art. 78 § 1 k.p.k., oskarżony, który nie ma obrońcy
z wyboru, może żądać, aby mu wyznaczono obrońcę z urzędu, jeżeli w sposób należyty
wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego
utrzymania siebie i rodziny. Zgłoszenie wniosku w tym przedmiocie skutkuje wydaniem
przez prezesa sądu właściwego do rozpoznania danej sprawy zarządzenia o wyznaczeniu
obrońcy z urzędu bądź też – w razie stwierdzenia, że sytuacja materialna oskarżonego nie
uzasadnia przyznania mu obrońcy z urzędu – negatywnego rozstrzygnięcia w tym zakresie.
Opisywana kompetencja prezesa sądu wynika z art. 81 § 1 k.p.k., o formie zarządzenia mowa
zaś jest w art. 93 § 2 k.p.k.
Zasadność wyznaczenia oskarżonemu obrońcy może zostać zweryfikowana przez sąd,
który władny jest cofnąć to wyznaczenie, jeżeli okaże się, że nie istnieją okoliczności, na