Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw

Ponadto przy wyborze oferty świadczeniodawcy będzie uwzględniane, czy dany
świadczeniodawca posiada umowę, o której mowa w dodawanym do ustawy z dnia
27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych art. 31lc ust. 4, oraz czy świadczeniodawca, który został utworzony po
dniu 30 czerwca 2016 r. lub który po tym dniu utworzył nowy podmiot wykonujący
działalność leczniczą lub nową jednostkę lub komórkę organizacyjną przedsiębiorstwa
leczniczego lub rozpoczął inwestycję, o której mowa w art. 95d ust. 1 albo ust. 2 tej
ustawy, posiada ważną pozytywną opinię, o której mowa w art. 95d ust. 1 albo ust. 2.
Podkreślić należy, iż wskazana opinia wojewody nie będzie mieć charakteru
obligatoryjnego, a wyłącznie rankingujący.
Szczegółowe kryteria wyboru ofert zostaną określone, w drodze rozporządzenia,
wydawanego przez ministra właściwego do spraw zdrowia, w podziale na poszczególne
zakresy lub rodzaje świadczeń, uwzględniającego w tym przypadku interes
świadczeniobiorców oraz konieczność zapewnienia prawidłowego przebiegu
porównania ofert w toku postępowania w sprawie zawarcia umowy o udzielanie
świadczeń opieki zdrowotnej. W celu zapewnienia spójności z warunkami określonymi
w rozporządzeniach wydanych na podstawie art. 31d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, podmiotem
właściwym do określenia tych kryteriów powinien być minister właściwy do spraw
zdrowia.
11. Szczegółowe warunki umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej
Zmodyfikowaniu ulega kompetencja Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia do
określania warunków wymaganych od świadczeniodawców, który obecnie zostanie
umocowany do określania szczegółowych warunków umów o udzielanie świadczeń
opieki zdrowotnej, obejmujących w szczególności warunki wymagane od
świadczeniodawców z uwzględnieniem taryfy świadczeń oraz obszar, dla którego
zawiera się umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia dla świadczeń
w poszczególnych zakresach i rodzajach. Jednocześnie zastrzega się, że szczegółowe
warunki umów nie będą mogły dotyczyć warunków realizacji świadczeń
gwarantowanych, o których mowa w art. 31d pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ani
31

kryteriów oceny ofert określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 148 tej
ustawy.
Celem wprowadzenia większej transparentności w proces określania szczegółowych
warunków umów, oraz mając na uwadze zaobserwowany w dotychczasowej praktyce
Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia brak dostatecznych informacji o kosztach
i korzyściach dla adresatów zarządzeń określających warunki zawierania i realizacji
umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, zobowiązuje się Prezesa Funduszu
aby podczas określania szczegółowych warunków umów stosował wymagania
dotyczące uzasadnienia rządowego aktu normatywnego.
Przewiduje się, iż do postępowania w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń
opieki zdrowotnej przeprowadzanego w danym roku będą miały zastosowanie
szczegółowe warunki umów oraz taryfa świadczeń, opublikowane do dnia 30 czerwca
poprzedniego roku w Biuletynie Informacji Publicznej Prezesa Narodowego Funduszu
Zdrowia.
12. Wprowadzenie obowiązku sporządzania planu zakupów
Celem wprowadzenia większej transparentności w proces alokacji środków
finansowych przeznaczonych na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej,
w szczególności w postępowanie w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń
opieki zdrowotnej, projekt nakłada na dyrektorów oddziałów wojewódzkich
Narodowego Funduszu Zdrowia obowiązek tworzenia planu zakupów świadczeń wraz
z określeniem jego podstawowych elementów.
Przewiduje się, iż plan zakupu świadczeń będzie składać się z części ogólnej,
zawierającej w szczególności wskazanie priorytetów w zakresie finansowania
świadczeń uwzględniających regionalne priorytety zdrowotne wraz z uzasadnieniem
oraz z części szczegółowej, określającej w szczególności obszary, dla których
przeprowadza się postępowania w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń
opieki zdrowotnej, oraz maksymalną liczbę umów o udzielanie świadczeń opieki
zdrowotnej, która zostanie zawarta na danym obszarze, w danym zakresie lub rodzaju
świadczeń. Plan zakupu stanowi więc uszczegółowienie sposobu przeznaczenia
środków określonych w planie finansowym na poszczególne obszary terytorialne
kontraktowania i poszczególne zakresy i rodzaje świadczeń wraz z uzasadnieniem
32

dokonanych alokacji środków finansowych w odniesieniu do przyjętych priorytetów
zdrowotnych.
Plany takie obecnie są sporządzane przez dyrektorów oddziałów wojewódzkich, jednak
jako sporządzane poza obowiązkiem ustawowym różnią się w zakresie zawartości oraz
szczegółowości podanych informacji w poszczególnych oddziałach wojewódzkich
Narodowego Funduszu Zdrowia. Celem ujednolicenia stosowanych praktyk proponuje
się więc określić na poziomie ustawy obowiązek sporządzania wskazanych planów
wraz z wskazaniem ich podstawowych elementów.
Plany zakupów w chwili obecnej pozostają wewnętrzną dokumentacją oddziału
wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Celem zwiększenia transparentności
oraz zmniejszenia możliwości podejmowania czysto arbitralnych decyzji w zakresie
finansowania świadczeń opieki zdrowotnej przewiduje się publikację przedmiotowych
planów.
W oparciu o wskazany plan będą przeprowadzane postępowania w sprawie zawarcia
umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, a projekt przewiduje, iż specyfikacje
ogłoszenia o postępowaniu pozostawać będą w zgodzie z danymi określonymi w planie
zakupu świadczeń.
Projekt przewiduje w szczególności, iż w planie zakupu oraz w ogłoszeniu
o postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń określona zostanie
maksymalna liczba umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, z jaką oddział
wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia zawrze umowy. Obecnie przepis ustawy
pozwala dyrektorowi oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia wybrać
w trakcie postępowania jedną lub większą liczbę ofert jednocześnie nie określając
sposobu ustalenia wskazanej liczby. Celem zwiększenia transparentności oraz
wzmocnienia zasady uczciwej konkurencji proponuje się w projekcie wprowadzenie
obowiązku określenia przed wszczęciem postępowania maksymalnej liczby umów,
które mogą zostać zawarte po przeprowadzeniu postępowania, co z jednej strony
pozwoli na ograniczenie uznaniowości oddziału wojewódzkiego w zakresie
swobodnego rozszerzania liczby wybranych ofert, z drugiej zaś pozwoli na
zapobieżenie zjawiska zawierania licznych umów o niewielkiej wartości.
33

Ocena planu zakupu będzie dokonywana przez prowadzoną przez centralę Narodowego
Funduszu Zdrowia oraz Ministra Zdrowia bieżącą weryfikację stanu zabezpieczenia
dostępu do świadczeń na obszarze województwa w ramach sprawowanego nadzoru.
III. Zmiany w funkcjonowaniu Narodowego Funduszu Zdrowia
1. Zmiany mające na celu usprawnienie funkcjonalne Narodowego Funduszu Zdrowia
Niektórymi cechami obecnego modelu funkcjonowania instytucji płatnika w systemie
powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, przyczyniającymi się do zmniejszenia jego
efektywności, są:
1) ukształtowanie nadzoru i kontroli nad Narodowym Funduszem Zdrowia w sposób
niezapewniający ministrowi właściwemu do spraw zdrowia wystarczająco skutecznych
możliwości działania;
2) brak przejrzystych procedur i narzędzi taryfikacji świadczeń;
3) połączenie w jednej strukturze zadań płatnika i rozbudowanych funkcji
regulacyjnych, skoncentrowanych w centrali Narodowego Funduszu Zdrowia.
Mając na uwadze zaobserwowaną dysfunkcję działania systemu spowodowaną m.in.
systemowym umiejscowieniem Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, proponuje się
wprowadzenie istotnych usprawnień do obecnie istniejącego modelu instytucjonalnego
systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.
Niezwykle istotne wydaje się wprowadzenie instrumentów skutecznego nadzoru nad
Narodowym Funduszem Zdrowia. W związku z powyższym ustawa przewiduje zmiany
dotyczące sposobu powołania zarówno Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, jak
i dyrektorów oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia. Przewiduje
się, iż Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia będzie powoływał i odwoływał minister
właściwy do spraw zdrowia po zasięgnięciu opinii Rady Funduszu. Dostrzegając brak
konsekwencji ustawodawcy, który z jednej strony przyznaje Prezesowi Rady Ministrów
prawo do powoływania Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, z drugiej zaś powierza
nad nim nadzór ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, proponuje się połączenie
w jednym podmiocie obu tych funkcji. Podobnie, mając na uwadze systemową
odpowiedzialność ministra właściwego do spraw zdrowia za dział zdrowie, proponuje
się, aby dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia powoływał
i odwoływał minister właściwy do spraw zdrowia po zasięgnięciu opinii rady oddziału
34

wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Prezesa Narodowego Funduszu
Zdrowia. W przypadku śmierci Prezesa Funduszu albo odwołania ze sprawowanej
funkcji, do czasu powołania nowego Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia jego
obowiązki pełnić będzie Zastępca Prezesa wyznaczony przez ministra właściwego do
spraw zdrowia.
Również członkowie Rady Narodowego Funduszu Zdrowia i rad oddziału
wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia będą powoływani przez Ministra
Zdrowia. Mając również na uwadze postulaty środowisk pacjenckich, jeden z członków
tych rad będzie powoływany spośród kandydatów wskazanych przez organizacje
pacjentów, działających na rzecz praw pacjenta, zamiast członka powoływanego
spośród kandydatów wskazanych przez Radę Działalności Pożytku Publicznego.
Minister właściwy do spraw zdrowia, mając na względzie sprawne wykonywanie zadań
przez Narodowy Funduszu Zdrowia, zostanie umocowany do nadania, w drodze
rozporządzenia, Narodowemu Funduszowi Zdrowia statutu, określając w nim
w szczególności strukturę organizacyjną tego podmiotu, w tym centrali i oddziałów
wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia oraz siedziby tych oddziałów.
Kolejnym niezbędnym elementem reformy jest wyłączenie ze sfery aktywności płatnika
procesu wyceny świadczeń opieki zdrowotnej. W celu zagwarantowania prawidłowości
finansowania świadczeń opieki zdrowotnej, taryfikacja świadczeń zdrowotnych
powinna zostać powierzona samodzielnej, umocowanej bezpośrednio w ustawie
jednostce, która przeprowadzałaby ją w sposób niezależny, opierając się na kryteriach
fachowych, z uwzględnieniem doświadczeń krajowych, jak również dorobku innych
państw, w szczególności państw członkowskich Unii Europejskiej. Z tego punktu
widzenia optymalnym rozwiązaniem jest powierzenie tego zadania Agencji, co
powinno przyczynić się do ograniczenia kosztów tworzenia nowej struktury
organizacyjnej.
Taryfa świadczeń określana przez Agencję będzie zestawieniem wartości względnych
świadczeń zdrowotnych (produktów kontraktowych) – czyli zestawieniem wartości
świadczeń (produktów) wyrażonych najczęściej za pomocą punktów, a nie
zestawieniem wartości absolutnych, czyli cen świadczeń wyrażonych w złotych. W ten
sposób taryfa będzie przede wszystkim informowała o stosunku zmiany wartości
absolutnej danego świadczenia (produktu) do poziomu wartości absolutnej świadczenia
35