Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

OSOBY OSĄDZONE PRZEZ SĄDY I INSTANCJI
700
9
8
9
8
600
11
7
1
7
9
9
11
7
1
8
9
500
12
400
11
570
300
555
Tysiące
526
486
506
4
6
416
464 460
463
469
452
200
6
0
381
290
100
0
20
2 0
0 0
0
20
2 0
0 1
0
20
2 0
0 2
0
20
2 0
0 3
0
20
2 0
0 4
0
20
2 0
0 5
0
20
2 0
0 6
0
20
2 0
0 7
0
20
2 0
0 8
0
20
2 0
0 9
0
20
2 1
0 0
1
20
2 1
0 1
1
20
2 1
0 2
1
Są
S d
ą y
d
R
e
R j
e on
o o
n w
o e
w
Są
S d
ą y
d
y
O
k
O r
k ę
r g
ę o
g w
o e
w
Dane Ministerstwa Sprawiedliwości : MS – S6o, MS –S6r – osądzenia i skazania w sądach
okręgowych i rejonowych (z wył. kks), za lata 2000 - 2012

Zestawienie to pozwala również zauważyć, że obciążenie sądów okręgowych
w ostatnich latach nie podlega większym fluktuacjom, a przytłaczającą liczbę spraw
karnych rozpoznawczych załatwiają w Polsce sądy rejonowe.

103

Skazania w I instancji w sądach rejonowych według rodzajów przestępstw (z wyłączeniem kodeksu karnego skarbowego)
Pozbaw ienie w olności
Ograniczenie
Grzyw na samoistna
w olności
Środki
Orzeczono
Skazani,
popraw czo-
m
m
m
m
m
m
m
m
w yłącznie
Lata
odstąpienia
z
em
z
em
z
em
z
em
z
em
z
em
z
em
w ychow a
z
em
6 miesięcy
pow yżej 1
pow yżej 2
pow yżej 5 pow yżej 8
środek
ogółem
razem
tym
1 mies.
tym
2 do 5 mies.
tym
tym
tym
tym
ogółem
tym
w cze (art.
ogółem
tym
w
runkowy
ieszeni
w
runkowy
ieszeni
w
runkowy
ieszeni
do 1 roku
w
runkowy
ieszeni
roku do 2 lat
w
runkowy
ieszeni
lat do 5 lat
w
runkowy
ieszeni
lat do 8 lat
lat
w
runkowy
ieszeni
10 § 4 kk)
w
runkowy
ieszeni
karny
wa
zaw
wa
zaw
wa
zaw
wa
zaw
wa
zaw
wa
zaw
wa
zaw
wa
zaw
2010
412 930
278 769 241 691
1 027
674
53 550 47 154
173 184 156 498
45 551 36 820
5 066
545
323
68
48 723 1 212
29
85 376 1 428
33
2011
416 637
277 318 237 234
1 115
683
56 347 48 794
170 551 151 906
44 025 35 276
4 889
575
322
69
50 330 1 283
13
88 907 1 591
69
2012
397 828
259 680 219 719
1 160
785
54 905 46 953
158 358 139 699
40 185 31 693
4 704
589
287
81
51 098 1 415
44
86 272 1 782
110
2013
349 920
227 821 190 128
1 158
763
49 552 41 658
138 662 120 762
34 007 26 492
4 145
453
250
47
47 014 1 290
32
74 971 1 635
82

Skazania w I instancji w sądach okręgowych według rodzajów przestępstw (z wyłączeniem kodeksu karnego skarbowego)
Pozbaw ienie w olności






Skazani,
Dożyw otnie

m
em

m
m
m
m
m
y
y
em

y
em

y
em

y
em

y
em
Lata
odstąpienia pozbaw ienie
z
z
z
z
z
z
pow yżej 5
Inne
m
ow
eni
m
ow
eni pow yżej 2 lat
m
ow
eni
m
ow
eni pow yżej 3 lat
m
ow
eni
m
ow
eni
skazania
ogółem
w olności
razem
y
z
do 2 lat
y
z
y
z
3 lata
y
z
y
z
5 lat
y
z lat poniżej 8
pow yżej 8 lat
8 lat
25 lat
t
unk
ies
t
unk
ies
poniżej 3 lat
t
unk
ies
t
unk
ies
poniżej 5 lat
15 lat
t
unk
ies
t
unk
ies
poniżej 15 lat
w
w
w
w
w
w
lat
ar
ar
ar
ar
ar
ar
w
aw
z
w
aw
aw
aw
aw
aw
z
w
z
w
z
w
z
w
z
2010
7 880
36
7 659
3 777
4 661 3 554
348
74
721
50
757
34
235
16
302
125
263
114
133
185
2011
8 359
27
8 080
3 920
5 009 3 844
376
75
725
63
872
37
252
8
264
130
224
96
132
252
2012
8 043
31
7 804
3 813
4 982 3 672
329
52
651
58
846
25
203
8
229
109
238
100
117
202
2013
7 907
33
7 654
3 531
4 818 3 569
350
74
668
48
788
32
226
9
258
126
235
87
98
220
104
Analiza orzecznictwa w sprawach karnych wskazuje, że w 2012 r. z ogólnej liczby 397 822
skazanych przez sądy rejonowe bezwzględną karę pozbawienia wolności wymierzono 39 961
osobom (10%), karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania
219 716 osobom (55,2%), karę ograniczenia wolności 51 097 osobom (12,8%), a karę
grzywny samoistnej 86 270 osobom (21,7%); ponadto warunkowo umorzono postępowanie
karne wobec 30 411 osób (6,7% ogółu osądzonych). Powyższe proporcje w ciągu ostatnich
dziesięciu lat ulegały nieznacznym wahaniom, niemniej jednak stale obserwowana jest
znacząca dominacja sankcji w postaci kary pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania, która najmniejszy odsetek w strukturze kar miała w 2004 r.
(55%), a największy w 2007 r. (61%). Szczegółowe informacje w tym zakresie (w liczbach
bezwzględnych i w odsetkach) przedstawiają poniższe plansze:
105
RODZAJE KAR ORZEKANYCH W SĄDACH REJONOWYCH
(w liczbach bezwzględnych)
2012
4 0
2 1 9 ,7
5 1 ,1
8 3 ,3
2011
4 0 ,1
2 3 7 ,2
5 0 ,3
8 8 ,9
2010
3 7 ,1
2 4 1 ,7
4 8 ,7
8 5 ,4
2009
3 7 ,7
2 4 2 ,3
4 4
8 6 ,2
2008
3 6
2 4 7 ,7
4 0 ,7
8 6 ,2
2007
4 1 ,6
2 7 6
4 9 ,7
8 5 ,2
2006
4 1 ,5
2 8 0 ,3
6 0 ,1
8 8 ,7
2005
4 2 ,3
2 9 7 ,5
6 9 ,5
9 8 ,7
2004
4 3 ,3
2 7 2 ,6
7 2 ,2
1 0 3 ,6
2003
3 8 ,2
2 3 9 ,2
5 3 ,3
9 2 ,4
2002
3 7 ,5
2 1 2
3 4 ,3
6 7 ,3
0
100
200
300
400
500
600
kara pozbawienia wolności
Tysiące
kara pozbawienia wolności z war. zaw.
kara ograniczenia wolości (w tym z war. zaw.)
kar a gr zyw ny samoist nej ( w t ym z w ar . zaw .)
Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S6r - osoby osądzone w I instancji przez Sądy
Rejonowe
RODZAJE KAR ORZEKANYCH W I INSTANCJI W SĄDACH REJONOWYCH
(w odsetkach)
I p 2 0 1 3
1 1 ,3 %
5 6 ,2 %
1 2 ,9 %
1 9 ,6 %
2 0 1 2
1 0 %
5 5 ,2 %
1 2 ,8 %
2 1 ,7 %
2 0 1 1
9 ,6 %
5 6 ,9 %
1 2 ,1 %
2 1 ,4 %
2 0 1 0
9 %
5 8 ,5 %
1 1 ,8 %
2 0 ,6 %
2 0 0 9
9 %
5 9 %
1 1 %
2 1 %
2 0 0 8
9 %
6 0 %
1 0 %
2 1 %
2 0 0 7
9 %
6 1 %
1 1 %
1 9 %
2 0 0 6
9 %
5 9 %
1 3 %
1 9 %
2 0 0 5
8 %
5 9 %
1 4 %
1 9 %
2 0 0 4
9 %
5 5 %
1 5 %
2 1 %
2 0 0 3
9 %
5 6 %
1 3 %
2 2 %
2 0 0 2
1 1 %
6 0 %
1 0 %
1 9 %
0%
20%
40%
60%
80%
100%
kara pozbawienia wolności
kara pozbawienia wolności z war. zaw.
kara ograniczenia wolości (w tym z war. zaw.)
kara grzyw ny samoist nej ( w t ym z w ar. zaw .)
Dane Ministerstwa Sprawiedliwości - Wydział Statystyki – MS-S6r - osoby osądzone w I instancji przez Sądy
Rejonowe w latach 2002 – 2013 r (łącznie z Wydziałami Grodzkimi, z wył. kks)

Jeśli uwzględni się wszystkie skazania na kary pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem wykonania i kary ograniczenia wolności oraz warunkowe umorzenia
postępowania, to okazuje się, że tylko w 2012 r. zapadło w Polsce ok. 301 000 orzeczeń
związanych z szeroko pojętą probacją, rozumianą jako system poprawczy, który umożliwia
sprawcy przestępstwa udany powrót do życia w społeczeństwie i daje mu szansę na
rehabilitację w warunkach wolności kontrolowanej. Tak wielki zakres orzekania probacji,
zamiast np. kary grzywny samoistnej, jest niespotykany w skali Europy i powoduje, że Polska
106
od lat pozostaje europejskim liderem, jeśli chodzi o odsetek populacji pozostającej pod
nadzorem służb probacyjnych, co obrazuje poniższe zestawienie, opracowane na podstawie
cyklicznych (lecz nie dorocznych) raportów Rady Europy publikowanych pn. „Annual Penal
Statistics SPACE II”:
Liczba skazanych objętych nadzorem służb probacyjnych na
100 tys. mieszkańców (dane na koniec 2009 r.)
1 100
0
1 000
56,
1 0
900
800
700
0
600
9,
50
0
500
5,
36
0
400
1,
32
0
8,
0
1,
300
25
24
0
0
1,
8,
0
0
18
17
3,
3,
200
15
15
0
0
60,
50,
0
100
36,
0
ia
a
ia
a
ia
ia
ska
cj
alia
cy
gia
un
Pol
pan
and
Fran
i W
Węgry
Niem Bułgaria
Dan Włochy
Hisz
Hol
Szwecj
Norwe Rum
Anglia
Wyliczono na podstawie raportu Council of Europe Annual Penal Statistics SPACE II 2009

Z powyższego porównania wynika, że w 2009 r. ponad 1% ludności kraju objęte było którąś
z form oddziaływań w ramach systemu probacji.
W większości krajów Unii Europejskiej proporcje orzekanych kar przedstawiają się zupełnie
inaczej – o ile w Polsce wskaźnik grzywien samoistnych od kilkunastu lat utrzymuje się na
poziomie ok. 20%, to np. w Wielkiej Brytanii wynosi powyżej 70%, a w Niemczech powyżej
80%. Z kolei wskaźnik kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania
w Polsce utrzymuje się w granicach 60%, a w krajach takich jak Niemcy, Wielka Brytania,
Holandia – znacznie poniżej 20%. Dodać należy, że w krajach skandynawskich w kategorii
kar bezwzględnego pozbawienia wolności dominujący charakter mają kary krótkotrwałe.
Szczegółowe informacje porównawcze w tym zakresie przedstawione zostały w poniższych
zestawieniach, opracowanych na podstawie danych ogólnoeuropejskich za 2006 r.
(najnowszych dostępnych):
107