Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

Art. 43r k.k.w. również dotyczy sytuacji nadzwyczajnych, a mianowicie
przypadków niecierpiących zwłoki z uwagi na zagrożenie życia lub zdrowia
ludzkiego. W takiej sytuacji sądowy kurator zawodowy może wyrazić zgodę na
odinstalowanie rejestratora stacjonarnego lub usunięcie nadajnika. Podobna
regulacja istnieje również obecnie w art. 25 ust. 2 i 3 ustawy o SDE.
W kolejnych przepisach, § 2 i 3, wskazano obowiązki prezesa sądu lub
upoważnionego sędziego, który zależnie od sytuacji zarządzi przerwę
w wykonaniu kary lub ponowne założenie nadajnika lub zainstalowanie
rejestratora.
Art. 43s § 1 k.k.w. przewiduje sytuacje, w których dochodzi do umyślnego
zniszczenia, uszkodzenia, uczynienia niezdatnym do użytku nadajnika,
rejestratora stacjonarnego lub przenośnego. Sąd może wówczas nałożyć na
skazanego lub osobę chronioną tzw. opłatę wyrównawczą. Zgodnie z § 2 na
postanowienie w przedmiocie nałożenia tej opłaty będzie jednak przysługiwało
zażalenie. Przepis penalizujący omawiane zachowanie został również określony
w art. 66b k.w. Zgodnie z tym przepisem „kto umyślnie dopuszcza do
zniszczenia, uszkodzenia, uczynienia niezdatnym do użytku nadajnika,
rejestratora stacjonarnego lub przenośnego, podlega karze aresztu, ograniczenia
wolności albo grzywny”.
Oddział 4 – Czynności podmiotów wykonujących dozór elektroniczny
W przepisach zgromadzonych w tym oddziale uregulowano obowiązki
podmiotów wykonujących dozór elektroniczny, czyli podmiotu dozorującego
oraz podmiotu prowadzącego centralę monitorowania. Obowiązki te nie
odbiegają od aktualnie unormowanych w ustawie o SDE, z tym że
w projektowanej regulacji zostały one enumeratywnie wyliczone w dwóch
paragrafach art. 43t k.k.w.
Podmiot dozorujący:
1) niezwłocznie po zaistnieniu warunków technicznych informuje sąd
o możliwości rozpoczęcia wykonywania dozoru elektronicznego;
2) zakłada skazanemu nadajnik niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie
3 dni od dnia zgłoszenia przez skazanego gotowości, o której mowa
w art. 43l;
73
3) w razie orzeczenia dozoru stacjonarnego instaluje rejestrator stacjonarny
w terminie wskazanym w pkt 2;
4) w razie orzeczenia dozoru zbliżeniowego przekazuje rejestrator przenośny
osobie chronionej zakazem zbliżania oraz instruuje tę osobę co do sposobu
używania rejestratora;
5) kontroluje prawidłowość działania środków technicznych i niezwłocznie
usuwa uchybienia w ich działaniu;
6) po zakończeniu dozoru, a także na polecenie sądu lub sądowego kuratora
zawodowego usuwa nadajnik, rejestrator stacjonarny i rejestrator przenośny
używany przez osobę chronioną.
Natomiast podmiot prowadzący centralę monitorowania:
1) w razie orzeczenia dozoru mobilnego nieprzerwanie kontroluje miejsce
pobytu skazanego;
2) kontroluje przestrzeganie przez skazanego obowiązków związanych ze
stosowaniem dozoru;
3) rejestruje każde zdarzenie polegające na przerwaniu lub nawiązaniu
łączności między środkami technicznymi oraz każde nieuprawnione
oddziaływanie na te środki, a także wyczerpanie się wewnętrznego źródła
zasilania;
4) niezwłocznie zawiadamia sądowego kuratora zawodowego oraz prezesa sądu
lub upoważnionego sędziego o każdym zdarzeniu określonym w pkt 3;
5) wykonuje polecenia sądu i sądowego kuratora zawodowego związane
z przebiegiem dozoru.
W art. 43u k.k.w. wskazano obowiązki innych podmiotów, związane
z prawidłowym wykonywaniem dozoru elektronicznego. Art. 43u § 1 k.k.w.
reguluje obowiązki osoby posiadającej tytuł prawny do nieruchomości lub
lokalu, na których ma zostać albo został zainstalowany rejestrator stacjonarny.
Przepis ten w obecnym stanie prawnym jest zawarty w ustawie o SDE (art. 14
ust. 2) i ma na celu umożliwienie podmiotowi dozorującemu wykonanie
obowiązków nałożonych na ten podmiot przez ustawę w art. 43t pkt 2 i 5, czyli
obowiązku zainstalowania rejestratora stacjonarnego oraz obowiązku
kontrolowania prawidłowości jego działania. Osoba posiadająca tytuł prawny do
74
nieruchomości lub lokalu obowiązana jest umożliwić podmiotowi
dozorującemu:
1) zainstalowanie rejestratora w warunkach zapewniających jego prawidłowe
działanie;
2) wykonywanie czynności kontrolnych mających na celu sprawdzenie
prawidłowości działania rejestratora.
Przepisy art. 43u § 2 k.k.w. nakładają zaś obowiązki na Policję. Są one również
znane obecnemu prawu (art. 58 ustawy o SDE). Pod rządami projektowanej
regulacji, podobnie jak obecnie, podmiot dozorujący w razie potrzeby będzie
mógł zatem żądać od Policji udzielenia pomocy przy dokonywaniu czynności
przeprowadzanych na podstawie przepisów oddziału 4, w szczególności przy
wejściu do miejsca, gdzie zainstalowany jest rejestrator lub gdzie przebywa
skazany, zaś kosztami czynności wykonanych przez Policję zostanie obciążony
skazany.
Art. 43w k.k.w. dotyczy wykonywania przez podmiot dozorujący obowiązku
kontrolowania prawidłowości działania środków technicznych. W tym celu,
podobnie jak obecnie (art. 65–68 ustawy o SDE), podmiot dozorujący będzie
mógł w każdym czasie dokonać ich kontroli; jeżeli natomiast zostanie
stwierdzone, że na rejestrator lub nadajnik dokonano jakiegoś nieuprawnionego
oddziaływania (np. uszkodzono je czy próbowano przy nich manipulować),
przeprowadzenie kontroli będzie obowiązkowe. Kolejne przepisy art. 43w k.k.w.
regulują sposób przeprowadzania kontroli oraz prawo do skargi.
W art. 43x k.k.w. uregulowano sytuację, kiedy rejestrator lub nadajnik uległ
uszkodzeniu, zniszczeniu, zużyciu albo z innych powodów nie działa
prawidłowo, bądź też konieczne jest jego usunięcie z uwagi na zagrożenie życia
lub zdrowia skazanego. W takiej sytuacji podmiot dozorujący może bez zgody
prezesa sądu lub upoważnionego sędziego usunąć, wymienić, zainstalować lub
założyć rejestrator lub nadajnik. Usunięcie rejestratorów i nadajników bez zgody
prezesa sądu lub upoważnionego sędziego będzie też dopuszczalne, gdy dojdzie
do zmiany podmiotu dozorującego, ponieważ urządzenia te stanowią własność
podmiotu, a nie Skarbu Państwa. Art. 43x k.k.w. stanowi odpowiednik
istniejącej regulacji art. 65a ustawy o SDE.
75
Przepisy zawarte w art. 43y k.k.w. dotyczą obowiązków związanych
z archiwizacją i ochroną danych osobowych. Regulacja ta jest zawarta obecnie
w art. 60–61 ustawy o SDE. Projekt nie dokonuje tu żadnych zmian
merytorycznych, z tym że część wymogów obecnie zawartych w ustawie
(np. w art. 60 ust. 2 ustawy o SDE, który normuje okres przechowywania
danych) znajdzie się w rozporządzeniu, nie stanowią one bowiem materii
ustawowej.
Art. 43z k.k.w. dotyczy nadzoru sprawowanego przez prezesa sądu lub
upoważnionego sędziego nad wykonywaniem DE przez podmiot dozorujący.
W razie
stwierdzenia istotnych uchybień w wykonywaniu dozoru
elektronicznego przez podmiot dozorujący prezes właściwego sądu lub
upoważniony sędzia wzywa podmiot dozorujący do usunięcia uchybień
w wyznaczonym terminie, nie dłuższym jednak niż 3 miesiące. W przypadku
nieusunięcia uchybień w wyznaczonym terminie prezes właściwego sądu
zawiadamia o tym Ministra Sprawiedliwości. Analogiczne regulacje znajdują się
obecnie w art. 77–79 ustawy o SDE. Projektodawca zrezygnował
z transponowania regulacji zawartych w art. 80–81 ustawy o SDE, ponieważ w
praktyce były one niewykonalne – wyłonienie nowego podmiotu dozorującego
w każdym wypadku wymaga bowiem przeprowadzenia nowego przetargu.
Upoważnienie ustawowe zawarte w art. 43z § 3 k.k.w. stanowi przeniesienie
upoważnienia z art. 83 ustawy o SDE.
Przepisy art. 43za k.k.w. mają charakter przejściowy i dotyczą sytuacji, kiedy
żaden podmiot dozorujący nie wykonuje dozorów, gdyż stosowna umowa
została unieważniona, rozwiązana, upłynął okres, na który została zawarta, lub
z innych przyczyn przestała wiązać strony, a nie jest możliwe niezwłoczne
powierzenie czynności innemu podmiotowi dozorującemu. Powierzenie takie,
omawiane wyżej, wymaga przeprowadzenia przetargu. W takiej sytuacji
wykonywanie kar i środków w systemie dozoru elektronicznego ulega przerwie
z mocy ustawy. Jest to transpozycja regulacji zawartej w art. 88a ustawy o SDE,
z tym że w projekcie odstąpiono od wskazywania, że Minister Sprawiedliwości
informuje sądy o rozpoczęciu wykonywania dozoru przez nowy podmiot. Sądy
zostaną o tym powiadomione za pośrednictwem sieci teleinformatycznej przez
76
podmiot prowadzący centralę monitorowania na podstawie art. 43t § 2
pkt 3 k.k.w.
Oddział 5 – Zakończenie dozoru elektronicznego
Przepisy tego dddziału regulują kwestie związane z zakończeniem wykonywania
DE, zarówno po wykonaniu kary, jak i w sytuacji, kiedy kara nie została jeszcze
wykonana, zaś zakończenie DE następuje z innych powodów.
Zgodnie z art. 43zb k.k.w., karę w systemie dozoru elektronicznego uznaje się za
wykonaną z dniem zakończenia wykonywania tego dozoru, chyba że orzeczono
o zmianie sposobu wykonania kary. Jeżeli kara w systemie dozoru
elektronicznego została objęta karą łączną, sąd, który orzekł karę łączną,
informuje upoważniony podmiot dozorujący o treści wyroku w zakresie,
w jakim ma ona wpływ na wykonywanie lub odstąpienie od wykonywania
dozoru elektronicznego.
Art. 43zc k.k.w. wylicza enumeratywnie sytuacje, kiedy sąd penitencjarny
orzeka o zmianie sposobu wykonania kary. Są to sytuacje następujące:
1)
skazany uchyla się od założenia nadajnika lub zainstalowania rejestratora;
2)
skazany, wobec którego wykonywany jest dozór stacjonarny, naruszył
porządek prawny, w szczególności popełnił przestępstwo lub przestępstwo
skarbowe;
3)
skazany uchyla się od wykonania obowiązków związanych z dozorem
elektronicznym lub
4)
skazany, któremu zezwolono na opuszczenie miejsca wykonywania dozoru
stacjonarnego, w okresie objętym zezwoleniem nadużył zaufania,
w szczególności nie powrócił do miejsca wykonywania dozoru
elektronicznego w wyznaczonym czasie;
5)
po upływie okresu, na który odroczono wykonanie kary w systemie dozoru
elektronicznego, wykonanie kary w tym systemie w dalszym ciągu nie jest
możliwe;
6)
w ciągu miesiąca od uprawomocnienia się wyroku skazującego nie
uzyskano zgody, o której mowa w art. 43h § 3, chyba że sąd odstąpił od
tego wymogu;
7)
skazany w czasie wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego
lub przerwy w jej wykonywaniu został osadzony w zakładzie karnym w
77