Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw

ust. 3. Zmiana tego przepisu ma charakter dostosowujący i polega na zastąpieniu wyrazu
„import” wyrazami „przywóz lub transfer wewnątrzunijny na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej” oraz wyrazu „importera” wyrazem „podmiot”. Po ust. 3 został dodany ust. 3a.
Przepis ten implementuje art. 8 ust. 1 dyrektywy 2009/43/WE, jednakże jego regulacja
dotyczy także podmiotów dokonujących obrotu towarami podwójnego zastosowania,
konieczne jest bowiem, aby podmioty dokonujące obrotu z zagranicą towarami o znaczeniu
strategicznym informowały swoich kontrahentów o ograniczeniach związanych z daną
transakcją. Z uwagi na fakt iż definicja odbiorcy i dostawcy odnosi się tylko do uzbrojenia,
na użytek tego przepisu wprowadzono nową kategorię podmiotów, określającą je w sposób
opisowy poprzez powiązanie z określoną czynnością, tj. podmiot dostarczający lub
odbierający towary o znaczeniu strategicznym. Przepis ten nakłada więc na podmioty
dostarczające takie towary i mające siedzibę albo miejsce zamieszkania na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej obowiązek udokumentowanego informowania podmiotów
odbierających towary o znaczeniu strategicznym o warunkach zezwolenia na obrót towarami
o znaczeniu strategicznym, w tym o ograniczeniach w zakresie dysponowania tymi towarami.
W przypadku wydanego przez organ kontroli obrotu poświadczenia oświadczenia końcowego
użytkownika w odniesieniu do towaru lub jego części stanowiących przedmiot obrotu, do
informacji należy włączyć numer i datę poświadczenia oraz nazwę końcowego użytkownika.
Spełnienie tych warunków, w szczególności potwierdzonych przez organ kontroli obrotu,
stanowi zwykle podstawę do uzyskania zgody zagranicznego organu kontroli obrotu na
pozyskanie towaru o znaczeniu strategicznym. Umożliwi to podmiotowi zainteresowanemu
dalszym obrotem nabytym towarem lub towarem, w skład którego wchodzi nabyty towar,
zamieszczenie we wniosku o zezwolenie odpowiedniej informacji, a to z kolei umożliwi
organowi kontroli obrotu uwzględnienie tej okoliczności przy rozpatrywaniu wniosków
o dalszy obrót. Zmiana ust. 1 i 6 ma związek z rozszerzeniem zakresu podmiotowego ustawy
o jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, o ile posiadają zdolność prawną.
Ponadto zmienione zostały art. 22 ust. 7 i 8 ustawy. W art. 22 ust. 7 zostały dodane stosowne
wytyczne. Zmiana natomiast ust. 8 ma charakter dostosowujący i wynika z przyjętych
w założeniach zmian terminologicznych. W art. 22 w ust. 8 w zdaniu wstępnym obok
importera został uwzględniony „odbiorca” oraz przed wyrazem „eksportera” został dodany
wyraz „zagranicznego”. W pkt 2 wyraz „reeksport” został zastąpiony wyrazami „dalszy
wywóz lub transfer wewnątrzunijny” zaś w pkt 3 przed wyrazem „eksportera” został dodany
wyraz „zagranicznego”.
27

8. Art. 1 pkt 18 projektu dotyczy zmian w art. 23 ustawy. Zmiana art. 23 ust. 1 ustawy ma
związek z przyjęciem nowej terminologii w obrębie całej ustawy. Po ust. 3 został dodany
ust. 3a. W ust. 3a zdefiniowano oświadczenie końcowego użytkownika. Zgodnie z tym
przepisem oświadczenie końcowego użytkownika jest dokumentem zawierającym
jednocześnie zobowiązanie zagranicznego końcowego użytkownika oraz importera lub
odbiorcy do przestrzegania postanowień w zakresie dysponowania oraz wykorzystywania
towarów o znaczeniu strategicznym objętych oświadczeniem, jak również poświadczenie
organów państwa właściwych w sprawach obrotu.
Zgodnie ze znowelizowanym ust. 4 oświadczenie powinno zawierać w szczególności:
1) nazwę i adres eksportera lub dostawcy;
2) określenie towarów o znaczeniu strategicznym zawierające ich opis, oznaczenie, ilość
i wartość oraz numer kontrolny;
3) opis końcowego zastosowania towaru o znaczeniu strategicznym;
4) określenie kraju końcowego przeznaczenia;
5) nazwę i adres zagranicznego użytkownika końcowego;
6) zobowiązanie końcowego użytkownika do nieprzekazywania towaru o znaczeniu
strategicznym odbiorcom w kraju podlegającym embargu na broń;
7) zobowiązanie końcowego użytkownika do nieprzekazywania towaru o znaczeniu
strategicznym żadnemu innemu podmiotowi bez uprzedniej zgody organu kontroli obrotu
Rzeczypospolitej Polskiej;
8) poświadczenie przez właściwe organy kraju końcowego użytkownika przyjęcia przez
końcowego użytkownika zobowiązań, o których mowa w pkt 6 lub 7, oraz oświadczenie
właściwych organów kraju końcowego użytkownika, że końcowy użytkownik jest
upoważniony do posiadania towarów o znaczeniu strategicznym;
9) zobowiązanie właściwych organów kraju końcowego użytkownika, że bez wcześniejszej
zgody organu kontroli obrotu Rzeczypospolitej Polskiej nie zostanie udzielone zezwolenie
na: dalszy wywóz, sprzedaż, pożyczenie lub dysponowanie w inny sposób towarami
o znaczeniu strategicznym objętych oświadczeniem;
10) nazwę i adres zagranicznego importera;
11) zobowiązanie importera do nieprzekazywania towaru o znaczeniu strategicznym
odbiorcom z kraju przeznaczenia podlegającego embargu na broń;
12) zobowiązanie importera do nieprzekazywania towaru o znaczeniu strategicznym żadnemu
innemu odbiorcy niż końcowy użytkownik bez uprzedniej zgody organu kontroli obrotu
28

Rzeczypospolitej Polskiej;
13) poświadczenie przez właściwe organy kraju importera przyjęcia przez importera
zobowiązań, o których mowa w pkt 11 lub 12, oraz poświadczenie właściwych organów
importera, że importer jest upoważniony do posiadania towarów o znaczeniu
strategicznym;
14) wskazanie pośrednich nabywców, jeżeli tacy występują.
Powyższe zobowiązania dotyczą również technologii, części zamiennych,
specjalistycznego oprzyrządowania, dokumentacji i instrukcji obsługi niezbędnych do obsługi
posprzedażnej.
W dodawanym ust. 5 określono, że wnioskodawca, występujący o wydanie
zezwolenia na transfer wewnątrzunijny rozpoczynający się z terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej lub na wywóz, będzie mógł odstąpić od wykonania jednego lub łącznie kilku
elementów oświadczenia, określonych w ust. 4 pkt 6 – 8, 11 i 12, gdy państwo końcowego
użytkownika lub importera posiada system kontroli obrotu, czego miernikiem jest

w szczególności członkostwo w międzynarodowych porozumieniach nieproliferacyjnych,
obejmujących kontrolą towary o znaczeniu strategicznym, będące przedmiotem wniosku
o wydanie zezwolenia, oraz gdy:
a) stopień zaawansowania technologicznego towaru o znaczeniu strategicznym jest niski
i towar o znaczeniu strategicznym nie posiada bezpośrednio cech śmiercionośności
lub nie jest kluczową częścią składową lub komponentem takiego towaru, lub
b) końcowy użytkownik ma status organu lub podmiotu państwowego.
W dodawanym ust. 6 zawarto regulację, która stanowi, iż w przypadku wywozu
towaru do końcowych użytkowników posiadających siedzibę poza obszarem Unii
Europejskiej, z wyłączeniem końcowych użytkowników posiadających siedzibę w krajach
określonych w części 3 załącznika II do rozporządzenia nr 428/2009, polskie
przedstawicielstwa dyplomatyczne lub urzędy konsularne potwierdzają zgodność
oświadczenia zagranicznego końcowego użytkownika. Wystawiony przez końcowego
użytkownika dokument będzie potwierdzany co do autentyczności podpisu osoby
reprezentującej zagraniczny organ właściwy do spraw kontroli obrotu poświadczającej
oświadczenie oraz co do jego zgodności z prawem miejsca wystawienia. Przepis ten będzie
stanowił podstawę prawną zarówno dla podmiotu, jak i ww. placówek, do wykonywania
takich czynności.
29

9. Art. 1 pkt 19 projektu dotyczy zmian w art. 24 ustawy. W art. 24 w ust. 1 ustawy wyrazy
„jest obowiązana w terminie 30 dni od dnia zwolnienia towaru o znaczeniu strategicznym,
wystąpić do” zostały zastąpione wyrazami „jest uprawniony w terminie 30 dni od dnia
zwolnienia lub odbioru towaru o znaczeniu strategicznym, wystąpić”. Taka zmiana przepisu
zniesie obligatoryjność występowania przez podmioty do organów celnych

o wydanie certyfikatu weryfikacji dostawy stwierdzającego, że towar objęty tym certyfikatem
został przez ten podmiot faktycznie i w sposób zgodny z przepisami prawa wprowadzony na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Podmiot będzie więc miał prawo, a nie każdorazowo
obowiązek, występowania z wnioskiem o wydanie takiego certyfikatu. Ponadto w ust. 5
wyrazy „ministra właściwego do spraw gospodarki i w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw finansów publicznych” zastąpiono wyrazami „ministra właściwego do spraw
finansów publicznych”. Upoważnienie dla ministra właściwego do spraw finansów
publicznych do wydania rozporządzenia w sprawie określenia wzoru certyfikatu weryfikacji
dostawy jest uzasadnione tym, że sprawy związane z dowodem weryfikacji dostawy są
prowadzone przede wszystkim przez organy Służby Celnej. Dlatego też o kształcie
przedmiotowego rozporządzenia powinien decydować ww. minister. Pozostałe zmiany są
wynikiem przyjęcia nowej terminologii w obrębie całej ustawy.

10. Art. 1 pkt 20 projektu dotyczy zmiany art. 25 ustawy, której celem jest implementacja
art. 8 ust. 3 i 4 dyrektywy 2009/43/WE. W przepisie art. 25 ust. 2 została określona zawartość
ewidencji obrotu towarami o znaczeniu strategicznym. W ust. 3 zaś został nałożony
obowiązek przechowywania zapisów, rejestrów oraz dokumentów, gromadzonych

w ewidencji obrotu przez okres 5 lat, liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym
dokonano obrotu. Zmiana ust. 1 ma związek z rozszerzeniem zakresu podmiotowego ustawy.
Z kolei ust. 4 zawiera upoważnienie dla ministra właściwego do spraw gospodarki do
określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowego zakresu informacji zawartych

w ewidencji oraz sposób jej prowadzenia z uwzględnieniem zmiany wynikającej z ust. 2.
Przepis upoważniający należało uzupełnić o możliwość uregulowania szczegółowego zakresu
danych gromadzonych w ewidencji, gdyż w obowiązującym rozporządzeniu zakres ten jest
już uregulowany pomimo braku wyraźnego upoważnienia w tym zakresie. Należy tę lukę
prawną uzupełnić.

30

11. Art. 1 pkt 20 projektu dotyczy zmian w art. 26 ustawy. W art. 26 w ust. 1 podmiot
zostanie zobowiązany do składania organowi kontroli obrotu raz w roku, w terminie do końca
I kwartału następnego roku, informacji o realizacji obrotu w ramach krajowych zezwoleń
generalnych. Obecnie podmiot ma obowiązek przekazywania sprawozdań co najmniej raz na
6 miesięcy. Nie ma zatem potrzeby i uzasadnienia dla tak częstego obciążania podmiotów
składaniem sprawozdań. Będzie to powiązane z obowiązkiem raportowania wynikającym
z implementacji art. 8 ust.1 i ust. 2 Wspólnego Stanowiska Rady 2008/944/WPZiB. Zmiana
w zakresie zawartości ewidencji pociągnęła za sobą zmianę przepisu upoważniającego do
wydania rozporządzenia (art. 26 ust. 2) w sprawie określenia zakresu informacji, o której
mowa w art. 26 ust. 1.

12. W art. 1 pkt 21 projektu zostały dodane art. 27a – 27c. Przepisy art. 27a – 27c
implementują art. 8 ust. 1 i 2 Wspólnego Stanowiska Rady 2008/944/WPZiB. W art. 27a
podmioty dokonujące wywozu uzbrojenia będą obowiązane do składania raportów

z faktycznego wykonania tego wywozu corocznie do końca kwietnia następnego roku zgodnie
ze wzorem określonym w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw zagranicznych
(art. 27b). Raporty ww. podmiotów będą obejmować następujące informacje: nazwę, ilość
i wartość towaru, kategorię kontrolną, numery wykorzystanych zezwoleń, kraj końcowego
użytkownika. Zgodnie z art. 27c minister właściwy do spraw zagranicznych będzie
obowiązany sporządzać roczne sprawozdania dotyczące uzbrojenia w terminie do końca
września następnego roku oraz przekazywania tych sprawozdań pozostałym państwom
członkowskim Unii Europejskiej. Ponadto minister właściwy do spraw zagranicznych będzie
obowiązany do publikowania krajowego sprawozdania na temat wywozu uzbrojenia.

13. Art. 1 pkt 22 projektu dotyczy zmian w art. 29 ustawy. W art. 29 w ust. 2 ustawy wyrazy
„minister właściwy do spraw gospodarki” zostaną zastąpione wyrazami „organ kontroli
obrotu”. Ponadto zostaną dodane wyrazy „organy opiniujące” zamiast ich wyliczania.

14. Art. 1 pkt 23 projektu dotyczy zmian w art. 30 ustawy. W art. 30 w ust. 3 wprowadzono
obowiązek przekazywania przez kierownika zespołu kontrolującego protokołu z kontroli
kontrolowanemu, który będzie uprawniony do wniesienia uwag do protokołu w terminie
31