Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw

2008/944/WPZiB organ kontroli obrotu jest zobowiązany poinformować właściwe organy
państw członkowskich Unii Europejskiej, dołączając uzasadnienie odmowy wydania takiego
zezwolenia.
W art. 17 w ust. 1 w zdaniu wprowadzającym zostały wykreślone wyrazy
„po zasięgnięciu opinii organów opiniujących”. W ust. 1 pkt 1 i 2 tego przepisu zostały
zastąpione jednym punktem, który odsyła do przesłanek określonych w art. 15 oraz art. 16
ust. 1 i 2 ustawy. Wystąpienie którejkolwiek z określonych przesłanek po wydaniu
zezwolenia indywidualnego lub zezwolenia globalnego może skutkować jego cofnięciem lub
zmianą. Przepis ust. 2 przewiduje możliwość zwrócenia się przez organ kontroli obrotu do
organów opiniujących o zajęcie stanowiska. Jest to konsekwencja zastąpienia opinii
stanowiskiem organów opiniujących (art. 12a). Zmiana ust. 1 pkt 2 i 3 i ust. 3 ma związek
z rozszerzeniem zakresu podmiotowego ustawy i wprowadzeniu definicji „podmiotu”.

W art. 1 pkt 11 projektu został dodany art. 17a.

Art. 17a jest przepisem kompetencyjnym określającym organ właściwy do
wykonywania obowiązków nałożonych na właściwe organy państwa członkowskiego lub
państwo członkowskie Unii Europejskiej w rozporządzeniu nr 428/2009. Zgodnie z art. 17a
ust. 1 organem właściwym w zakresie obowiązków określonych rozporządzeniem
nr 428/2009, które dotyczą właściwych organów państwa członkowskiego lub państw
członkowskich Unii Europejskiej, będzie organ kontroli obrotu, tj. minister właściwy do
spraw gospodarki. Organ kontroli obrotu przed udzieleniem zezwolenia na wywóz produktów
podwójnego zastosowania, które nie zostały wymienione w rozporządzeniu nr 428/2009, oraz
w przypadku wydawania zakazu tranzytu może zwrócić się do organów opiniujących
o zajęcie stanowiska zgodnie z art. 12 ust. 2 i art. 12a ustawy.

W art. 1 pkt 12 projektu zostały uchylone art. 18 i 19.
Art. 18 ustawy zakazuje udziału w obrocie przez okres co najmniej 3 lat z powodu
cofnięcia zezwolenia. Należy zauważyć, iż cofnięcie zezwolenia niekoniecznie musi wynikać
z winy podmiotu. W tej sytuacji podmiot nie powinien być eliminowany z obrotu.
Obowiązująca regulacja ma zatem zbyt restrykcyjny charakter. Poza tym, w przypadku gdy
cofnięcie zezwolenia nastąpi z winy podmiotu, oznacza to utratę jego wiarygodności, co
stanowi przesłankę do odmowy zezwolenia na podstawie art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy.

Art. 19 ustawy dotyczy pozwoleń na tranzyt wydawanych przez naczelnika
granicznego urzędu celnego. Uchylenie tego artykułu jest skutkiem obowiązywania
22

rozporządzenia nr 428/2009 wprost, które nie przewiduje w zakresie tranzytu wydawania
pozwoleń. Zgodnie z projektowanymi zmianami ustawy organ kontroli obrotu w zakresie
tranzytu będzie mógł wydawać jedynie zakaz tranzytu.

W art. 1 pkt 13 projektu zostało nadane nowe brzmienie art. 20. Zmiana art. 20 ust. 1
ma charakter dostosowujący i polega na zastąpieniu wyrazów „eksport, import” wyrazami
„wywóz, przywóz”. Natomiast zmiana w art. 20 ust. 2 polega na wykreśleniu wyrazów
„w porozumieniu z ministrem do spraw gospodarki”. Jest to zbędny biurokratyczny wymóg.
Minister właściwy do spraw gospodarki nie jest kompetentny do uczestniczenia w określaniu
urzędów celnych, w których może być dokonywany wywóz, przywóz lub tranzyt towarów
o znaczeniu strategicznym. W art. 20 został dodany ust. 3, zgodnie z którym organ kontroli
obrotu informuje Komisję Europejską o urzędach celnych upoważnionych do dokonywania
czynności celnych w zakresie wywozu, przywozu i tranzytu towarów o znaczeniu
strategicznym. Celem tego przepisu jest między innymi zapewnienie skuteczności regulacji
art. 17 ust. 2 rozporządzenia nr 428/2009.

W art. 1 pkt 14 projektu zostało nadane nowe brzmienie art. 21 ust. 1 i 3 oraz
uchylony ust. 2. Zmiana ust. 1 i 3 ma charakter dostosowujący i polega na wprowadzeniu
terminu „podmiot” w miejsce „osób fizycznych i prawnych”. Natomiast uchylenie ust. 2 jest
konsekwencją zmiany brzmienia ust. 1.

5. W art. 1 pkt 15 projektu cały rozdział 2a otrzymał nowe brzmienie, bowiem poszczególne
przepisy tego rozdziału podlegają nowelizacji. W tytule tego rozdziału została wprowadzona
nowa terminologia, związana z zastąpieniem pojęcia „import” pojęciem „przywóz lub transfer
wewnątrzunijny”.
W art. 21a ustawy zrezygnowano z przepisu ust. 2, natomiast treść obecnego ust. 1
została zmieniona przez zastąpienie wyrazów „określonych w ust. 2” wyrazami „określonych
w części 1 „Telekomunikacja” poz. 5A001a lub 5A001b5 lub w części 2 „Ochrona
informacji” kategorii 5 załącznika I do rozporządzenia nr 428/2009”. Zmiana ta jest
konieczna, ponieważ dotychczasowy przepis art. 21a ust. 2 wprowadzał w błąd sugerując, że
„wykaz towarów podwójnego zastosowania” określają części 1 i 2 kategorii 5 załącznika I do
rozporządzenia nr 1334/2000. W art. 21b ust. 1 wyrazy „osoba fizyczna lub prawna” zostały
zastąpione wyrazami „podmiot zamieszkujący albo mający siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej”. Podmiot przed dokonaniem przywozu lub transferu
23

wewnątrzunijnego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej towarów określonych w art. 21a
ustawy, będzie zobowiązany pisemnie zgłosić organowi monitorującemu (Szef ABW) zamiar
dokonania takiej czynności. Przepis ten będzie stosowany odpowiednio do podmiotów
zagranicznych. Jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej będą
zobowiązane do przekazania informacji o zamiarze dokonania takiej czynności także do Szefa
Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Został również dodany przepis (ust. 5) traktujący
dokonane zgłoszenie jako dokument mający znaczenie dla kontroli wykonywanych przez
organy Służby Celnej.
Zmiana w art. 21 c ust. 1, 2, 4 – 6, 8 i 9 jest związana ze zmianą terminologii
w obrębie całej ustawy. W ust. 3 została wprowadzona regulacja nakładająca na nabywcę
obowiązek, w
przypadku przeniesienia na niego własności produktu podwójnego
zastosowania, zgłaszania organowi monitorującemu każdej zmiany danych zawartych
w zgłoszeniu zamiaru dokonania przywozu lub transferu na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej. W ust. 7 wyrazy „powoduje nieprzyjęcie zgłoszenia” zostały zastąpione wyrazami
„uznaje się za niedokonanie zgłoszenia”, ponieważ nieprzyjęcie przez organ zgłoszenia jest
określeniem czynności faktycznej, natomiast uznanie zgłoszenia za niedokonane jest
stwierdzeniem dotyczącym skutków prawnych wynikających z braków formalnych
zgłoszenia, które nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie. Zmiana w art. 21d jest
związana ze zmianą terminologii w obrębie całej ustawy.

6. W art. 1 pkt 16 projektu został dodany nowy rozdział 2b (art. 21e – 21q) dotyczący
świadectwa wiarygodności odbiorcy uzbrojenia mającego miejsce zamieszkania albo siedzibę
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w przypadku transferów uzbrojenia, celem
implementowania przepisu art. 9 ust. 1 dyrektywy 2009/43/WE. W rozdziale tym został
wskazany Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (zwany dalej „Szefem ABW”) jako
organ wydający świadectwa wiarygodności odbiorcy. wiadectwo będzie wydawane

w drodze decyzji administracyjnej na wniosek podmiotu zainteresowanego udziałem
w ułatwieniach transferów wewnątrzunijnych uzbrojeniem. Podmiotem, który będzie mógł się
ubiegać o świadectwo, jest przedsiębiorca w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r.
o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.)
mający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z art. 5 ust. 2 lit. b
dyrektywy 2009/43/WE. Przedsiębiorca będzie składał wniosek o wydanie świadectwa
24

wiarygodnego odbiorcy uzbrojenia do Szefa ABW. Wzór wniosku określi Prezes Rady
Ministrów w drodze rozporządzenia. Wniosek powinien zawierać w szczególności:
− dane identyfikujące odbiorcę,
− oświadczenie o strukturze kapitałowej i powiązaniach kapitałowych odbiorcy,
− numer koncesji na obrót uzbrojeniem, o której mowa w ustawie z dnia 22 czerwca 2001 r.
o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami
wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym
lub policyjnym (Dz. U. Nr 67, poz. 679, z późn. zm.).
W
postępowaniu o wydanie świadectwa wiarygodności odbiorcy Szef ABW zbada
przesłanki określone w art. 9 ust. 2 dyrektywy 2009/43/WE. Szef ABW będzie mógł wystąpić
do Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Szefa Służby Wywiadu Wojskowego, Szefa
Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Szefa Agencji Wywiadu, Komendanta Głównego
Policji, Komendanta Głównego Straży Granicznej, ministra właściwego do spraw gospodarki,
ministra właściwego do spraw zagranicznych oraz ministra właściwego do spraw finansów
publicznych, o przekazanie stanowiska co do przeciwwskazań do wydania przedmiotowego
świadectwa, w trybie, o którym mowa w art. 12 ust. 2 i art. 12a ustawy. Organy administracji
rządowej, organy samorządu terytorialnego, instytucje państwowe, organy wymiaru
sprawiedliwości oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie użyteczności
publicznej zostaną zobowiązani, w zakresie swojego działania, do udzielania informacji
Szefowi ABW w zakresie niezbędnym do realizacji postępowań certyfikacji odbiorcy
uzbrojenia. Została także wprowadzona dla Szefa ABW możliwość żądania od podmiotu
udzielenia informacji umożliwiających weryfikację danych zawartych we wniosku o wydanie
świadectwa oraz przekazania dodatkowych wyjaśnień lub dokumentów związanych
z wnioskiem. Szef ABW będzie odmawiał wydania świadectwa w formie decyzji
administracyjnej oraz będzie uprawniony do odstąpienia od uzasadnienia faktycznego lub
jego ograniczenia w zakresie, w jakim udostępnienie informacji przedsiębiorcy mogłoby
spowodować istotne zagrożenia dla podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej
dotyczących porządku publicznego, obronności, bezpieczeństwa państwa, stosunków
międzynarodowych lub gospodarczych. wiadectwo będzie wydawane na okres 5 lat. Wzór
świadectwa wiarygodności odbiorcy będzie określony przez Prezesa Rady Ministrów,
w drodze rozporządzenia. Wydając to rozporządzenie, Prezes Rady Ministrów będzie się
kierował wytycznymi określonymi w art. 9 ust. 3 dyrektywy 2009/43/WE. W nowym
rozdziale ustawy został wprowadzony obowiązek kontroli przez Szefa ABW stosowania się
25

przez odbiorcę, mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do wymogów
określonych w art. 9 ust. 2 i 4 dyrektywy 2009/43/WE. Szef ABW jeżeli uzna, że posiadacz
tego świadectwa mający siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej nie spełnia już kryteriów
określonych w art. 9 ust. 2 i 4 dyrektywy 2009/43/WE lub naruszył przepisy dotyczące obrotu
towarami o znaczeniu strategicznym, będzie uprawniony do cofnięcia, w drodze decyzji
administracyjnej, świadectwa wiarygodności odbiorcy. Kopię decyzji będzie przekazywał
także do organu kontroli obrotu. Z kolei na organ kontroli obrotu został nałożony obowiązek
informowania Komisji Europejskiej i innych państw członkowskich Unii Europejskiej
o cofnięciu przez Szefa ABW tego świadectwa.
W nowym rozdziale ustawy został wprowadzony przepis (art. 21f) uznający na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej świadectwo wiarygodności zagranicznego odbiorcy, wydane przez
inne państwa członkowskie Unii Europejskiej. Ponadto na Szefa ABW został nałożony
obowiązek bieżącego uaktualniania wykazu certyfikowanych odbiorców mających siedzibę
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz jego przekazywania do organu kontroli obrotu,
który następnie będzie przesyłał ten wykaz Komisji Europejskiej, Parlamentowi
Europejskiemu oraz innym państwom członkowskim Unii Europejskiej.

7. W art. 1 pkt 17 projektu w art. 22 ustawy po ust. 1 został dodany ust. 1a i 1b,
w których organowi kontroli obrotu zostało nadane uprawnienie do przyjęcia zobowiązania
wobec organu kontroli obrotu innego państwa, do uznania warunków i ograniczeń w zakresie
obrotu oraz niewydania zezwolenia na obrót z zagranicą danym towarem (dalszy obrót),
objętym oświadczeniem końcowego użytkownika zamieszkującego albo mającego siedzibę
w Rzeczypospolitej Polskiej, bez spełnienia warunków określonych przez organ kontroli
obrotu tego państwa. Jest to niezbędne, ponieważ bez takiego uprawnienia do przyjęcia
zobowiązania przez polski organ kontroli obrotu, zagraniczny organ może nie wyrazić zgody
na dokonanie wywozu towarów o znaczeniu strategicznym do Rzeczypospolitej Polskiej
w szczególności dla potrzeb MON. Przepisy te umożliwiają organowi kontroli obrotu
niewydanie zezwolenia na obrót towarami o znaczeniu strategicznym, jeśli nie zostaną
spełnione warunki obrotu określone przez właściwy organ kraju zagranicznego eksportera.
Zmiana ust. 2 ma charakter techniczny. Po ust. 2 został dodany ust. 2a stanowiący, że organ
kontroli obrotu przed wydaniem certyfikatu importowego lub potwierdzeniem oświadczenia
końcowego użytkownika może zasięgnąć opinii organów opiniujących w trybie określonym
w art. 12 ust. 2 oraz w dodawanym art. 12a ustawy. Nowe brzmienie zostało nadane także
26